장음표시 사용
91쪽
iis eontinentur, collegi per πορισμια divinitatem Librorum eor dem. Unde patet, probationem divinitatis Librorum sacrorum esse extra contextum mei operis; quod cum constet decem Propositionibus, nulla per- tinet ad divinitatem Scripturae sacrae astruendam. Legatur summa Scri-ltionis totius, quam addidi ad calcem, nulla pals eius esse reperietur pro-atio divinitatis sacrorum Librorum. Quamobrem, etiamsi idem argumentum, quo ad probandam divinitatem Scripturae sacrae perπορισμ' usus sum, ante me usurpassent Calvinistae; quod an ita sit, plane nescio; non propterea ab iis sumta esset summa ipsa operis, nec scriptionem Calvinisticam lucubrasse dici jure possem. inod si probationem hanc divinita- 'tis Scripturae sacrae, qua usus sum, suam dicant esse Calvinillae , dicant necesse est, probationem quoque petitam ex Traditione esse suam, & doctrinae suae consentaneam; uti dicunt Lutherani, quorum nomine sic loquia Xemnitius tur Κemnitius: Hanc Traditionem, qua nobis in manvs dantur Ara Scr
Exam, Con' plura libri, inverenter accipimus. Λ quibus nec dissentire ipsi possint Caruvinistae, si velint: nam Libros sacros Ecclesia primum sua tradente accipi . unt, & divinitatem eorum Ecclesia sua primum docente agnoscunt, quam deinde ex Libris ipsis percipere se ajunt. Atque haec ultro fatentur. Patiar igitur in medici Lutheranteam&Calvinianam doctrinam sequi; patiantur modo me dicere Lutheranos & Calvinistas in eo sequi Catholicam doctrinam. Caeterum, cum ex Traditione & propheticis vaticinat oni bus demonstravi divinitatem Scripturae sacrae , nihil auctoritati Ecclesiae derogatum volui. Cum uno aliquid contueor oculo, mihi alterum exsculpi necesse non est. Si quis rationibus probare instituat existentiam ' Dei, nihil detrahet de iure Fidei, per quam eadem credenda est; ita ad Seripturae sacrae divinitatem adstruendam infinita argumenta comminisci possunt homines, salvo iure Ecclesiae , ad quam attinet verum ac nativum Dei verbum a falso internoscere; ejusque divinitatem , & certam ac nun quam fallentem veritatem hominibus declarare, & quidquid eo continetur , inter decreta Fidei ad credendum proponere: juxta illud Augustini: AVFst Em Gangetio non crederem, nisi me Ecclesiae Catholicae commoveret Iamen ' rRtionet illas ab hominibus excogitatas, & deeretum eap. s. hoc Ecclesiae id interest, quod licet refragari humanis rationibus Ecclesiae decreto non licet; illae fallaces esse possunt, haec nunquam fallit. Praete-j rea cum adversus Christiani nominis hostes omnis mihi hoc Demonstiationis Evangelicae opere concertatio sit, cultisnam fuisset apud eos momenti
Ecclesiae auctoritas, atque inde petita argumentatiot Sed ad rem. Traditio-
92쪽
ssitiones ipsa pertinent ad id genus rerum, quae per Fidem simul &Ratio-
nem cognoscuntur; quod alterum posuimus in dividendo genus. Quamvis enim ostenderim, nunquam Mn Ratione uti Fidem, sive praevia, sive comite, sive sequaci; hic illas rct intelligo, quae partim per Fidem solam. partim per Rationem solam, universitas ipse eerum illarum per Fidem simul & Rationem cognoscitur. Huiusmodi autem sunt Traditiones, sive, ut proprieloquamur, res in Scriptura sacra non consignatae, quae per continuam aetatum seriem in Ecclesia traditae & creditae sunt. Res enim ipsae cognoscuntur per Fidem '. at traditio ipsa, sive traditionis successo, --: gnoscitur per Rationem. Exempli caussa , Beatam Mariam ii partu virgunitatem ad mortem usque eo luisse Fides doeet; nequa id tamen aliter scimus, quam per traditionem: quippe nihil de eo in Libris sacris proditum est. At traditum id fuissedc creditum in Ecclesia per continuam seculorum seriem, scimus ministerio Rationis aetatum singularum testimonia colligentis. Concilia ipsa, quorum tanta auctoritas est , ut quidquid credi iubeant, ratum id habeat Fides , hane ipsam tamen auctoritatem sine Rationis conspirantis assensu retinere non possunt. Nam quamvis Nicaeni Concilii decretis submittere nos animum velit Fides, ipsum tamen Nicaenum Concilium esse aliquando celebratum Ratio docet; cum dc Script , res aetatis illius , & qui floruerunt annis sequentibus, & Ecclesia nostii temporis id testetur, nee contradicat quisquam. Constantinus ipse, caeterique, qui aderant, nihil deesse Coneilio huic, quominus legitimum
haberetur, Rationis comprobatione sciebant i atque item , qui non adinerant, ex asiorum videlicet, qui interfuerant, testificatione & relatu. Cum
autem decretis Concili i huius tribui non possit Fides, nisi celebratum fuis. se, Ratione prius cognitum sit, perspicuum est, Fidem hic requirere usum Rationis. Idem existimandum est de reliqua historia Ecclesiaifica , quae collectio est actarum rerum ad Religionem pertinentium, earumque iuxta seriem temporum dispositio. inarum rerum cum nobilissima pars sint decreta Fidei, ipsa autem narratio ope Rationis scribatur de percipiatur; Fidei simul& Rationi: usum historia exposcit. Eodem numero habendae sunt conclusiones Theologicae', sive quae ex duabus sumtionibus per Fidem cognitis derivantur; sive quae ex una per Fidem, & altera per Rationem cognita. Nam cum inde educantur per Rationem ; Ratione dc Fidenituntur. Multa possem generis eiusdem commemorare, nisi eget satietati tuae & taedio occurrendum.
93쪽
U /υν-- IV. Nec tamen silentio praetermittemus pervulgatam quaestionem. orsi assem utri firmius constantiusque assentiatur humana mens; eine, quod per Fisus, Fidei lim cognitum sit, an quod per Rationem lumenque naturae: Quodν an Rati tametsi magnis Theologorum eontentionitrus disputari solet in Scholis, sis. ex nostris tamen principiis facile Ivitui , & laepe iam supεa 1 nobis solutum est. Rem pono ob oculos. In omni mentis assensu tria spectanda sunt: objectum assensus; tum mens ipsa assentiens, quam subje- ctum assensus dicas ; demum assensus ipse, qui est vesut applicatio seu adiunctio mentis ad objectum. Rursum geminum est obiectum assen- sus, materiale & formale: inam quando quaestiones de Schola tractamus, locutiones quoque de Schola petendae sunt. Assensus vero Fidei &Rationis dii linguuntur & determinantur per obiectum formale a nempe assensus Fiden, per primam veritatem revelantem, ut dixi saepius; assensias Rationis, per evidentiam , quam mens in rebus sibi videtur deprehendere. nc perplexus quaestionis huius & dissicilis nodus visus in iis potitIimum, qui Dogmaticorum Philosophorum sectis haerentes
iii evidentia normam veritatis posuerimi. Hunc enim celtissimum esse putantes & clarissimum veritatis indicem, merito dubitarunt, eo ne
quod esset certissimum, certilis quippiam esse posset. Imo vero C si recte ac consequenter ratiocinari voluerunt, flatuendum illis fuit, fi miorem esse assensum Rationis, quam Fidei; . eum eaussa sive obiectum . formaIe Rationis sit haec ipsorum evidentia, quam claram per se & eer tam esse volunt causa vero assensus Fidei, sit prima veritas revelans, quae certa quidem est, at obscura. Quod certum autem & clarum est, firmiorem videtur ab animo extorquere assensum, . quam quod Certum est, sed obscurum. Itaque Theologorum plerinue, ac Thom istae im primis , dicere non dubitarunt, constantius firmiusque assentiri mei tem rebus . per Rationem sive lumen naturale cognitis, quam per Fidem : quippe de his mentem dubitare posse, utpote obseuris; de illis non posse, utpote perspicuis: in Fide quamvis dubitatio, quae prude dentiae coniuncta sit, nulla esse possit; nonnullaa tamen suboriri Posso ex seditione & pervicacis animi detrectantis iugum Fidei at in lumine
nisturae nullas existere: idque conting. re ex imbecillirate mentis, quae rebus per Fidem obscure cognitis eum non adiungit assensum , quem Postia lat earum dignitas & veritas; cumque iis assentiatur libere, rebus Per lumen naturae cognitis assentitur necessario. Quanquam assensum
illum Fidei, prout spectat majus atque nobilius obiectum , & nititur prima
94쪽
Θ prinia, veritate revelante, quae omnis veritatis sons est, de plenum a que certum exigit mentis assensum, natura sua certiorem esse fatentur assensu Rationis. Hanc illorum opinionem illustrare possumus exemplo oculi, clarius & distinctilis ceri entis arborem, quam Solem: nam quamvis visio Solis spectet objectum nobilius atque lucidius, plusque, ut ita dicam, oculus videat Solem, quam arborem; nitidior tameneth ac distinctior visio arboris : quoniam maior est proportio arborem inter & facultatem videndi, quae inest in oculo , quam inter eandem facultatem & Solem. Λt contra hanc sentent am priscorum Patrum una vox est, certillimam esse Fidem, Rationem incertam esse, & , ut verbis utar Augustini crebro iam iteratis, caligare, titubare , velatam Aug. deesse, obseptam tenebris , ramis bumanitaris opaeatam; praepostere agere, mori,.
si qui vel iensuum, vel R itionis testimonio constantius allentiantur, quam Fidei: in quibus demonstrandis unus prae caeteris Laruntius industriam''suam nobilitavit. mobrem si inhaeremus sanctorum Patrum vestigiis, & principiis supra a me hac dissertatione positis , expedita nobis in controversiae hujus dijudicatio. Pendet enim assensus firmitas ab ob lecto formali; obiectum autem formale assensus Fidei est prima verit revelans, quam qui sequitur, falli non potest; obiectum vero Armalo Rationis est ea , quam mens in rebiis agnoscere sibi videtur evidentia, quaeque stipe nos fallit. Atque haec .cum ita sint , si recte instituta est
humana mens, suaeque infirmitatis memor , haudquaquam assentietur firmitu rebus per Rationem cognitis, quam per Fidem; cum his tribuendum esse meminerit omnem sine ulla dubitatione assensum , ab illis vero magna diligentia cohibendum. V. Sum rest, ut ea ataingamus, quae post a sunt supra captum Ratio- ω ianis, &sola Fide cognoscuntur. Ea sic denniri possunt. Quaecunque unicum habent obiectum formale , sive unicam caussam, cur crodantur, preselam primam veritatem revelatitem. Huiusmodi est sacrosancta Trinitas.
Etsi enim similia quaedam deprehendimus in natura, quae animum puant gnosium. ad Fidem huic mysterio tribuendam, & poni possunt inter motiva credibilitatis; ablui'nnt tamen in multis, & maneae sunt hae similitudines. Deum quoque factum esse hominem, & Spiritus sancti virtute in utero Virginis esse conceptum , exinde natum , & omnibus humanae naturaemuniis functum, ac .mortem denique oppetiisse, res est admirationi digna , & longe semota extra jactum Rationis. Mundum ex nihilo, qua arte , quoque modo fabricaverit Deus , Ratione ne conjicere quidem pota
95쪽
possumus. Corpus&sanguinem Christi contineris eiebus panis&vium inaugusto Eucharistiae sacramento, Fide sola cognoscimus, Ratio in re ipsa plane caecutit, etsi in modo rei explicando conjecturis uti potest. Epilogis Satis quidem haee esse poterant ad constituendam pacem Fidem inin Uriprimi. ter & Rationem et nam & suus utrique assignatus est locus, & sua Fidei dignitas servata est, & in ordinem coacta Ratio, & pacis initae latae sunt conditiones, & utriusque definita & circumscripta ditio est. Verum ad confirmandam conglutinandamque deinceps concordiam, & extingueudas omnes dissensionis caussas , instituto nostro imprimis eonducibile. eique, quam instituimus, disceptationum istarum partitioni consentaneum Herit ostendere, ex omnibus decretis Fidei, de Christianae doctrinae ipraeceptis , quae hominibus ad eredendum, vitamque pie M sancte du- aendam p oposita sunt, nullum esse tam alienum Ratione & opinione omnium, cui non similem aliquam, parisque aut maioris etiam admirabilitatis rem admiserint ii, quos Ratione optime usos esse vulgo creditum est , vel ipsa etiam Rationis moderatricem se ferens Philosophia. Verum res est gravioris operae , suamque sibi postulat disputationem ego vero iam loquendo pene seraus , & vereor, ne ad sermonem tam
prolixum, velut ad naeniam, conniveas ac nutes, & fortasse tandem obdormiscas. Erit haec igitur, si ita est tibi commodum, erastini diei schola. Juvat enim sumtum Graecis vocabulum in re eonsimili & moribus illorum recepta usurpare. Nunc quando augescit aestus, domum concedamus. Tum Hamelius: At certe , inquit, me parum nosti , qui ad disputationem dc accuratam, & longe gravissimam, animo vagari, nedum flammam admittere posse me putasti. Nutatio certe, si qua foret,
96쪽
ET ETHNICORUM COMPARATIO ANTECESSIO.
I. Exordium. II. Libri argumentum. I. In comparandis doctrina Chri Manae e profanae placitis summa tantum attingentur rerum fasigia. a. Ad Christavae doctrinae defensonem utilisfina sunt arguments, qua petuσtur ex Poetarum fabulis , religionibus Gentium, 3..decretis Philinos horum. III. Gusdem libri partitio..LTER hic liber exponet habitas nobis in Alneta- Exordium. no disputationes , dc doctrinae Christianae aepromanae comparationem faciet, earumdemque consensionem dernonstrabit. Atque ea si ne pars, si minus subtilitate praestat & acumine at certe utilitate. Cum enim id si veritatis maxime proprium , ut non uno aliquo argu- .i mento, sed compluribus se approh et, quae posita in medio ab unoquoque pro ingenii captu inveniri possiant, cumque id a veritate, cui innititur, habeat Christiana Fides, ut malistis ac prope infinitis se tueatur pationibus , quae sanctorum Ecelesies Patrum, doctorumque a piorum hominum libris luculenter explicatae sunt; opportunus frangendae impiorum perlinaciae imprimis videmi esse mirificus ille Christianorum Ethnicorumque decretorum 8c praeceptorum' concentus ae convenientia. Mirificum dico : am has enim hasce sectas s modo sectae nomine ipsam veritatis doctrinam pellare fas est ccussis, aromentis, finibus bonorum dc malorum, diis iue rebus adeo discrepantes, ut Christiana Ethnicam , velut pro- sanam , falsam, fallacemque, vanis religionibus debitam, superstitio- sam, Umiutuque errorum 6c flagitiorum originem, philosophos inson ' 'tanquam H eticunm, patriarchas oc condimentarior, ut Ter ma Tertum doni c. 7, Dissiliros by Corale
97쪽
ni verbis ut1r, exploserit; haee contra illam contemserit, ut stultitiae. vecordiae, inscitiae plenam ; plurimis tamen dogmatis ac Praeceptis, cum quis propius inspexerit, consentientem utramque, & iisdem iere mo- Mus assectatores suos imbuentem deprehendet e, mirabile sane est. Ac mihi quidem saepenumero contigit. ut, eum ea logerem, quae ad vitam recte probeque instituendam, vel a Platone, vel ab Aristotele, vel Cicerone , vel ab Epicteto tradita sunt, mihi viderer ex aliquibus Christianorum scriptis capere normam pietatis. Quod praecipue expertum me memini in collectione admonitionum , quibus ipse se ad virtutem instruebat Marcus Aurelius Imperator: hoc enim senat titulus libri. Eas vero, etsi nullo ordine, nuroque ornatu, sed pro re nata memoriaeque ae usus sui caussa congesserat; aureum tamen librum ia- psum, dc Christiano homine dignum diceres. si optimus ille vir, non ad naturam, sed ad naturae auctorem Deum, evecto supra obiectos sibi a Pueritia errores animo, documenta sua retulisset. d&de aliis itidem.Scriptoribus proxime a me commemoratis dictum velim. Hoc enim potissimum interest Philosophiam inter Christianam & profana quod hausta haec est a natura, eiusq te studiosi in una natura defixi, nihil praeter eam vitarunt quicquam; illa Mero ab ipso naturae auctore tradita, tota pertinet ad Deum. in eiusque contemplarione & culta versatur; xanto ritera praestantior, quanto splendidiori ortu edita est , dc nobiliorem finem spectat. Λe Philosophia: sane Christianae adve sarios frangere poterat doctrinae utrimque, saςrae nimirum & ethnicae, legumque ab utraque positarum consensus. & in notitiam, vel in coniecturam certe ac suspicionem veritatis adducere. Nunc re ob oculos posta respiscant tandem, ac eam desinant oppugnare doctrinam, quae & a nobiliori . sublimiori . longeque certiori ducitur principio. quam sua; dc si quid habere videtur calumniii obnoxium, utpote no- m aut parum credibile, paria aut etiam minus credibilia a partium suarum antistitibus proposta ac defensa recordentur. tib=Iarguis II. i. Atque eo continetur illa Rationis humanae . qua una ducem.ntum. veri cognixionem us sunt Ethnici, & Fidei divinae, qua veritatiunis ιο-a- assequitur Christo dicata gens, convenientia, de qua nobis est proX-ν dis δε- mis sermonibus explicandum 3 ita ut a me habiti sunt apud rumicissi- Iriais & Pereruditum , irum Hamelium, sequentibus Alnetanae nostrae etsi is rusticationis diebus, postridie quam superiora internos via sunti Nam N profame cum sQ.Veniun*m bene mane, quaereremque ex eo, quem locum
98쪽
one, qui mihi amoenissimus visus est , an suopte ingenio, an sermonesummo tuo addente gratiam, non iacile dixerim. At contra, inquam, locus tantum a
ipse sermoni nostro gratiam , s quae suit, sortasse conciliavit. Quo- tingenturniam igitur hodie quoque disserendum mihi apud te est, inde etiam, si quid sapio , petere debeo subfdium. Quibus dictis poti matutinasigia. . Christianae pietatis ossicia, v nimus in sylvam, & in laetissimo gramine
recubuimus. Cumque conticuisset ille: Intelligo, inquam, quid a me flagitet istud silentium, comparationem nempe dogmatum Christi, cum scitis pro sanae doctr nae. Ego vero satisfaciam voluntati tuae , quoad potero. Nec enim quaeris a me accuratam capitum omnium collectionem dc contentionem. Hoc si faciam, perpetuumque singularum rerum παζαΜηλισμὸν contexere velim, & rei immenstate vincar, &de-fic et me dicentem dies. & te satias capiet. Summa ergo tantum a
tingam capitulatim sastigia, prout ea suppeditabit memoria; unde t men promta tibi sit reliquorum diludicatio. a. Porro in Christianorum placitis cum pro ana doctrina compa- Ad christiarandis proferam potissimum sententias Philosophorum, Poetarum δε iamina, religiones Gentium, nobilissimarum praecipue dc antiquissimarum, me d on Phoenicum, AEgymiorum, Graecoriun,&Romanorum. borum retia uti giones, eis fabulis fere constant , non hae tamen pro fabulis apud eos cis ostiis habitae sunt, sed tanquam fide dignae ad credendum Propositae. Itaque auumenta tabularum fictores & scriptores Theologos appellat Aristoteles, &m hisaepe uista eas fabrieata sint sacra Deorum simulacra, sanciti sacrificiorum ritus, toreae p. . conceptae ad Deos prec tiones. Hinc petita sunt praeconia Deorum, Lis
. quibus sunt contexti religiosi Hymni priscorum Poetarum , Orphei, Homeri, Callimachi, procli, & secularia carmina Horatii. viis igitur habita putet pro selsis & fabulis quae in eam serios tamque pios usus ἴ- tam sunt consecrata p s vobis viderentur ineptiarum talium fabula, inquit AAst M.
Arnobius, neque in usu retineretis quotidiano , neque per cursus annuos tM,h. libr. r. Iantias exerceretis ut festas , neque ut rerum simulacra gesarum sero- C p. q.
rum conservaretis in ritibus. Quippe etsi absurda, ridicula, incredibi Axn0b i. lia non poterant Ethnicis mγn videri,. quae iactabantur de Diis; minime tamen ex captu viribusque hominum existimanda ea censebant, sed ex Deorum potentia & majestate, quorum consilia longe superenth manae mentis facultatem. Nee putandum est aliter de iis sensisse vul
sus, aliter visci sapientes di Philosophos. Testes libri de natura Deo-
99쪽
rum seripti 3Tullio, quibus omnem Sitolaorum Theologiam explic'vita lati Tim. Testis & Plato, qui receptis his fabulis fidem derogari vetat, aut allegorias accommodari. Si qui vero subulas hasce aiis sint aspernari tanquam fabulas, habiti sunt pro impiis, & legibus suppliciisque coercit .
Verumtamen, cum earum lubinde eruditos homines puduisset, redite eoacti sunt ad allegorias, sed infelici conatu; quippe ad arbitrium excogitatas, nullis legitimis probationibus fultas, ac fere inter se dissidentes. Minime ergo excusatione hac absterriti sunt vetusti Patres Eccle- sar, qui adversus Ethnicos sunt velitati, quominus suarum ipsis obiicerent fabularum vanitatem , propriamque hanc esse es nativam eorum Theologiam contenderent , explosa seivola allegoriarum exceptione; quae si admittenda esset, una esse fatendum, aliam esse vulgi, aliam sapientum religionem. inamobrem, cum Phoenicum & AEgyptiorum fallusebiux bulosa dogmata, ex quibus Graeca manaverunt, referret Eusebius nega-PrEp. Evis bat a Poetis haec conficta, vel in allegoriam trahenda ; sed mera ipsorum ang- tib I, pertendebat esse dogmata , meram Theologiam. Et Tertullianus, cum
ir=-isis christianam caussam fabularum contentione Rilciret, Unde haec, oro vos,m, uti inquit. Philosophis aut Politis tam consimilia' non nisi de nostris sacramen-Apol. e. . Si de nostris cramentis, ut Ze prioribus ; ergo fideliora sisnt nos , magisque credenda , quorum imagines quoque fidem inveniunt. Si de suissensibus; jam ergo sacramenta nossω im ines possertorum 'habe-huntur, quod rerum forma non sustinet: nunquam enim corpus umbra,
Asnob. I. . aut veritatem imago praecedit. Itqrum quoque Arnobius de fabviis illis agens, deque allegoriarum obtentu , Si ponderis exsimam nullius hac esse, inquit, aboleantur omnes libri , quos de Diis habetis compositor, Theologorum Pontificum , nonnullarum reiam Philosopbiae deaetorum.
Alio loco fabulas fleelare ad allegoriam, id esse, ait, figmenta figmentis
Amub. I S. excusare; parum referre, Verane sint, quae dicuntur, an vera occulant, contumeliam Deoriim non obscura mente, sed aperta verborum significatione
contineri. inaerit deinde, compertum unde sit, inesse fabulis a iugoricos sensus. Ium addit: Si architecti sabularum, religionis
metuimusteria ista convolvere tenebros obscuritate vo 'uerunt, quantum vobis
audaciae es, ut, quo isti noluerunt, vos velitis in Pigere; vos scire , scunctorum substernere notioni. quod isti frustra ver is minus verum An scantibus occulerunt ' Quotiescunque igitur dog latum Christianorum veritatem oppositis & collatis Ethnicorum fabulis defendere instituam, sic habeto, Hameli, argumenta hae ex oorum esse genere, quae in Sch 'in iis Diuitiaco by Corale
100쪽
iis vorantur a P hominem; levia scillaei &cassa apud Christianos, mmissima adversus Ethnicos, quos utilissimum est , & sanctorum Patrum exemplo consentaneum, suo gladio iugulare. Nec minus opportunum petitur ex Philosophorum decretu eae deerreissae nostrae praesidium. Cum enim naturam fingeret rerum parens atqὴ mit opifex Deus, certas ei impressit leges ae voluntatis suae notas, quas facile phorum.
possent agnoscere universi homines, ad easque vitae suae cursum exigere.
Verum prona in vistium humana indoles, ita erroribus inflati & obcaecari se passa est , vi ad tanti luminis claritatem oculos iam amplius non intenderet. Quamobrem hoeinum utilitati ac saluti benigne consulens Deus leges easdem denuo sanxit, non jam per interpretem naturam, sed clara primum voce allocutus Prophetas, per eosque deinde humanum genus, ac ipse demum hominis formam naturamque gerens, ac homo factus, tanquam leg slator inter cives, collapsam instaurans distiplinam morum, sanctisque & satabribus praeeeptis humanam rampublicam constituens. Unde porro faetium est, ut istes illae, & quas nuntio naturae non depravatae illius, sed rectae&integrae, & quas nullo sequestro adhibito Deus ipse hominibus tradidit, utpote ab eodem fonte, aeterno nimirum & immutabili Dei arbitrio profectae, consentirent inter sedc nospirarent 3 ut ex hoc concentu utilia ea pere possent homines ad veritatis notitiam documenta. Opportune iis usi sunt Doctores Ecclesiae ad Christianarum parvium tutelam , ad quam & nos ea adhibere pergimus dinputatione isthac. inae ne temere vagetur, certis ante omnia finibus concludenda est.
III. Christiana ergo omnis doctrina constat dogmatis & praeceptis. Dogmata appello ea, quae nobis ad credendum propolait Deus; prae- libri particepta, quae ad vivendum & agendum. In Theologorum Scholis do- tio. gmatum tradendorum haec ratio est. Agitur primum de Deo, Deique, ut vocant, attributis 3 tum de sanctissima Trinitate ; de Angelis deinde bonis & malis; postmodum de procreatione mundi de hominis; de hominis ipsius natura ac dotibus, de Paradiso , in quo statim ab ortu homo collocatus est; tum de guberiratione rerum. Hi ne agitur de finibus bonorum & malorum , deque virtutibus ac vitiis. aeritve inde de Christo, Deo de homine; postea de Sacramentis; ac demum de
poenis & praemiis. Eundem nos ita tenebimus ordinem in dogmatum tractatione , ut ab eo tamen aliquando discedere , prout res postulare