장음표시 사용
371쪽
ponunt,victum quidem suisse aut simile victae Venetorum
virtutem , caeteroquin tamen nunquam sub fortuna concidisse. Nempe ubi assidua virtuti cum incommodn suis rixa est, callum ca perinjutias ducit, nec ulli malo cedit, sed etiamsi ceciderit de genu pugnat. Quid vero attinet trc-pidasse quod dicit Maurocamus Quis fortunae mutationes , quis dubios rerum humanarum casus , quis non diversa praesentibus, contrariaque cxpectatis , aut speret aut timeat ξ Est hoc regnis, est hoc rebus publicis fi
quens, quod mari; momento vertitur, codem die navigia ubi iusserunt sorbentur. Sed reprimo me&ad Venetos r verto: . R colligcbant sese municbantque adversum ingrue tia, rcstri citio renu deinceps se suaque protegendi defensionis modum servaturi. Id ipsum si trepidare vocat adversarius, supplex rogo, Venetorum prudentiam, Barbarica temeritate separatam ut velit, Midam auctore Tacito ann.6. cunctatio servilis, palim exequi regnum videtur. Sed si quid Floro credimus O senescit impetur Eo qui Eibaris pro virture est. Bello
Cimi. notatumque Senecae oraculo Ea barorum exitium ein
iram. Sen. de ira, Dicam cum Thucidi le-G- ω,Sτῆ ευcουλιοι, -ο η rem, dux recte menti se consilio adves sima celeritas ct ira I Exadverso, Animus, ut cst apud Syrum, vereri qui scit, tuto scit aggredi. Anticipat quidem terroris tormentum prudentia, sed nemo eo usque, aut in tantum unquam terrores calamitatesque mortalium sub jugum mist, ut aeque semper intrepidus therit. Ennium si audimus
si Romanus homo, tametsi res benensia est Corde suo trepidat. . Quid & hoc attinet quod sibi,quod libertati, quod urbi sitae,
timuerint, dummodo semctipsos , li ria ictu, urbcmque ab hostibus tutari potuerint. Prudentis est omnem fortunae licentiam in oculis habere, tanquam quidquid potest sactura
372쪽
factura sit. Neminem illa eo prove it, ut non tantum minaretur quantum permiserat.
Caeterum scientibus unam sibi in armis salutem superesse cur desperarent caussa haud erat, modo perpenderent ut certe prudenter id usque quaque secere) caconsilio temperanda, alias mole sua ruitura, totamque Rempub eidem ruinae involutura. Huc sum tiri siminarum redit quod victi non fuerint, nec iis unquam ut devictis leges victor dixerit. Eadem in aliis regnis rebusque pub. fata si consideramus, fateri cogemur, Venetos animi magnitudine constantiaque, nulli iis temporibus secundos dici posse. Sed enimvero pulchre haec ipsa, nitideque Paruta, loco quem Anonymus citat, exsequitur, & instituta comparatione ita rem se habere pluribus demonstrat: ad cum lectorem ablegasse fas mihi sit.
Pergo nunc, dicoque, nemine excepto, omnela omnino
quotquot unquam hujus belli recordati sunt historiarum
Scriptores, in eo consentire,victos quidem ac non uno praelio fuisse Venetos, caeterum, eosdem isto bello victores e titisse. Ergo nec Venetis Babylonis muros conferre licear, quos Alexander intravit, non Carthaginis, non N umanti
moenia, una manu capta, non Capitolium Romamve,quar.& ipsa hostile habuere vestigium; Ac revera quomodo quorumdam lapidum inexpugnabilis ferro duritia est, nec secari adamas aut caedi vel deteri potest, sed incurrentia ultro retundit ; quemadmodumquaedam non possunt igne consumi, sed flamma circumfusa rigorem suum, habitumque conscrvant, quemadmodum projecti in altum scopuli , nec ipsi ulla saevitis signa tot verberati taculis ostendunt, ac denique ut apud Poetam,
. Gemit impositu incudibus abina
Ipsa vero incus, malleorum duritiem excipit immota, ac V v non
373쪽
non perfert modo, verum etiam durior ipsa repellit a se, cundem plane ad modum libera, inconcussa, immobilis, ac contra casus indurata, Venetorum libertas, stetit, perstititque, ac talem sese quaquaversum ostendit, ut vel ipse Britanniae Rex, toto semotus oceano hinc acerbitate rei perculsus , inde stupendam Venetorum miratus constantiam, ipse ad Pontificem, Caesarem Galliaeque Regem, literas dederit, quibus apud eos , ut bellum in Venetos porcint,i
tercedit, addito hoc memorabili in omne aevum epiphon mate, ne cum Veneta ulla bellum exerrerenι , qua si nusquam exis rei conssui tamen omnibus ab hominibus ad publicam orbis terrarum utilitatem atque ornamentum profecto debuiset. Dico porro, mira-
rari me Anonymum, qui frustulatim perinde ac si laceros Hyppolyti aut Abscyrtar artus collecturus esset, ex Moca nico Bemboque, ea colligit, quibus consternatio Venet rum, ac trepidatio colligi po. iiii, quid impellat, cur sciens
praetermittat, tot tantisque apud eundem Biambum i Mo- caenicum ut dixi non habeo) exemplis elucescere, in Venetis cordati animi non vestigia, sed monumenta, ut utramque ei paginam compleant.
Si post Abduanam cladem, virtutis Venetae, si fidei Bri-xiensium, Veronensium, Patavinorum , plurimorumque agrestium oblivisci potuit, utpote lon ius litiusque dimisequae sunt, quam ut intra privatam laudem consisterenta, at sane cum constemationis meminisse voluit, debuerat retinui ille ipsius properantem manum , Pauli Bassii prudens magnanimitas, qui defectis extrema senecta viribus, jam capularis, quam prae senio dudum deseruerat, stationem denuo arripuit, allatoque Cladis Abduanae nuncio, vestem senatoriam poposcit, inque curiam sese meimbris trement, bus ac succiduis traxit, eaque dixit, quae in rem praesentem erant. Debuerat eam retrotraxisse Petrus Duodus, qui dis-
374쪽
ficillimis temporibus lectus ut Reipub: Legatus Brixiae praeesset, propalam senatu audiente pronuntiavit se id vehementer cupiisse, ut suam reipublicae tam triststempore operam navare posset, quando laetiora non dabantur, Legationem libentissime obiturum. Debuerat inhibuisse pius in patriam affectis Christophori Mauri, qui similiter Legatu . a Senatu lectus, ante subsellium ducis progressus, patribus
dixit, post Deum immortalem suam se reipub. vitam vovisse , laeto se illam animo patriae, a qua acceperat, redditu-hum. Haec ipsum movere aut inhibere si non poterant, ac praefracte timorem Venetis exprobare, pertinax ipsi stabat sententia, ipsa saltim veritas gestarum rerum apud insum pro Venetis intercedere poterat, & tot patrum pro bello summis viribus administrando decreta. Potuerat utique
magni illius Aloisij Molini coelo recepta mens, de quo merito Vellejanum illud usurpes, Ecquando propinqui amiciquo similem mei civem habebit respub. Θ Aloisij inquam Molini, quem libertatis suae statorem vindicemque, eorum quae ad segniora devergere videbantur, mox in publici privatique perniciem eruptura , averruncum, durissimisque temporibus , tutelare velut numen experta est Respub. Ille, trusta consiliis plus civitati detrimenti inferri , quam abra qui sium ei intulissent , intrepide pronuntiavit, impcriumque, quod majores,ssu laboribus,seu anguine, in coatinenti pepererant , non amittendum animorum debilitate; cavendumque dixit, tali potius imbecillitata victi ad ea tempora fuisse dicerentur, quam impetu forum e. Se quidem quod attinea si haud aliunde quam apublica re, quae sibi vita charioresset , impelli se, protestatus est: ad quam, cum civium se rum commoda atque utilitates adstungantur, ecquid esset quod aut ipsum
autesvem bonum ac Diu rium a probanda seo rario lege nimi- rum, an etiam offensam reponere Veneti bello illatam deberent, ac Patavium recuperare deterrere debeat e Idem ad , V v a illud
375쪽
illud quoque, quod dictum fuit, urbi suae patres timuisse,ubi
devenit, nihil inseresse dixit, an urbs i a inpotem esit bosium, ita ejus incri ac cives, quique illam regerent, omnia statuerent qui hoste, velut optentque. Idsi fiat, auservitutem de ei praedicavit, hac rutatione: hossum Libertatem si ri: ac Libertatem reipub. verba illius
sunt quae uηa cum huses urbis parietibus semper crevit, quam mai res nosti nolis integram atque intactam reliquere, pro ' atque omnino peritis. Si majores ita porro ille subj ungit) ijdem nisini
ab ea Coeli regione in qua beati mi sempiternam vitam agunt, hic ex sant, atque ad vos conversiaiusmodi orationem habeam. nos u Amtobs dedimus cum liberam , tum eo situ ac natuna loci , ut Wisi i vias desitis, cogere vos nemo possit, cur qua hostes vestri optans facere vos didicissis, homines, maxime omnium qui hodie sis caro detunt, liberi y Cur imperium pulcherrimum quod vobi3 constituimus ta o Ldulose regius 8 cur Patavium male ab hostibus cfoditum, quod peneve ris sub oculis est, vosque appellat atque obtectatur non recipitis ' Quid illis obsecro respondeatis. Primum scilicet uri vos servi se tempori, quoque tempuspo Marat, id feci , jam vobis is omnes concedi rem , tempori enim hosium perpulchre inservitum es, de hac urbe amtem timere vos, ne amittatur dicere non audebitii, neque opinor tam
timide in Senatu loquuti essetis, nedum etiam apud Egos majores no xos, optimos fortis orique viros , qui sciunt urbem hoc capi v prie, cujusmodi u Mam . ferre audeatis: reposcent enim Latim vos, repetentque a via, partam gravibus Terbis, quodque tam pusillo animo fueriritu, conquerentur , qui ne hoc imperi, domicilium, vestris ab hostibis tueripsset, pertimueritis. Sed de eo plura me dicere minime necesseese arbitror: Dis enim pro se i a sui loquitur, qua obsie a vadis undique, neque a justis A star, neque u terrestribus adiri permittis. Subjungit item aliquanto post, semel aut iterum homines ad regendum Imperium natos, maximis in rebus timide la offuisse, hum numsonos Νt, veniaque non indignum que ruaque autem eosdem illos , sine rufa, omnia vereri neque dignum venia es, nec excusatione ad im
376쪽
ad interitum tendit, qui id agit. stis Reipuli. obdormivimus. quaeque sequuntur. Ac tandem Deum immortalem, Divumque Marcum, urbis Venetae parentem, conservatoremque veneratus, tantum effecit, ut quae major a Laure lani ducis
partibus fuerat pars, & intra defensionis terminos consistendum censiterat, mutatis sententiis illi accessierint. Adeo nempe omnibus turpis visus est navigii rector; qui guberna cula fluctus cripuit, qui fluctuantia vela deseruit, permisit tempestati ratem, sed ille vel in naufragio laudandus, quem Obruit mare clavum tenentem, & obnixum: estque ilico perlata lex, ut ad Patavium recipiendum Grillus Legatus evestigio contenderet. Quae quidem eo transcribenda nobis impensius fuere, ut ut prolixiora, quod e scaciter omnes Mnonymi sugillationes retundant, quantumque eX vero trahant, lectori faciant planum: illud addam, tam masculum,
eordatum, fidumque consilium, tantam excepisse rerum mutationem , ut ex illo tempore laeta prosperaque reipu
blicae omnia obtigerint, foederatis adverse; insigni documento quid in virorum ad Libertatem natorum pectoribus possit ille majorum tradux ad tuendam libertatem spiritus; quid viri pietate ac meritis conspicui polleat authoritas.
Sic olim cadentem remp. quantum una retrahi poterat
manu non semel fractis partibus infractas Cato retinuit, donec vel abreptlis, vel abstractus, comitem sese diu siustent tete ruinae dedit, simulque extincta sunt quae nefas erat dividi ; ac nec post libellatem Cato vivit, nec libertas post Catonem. Hoc ipse vero Catone major Disim emolum, qui contra fortunam brachia intendit, labantes consilio patres firmavit, sustinuitque ipsam rempub. publicas internunta, vere patriae suae alter parens.
377쪽
Salve invicte parens non concessureae uirino Laudibus, ac meritis non concessure Oimilis.
Aveat illustris anima virorum maximi sortissimique. Ven iis Libertas sua quantisper constabit, quantisper suus apud servire nescios libertati perstabit honor, non in Venetorum duntaxat animis, sed omnium denique, qui animam suam Libertatemque juxta aestimare norunt, benedicta sacrosa ctaque illius est futura recordatio, in omne aevum pror
ganda, in omnem duratura memoriam.
Ac sic quidem de veritate rei gestae dictum sitis, vocat nos ordo, ad ea, quae in facto juris habent mixturam, qua que ex ipso facto jura enasci potuerint, dei epi ut ς amia
Atque hic quoque, ut circa praejudicium quae nunc ali. laturi sumus ordiri detur lectorem meum monitum roga, tumque velim, ne perinde ea accipiat, ac si, quae mendaci aut vanitatis Iustinianus, calumniae Leo, erroris non forendi Paruta redarguit,ego pira veris, aut quicquam ex vero
trahentibus habere velim; id unum in animo mihi est, ut omissa quaestiones acti, qua simpliciter talis, insuper quoque illius veritate posita, ut ut non concessa, demonstrem, ope ram ludere Anonymum, qui ex illa oratione, subjectionis aliquod argumentum fabricari posse, sibi praefiguret. Quod ut ordine deinceps exsequamur, despiciendum I. Ecquid ea verba proprie quadrent iis, qui ita se alteri subjiciunt, uxnihil in semet ipsos suaque, juris reservent, omnia victori d ferant, ut qui vi majore cui repellendae impares fuerint, talia facere patique coacti sint, an vero talibus, qui res suas inferiores este cum videant, sequioraque resormident, potentioribus se applicare potius habent, saepe etiam conditionibus
378쪽
tionibus minus aequis, quam fortunam ulterius experiundo, in extremum se suaque discrimen adducere. II. Quae mens hic Venetis fuisse. existimanda sit; ac III. denique, quae. Mes hie juris incidere aut moveri quaestio possit , praesertimque, ecquid ullatenus ea quae Caesari oblata dicantur accipienda sint, aut interpretanda , in detrimentum libesta. tis Venetae. Primum quod attinet, certum est, ubi quis ita
devictus est ut nec vi reis reparare, aut bello certare porro v
Ieat, eum victori cedere, cui si se dedit, jam nihil suum asserva si dedititiae conditionis seriem dedere se volenti victor negat, extrema omnia perpeti debere. Deditionis se mulam solebat enim ea fieri per verba legitima & ad id concepta) superius citavimus, hoc loco non repetendam, caeterum non absonant ei quae sequuntur Plautina .
in Amphiti cConvenit maei utri sint eo praelio,
Urbem, agrum, aras,foco Jeque uti dederem. postridie in castra ex urbe ad nos meniunt
flentes Principes, Velatis manibus orant Psam- peccatum fluum, Dedunt quest, disma, humanaque omnia, In dia tionem atque arbitratu cuncti Thebanopvo.
Unde & passim apud authores videas, dedentes alma a iecisse, victorum sese potestati permisisse, coque pacto em pressam deditionem, ut armis projectis, mortem deprecari inciperent, quaeque his similia sunt. At vero, preces, sit missi
379쪽
missiones, oblationes etiam abjecta dimitaeque, noli st tim habendae sunt pro deditione. Quale qnantumque inter ea discrimen sit, illustri exemplo, Campani, quorum similiter supra recordati su mus, nos docent. Illipraelio vidua Samnitibus, ut a foederatis Veneti, accedunt ad Romanos, quorum socii foederatique Samnites erant ad Maximilianum Veneti unum ex foederatis) ac nequo in Samnitum potestatem deveniant Veneti Galli potentiam nimis excrescentem exosam habebant Romanos , ut sibi adsint, rogant Veneti in Gallos Cisarem exstimulare conabantur votorum ubi compotes sese reddi haud posse vident , propalam populum Campanum , urbemque Capuam, agros, delubra, divina humanaque omnia, in Pop. Rom. ditionem dedunt,quidquid deinde patiendum erit,di-ditiiij passuri inuantisper vero spes erat impetrari posse, quae
exoratum venerant, nulla deditionis occurrit mentio, ac ii
millimas inter preceis, inter adjurationes, implorationesque auxiliorum multum anxias, sui juris retinendi dimittendiaque domini manent, etiam reflante fortuna libertatis memores. At videamus, quibus illi verbis se suaque Pop. Romo commendaverint, sic inter caetera loquutos author est Liavius dec. I. lib-7. Populus nos Campanus, Legatos ad vos P tres coscripti misit, amicitiam in perpetuum, auxilium a vobis in praesens petitum . quam si secundis nes is risus petissemus cui carpta celeris, ita infimiore vinculo contracta esset, tum enim ut qui ex aequo is amicitiam nos venisse meminissemus, amici forsitan pariter, ac nunc
biit, atque obnoxij , notentur verba) vobis minus esemus.' Paulo post, aluod vos pro alute nostra priore ueritis, id nos pro imperio vestro se gloria semper faciemu3. Item , t censum se m
serum est, quod fateri nos fontuna nostra cogit ventum e t Patres conscripti, ut aut amicorum, aut inimico um, Campani simus ,sid fenditis, ves, i defritis, Samnitium erimur. Capuam ergo ct Cam- paniam
380쪽
paniam omnem, vestas, an Samnitium viribus accedere veliti3, d Aserat . Ac quammaxime disertim, Vmbra vessi auxiliy R moi tegi pessumus , quidquid deinde habuerimus, vestrum id om
ne existimabis r , vobis arabitur ager Campanus . vobis Capua frequentalitur, Conditorum , Parentum, meorum immortalium loconias eritu , nulti Colonia vestra eris, quae nos obsequio erga vos fide eueperet. mite tames consiripti, nutum numenque india . ctum Campanis, & quae sequuntur. Haec . qui cum oratione
quam Guicciardinus sustiniano adscribit, comparare volet, multo etiam cssicacius graviusque, ac majore etiam dimissione concepta pronunciataque haud gravate deprehendet, ac vel invitus fatebitur, qualiacumque ea fuerint istiusmodi tamen haud esse dicenda, ut in dedititiam somtem cadant; quinimo ut ut dicere velimus, re vera habuisse ustinianum rei publicae nomine istiusmodi orationem, quod tamen non liquet concedat necesse est, ex ea deduci non posse, nunas Venetorum eo angustiarum id temporis redactas fuisse, ut vi atque armis oppressi, libertate quam retinere non poterant, privati fuerint, exciderintve. Veniamus ad secundum, ac quid sibi propositum Veneti habuerint, cum si diis placet) orationem tam egregiam eorum legatus habuit, attendamus. Id ipsum acturis duo ponenda sunt: primum, quid voluerint, secundum quid omnino non voluerint. Quis post Abduanam cladem rerum fuerit status repeti necesse haud est. Iam inde ab infelici pugna, castrisque amissis, multum conciderant animi militum. ita statuo, fuit Venetis ubi Leonina parum prosecerat, assuenda Vulpina , injiciendumque frenum hosti victori, quem si successus suos urgere, si favori numinis instare contingeret, obvia quaeque prostraturum, contra nitentia domiturum, ipsaque ruina viam sibi facturum satis assequebantur. Notum illud Tragici.