Theodori GrasuuinckelI Delphensis, I.C. Libertas Veneta. Siue Venetorum in se ac suos imperandi ius. Assertum contra anonymum Scrutinii scriptorem

71쪽

actos necessitate, nullo qui in constantem virum cadat metu compulsos. Rectius Poeta

Evasti ' credo metues, doctusique cavebis res quavis iterum paveas iterumque perire. Possis' O toties servus i nec be ua ruptu μ semelessivit reddat seprava catenis.

Atque in hunc sensum praeclare apud Iosephum A rippa

durum es periculum frui tu facere si id ne subeatur horistam esserenationem pronunciat' in & hoc addamus , cos ut ut voluissent maxime, attamen nec potuisse: deerant nempe qui

ipsis imperarent, quibusve ipsi se suaque substernerent. Accedit quod nec ratio Iuris fiet ove permittat, ut Iurisdictionem semel pro derelicto habitam nulla stipulatione media nullo ad firmandam si qua intercesserit stipulationem 'utrimque facto accedente, postliminio reversam dicamus ad cum, qui illam ex animo abjecerit. Quantum in se seipejus sese possessone vel in tantum pandi , atque apprehendendi liberrimam cuilibet volenti copiam fecerit. , Quo ne feramur ulterius, fixum esto, voluntarios actus, inter quos illa profugorum in lacunas Maris Hadriatici adnumeranda est concessio, ultra quam illorumamus e convincatur arbitrium, de Iure extendi non posse. Tralautium est in Iure ut non qui fast quo animo factum sit attendatur. l. - m. f. i. 1 de O. se A. & similibus, praesertim in odiosis, inter quae non dubie censenda foret Libertatis non sine vitae sortunarumque dispendio per tot rerum discrimina quaesiis, tam project ac nec homine diana renunciatio, eaque ultronea. Rem statn nemo jactare praeminitur, nedum illam, quam Iuris regula dictat estis inritimabilem, & omnibus omnino rebus anteponendam.

72쪽

. CAPUT. VI. Falsum Amnymi argumentum a situ Venetorum desumptum. Ius j mussitus. Dubia uertatis interpretatione , secundum illam est respondendum. De Iurisdictione in territorio, ejusique jure. Situs multis profuit ad libertatem. aeui sint ejusdem territorij. FAcilis similiter est ad argumentumresponso, quod ex

ratione situs & relatione partis ad totum Anonymus deducit. Eo siquidem probato,nihil inde Iuris Caesaribus acces.sisse quod ultro in loca praedicta concesserint illi, ad quos

urbis Venetae principia reseruntur; item hoc non difficulter evincetur, situm rei per se consideratum neque de Iure naturae item nec de Iure gentium aut civico modum esse verum aut legitimum acquirendi rerum dominii, quemadmodum neque in titulo de divisione rerum & acquirendo earum dominio recensetur ab Imperatore inter acquirendi dominii modos. Accedit quod neque ea situs per se vis sit, ut aliquam cum Iure imperandi, cumque parei di necessitate dominationem, quae proprie potestas dacitur. l. 37. ad I. Aquiliam,possit producere. Si cui regerere subitaliam esse Iurisdictionis, de qua hic quaestio sit, naturam, aliam dominii, principes imperio cuncta complecti, singulos dominio , quaecumque Iurisdictio sit in territorio Prii cipis , eam aut ipsius esse principis aut a principe manasse, ac quandoquidem nihil esse possit in territorio, quod non alicui Iurisdictioni subjacere sit neccsse, credibile non esse alterius esse aut fuisse jurisdictionem quam ejus qui supremam in territorio habeat potestatem . concedam lubens id omne. ac fatebor ultro, dummodo hoc mihi detur quod sa-

73쪽

ne neque ullum inficiaturum existimo; Ius omne quod e ratione situs elicitur in nuda praesumptione fundari: pra simptio igitur illa non est ut multum nos torqueat, habet nempe alteram sibi oppositam praesumptionem naturae r gulis innixam, qua omnem rem a primaevo statu nec non a primaevo Iure liberam esse probatur, per ea quae superius dicta sunt & notabilem praetcrea textum, cap. juS naturale. dist. I. Praesumptionem praesumptione tolli elidique docuit nos textus l. fin. is quod metus causa. Si quis tamen in proposito themate de facto negare velit praedictam istam praesumptionem contraria praesumptione sublatam esse eli-1amve, utique non effecerit quo minus illa, etsi revera. atque ab omnibus habeatur pro controversa, quod ipsum sufficit, ut contra eum qui in istiuscemodi praesumptione, quae tam manifestam praesumptionem sibi adversantem habet, intentionem suam fundare tentat, sententia feratur. R gula luris est, quod quotiens dubia libertatis est interpret tio, secundum illam sit respondendum. Sic & in dialectucis collectionibus, illationes observamus in eam partem devergere, quae minus gravet; inque Iudiciis merito obtinet jure, ut si alter Iudicium damnet, alter absolvat, inter diu parci sententias vincat quae est mitior, saltim cum negari nequeat naturalem illam praesumptionem altera fortiorem esse potiorque de Iure sequiorem labefactet, ut jam dici coeptum , eam ad minimum praesiumptionis illius quae cum originali sive naturali consentit aequum est statuamus esse cilicaciam, ut onus probandi in adversarium transferat, qualem cssicaciam alteri illi, quae primaevo juri pugnat, nemo temere largiatur. Quamquam & absque exemplo non est ut etiam in ipso alterius districtu territoriove loca quaedam sirit, quae omnino ejus in quo commorentur territorii Dominium pro suo non agnoscant, suis ipsi legibus vivant, summum

74쪽

L1BERTAS VENETA.

mum in se ac sua jus imperandi habeant, diversumque hos

pacto ac separatum ipsi per se constituant territorium, cujusmodi loca scriptores vulgo dicunt esse quidem in territorio, sed tamen non de territorio, item & non esse sub territorio : porrigente sese nimirum jurisdictione ad ea quae ab ipso dependent territorio, non autem ad ea quae continentia sint territorii. Quo respectu idem esse dicitur, esse quid extra territorium, aut esse immune a Iurisdictione illius cujus cst territorium. Ita ut & de facto, quantumvis pagus castrum vel bona alicujus immediate nobilis, atque ita locus exemtus , ratione situs sit in districtu alicujus Principis, tamen quoad superioritatem & jurisdictionem recte dicetur .extra districtum esse. REI. a Valgec f. 33. η. 3. Mesemb. conf37. m. Io. quod idum & illusti ibus Camerae praejudiciis confirmatum tradit nutu. H mg. cens. 3. Io. Quin si penitius introspexissevoluerimus naturam situs,re ipsa comperiemus multis urbibus locisque ad libertatem nihil atque viam stravisse ac situm loci, dum eorum Incolae tutos se magis confinium populorum sibi invicem accessionem eorum invidentium aemulatione, quam propriis viribus caute ponderant; Utque nihil dicam de Venetis inter Orientale atque Occidentale Imperium libertatem suam Deliciter tuentibus, exemplo fuerint Gebennensis civitas, Sedanensis & Ra

currianus ducatus, ipsumque hoc quod nos hodie liberum incolimus , inserius Belgium. in ut & omnem in subj cta materia dissimilitudinis effugiamus notam, evincunt quod dico in Gallijs Arausonensis plincipatus, in ducatu

MontispenserianoDombensis item principatus,inNO an nia regnum Yvetoli b,& nostris quoque temporibus exemptione sua nobile, licet postmodum dominis illius auro coimtra accepto Iure suo decedentibus veterem ad formam nuper sit reversum. Apud nos Drentino in tractu Runense te Ε, tito

75쪽

ritorium Munsterians familis perantiqua ditio, paucis 3 Friasia miliaribus Amelandiae insula, in Brabantiae ducatu Boc- hovium, infinitaque insuper Germaniae loca quae districtius

inquirere aut etiam enumerare nec opus nec otium est: loca

in quam non limitanea aut limitaneis contermina, sed quaqua versum Galliae, Belgij Germaniaeque urbibus circumscripta, vallata , inque in earum meditullio constituta. Quanquam alias & noti juris est quod ubi de territorio agitur, & quaeritur qui sint ejusdem territorij, territorium i lud non sit accipiendum stricte, de ijs solummodo quae in eodem circuitu continentur, sed crasse pro universitate ditionis, quae specialem habet titulum & unius justam administrationem respicit. UM M. AT 89. m. 8. Cent. s. Accedit his quod non loco sitiive sed per cXercitam Iurisdictionem&gestos vi competentis sibi Iurisdictionis actus designandum sit territorium per ea quae tradit in tractatu suo finium regundorum Hyeronimus de Monte c. 6. m. Io. illud ipsum v ro cum a terrendo dictum sit, D Am. Sterritorium. de T. S.

inibique add S. Alciato definiatur terrae spacium Iurisdictione armatum, ac vel ipso nominis sono coerctionem importet , frustra fuerit omnis a Bla situs ratione derivata. praesumptio, si legitimi illi actus abfuerint terrendi, jurisdicundive causa a superiore facti, quae & doctrina Baldi est in L data vena, verssuper situ cadit. C. qui ac C. nonposiam. Ubi docet territorium cjusque fines per jurisdictionis exercitium probari, di in terminis dicit. Si vertatur quaestio in cuius territorio si tuaius sit ager in Perusino an in Eugubino, &-probetur quod Perusini illic furcas crexerint, malcfactores caeperint & homines illo: una mandatis obtemperarunt, per hoc probatum csse agrum illum esse in territorio Perusino,

76쪽

i CAPUT. VII.

Frustra Anonymum a praepumptionibuι praesidium petere. 'alia quomodo imperio Romano subdita. Origo ejus

rei. Venetorum urbem P. R. neque mi neque jure

fluam fecit. Veneti in infulas quare concesserint. Prod resistis illae antea habitae. Labente imperio Romcoeptae Barbarorum irruptiones. rerum in Italia tunc temporis. Quia Ravennae sub Honoris.

ε jus ignavia, Leges. Ronia sub eo a Gothis mi-

vexata. Venetorum instulae tunc temporis ab Imperatore derelictae, nec proinde ei pubditae fuerunt. EX praedictis patet ridiculum esse quod Anonymus ait,

non esse praesumendum potiorem nascentis Venetorum urbis fuisse conditionem, quam totius Italiae, quae tota tum temporis Romano esset imperio subdita; neque enim in re tanti ponderis ad praesumptiones refugium i Patere debet, cum vel ex historiarum monum elis rei veritas haberi possit, aut ex ipsa quae dubitationes omnes prscidit facti evidentia, aut ratione Iuris:Ita ut mirer cur illi qui quid fare,non quid Iuris sit examinare atque commonstrare sese velle profitetusi insuper habita omni facti probatione subjectionem enim facti esse nemo lanae mentis ambigat in praesumptione fundamentum ponat. Ad eam ipsam ut & obiter respondeam dicam cum Dn. Praeside, argumentum a toto ad partem cum non simpliciter procedat , sed secundum quid, probabile quidem esse, non tamen necessarium. Addam di hoc,

77쪽

non alium illius argumenti usum esse; quam ubi aut omnino eadem aut saltim proportionata ratio in toto juxta & in pam

te utrimque concurrant. De ratione proportionata non est

quod agamus, despiciendum modo, num ratio hic in parte eadem militet . quam ille in to to probatam credit. Si cum Anonymo dicere libeat salvis tamen ineptijs, de quibus suo loco totam Italiam Imperio Romano fuisse subditam, ac habuisse in ea Caesarem intentionem suam Iurisdictionemque fundatam, non aliunde tamen illud ipsum petere licebit, quam a scaturigine Iurisdictionis Caesareae, populo nimirum Romano, qui lege Regia, quae de ejus imperio lata est, ei & in eum omnem potestatem contulit. s. sit. se quod principi. Inst. dejur. nai. gent. o civit. nec & eam ulterius de I ure protendere licebit,quam ad illos quos decursu temporis idem ille populus vi aut jure suos faciendae rei Romanae adjecit. Alia nisi eam a naturali instinctu, ipsaque natura petere velimus quam Econsensu populi rectorem sibi praeficere cupientisamperij ac Iurisdictionis origo dari non potest. Praedicta si ad urbem Venetorum,quam neque vi ne que Iure P. R. suam fecit, applicemus, vulgatum illud rege reniquo ad te Meri aedes habeo. Demonstrandum ergo profugos illos, quibus Vrbs Veneta condi coepta, Caesiarum sese su didisse imperijs. Ast silent &hic annales, An onymus nihil probat, neque quod videam,superest quippiam, quam ut dicamus, quam ille in toto reperiri rationem voluit, in parte non deprchendi. Ipse praeterea situs loci, in quo praecipue se fundat Anonymus, satis ostendit speciatim hac in re diversam fuisse rationem partis, ab ea, quae fuerat totius.

Ast qualis ille Deus bone i situs, paludibus foedus, ille uligunosus, squalidus tetriciisque, ad quem si fas ita dicere incolumi Iove & urbe Roma, nullus eum occupandi, apprehendendi, insidendive gratia fuisset concessiirus. Historiarum

78쪽

rum monumenta si contaimus ante inundationem istam Barbarorum in Italiam, ac non nisi sero admodum, & cum jam illi nulli incursionum suarum finem aut modum viderentur factitri, finisque unius insultus alterius esset gradus, in eas sese contulere, ex circum ad jacentibus Italiae oppidis

profugi. Offert hic sese mihi quod de Germania Tacitus,

eus praeterpericulum horridi ct ignoti mari Asia aut Africa aut It lia relicta Germaniam peteret a seram coelo, triuem cultu sectuque nisi si patri re Sed ne extra orbitam. Constat Romanos tamquam e specula vicinarum gentium libertati insidiari soli. tos, ubi in justas vires roburque sese succrevisse inperiendo didicerant, ad invadendum primitus Italiae, ac mox successu temporis terrarum orbis imperium, animum adjecissc, paulatimque in vicinos sibi populos insurgendo , qua vi a morum , qua foederibus sponsionibusque sibi subditos fieri coegisse, quod tamen Venetis quo nomine jam vel totum illorum comprehendo tractio obtigille, nulli narratur. Non abs re suerit hac in parteSigonii quam meis verbis uti,ait ille,

trin. de ant.jur. I tal. lib. 3. quo tempore a Romanis victisint Venetiauis omnino bello petiti adhuc eruere ex tanta annalium vetustite non potuisti em quidem si s cum Romanis inisse ante Annibalis in Italiam ahentum tradu Tobbim. Ex quo aesimari potes nulla eos occasione vel nulgo tim rerum Italia motum fidem semel datam violasses, amicitiam bovis P.R. nebin junctam in perpetuum cassi e coluisse , neque se si usio se Camomia lorum aut Camorum Milo implicuisse, sponse, fidei Romaηorrem permississe. Hactenus ille. Ac quamvis non diffitear& allegato loco nonnullas a Sigonio conjecturas asserri, quibus probari sibi ait Venetos quandoque Romanis paruisse, nullam tamen allatae ab ipse in medium conjecturae mentionem faciunt, aut coactionis, aut a jure sibi quaesito renunciationis, cessionisve a Venetis factae, suntque omnia

inibi ab ipso commemorata, ex eorum genere, quae libere fiunt

79쪽

fiunt, per quae nulli jus acquiri, juris est confessi. Absit vero quod in tota regione locum non habuit in parte ejusdem neque eη magna contra naturalis rationis dictamen, ac nulla id evincente auctoritate admittamus: Est haec igitur & aurera exceptio ab illa regula, quae partem cum toto jure eodem ceniet. Accedat nunc & tertia, nempe, quod argumento eorum quae tradit I. Modestinus in L 3. f. proderelicto. in iis quae pro derelicto habita sunt a toto ad partem & vice versa a parte ad totum argumentari non liceat. Quo quantoque molimine sibi Romani Italiae pararint Im-l erium, aeque omnibus notum est: evidens ergo, quoad il-ud, aliaqde quae pro derelictis habita dicimus, diversitatis ratio ; ut ut enim & iisdem modis res nostrae esse desinant, quibus ab initio acquisitae fuerunt, ut est textus in L i . de ui. attamen in acquintione Iurisdictionis actus positivos intemvenire necesse est; in habendo pro derelictis negativus sitffecerit, in tantum ut pro derelicto habeatur illud, cujus sese posscssione Dominus hac mente exuerit, ut id in bonis sitis esse nolit, atque abjecta ex animo polsessione, veluti per

traditionem incertam, aut factam incerto, res non Occupantis modo fiat, sed & citra ullam omnino occupationem, domini derelinquentis e vestigio esse desinat. l. quo servus V. desipulat. servor. Admittente insuper & jure naturali occupationem & ex ea dominium, quotienscumque illa nutilius conditionem publicam aut privatam laedit: Habitas autem fuisse pro derelictis eas, de quibus sermo est , maris Hadriatici Lacunas : nemo tam in historiis hospes est ut

ignoret.

Iam diu erat quod in senectutem praeceps ac devexum Iipperium Romanum, ac media sui parte se ipso minus, in

ruinam subsidere coeperat, accessere tanquam ad commune bustum a septentrione Gothi, Alani, Gepidae Hunnique

80쪽

qui torrentis more Italiam inundarent, Sigonii verbis utar denuo. Carperai jam tum a morte Theodosii sus Honorio titubare Romanum Imperium, labi sub Valentiniano, praecipitari sub accessori usis is in Occidente sub Odoaci o, qui occidentis dominationem quidem in- et sit , edtines Mast alis et Vinalis et e Grania, haud quaqua me Imperatorem sed regem tantum ualia nominavit, atque Occidenti imperare nomine regio, sed ne purpura corpit. Sig. de Occia. Imp. ιλas. Ergo qui tum temporis haerentes penitis Italiae visceribus repelleret hosteis nemo erat, ferali insuper Imperatorum ignavia, infractis omnium ausis, nec ullo, post interfectum ab ignavissimo Valentiniano aetium, alicujus nominis duce, in Barbaros movere auso; illis ex adverso instantibus, successusque strennue urgentibus. Qusnam circa ea tempora rerum in Italia facies fuerit, testantur illa D. Hieronymi ad Gaudentium epistola, raph nefa , ait vir sanctus, orbis ternarum ruit, in nobis peccata non ruunt, u)bs inclyta se Romani Imperii caput imo hausta es incendio, nun es regio quae non Romanos exules habet, iacinerei se favilli sacrae quondam Ecclesiι conciderunt. Item in principio tertii ad Hesechielem Fusis crederet ut totius orbis extructa victoriis Roma corrueret, ut i a suis populis er mater e rei se Au

chrum , ut tota Orientis, ae 3 i, frica littora dominatricis uubi e vorum se ancillarum numero complerentur, ut quotidie sancta Eethleem nobises quondam utriussue sexus atque omnisus divitiis a uentu reciperet menaecanter, quibus quoniam opem se Me nonpossumus, coia

limus , H lachrymi lactrymo jungimus. Et quam maxime in illo Epithaphio Fabiolae. Etie subito post Romam a Vothis

captam disiurrentibus nuntiis Oriens totu3 intremuit, as ultima Meotide inter glacialem Tanaim se immanes Messagetarum populos, ubi Caucasi rupibus inhumani grates Alexatari claustra cohibent, eruperie Hunnorum examina, qua pernicibus equis huc Eguc volitantia caedis ac terroris cuncta complerent, aberat tunc Romanus exercitus, ct bellis civiliam in Italia tenebatur, it pereati tibique aderant se famam celeritatis vi F cestes