장음표시 사용
211쪽
. Excesses in correctione ransbiacusatisfactio citavi on miae se ex vile sectionis.
ιil Proiimestigentia quaesti nota est mim. quod conriungia , quam Iurisconsulti spmcialiter iniuriam nuncupare solem, ut his tur ex rit ff. α C. de mi urin, sic definitul iuxta mentem S. Thoen. a. 1. Pucst. ar. i. ibi Calatis. Par. de Magon Sota lib.
de iust. qu. s. an. i. Nauarti Cap. I 8 num. ro. I. Clam Reg. lib. 1M cap. q. Dum. 2.Banaeus in sumna. tit. contumelia. Valenti
tom. 3. disp. s. quaest. 16. min. r. in imiuria quaedam, qua quis alicui honorem a fert deducendo in notitiam euas, vel alioruisquid, ex quo ille dehonoratur, quae dehonoratio tribus modis contingere potest. Prim. cum quis profert verba iniuriosa impraesentia. Secuta. literis, re libellis, itavi ad iniuriari notitiam perueniant. Termin absentia. cum ista tamen intentione, ut eius notitiam attingam: verum, ut propriae loquamur, contumelia consistit in iniuria in pra entia iniurati prolata, euius honorio meit: i mptio etiam consistete potest in factis, quatenus significant intentionem laedendi honorem alterius . videatur S. Th. cum alis, praesenim Clauis Regia. Nes.se M. duplicem esse contumeliam inerant urinalem, qua quis cum Oemaone intendit notabiliter laedete honorem ait .: Axius , αι haec me genere suo est peccatum mortale Ita DD. citati ir colligitur enim euadentet ex illo Mach. s. piae itfamho siue, reus eritgehennae ignis . . Ratio ς' quia, cum honor, & reuerentia sint maximumbonum, melius diuitus . ideo, cum laeditur, laeditur etiam laedentis anima graui culpa Duci , esic mortale gem 'ς nam fieri potest, ut tantum sic ii veniale, ncontingit, quando quis leve conuicinimi cie intentione leuiter subtrahendi honorem,
S. Thom. ibid. Bassaeo. Clam Reg. Ait ram vero materialem, qua quis promi minta sine i metitiore dehonorandi.& quauaui ex se, & ex genere sim non iit pec xum mortale eo quod deficit intentio dehon randi , per quam constituitur serinalis coi
tinnelia; nihilominus siquando erit mori 'le, aliquanta veniale tantum, aliquatim nulliun peccatum erit4 mortalet, Mannua non intcndatur honoris Iesio , si tamen ex ipsa prolatione vet runt alteri notabilis . in honore laedatur, siue ex ignorantia cras sa, siue ex nUligentia adeuenendi id primueniat: Classis Regia, de Basseus ubi ut priveniale propter desectum cautelae, ut sole communiter fieri inter mulierculas,puerus,& homines infimae sortis, qui se selene as. pergere ex animi irati promptitudine comtumelis, de conuic dicendo quidquid iis ore occurrit: Boriacina de restiridisp. a. m. F. punct. I. num. q. cum ali)s DD. citatis . Ratio est, quia huiusmodi contumeli)s non adhibetur fides, nec notabilitet laeditur ii non deest enim, ut plurimum, animus Era viret laedendi: si vero iruenditur notabilis heso, notabilis etia culpa insurgit,ut optime notant DD. vltimo Iom citati: tandem millum peccatum erit, liando quis per iocum, seu per conectionem prohcit conuicium, aut quando inuincibiliter ignorat laesionem aliquam sequuturam. Ita Bonac. relatens
Valentiam, & Molin.: his suppositis sit. PRIMA CONCLUSIO . V Idetur licitum esse Superioribus RGgularium conuiciis materialibus ex sola intentione corripiendi increp'e su ditos delinquentes. Ita docent S. Thom. Σώχ. F. 72. an. a. ad 3. ubi Caietan . Salon.
212쪽
racin. de Rasilaus inisi pr. Sanctorius, In is c. a s. p.II. pag. 69. tum quia Ou stus Domitius siura cuic pulos stulam voca.
vii Luc. I 4. si Paul ad Galat. c. s. cri num
patuit insim stimi, tum quia, s licet causa
Prim. ut dicantiar solo animo corripiendi . Secund. vi caute, & modeste , de cum m Danecessitate, ecubi caute speratur Wala. tuta fore, quae conditio tangitur a. D. Tho. ubi supt. n. a. a. ut Superior utatur se morae, ex quo percipiat fialaditus non ex ira.de passione, sed ex animo, ac desiderio idissim corripi midi. Addi etiam potest quarta
valde commendata a Rodiiq. ubi supta vi seliam significentur vitium, de quo praelem dimit correctio,ide non alia vitia corretita ιec emendata, de e memoria hominum iam elapsa ι.unde male faciunt Praelati decam tando lytanias vitiorum MAduertit Salon. quem sequitur Petraceum diffici id sis illa omnia in praxi seruati sideo abstinendum esse ab huiusmodi coni meths, ne Praelati peccati culpa grauentur: Dissicile enim fieri potest , inquit Doctor, ut honor subditi non hedatur, cum verba
Praelatoruin sim maioris pondinis, quamosiorum , malletque subditus potius verberibus, quam contumeliis assici: audiamus eti.
am verba Caietam ubi supta Δ Sot. lib. I . de iustit. qu. s. an. a. Primus inquit: Tutilis mihi videtur, quod nunquam, nisi , Spiritu Sancto suggerente, dicantur contume. Ita i quoniam repraesentantur subclitis, piod non ex charitate sed ex passione procedant, fiuntque deteriores non suscipientes disciplinam, leuiusque verbera, quam contum
liosi verba sit iunt vnta Tullius in lib.
de incus: Omnis ami duersi, casti itis commesia care debet. Seianidus ait: Cutantum semper fuerim homines honoris tenaces, consultissime cuique, etiam Praeis
ut is abstinendum est, conuiciis, quae humanos animos amarulemius, quam corporalia vullam exulcerat: qua doctrinam milistis rationibus cmfirmat Nauate. p. metintata et in K a nu. 127.
OV muis Praelatis resulares in corri
piendo subditos delinquentes excedant metam reste reprehensionis; non ideo
tenentur petere veniam ab ij quos laverunt. Ira Silo t. correctio n. IM& tit. Contume ita qu. Salon. 2. a. qu. 72. an. 2. Concl. 4. Rodriq. toni. r. qu. qt. ait. 3. Nauarr.
ubi supr. n. 1 19. habetur etiam ex c. 'do dist. 86. dc elicitur ex D. Gregor. pari. a. Pastor. Imbvers. sin. Dum, inquit, ad 1ncrepationem se mens Doctoris exasserat , di ciuest matri, ut Mu a uando .ct ad aliquid, quad Hure nrax delet, erumpati sede secesse es, ut exaste aura Remr. eam sub oriem ----sse , quam det ut, perra Pon-μ aer, apax em erad paeautentiam:recur rat, ut per timenta veniam in conssem veri- raras oblineae, ex eo ratam, quod per dii eius
nudium peccat. Ratio doctrinae deduci potest ex eo, quod liuiusmodi humilitas , de satisfactio potest esse in damnum regiminis,
Quae concluso semper erit huelligenda ex vi conscientiae, de iustitiae, nihilominus ratione persectionis inter Regulares existimo esse rem maena laude dignam veniam , Petere, dicente S.Bernard. in epist. 71. 6LGerrimas oris est, os uberrimas, τι onu , quodporram amrmonis , tu partes prior, ct ex te obscat, 'mabur oporteat Hase morirari riareor, me vidisse hominem non mediocri vinute puditum huiusnodi veniam peten tem , qui tandem de Imperio, 6c exemplo obtinebat ea, quae a subditis erant obtinen da unde post se reliquit exemplum stammae humili incis, Ec sumitio rectitudinis in re gimine , quare musauilioritas non diminuebatur , imo maiores vires in regimine retia utebat; unde subditi ab huiusmoda exemplo coacti, signa humilitatas, εc patientiae p stabant, ec magis, ac magis disciplinam re gularem propagabant: aduertunt tamen Gloss. in L α Quando . Angei. tar. Correctio Pranatorum, de Silu. ubi iii pr. quod, si Praelatus ex odio, Ac malignitate incederet in rehensione, damnandus est et te thali
213쪽
thali eulpa, & teneretur veniam pum, honoria restituere, quia tunc tenererut ratione iniuriarum.
. adu tu sudisum extraneum qui obtentis literis obedientialibis 8sio G inerali in illam Pipuinciam ,seu locum serran t gratia nego intertractis ad hoc , ut quamprimum deserat Pio vis am ,skloci .
extraneo commoἀtuus, qua alijs Dbditis concedumurpro tractando negotis.
s. Neque potest vii verbis ransumellassaduersus prassi tam subditum ad impediem dum expeditionem negorij. I. Nota prim. quod triplex genus Praelatorum Communiter enumeratur in Religi nibus, infimorum, supremorum,& mediorsi:
infimi in Religione sunt illi, qui conventuales, seu locales nuncupantur, & praesidentvni tantum familiae, & in eam exercent iu risdictionem ordinariam, & hi appellantur Abbates , Ptiores, Guardiani &e. supremi, qui alium Superiorem supra se non cogno- fcrant, omnesque alios Superiores sibi sabiectos habent, appellantur communiter Generales: medi) , qui Superiorem Praelatum habent, cognoscunt tamen alios Praelatos, nempe locales sibi sabiectos, de hi nomin tur Prouinciales: icio tamen Religiones monachales non habere in usi huiusmodi Praea latos medios, si e etiam scio Religiones Franciscanas uti ali)s Praelatis in silo regimine , ut sunt Commissarii cismontani, vel vltramontani, de Custodes, sed de his non lo-.quor, ncque de creatione Visitatorum, in non sunt Superiores ordinatis, sed extram dinarij mientes iurisdietione delegata, quae expirat 'pet ni ortem concedentis, sed tantum de illis tribus genetibus Praelatorum,.qui in subditos linent. iurisdictionem , de thoritatem ordinariam, ερ non desaea tam , ut certum est apud omnes , inquit Suar. q. de Relig. lib L. Cap. 2. num. pia tract. 8, quae iurisdictio i, inquit Mardixi 7. hoc modo potest distingui, nam Praea latus infimus solum in suum monasterium .ciusque personas iurisdictionem possidetis medius, seu Prouincialis in)peti as, seu moliasteria sitae Prouinciae: Generalis Nero in omnes personas, monastaria, & Proui mas Religionis : hinci idem Suar. habet haec verba n. 22. Maior Praelatus potest in arct re iurisdictionem inferioris, non tamen ὀconuersis , hoc posterius per se notum est, di colligitur a paritate rationis ex C. Nulta. I 8. qu. 2. Prius autem multipliciter etiam sequitur ex dictis . Prim. quia inferior Pirilatus in suo est e dependet a Superiore t ergo in iurisdictione: ergo in quantitate, & a plitudine iurisdictionis . Secund.oinserim Praelatus est subditus Superiorii ergo si Superior praecipiat, ut in hac, vel in illa re nose intromittat, tenetur illi obedire supponendo, nullam turpitudinem in eo prae pio includi: hoc igitur modo etiam potest limitare eius potestatem .i Tetri quia Prael tus uniuersalis potest immediate praecipere omnibus subditis: ergo potest eis prohibere, ne in hac re, vel illa pareant inferioribus Praelatis: ergo etiam hoc modo limitabit ficultatem illorum, quia eius potetia , dc vo luntas.essicacior est: haec Suarra. Ex qua doctrina oboritur, ut paulo ante idem Suar. insinuat, voluntatem inferioris Praelati non posse esse essicacem contra voluntatem sui Superioris, imo nec iustam, inquit Pasqua. lig. decis s7. n. 7. eo quod ratione obedientiae sebhcitur voluntati sepromi Praelati. a. Not. secta est e mortale regulam transgredi, seu praeceptum , etiam si ad nullam culpam, vel Qtum ad veniale obliget, quoties eam Religiosus violet, ut impedia quatum in se est , finem illius legis , quod de
praeceptis etiam ad solum veniale obliganti bus tradunt Caietanus summ. titi transfreL
214쪽
so praecepti ver c Commane in autem. A
min. tit. praeceptum n. q. Valent. t . 2.
disp., 7. q. s. punct. 6. Colon. antep. vers.
teritus casus est, & Va'. dicens id esse vetissimum I. a. qu. 96. art. q. disp. II 8. c. 6. n.
1 . Ratio habetur a Caietan. quia hic transgressor ex contemptu se habet ad praeceptu ipsum; nam hic respuit finem , sicut ille res. puit praeceptum: & licet hi DD. inquit Sach. sumin. lib s. c. q. n. 22. non agant de
regulis ad culpam non obligantibus , eadem tamen ratio in his militat, nam harunia contemptus similiter est malos, de mortalis; vellem autem impedire finem praecepti aequiparant quo Ll culpam cotemptiu I O. citati: docti ina haec 'in nostro 'calii, prout intra, libenter admitto, quia emem pro casu. 3. N . teri. quod professio, ut inquisitDD. est mutuus contractus, mutuaque Religiosi, de Religiolari obligatio, unde sicut Religiosus , quando profitctur, non solum se obligat ad inseruiendum soli illi conuen- tui, seu Prouinciae, in qua professionenia
emittit, sed etiam tota Religioni in comuni; ita e contra tota Religio in con muni se obligat ad illum alendum, gubernandum , & retineiadum, ubicunque resideat cum
Superioris licentia ι Marc Religioli liabentius, ut inquiunt Lessius de iustit. c. ia. dulta
m Is . Sancti. Opust. I. lib. 2. C. I. dub. I. n. 2. Aragon. 2. 2. M. 63. art. a. ad omnis
commoda Religionis: hinc est, quod Religiosi peregrinantes, seu itinerantes, ac.m nentes in Prouinci)s, seu locis cum suorum Superioru licentia , non debet recipi proprie tanquina hospites, sed tanquam fratres ius habentes ad vescendum cibis, qui com tantur in illa communitate, in qua degunt, Ec ad utendum caeteris commodis, quibus alii Guntur, codem prorsus modo . si se tres residentes de familia in conuentu , attento etiam hoc , quod hospitra sunt lubiliti illorum Superiorum, in quorum cou m. tibus degunt secundum ius commune.
quamprimum Prouinciam , seu Iocum dese rere, lethalis culpae reus habendus cst. Sua. detur ex eo, quia huiusmodi Piaelatus tali
modo operando aduersiis extraneum habet voluntatem emcace contra Superioris maioris volutate,quod iniustu est: ergo iniusta :ergo iniusta lethaliter: antecedens cum prima consequentia patet in calce prim. not. vltima probatur: impedire finem legis no obseruando praeceptum ea intentione, ut fianis praecepti non exequatur, est mortale, Vt inquiunt DD. prout in sec. not. sed huius. modi Praelatus denegando commoditates,dec. intendit impedire fine praecepti, seu
licentiae subdito concesse a Generali, ut negotium non pertractet, quod fuit finis, quare Generalis concessit transitum in illam Prouinciam, seu locum subdito : ergo lethali culpa damnandus est. Nec obstat moueri Plaetarum non ad impediendum finenti licentiae concesse, sed ad extraneum subditum expellendum, quia istud secundum moraliter nequit separari a primo ; nam finis licentiae obtineri nequit, nisi subditus moretur in coenobio Lin quo negotium pertractandum est, dc ex quo praetenditur ea
pulso ; quare grauitas culpae satis di oscitur in c, quia resistit authoritati Gener iis, quia operatur contra sacros Canones iqui piaecipium hospites esse belle tractandos, ut habetui c. Hospitalem d. 42. c. I. de emption. N vendit. c. Monach. de praeb. dc dignit.Trident. ses. Σs. c. 8. quia intem dit, quantum in se est, areere a codgregMtione hospitalitate,quod cederet in in Imri damnum Religionis. Secund. suadetur iuriris unitas est finis omnis berba regulati perh, ut dixi in dub. t os., cuius violationgin re graui concordant DD. esse mortale:
sed talis Praelatus operando tali arte , a modo aduersui subditum extraneum in rq graui dissoluit unitatem iuris; nam ipsa subditus, licet extraneus, habet ius ad omnia commoda Religionis, sicut alij Religi si, qui degunt in illa Prouincia, seu coeno
bio, ex vio praetenditur expulsio: ergo Dp rationes eius semper cen dae erunt tan quam lethaliter malae. Tert. quia facit contra charitatem, de religiosam societatem rcontra illam , impediendo ne subditus tractet suum negotium iuxta memeni Super i Lis Lunde non parua iniuria ei irrogatur: c6-
latra denegando subdito extra.
1 neo commodita es, q4ς solent alius concedi. quibus habitis, ne tum iuxta licentiam Superioris majoris facillime pertractabit, ut mille oppressiis molestius eligat OO r
215쪽
t a istam, tollendo de medio omnium Religio rum communicationem: Quart. quia non recte praestat ossicium sui muneris ; na Praelatus est datus in utilitatem omnium subditorum, & no tantum illorum , qui degunt in Prouincia illa, seu coenobio. Quint. quia subditus iuste conqueri potest de graui iniuria illata , dum legitime moratur in coenobio ad suum negotium peragcndum. Pro fine conclusionis addendum est veritatem . eiusdem conclusionis magis elucescerς , si huiusinodi Praelatus, commodis denegatis, adhibetet etiam alias mortificationes, tam apertas, quam secretas; nam quippe ascretcontra iustitiam, & charitatem.
SECUNDA CONCLUSIO. s. o I huiusmodi Praelatus in publico Capitulo ad corrigendu subditum extra neu de aliqua leui culpa,ut mos est apud Religiones rosermatas', ob praedictum fini: ve bis contumeliosis utitur, nouo peccato mo tali vincitur . Suadetur: intantum huiuLmodi pia latus incolumis fit a peccato proferendo verba contumeliosa aduersus subditum delinquentem, inquantum ea profert fine illum corripiendi, ut dicunt superius D D. sed , 'dum utitur verbis contumeliosis ad finem. prout in prima conclusione, deest
finis corripiendi: ergo verba illa induunt rationem contumeliarum : ergo vincitur noua lathali culpa, Je consequent tenetur ad honons restitutionem : veritas doctriria: Elieitur ex DD. superius relatis, Z praesertim ex Silia. tit. correctio qu. I 2. & tit. contum. . 3. ex Ang. rit. correctio Praelator. g. 2. ex Petrin. t . t. q. 2. C. 3. N. Is o. in fin. Diceti tarte praelatus, intendit subditus degere in Prouincia, seu cccnobio, mea re
Iuctante voluntate. Respond. huiusmodi sera mone esse periculosum . Prim. quia induit quandam rationem proprietatis i nam insinuat dominium habitationis coenobili.,Sc-cund. quia intendit se eximere ab olbedicia. tia Superioris maioris, de habere voluntatuessicacem contra ipsum, quod iniustum est , ut duci supr. Dices , aggravat locum. Resse recurrendum este ad Supetioris maioris authoritate,
α non ad parientiam angustiati subditi: Generalis vero non ita facile debet annuere petitioni, quia de medio tollitur hospital Itas,& Religiosorum communicatio in graue damnum Religionis; minuitur quoque,quod est dignum non leui ponderatione, eiuS aut-horitas, de redditur nimis graue regimenis; nam in multitudine Religiosorum insurgunt multa negotia, quae expediri nequeunt absque ista libera authoritate destinandi subdiutos, ubicunque erit necellarium; alias aperitur via mille incommodis, ut per se patet; unde Generalis potius praecipere debet , ut minuatur familia, quam petitionem admittere in dispendium boni communis.
In Generalis, seὰ Rouincialis, aliusva
Prelatus in negiminis decursu in nom
nullis ad ynomum statum, officiumque1pectantitas ignomuter et Lans ,semper in letha m culpam labatur.
I erotia inuincibilis ram iuris , quam facti a peccato excusat : explicantur termini, ae multa , μι huit modi lino
2. ando ignorantia invincibilis dira-
3. Praelatus deficiendo in non Lis ad ρυ-
pristis flatum spectantibus per ignorantiam
reuincibilem a cul a eximiiar: est obiectiom-
. itan est parna mulctundus, designauur
etiam mo sprobandi ignorantiam. 1. Ignorantia etiam vincibilis, modo non
si assectata, delissuentem Praelarum liberas a
Praesens quaesitum mouetur, quia semper mihi visum est durum illud commune diau, quemlibet teneri sub niortali ea scire, quae ad proprium statum, ossiciumque pertinent, eo quod passim videmus multos evehi ad dignitates , ossiciaque Iudicis, ac Confessarh non pollentes competenti scientia , ac doctrina, ita ut dici possit omnia scire prorito gerendo ossicio assumpto i imo id forte videmi impossibile communiter loquendo, ut homines, attenta propria imbecillitate
216쪽
te, praesertim Consessa ij attingant ea omnia, quae de ratione ossici j sunt attingibilia
assirmare, quod sint in malo statu, temerarium forto crit, quia etiam opus es sci assi mare,quod omnes Christiani non essent tuti in conscientia ; pauci enim videntur esse, ita in Christiana doctrina versati, ut ea, in quibus possunt delinquere, non ignorent,
cum pene infinita sint: pro intelligentia sit.
I. Prim. not. ignorantiam inuincibilem tam iuris, quam facti excusare a peccato '
peccato disp. 2. q. 8. punct. s. nu. I 2. Bassae si amm. tit. ignorantia nu.7.2. edit. Ratio est,
quia peccatum nullum est nisi voluntarium: ignorantia inuincibilis tam iuris, quam faciti tollit omne voluntarium, cum Voluntarium supponat cognitionem actus malitiosi, qui per ignorantiam non videtur haberenialitiam, quia etiam, cum conscientia sit regula bonitatis,ac malitiae humanoru actuuinuincibiliter dictans hoc,vel illud non esse illicitu, nullo modo ad peccatu imputari potest: illa vero dicitur inuincibilis,quae inuincibiliter priuat cognitione,& scretia malitiqactus , quae cognita non fieret: dicitur facti quando adest scientia legis , seu statuti, sed factum ignoratur, quod a lege prohibetur :dicitur tutis, quando ignoratur lex, seu si tutum obligans ad culpam. Porro huiusin di doctrina ampliatur ad ea , quae sunt iuris diuini, dc misteriorum fidei; dantur enim fideles, ad quos eorum notitia non peruenit; quomodo potest eis ad peccatum imputari, cum de ratione peccati sit, ut sit voluntariu ampliatur etiam ad ea, quae sunt iuris natu .ralis . Ita Bonac. ubi su p. ex consensu DD.
Limita hoc secundum, quia aliqua praecepta ita sunt communia, Clata,& aperta,vt cxcludant omnem ignorantiam , huiusmodi sunt: tibi fleri mn vis,asteri ne feceris: Glendas es unus Deus: Honorandi sum progenitores : Malum vitandum: Bonum faciem dum , Se similia, quae clare lumino naturali cognoscuntur. Ita Cordub. lib. 2. qu. .Salas de legib. disp. s. sin. 6.n. 28. AZOr. pari. I.
lib. I. c. I S. P. I. L man lib. I. trach. 2.
cap. SI ath, quos citatos sequuntur Bonac. ubi sup.n. ii . Bassaeus ubi sit pr. nu. s. Σ. Nota lata quod non medi acris agit tur controuersia inter DD. quando ignoratia iuris , seu facti dicatur inuincibilis excusans a peccato . Prima sententia est Valent.
tari inuincibilem,quando non solum excludit actualem cognitionem legis, & facti, sed interpretatiuam, seu obligationem ad aduertentiam , eo quod consensus interpretatiuus videatur esse sussiciens ad constituendum peccatum. Sec. sententia probabilior
est,& vera, quam sequuntur Salas I. 2.tinct. 13. disp. 8. sest. vltim. n. 87.Va'. I. 2.q. q.
dub. Regular. vetb. ignorantia n. I I.& verb. Praelatus n. II. Bassaeus ubi supr. n. Io. Dian.
Part. q. trach. q. misceli. resbi. 3s. Sanch. ubi lup.nu. s. quae docet tunc ignorantiam dici inuincibilem,quando nulla notitia,nec specialis, nec confusa, quando nulla dubitatio, seu scrupulus expressus occurrit, & ita a doctri ira excludunt omnem consensum interpretatiuum, & recte, tum quia seperat humanam diligentiam expellere ignorantiam, cum nulla prorsus cogitatio, seu dubitatio,& expressus icrupulus de malitia obedii in mente extiterit, tum quia dissicile daretur actus humanus inter fideles , qui huiusmodi ignorantia non laboraret, eo quod omnia tesolui possunt, scire debebat,ac animaduertere ex sua prosessione tenebatur, tum quia tandem nimis durum est credere, quod suauitas legis diuinae hominem condemnat
velit ad tuendas poenas aeternas ob unum
actum, de cuius malitia nec dubium, nec scrupulum concepit, sed circa eum se habuit, quasi naturaliter operans ι unde DD. primae sententiae in suo rigore sunt relinque-di, tanquam aperientes, imo donantes pro nihilo unum poenarum infernum: his iudi
sitis. PRIMA CONCLUSIO.3. Eneralis,seu Prouincialis errans,seu
I desciens in nonullis quoad propriustatum, ac ossicium laboraris ignorantia in-
217쪽
uincibili, cum nulla sellicet pnecesserit de obieetorum malitia cogitatio, seu scrupulus expressus in lethalem culpam minime incurrisse censendus est.Conclusio est expresse Sancti. Bast ei. Bonac. Porteli. Dian. ubi
q. o. Probatur prim . ex ratione desumpta ex Sanch.n. 27. Quicunque, inquit, tencturea praecepta nosse,quae implere tenetur, siue obligatio insurgat ex generalisconditione Christianorum , siue ex speciali munere, ut Confessari),Iudices,ac Praelati,nil refert obligationem ex hoc an ex illo capite insurore: at de primis nullus est, qui neget,no dari ignorantiam inuincibilemaergo etiam de secundis. Probatur secunae ex ratione Homo bon. non omn* leges, ac statuta homines scire possunt, ac tenentur: ergo tanto minus illas, quae non cadunt sub cognitioncm nec per dubitationem nec per expressum scrupulum: sed Pr latus errans in nonnullis ad proprium statum, seu munus spectantibus per ignorantiam inuincibilem,nullam de his habuit cognitionem, nec per dubitatione, nec per expressum scrupulum, ut suppono: ergo est excusandus a labe peccati mortalis: aliat rationes sunt in calce secund. notand. Dices, fi in aliquibus a culpa sit immunis per ignorantiam inuincibilem : ergo in Omnibus,quia no videtur maior ratio de ita Praelatus scietis expers esset tutus in costientia. Res p. quod Praelatus ea, quae frequenter ac cidere possunt, & de facto accidunt in suo ossicio,non ignorare tenetur de alijs vero scire dubitare.Ita Coninch. disp. 8.du. 3. n. I 2S Bassaeus ubi sep tit. Cosessar. q.n. p. ex com muni omnium D D. sententia: verum particula illa;de alijs vero scire dubitare: semper debet intelligi, quod Praelatus falcem Ornetur quadam promptitudine ad dubitandum quia, si de omnibus, quae ei possunt occurrere, tenetur scire dubitare, nunquam excus retur per ignorantiam inuincibilem , nam omnia singillatim possent resolui,tenebatur scire dubitare; quam promptitudinem sen der habebit, si, duce timore, ac tremore errandi, partes suas peraget. Dices, iura clamant paria esse scire, ac debere scire. Resp. quando adest aliqua actualis, plena, M tussiciens aduertentia ad malitiam, seu dubium, aut expressum scrupulum. Ita Sancti. ubi supr. n. et q. Va'. sed inserius melius. Dices,maiori obligatione coarctaturP lati ad non ignorandu spectantia ad propriumunus exequendum, quam comunes Christiani ergo prima ratio nil concludit. Resp. concedendo antecedes, coinsequentiam negando, quia maior obligatio in uno, quam malio rollere nequit ignorantiam inuincibiluin statu maiori obligationi obsit icto. Huic conclusioni est addendum, quod ad
ignorantiam inuincibilem etiam reducitur,
quando pr cessit cogitatio aliquid faciendi,
vel omittendi cotra proprium officium,sed, adhibita diligentia ad inquirendam verita tem, veritas comperia non fuit: quo fit, ut Platatus excusetur, si muneri non satisfacit; quae autem diligentia adhibenda sit ad veritatem assequendam, seu ad superanda ignorantiam, nequit certe definiri; sed relinquedum prudentis iudicio, habita ratione praecepti, ossici), N qualitatis personae , aut circunstantiae temporis, & loci,ita ut tanta diligentia adhibeat ut studendo, aut consulendo peritos, iniae viro prudenti sussiciens vi
Ec UNDA CONCLUSIO. . T Raelatus cadens a sua obligatione
pet ignorantiam inuincibilem non est poena mulliandus. Prob. im. o l.si putatur ff. ad legem aquil.& ex c.Cognosce tes de constit. dc ex reg. 23. de res. iuris in s. sine culpa, Δ c. Sec. intantum poena datur , dc imponitur, inquantum adest culpa : sed
haec deest : et so & illa infligi non debet ;alias sine causa, de necessitate medicina ad hiberetur ι unde Matth. 9. ait: Nonetralemibus Messicus. Ita tradunt Thom. de Thomas .in floribus legum 183. Battol. Percit. ad extrauagan. ambitiose de reb. Eccles non alienand. pag. y . nu. 3o. Iose Alderet. de religios disciplina tuenda lib. 2.
Modus vero probandi ignorantiam duplex est. Primus ex coniecturis iuxta textum in c. Cum in tua, qui matrimonium
218쪽
accusere possunt: Glossi ibid. N in cap. Praesumtur vers. 3. quando probatur de reg. naris in s. Bald. & Abb. in cap. Cognoscentes de constit. nun . i Felin. nu. I9. Coniectis vero erunt; si afferas probationes silentiae tempore publicationis; si morbo opprimebarim si in tenera aetate cras constia tutus, & smilia ex seprad. cap. Cum in tua.
Ita Menoch. de arbut. Iudi c. lib. a. centur. Micasia 18 . num. 16. multos alios reseres: Tuscus tit, ignotamia concl. aa. Homo n. ubi sit'. Molses tract. 8. Cap. 8. num. 2s Mascard. de probat. cita ignor. concl. 88O.
aduertendum tamen est probationem per coniecturas non esse plena ; in animo enim celatur; ideo constare certo nequit; quo fit, ut hoc negotium Iudicis arbitrio est re linquendum . Ita Menoch. ubi supci S cund. per iuramentum, cum ignorantia in animo consistat, videtur iuramento ignorantis posse stare. Ita Glossi in cap. Propositisti distinct. da. cap. Qui diuinis vobis , Ec
manis. I a. quaest. 2. cap. si vero et 1. de sentent. excommunicat. verb. propr. Abbas dict. cap. Cognoscemes num. s. COGrna. an . cap. 1 o. Dum. 2. vos 3. admittcnda El , di alii plures, quos citatari sequitur
Mastata. de probat. ncl. 83I.num I. dc 2. Menoch. ubi supti num. 3. vers primus est modus. Gregor. Lopo lib. 112. tit. I. pari. 7. Hic oritur difficultas : an hoc iurainentum omnino censendum sit sessiciens ad legis agnorantiam probandam . Resp. br uiteC ,.quod, quando probationes afferri postant praeter iuramentum , conueniunt omnes iniuificiens esse iuramentumaeolligititur ex cap. Praesertim de testibus cap.Ex litetis de praesumptionibus. Ita Felin. multos alios referens cap. L. num. I 2. de constit. vers. iallit prim. Mascard. ubi supr. nu. Σ3. Adde,quod iuramentum non habet vim probandi ignorantiam , si agatur tam de probanda ignorantia, quam de probanda ignorantiae iustitia; quare afferre debes pr. bationes absentiae, dc infirmitatis, tanquam usas iustitiae. Ita Felin. ubi supta nu. I s. Menoch. num. I s. de Mascard. ubi sup. eo
quod , inquiunt duo ultimi DD. a ius isti
ignorantiam iustificantes non celantur immente allegantis , sed sensibus obbciuntur: quo fit, ut alis testimoni js prurite debeas. Praeterea, non probatur ignorantia ibio iuramerito ignorantis, quando ei aduersatur maxima iuris praesumptio; vel ex publica fama, vel ex iacti nototietate; vel ex longi tes poris pra cri mi α, aliaue smili4. Ita Deia
Si vero loquimur de probatione ignorantiae facti, statuenda est regula generalis, ut possit sussicienter mobars iuramento ignorantis, quia gnorantia ficti tegulariter praesumitur, ac proinde habetur cap. Ignorantia de reg. iuris in s. ignorantia facti, & non iuris excusat: haec regula in iligitur ex cap. Si vero de sementa ex comm.cap. Cum tua, qui matrimon. accuc pos s. de ibi Glori Aemultis exornat. 11 card. concl. 81. num.
Vbi supri TERTIA CONCLUSIO.1. I Onselum per ignorantiam inuin-l cibilem, sed etiam per vincibilem
humanarum legum, seu praeceptorum, modo non sit affectata , Praelatus delinquens excusatur a peccato. Itae Sanch. scinam. lib.
Dian. loc. citat. resbi. 3 s. illa dicitur crassa, di supina, quando quis praecedente cognitione legis, vel obligationis sciendi nullam, vel modicam diligentiam adhibuit morali,& humano modo ad sciendum, quod scire tenetur : illa dicitur affectata, quando quis eligit nescire praeceptum,ut liberios peccet. Suadetur prim. quia leges humanae adeo sunt benignae, ut non intendant nimis strictam obligationem inducere, sicut exigit ius diuinum,& naturale. Secund. ad constit endumain voluntate peccatum requiritur plena aduertentia de obiecto male volito :sed in Piaelato deficiente per ignorantiam vincibilem non inuenitur plena aduertemtia; alias non diceretur ignoras, crasta enim,& ibpina aequiparatur scientiae: ergo non est censendus crimini obnoxius. Dices, tota haec doctrina concludit de
219쪽
legibus omnibus communibus; non de pariaticulari a quae pertinent proprium itatum , cis,quoae maiorem obligationem ista inducum ob singularitatem es ob anim illini regimen . . Resp. negando, quia, nulla alia disserentia inter lases spectanto ad sta . tum patrii putarein petionae , 5 conrnaunem
designati potest, nisi sequ-; idia de . primis faeti datur ra o cogit di; aut: lubiurandii 'an si ut ab aes & quales sint: dei possietioribus vero non ita facile dubitana. inuri L. Itae Sanch. ivbi sipr. nu. i Di nudi clamant, paria esse, scire, ac debere, sciret iurgo scire teneriar. Rci p. imi id verum aes Jo in aliquibus casibus , quoad forum cxtetmam,quod sundatur in mesum Pisone, .ctipraesumitur adfuille: gnitione invia, vero insito unaerno. Securia. anteli sit ut de ignorantiai assectata. mon autem devincibili , isti etesie explicatura Basiais ubi init. . num. D. Vinci suis est, quae nci maluit, scd ignorans non adhibuit si issicientem diligentiam iuxta qualitatem negoti .
RE Us , quibus habitis', ab eis
. 1 σfacillime hiadmouenni tam in Definitores isti cobultores, ac Provinciaks, t tutum in conscientia.
i. Triplicem sensilia habere potest prae sens' quisitum . Prurius est; quando isti ho imines raei Si Perioribuἐ priuatitur huius movi honoribus ne sibi ipsis reipiant locum;hqomodo . non in Mur eisqivitum. in conseum tia,' quia utraque iustitia violatun cominum tira, eo quod non finietur bonum commua ne optans plures ministros habere, ut incrnuat Sancti. i. opusc. lib. u. cap 1. Ob. distribi ima, eo quodi sicut communitas mPyibus componitur unaquaeque pars,qirantum fieri potest incohaine seruarete.
tui bonum commune; ita bona commuia nitatis siccundum proportionem meritorum
singulis partibus sunt distribuenda, ε diuiadenda, ut superius pluribus in locis dictuim
est. Adde inueni tui . Praelaturae, qui OD .dinavit .ad se itin de noxad Praelator iactest hic sensus quesiti Secundus est, quiuia
do factionari) Superiores agno centes inania festatin periculum damnatiotili, in quo itati inuoluti ob factiones, quas nutriunt, prohibbent tanquam ex munere , ne ali J eas dignitates adipiscantur per quas opposita partialitate promouendoruin, ijd - 4psi proe mouendi sitiarent periculum, hoc modo via detur esse tutum ii, conseientia, quia ad Superiores pertinet proximas occasiones Pec candi a subditis a eindere, sed isti 1elaiores instruendi sunt primam tharitatem lino cipere a seipsis, & mittendi sunt ad ea, quae passim in dubi)s prim. parti sunt disperia , inec hic sensus quaestio conuenit . Tetrius est, quando sub specta et eli his hominibus negantur honores; ne multiplicentur .mfinitores, ac Prouinciales, eo quod sit utilium Piouinciae regi a paucioribus Patribus, qua a pluribus, hic sensus est germanus quaesitiit de ideo quaeritur: an hoc sit tutum inconicientiae pro intelligentia sit. l 'Prim. not. quod diatentio quaesti non est eodem tempore oste ad regimen Prouinciae plures Definitores, quam quatuor, seu plu-ires auxia. praxim cuiuslibet Religionis plures Prouinciales. quam unum seligeri dos, sed quod alternatim non semper gubement duo Prouinciales , no semperqua-mor,vel sex ossicio. Desinitorum fingantur; i
220쪽
'ulus coirin 1 T in aergo sunt silicies regi minta. Prim. appellatur Monarma, id δε quando unus solus in Ragno umperat. Secantancupatu ristrocratia, quando per ramcos , de optimates Respublica subernatur. vota vocatur Politis, sturiDorumlatii λqUando multi, d populares Ciuitaterri'adian inistrat. Ita Arist. 8. Eth. c. Io i 1. politia c. s. D. Thom. Vbi .supr. ca' xPδ ir. Ea inest. 9sa arto 4. inter istasi communiteroeentPD: Monarilitani supicinutiiten te secum , eo quod magis accedat ad .perse chi cm diuini Imperii , quod exercetur per unum solum Deum; re ideo inquit Rodiiquiom. 3. quςsu 2 . an. I. omnes Religiones: pecvnum Generalem regi, eique omnium ,
subditonim voluntates subi jci; dei ita debere fieri docet Nauari 3. Comm. de Res. mIn Ixue in omnibus monasteri)ς, sici res Pinlati essent Augustinus, &i subditi Possidonius, sed quia tempora mutarunt mores, c quato magis res a tuo principio elongatiar, tanto
ti, M. 9sa A 82 ho inem bonos inteli lectu frui, ut ratione sibi, M alijs provide' possit, N prius ipso S. Thom. I. Ethic. lea.
dis utre Eum Oiqnis distii butio i noxumeomui Uniunx .s rei insimul Malent. I tona.'3adiis os qua Ι mussit e natura Ierordi ut ad Ndmouendunt: Bonum commne cladae sequitiit electores, cogente Daqvur ex vir uo capite nec ita ad distri buhradat vora ao dignitate, ,' ut i magis , ad magis bolium innuine Prouinci , seu Eo clem: promoueatuli 3e tune, klebitur id seu qui , quando ex eorum sussilijsque elinio ni vaetigetur tale reginienuper quod tuastitia exaltetur, pax sublimetur, discordia jac seditiones reiecentur iuxta sententiam D.l
iNe multiticio vocabulorum lueem vertiaratimin oriente sepeliat, sis quart. πα. quod Pquindo nonsilli DD. inquiunt attentis cor tis temporibus, castiis, re 'per nis Arist
cratiam. P ac Democratiam, esse melior
Moniti hia , mommilique alii 'inter omnia regimina illud quartu esto optimum,intersa non dissentire indentur . seci Murasti in hanci conueniunt sciateotiam , t optimo cratia ti videbitur, illud esse optimum regimen , quod omnes idoneitate 'aeditos secundumtrerportione metitoru proeliis ornat quoad