Theodori GrasuuinckelI Delphensis, I.C. Libertas Veneta. Siue Venetorum in se ac suos imperandi ius. Assertum contra anonymum Scrutinii scriptorem

361쪽

que tandem inter se committendos, suisque mei dissides in ultionem relinquendos. Ex adverse abdicare a se Liberatatem suam tot iaculis non deperditam voluisse, ex eo loco nemo colligat. Ac sic quoque visum hactenus nihil agere adversarium,qui ab aliis itidem historicis Guicciardino com sentanea tradi affirmat; Caetera quae sequuntur isto S , Ven

tos non tangunt, sed in unum Leonem directa, ac quatenus per Leonis latus Venetos petere videri queat Monymus, commodius mox tractabuntur, ac suo item loco, cum ad examen rationum, quas hinc Leo contra Guicciardinum, inde contra Leonem adversarius adducit, ventum erit. Dixerat, ita reserente Anonymo, Ioannes Baptista Leo. nunquam in mandatis datum fuisse Iustiniano, ut ea quae supra e Guicciardino citata sunt, Imperatori reipub. n mine offerret. Atque his etsi negativae suae probandae nulla eum necessitas adstringebat, addit tamen Leo, eodem ita referente, tabulis mandati nihil tale comprehensum fuisse,'

quas evulgare earumve contenta referre si liceret, e vestigio illas planum facturas, quam nunquam tali mandato Venetorum orator fuerit instructus. His eum adversarius

in modum respondet, verosimile non esse, Iustinianum mandati limites s neque enim id impune legato in negotio tam confragoso excessurum fuisse. Mandati tabulas evulgare quod detrectet, suspicione non carere ι aut enim eas id ipsum de quo nobis discursus est aperte continere, aut si non contineant, secretioribus mandatis, ijsque seorsum traditis, instructum fuisse. Dixerat item Leo, nunquam Iustiniano factam copiam Imperatorem salutandi- Respondet noster, nihil impedire, quo minus acta ea fuerint coram ijs, qui Caesari erant a Consilijs. Caeterum distinguenda hic esse tempora , quandoquidem ex annalibus constet,

iterato Iustinianum ad Imperatorem ablegatum fuisse. 5 Primar

362쪽

Primae legationis meminisse Bembum, dum est. Iatum etiam im Antonius Iustinianin qui Cremam legatus asenatu lectin pn seM- ωrad Maximilianum recta contenderet se pacem quam et o duris conditionibQfaceret, Te seque oppidum se portum monis reliquaris

municipia qua respub. ex ejus ditione superiore anno ceperaι Senatum es paratum Hsse resiluere, α qua oppida ex Romanorum Imperatorum diatione, in Caraus, ct Galba, ct Venetia, Resp.possideret, ea se illi omnia

tanquam accepta relaturam remmianet. Hanc etiam illam esse le

gationem, de qua Guiceiardim verba sunt intelligenda. S cundam legationem quoque eundem obiisse Iustinianum, cujus & mentionem faciat, selius quidem, caeterum Petrum Iustinianum ei pro comite adjungere Aloisium Mocamicum, cujus hic sunt verba. Migsque Aloi 3 Mocari se Ansorius usiniam, typariter nec admissi me auditi a Caesere. Ac primam legationem quod attinet, Bembum quidem narrare Anonymus est, a Tridentino Epistopo Iustinianum,

eo quod anathemate esset ictus jussum fuiste subsistere, sed

non id affirmare tamen ausum, quod Leo affirmet, eum non penetrasse postea ad aulam Caesaream. Caeteroquin Bembo quoque contraria iis quae a Guicciardino narrata sunt, adfirmanti, tantam haberi fidem neutiquam debere, ut non meminerimus simul , errare eum potuisse,imo etiam cui exemplo Albani Armerij, in quo Bembum Petrus Iustinianus emroris redarguit, constare ait9 errasse. Ac sic denique, quod adfertur de exclusione Legatorum , intelligendum de post riori illa, de qua idem Iustinianus, alijsive quibuslbet , cum nullum id temporis orandi supplicandive finem Vcnetos fe- cisse, ex verbis illis Antonij Mocaenici, nimirum assidue ' υπῶ ct Arsando, quae mox recitavimus appareat. Si quis tamen haec ipsa pressius consideret, nullo negotio anima, vertet principii petitione hic denuo Anonymum peccare.

Probandum id ei foret in antecessum , factam suisse Iusti-

363쪽

niano copiam Imperatorem adeundi, illud probare si potest, largiar haud gravatim, credere me, non fuisse mand ti fineis transgressurum, sed hic ei aqua ut haereat necesse est, neque enim ullus est mortalium, huc usque qui scripserit, Iustinianum in Imperatoris prodijsse conspectum; idipsum quantisper non liquet, cui bono ut ad praesumptionum divergia confugere velimus Θ Est ergo, uthoc in vestigio pedem figat necesse comprimis, eundem retro si fert, vel se judice causa cadat. Quis enim credat principis consili rios in tanti momenti res sese intromissuros , aut cum ijs

quippiam acturos fuisse, quos odij publici piaculareis quodammodo victimas, a summo Pontifice devotos diris, ac potentissimis orbis Christiani Principibus bello petitos, &viribus non leviter infractos, animadverterent Θ Eccui fi- des fiat, dupliceis Legato mandati tabulas fuisse datas, non aliter ac si praesago dictamine antecapere patres quivissent, ea quae Caesar dignoscere recuseret, a Consiliarijs tractandaὸ Nemo opinor adeo rudis est, ut nesciat eorum quae principi revelata communicataque sunt,exactiorem subinde penitioremque dicussionem, consiliarijs demandari, ast v IO ea ut tractent, probent, firmentve consiliarij, Dominis invitis ac contra nitentibus, quae propalam norunt irrita atque ingrata sutura, itidem credat nemo. Ac tandem, ut quam paucissimis quod in manus suscepi absolvam, duo notari desiderem. Primo, nimirum, quae asserit, adversarium non probare, probari vero contrarium; ac sic contra probationum evidentiam circa praesumptioneis frustra laborari. Secundo, mala fide agere Anonymum, qui Bembum inci set, quod perplexe rem tradat. Quod ut a me recte candis deque dici constet, Ita Bembus lib. 8. . trest etiam Iustiniani literae ex Alpibus datae Senatum certiorem necerunt , Tridenti Diss-

Iums auine noluis, quod diceret aqua cor igni inter orum μ

ε monem

364쪽

LiBERTAS VENETA.

monem atque aditum es defugiendum, itaque paucis 'diebar,niles impetrare potu esset, Senatui permusu domum redis. Quibus verbis nihil clarius apertiusve dici posse omnino certum est. SicLaconum Legatum Periclis quod ab hoste armato veni-rct extra fineis agriAttici dimisi Thur uia lib. 11. sic Senaatas olim Romanus Carthaginiensium Legatos admittere sesse negavit po sse,quod essct eorum exercitus in Italia. Liv lib. I. Corruit ergo per haec ipsa quae diximus anxia ac magno mo limine stabilita advertarii distinctio. Quorsum enim tem pora legationum distinguamus, si jam ante certi sumus, neu tra legatione Imp. eos ad se adtritae Θ Primam si spectamus, confundit Monymum authoritas Bembi. si secundam, I stiniani, si legationum aliquarum, praeter binas illas, recor' datur ullus scribentium, dubio caret, probare adversarium dcbere, ullo belli illius, quod ad Iliaci diuturnitatem quam proxime accessit, tempore, Caesarem legatis ad se ut accederent permisisse; hoc non probato, rid culum sit, ubi princ pium adeundi non suit, eorum quae facta sint progressum describere Recte Pocta.

a In fabris a, sisecaeva eLi machina prima, aetera mendosi fieri, atque obstipa necesse eIL

Venetis acrius etiamnum ut lasellet, Guicciardini nare. tadefendat, ac penicillo velut adumbret mise andam reipub. conditionem, nonnulla citat ex oratione Ludovici Heliani, Gallorum legati, quam ille anno sepiam i .lesimum qui gentesimumque decimo Augustar in consessu Germ niae

procerum habuisse cicitur. Sunt autem talia. Ecce, &c. quomodo veniunt, audentque logiari et se, torto collo,stibilibus oculis, submissaque voce positate, &c. nunc audent dicerie, et ultu o 'mespes Venetiam alterum Bava oculum essedere, peritusue delexe, non est tam cla-

mentium

365쪽

mea lam Triaecipum, He. Clamans jam nise sec. quid scimur quia commeruimus, Te. Addit porro non dicturum fuisse virum tantum, talique in consessu, inque re nemini ignota, vel tantillum, quod a veritate rerum gestarum dissonum foret, Quid tamen credi hic debeat aut non credi in medio relii quam. Novit ipse ac verisius, noveruntomnes qui mediu-criter in historijs versati sunt, tot tantisque mendacijs or tionem istam scatere, ut eorum neque finem neque modum

in illa sit reperire; adeo quidquid livor excogitare, qui quid jnvidia suggerere, quidquid splendida bilis siuminustrare, denique quidquid evomere calumnia potuit, injuriarum, maleuictorumque, in illam orationem tanquam commune receptaculum confluxere. Augiae citius stabulumquis purget quam diras, quam calumnias, ac praeter veritatem dicta inde exterminet. Ipse Monymus orationem veru Philippicam vocat, omnia, nec male, eo nomine compre

hendisse sibi visus. Ipsum Helianum quoque verba protulisse non sua judicarunt ipsi Germani, inter caeteros cujus illa beneficio lucem videt oratio Melchior Goldastus Ha min eldius, sub finem illius sic ait, Hu ct multis alijs memo

ratus orator Galgus in Venetianos fulminori detorquere Iermonas maxi

mo quidem rectebatur suaeo, cuti mari se patet omnibuὸ illos re dere odiosos se principum armis conterraris uod quidem non tam sua stonse Pam Ludovici Galgurum Regis jussu scio putandus est. Sic enim in orationis siua principio dicit, ego qui multos defendere, η minem Ddere confievi, in hin a sim ita sum, ut aut ab oscio Legati is sit reudenuum, aut de improbitassim de dolis,de male meritis Venetorum necessario non sine magno dolore mihi sit disendum Tantum vero abest ut consentanea haec dici queant narratis Guicciardin i, ut omnino contrarium ex illis inferre liceat. .

Nullam Helianus subjectionis, nullam tributi mentionem facit, nullam superioritatis Imperatoriae consessionem, ve-- . . t rique

366쪽

rique ac legitimi dominij delationem, nullam denique ob

servantiam Deo proximam, quam Venetos Guicciardinus ait Imperatori exhibere paratos, ille commemorat ; imo id agit potius, Gon jam illi verba sunt ejusdem Heliani cum

quatuor Chrisianorum potentissimis Trista bub de summa nerum ausi Anticenare ac ne victi quid possint quisere, vi denuo conis ini ne facta conseramur sicinuanturque stirpi . Hoc ut obtineat,omnem lapidem movet, ima summis permiscet, coelum terrae. Advertarium hic testem vocare possum, quo tempore H

liani habita fuit oratio, Venetos jam tum magnis animis in id ut se sibi, Parque dignitati, splendorique pristino adser rent, incumbentes, dignos virtute sita progressiis fecisse,inimicisque suis non exosos minus , quam formidabiles. Ac nec ipse negare possit, ut fere semper, fide non optima, haec sibi dissimulari nec petendum nobis aliunde, quam ex hac ipse Heliani oratione, testimonium. Fidem Anonymi quod attinet, statim ille a primo loci quam transcriptum est verbo chasma facit. Ecce, &c. quomodo veniunt, tota vero inter se verba cohaerent. Eccepost tanta in rem vestram p .pe sidorum selera commissa, quomodo veniunt audenque lugubri et se,

Onocolgo, tum oculis, submissaque voce psere , qui superioribMdinus comprehensi fiunt cum salis se exercitu in no ausi fus maenia favi Veronestas, ut urbem noctia inmaderent sepraesidia vestra jugul rem, & q e sequuntur. Rerum Venetarum statum si conmderare juvat, statim ab orationis initio, Magna eorum, inquit ille, tentia est, nam eos qui Uate praecedente quatuor tentissimos Principes C risianorum in patralibus campis expectare sunt a secteolgatis signis aperto Marte dimicare prosecto potentissmos homines a mareo judicare debemus, Sed jam sunt victi, uni diminus iis que facilius poterunt exungui quam si essem integri. Sed nsi oesia δPrincipes peregrinentur aures, intelligere debetis quid jam recuperave

rivi , ut se jam resecerim : Quod si eor paululum respirame miseritis:

367쪽

ut baxc unam ca amitatem evadant , vereor ne crabrones cur Hot .

irritaveritis, nisi ergo hujus venenissima ac surgentis vipera, dum a huc titubat, cerviceis perfregeritis, praedico vobis, si non tam cito. at profecto quandoque tamen, ct si non vos , vestros certe accusorei, foveneno inficiet ac spiris cirrumdabit. Ac ut ipsas quoque Venetorum legationes attingam, audiamus & de his dissertantem. Helianum Telluri ex callidissimu se versutissimis Senatoribus Oratores , quos cum retibu , hamis se visio regre mittunt, non ad pisei aut aves irretiendas aut insandas, sed ad falletara se decipiendor Principum animos. Tri se tales sunt laquei Venetorum, quos Trincipibus miseris parant , ut enumerare eos nemo queri, quin etiam nisi cautus evadere. Iungat, nec invideo Guicciaidino,Helianum

Anonymus, est interim quod serio sibi gratuletur Venetorum libertas, illam temporis filiam, quae maledictis calumniisque diuturnum haud esse patitur imperium, in hac

ipsa causa tantum fuisse. Vt ut in omnes formas se vertat adversarius, non faciet tamen. inter se illi ut conveniant, aut si quid isti inter se consentire dicantur, multum ipse suis illationibus, quas ex Guicci ardino sormavit est detracturus. Et sic quidem quae maxime adversatura scriptorum testi- . monia videbantur, sibimet ipsi contraria reperta sunt atque adversa, quibus ipsis, siquid deserendum videbitur, erit id omne pro Venetis militaturum , quorum non CXiguo bono , vel hostii bus testimoniis rerum glarum fides posteritati, qu es in cuique decus repei ura est, commendatur.

Dixerat Leo , cum in Germania degeret, illud diligenti perquisitione sibi compertum, nullam istiusnodi mandatorum tabulam, aut orationem quoque, in archivis imperiali bus reperiri. Hoc ipsum, risu Anony mus dignum ait, nec responsum mereri, authoremquc se csse Leoni ne Germanorum ingenia per se sat ignea promptaque lacessendo.

equum

368쪽

equum, quod junt, in planiciem. Bona fide, niihi qui sierespondeat, ipse ridiculus esse videtur Anonymus, a expediat velim, ccciitis unquam legatus fuerit absque literis ut vocantur credentialibus P quis unquam nomine Principis Reipublicaeve apud extraneum Principem Remve lib. aliquid neg*tii aggressus sit explicare, qui non primo fidem secerit se suffcientibus instructium mandatis Θ in revera mandati fides agendi Principium, eodem mandato firmantur ea, quae tractanda veniunt, neque alia utrimque corum quae truciata fiunt rata sore securitas, quam mandati tenor; cujus it mites si non e cesserit mandatarius, mandantem obligatum

habet, qua sibi, qua illi, ad quem inissus est; peccet in communem sensum qui credat absque praevia mandati inspecti ne Caesarem Caesareosve Consilibrios quid Occeptaturos futile. aut non fuisse asservaturos quoque,quidquid id sutilet literarum. Ridiculum sane, cum vel levioribus in rebus man. data requiri, attendi, seruarique soleant, id linctori persuasum velle, Caesarem ipsiim, ejusve ministros tam supine os scitantes suisse, in vitati momenti re, nempe ubi de fine belli agendum erat, eaque tradenda veniebant, quae ut consequi pol set, totum orbem Christianum Caesar, in Venetos animare, armareque tentaverat. Certe Germanos lacos re haud v

luit Leo, vel itatem asserere voluit, sibi duplici nomine copnitam . sciebas nempe & originarias literas sive authen icum ipsinn mandati tabularium, asservari penes ipsius Iustiniani lirredes. & simul nullum illius exemplum in Cars areis archi vis reperiri, probe erat edoctus; fidςnter dicari, Germanos ipses fateri vera esse quae Leo assirmat, quod si cui inficia ilubet, onus in me probandi ultro recipio. Veritatem effari, stippressam in lucem xeducere,si lacessere onymo est,esto, lacessit omneis omnino mortaleis Leo, nec hilum tinavi, ne quis ad revocandi metas haec astruentem com lat. T t 3 Omi so

369쪽

omisso Leone in Pamiam denique incurrit, quem inquit

ad hanc orationem pro objectione movisse verosimile sibi non videri, haec ita ut Guicciardinus vult salvo Venetorum Imperio maritimo, re pecuniaria non admodum imminuta, eoque urbis situ, aut sponte aut vi cogente unquam obvenisse. Paratae Moccenicum opponit, nec non & Bembum, prior ait Patres Libertati sua timuisse, trepidasse magis quam cos luis, fugse consteminos, voluisse aliquando de pace etiam cum ista agere, si modo loquendi apud quempiam facultas esset. Sua inserputasse, quoquo modo, confractis risu , tantas Impem comprimere atque omnibus modis pacem amplecti velli. Posterior, venitor patres, ut omnis Italiae continenti, pars, quam tenerem ipsi e Repub.defice et,ad urbem .

tuendam se commeatibua classi fue muriendam animum ad ecisse. Item alibi, ab ea cogitatione haud longe abfuisse ut urbi Guae timendum putarem. Item, decem viros legisse qui aulabilis peritis hominibis vada insisterent urbana, ut aditus si qui essent apertiores cautas munirentur. . Iam ante etiam Anonymus dixerat Pamiam indignatum

fuisse quidem, quod quis dixisset actos fuisse ad desperationem patres, sed & ipsum quoque, non alio quam desperationis, ubi hac de re sermonem instituit usum vocabulo. Vt respondeam, primum illud noto, neque Mocaenicum, neque Bembum nec Anonymum, nec ullum denique negare, vera esse quae Partita dicat, salvum fuisse imperium maritimum , aerarium fuisse non exhaustum omnii , multumque

in situ ipsius urbis praesidij. Maritimum imperium quanti momenti Venetis habitum semper fuerit, testentur illa quae gravitersuteque apud Bembum lib. 8 .historiarum Dux Lan-redanus disserit , quae quoniam latius ipse quoque Pamta prosequitur, quamquam videri possint multum ad rem si cientia, non transcribam. Videat cui ocium est de viriabus aerari j Veneti Bembum, non uno loco. Constat illud, cum rebus multum ducis, pallibusque in ejus curam so

licitis,

370쪽

licitis , etsi jam undecim millia librarum auri in bellicos sumptus essent impensa, mansisse inexhaustum ac serendis oneribus suffecisse. De situ urbis non est quod dicam quis

piam, norunt omnes, urbem vadis undique obsessam, ii que a justis classibus, neque a terrestribus exercitibus adiri se perauitere, nempe eo situ, eaque loci natura, ut sibi ipsim deene vellent Veneti, nemo eos cogere posset. Quis vero eo rerum statu vemsimile sibi videri dixerit Venetos qui per tot rerum discrimina tot prospera, tot adversia inoffensam libertatem ultra inillesimum saeculum conservarant, adeo servili abjectoque animo fuisse, ut eam non abdicare modo a se sustinuerint, sed vel invitis obtrudere. Certum ex adverso est, imo certissimum patres tot armis, tot motibus rerum circum circa frementibus, tot imminentibus undicumque periculis, nec allisisse virtutem suam, nec abscondidisse, nec eam evilescere passos, cujns quo miserius, eo certius documentum, habebant circumferebantque. Quid vero nos moratur quo minus ad ipsa rerum testimonia recurramus Θ Eodem illo tempore, constat ipsos Patavium recuperatie, ea, quae fidem superet , celeritate, munijsse, Caesaris exercitum, ad urbis illius obsidionem selvendam

compulisse, ita Caesaris vireis fregisse, omniaque elusisse molimina, ut deberet sibi, deberet foederatis ludibrium ;quin ipsum denique Caesarem eo redegisse ut primis induciarum quas nec obtinuit) mentionem injecerit. . Constat illos Saravallem expugnasse, sibi asseruisse mascula prorsiis virtute Tarvilium, progressus longe maximos secisse, in recuperandis urbibus, in Vicentino comitatu, ac Foro Iuliano traictu sitis, ut iam caetera quae adversum Fe rarienses sortiter gessere praeteream, testantur id, illa ad

Padum ac ubi non denuo ὸ viriliter ab ipsis desipnata, quae parrant amesco, narrandoque suturae posscritati ob oculos

nunti