장음표시 사용
241쪽
tncmb. q. art. 2. D.Thom.22.q. ro . eulpa filium haereditate priuare n. rt. F. Sed hodie peccatum haeresis, queunt, ut ex Apostolo. Paremes Moria etiam non periticiosae reiie a redeώ dcbcnt filiis thesaurizare. Parentes ber incliti silcri hiis in indoeirii aci vero e conira filus multa debent, lac luna hodie non est quae ad duo capita reuocari posin Vsu. Qtiai to,c uandocum n alcfi sunt,scilicet ad alimenta, de ad bo Cis conuersaris. Quinto, li ipsemet nam inititutionem. Altinenta non asis maleficus. Sexto, si machinatus si uim res ad corpus sui inendum sis parentibus nec an . Septimo. si intelligo, scd& c. aetera , quibus ad coctibi Pae, vel uxori pariis ieco in. sustinendam vitam in diremus, ut miscue iis . Octauo, si ex rua delatio sunt vestimenta, ct alia necesiaria. ne,scit d cnunciatione, parentes pas Mater toto tempore, quo filius ia, 'si sunt graue damnum. Nono,si pio ete marritur,videlicet per trienniu, personii patris , vel grana mine aeris per seipsain, vel per aliam,corpor alieni,fi di i utilionem exhibere no. sanam, di motibus boni Sexornatas Iu eris.Decimo, si prohibueris pare- filium enutrire ob igatur, ut Abdites condere te Ramentum. Undeci. in cap Cum haberet de eo,qui dummo, si cotra parentum voluntatem invxo. eam,qtiam pol. Nisi enim in
Perseueras Inter mimos, & hi stilo- na corpore fuerit, filios facile infi, nes, dummodo pater eam professio ciet & si moribus bonis non pol nem non exercuerit.Duodecimo,si lear,& praecipue ijs, in quibus pum filia vitam luxuriosam delegerit, ri illa frima aetate eam imitari pos quando parentes volunt eam dota. sunt, & maxime in sermone: Underc pro uiribus,& noluit. Quod est prouideat,ne blasphemin, ac turpi Verum,nisi parentes neglexerint ea bus colloquiis assuetam conducat, dotare usque assannum vigesimum quia fieri non potest, quin puer quintum. Si vero postea poeniteat, moribus eiusdein imbuatur. Sed ex redari non potest; nam haec quaerere potest, an mater eos expo est Una ex grati, poenitentiae,ut pri nere postit. Respondetur in duobus uilegium filiationis recuperet, vi casibus posse. Primo quando est in sAbb.in cap.Qvintauallis detur.iu- extrema,aut quasi extrema necessi' irari, num .6. Decimotertio, si paren- tate. Secundo, ad euitandam mO
tibus furiosis, vel amenti sus debi- tem , vel ne crimen detegator , dctam curam non impenderis. Deci- isnominia notetur. Ad hoc vero, Vimoquarto, si eos de carceribus edu licite fiat,hγ tantum una condi iocere neglexeris. Decimoquinto, si requiritur videlicet,ut ita eXpon ss haereticus,& pater fidelis, &ca. tur, ut probabili ratione expositus tholicus. Decimosexto, quando te non periclitetur; quare si in ciuit malo animo non ex haeredabit ; sed te est locus,vbi recipi solent,& li, ut meῆu perdendi haeredita tein re si ibidem est exponendus,sin minus , piscas. vel ut magis virtutibus ua. caute se gerat is, qui exponi , obserces Decii noscptimo,si tempore te. uando locum, tempus, & alias ci stamenti dixeris patri te nihil velle cunstantias, ut vitae ipsius expositide suis bonis. Declinooctivo, si sis tute consulatur. Si autem pater ex-lari si is ,&nepos sit sanae mentis, positi eum alere potest,ad nutriente exhaeredare, & nepotem institue dum eundem obligatur.Item depore haeredem poterit. Extrahas, vel scere valer, an filiis alimenta nega similes frausas parentes sit. 'inortali ri possint. Abb. ubi sup. quinque casibus
242쪽
ει bni n6n teneti afferit'. Primo, quando filius accusauit ipsos paretes, i. si quis a liberis. g. iterum iudex.is de liberis agnoscendis. Secu-do, si percusserit perse,vel per alios patrem,vel matrem, l. eadem. Sed si tilius. Tertio,cum filius erga parentes ingratitudinis crimen commi. sit,int. Cum patrem.C. de alen. lib. Quarto, si filius artem habet, cuius exercitio vitam ducere potest ; vel ei sunt bona , aut redditus, Δ satis, snt pro alimentis, ut in 3. sed si filius. Quinta,omnes casus comprehendit,in quibus pater ex te dare potest. vi Abb. in cap. Quinta vallis detur.iuran .rium. 3. Secundo circa morum educationem pater per se , aut per alium instruere obstringi-1. tui .Primo enim tenetur castigaro eos, quando aliquod graue peccatum comittereaspiciunt,velliciunt,
di pr sertim cum filia ad eligendum
malae vitae statum inclinantur.Secudo permittere non debent, eos esse
ociosos ; sed potius honestos ludos
eis procurare.Tertio,curare debet, ut impetus puerorum frangatur, nec eis potestatem facere,ut ducantur eorum passionibus: immo neque in bonis rebus propria volun tale duci permittant ; maximum enim est bonum facilitas alteri ob- . sequendi. Quarto non solum maxit mὸ confert ad bonam pueri educationem illis interdicere prauas consiletudines externorum; sed aliquoties etIam domesticorum; nam ab eis frequenter deprauari solent,pra sertim a praeceptoribus, dcasseclis ; nam mali magistri pueris sunt valdo perniciosi ; propterea quod
cum eos timeant, summopere sibi gratos reddere cupiunt: unde, ad euadendum verbera, eorum volun-tatibus facillime acquiescunt , de aliqui ipsorum sub praetextu bonorum operum prorsus eosdem p
ros decipiunt. Praue item assiciae.& condiscipuli ei& sunt exitiosi, quia ut plurimum sunt blasphemi., turpe loqui,& pueros ad moles similes pertrahunt. Quinto,si Pater est pauper, ducat secum filium, de
Iaboribus assuescat, vel alicui trais dat domestico artifici,ut discat a tem.Sexto,Vterque parens,& praecipue mater. ut quam primum filius aliqua verba proferre inceperit, eum doceat aliqua verba Christiana,vt puta nomen Iesus ,&Mariae deinde Pater noster , salutationem
angelicam,& articulos fidei;& si parentes ignorent liorum instruaeoni demandetur.
ΡAter spiritualis est,qui animam
tuam regit, & ad spiritualia dirigit , euangelicam do strinania docendo, & Sacramenta ministrando, ut sunt Papa, Episcopus, parochus,Praelati,praedicatores, co fessarij, Abbatissae,& Priorissae: Unde Apostolus dicebat. Ego per Euiv t. gelium uos genui, & obedite praepositis vestris,&subiacete eis. Ipsi emperuigilant, quasi rationem pro animabus vestris reddituri, de quibus ait Christus. Qui uos spernit,me spernit,& non solum bonis,sed etii
malis honorem praestare tenetur.
Super cathedram Moysi sederunt scribae,& pharisaei.Quae dicunt facire , quq autem faciunt facere noliis te. Vcrum petere ualet, in quibus obedire teneatur. Respodetur
obligari in i as,ad quorum Obseruatiam primo se obstrinxit,qii fuit leuatus de fonte baptismi, videlicet ut veram fidem teneat, & sathanae P abr
243쪽
C A P. III. ν οῦ i De timoresecularibus Primitibus
SEculares principes,&superiores
abrenunci et, & deinceps ad euitan. dum omne peccatum, & spirituale bonum prosequencham. In alijs v ro non obligatur, nisi quatenus ad asta reduci possunt, vel pertiner
videntur. Verum aduertant, ut iusta praecipiant, & per ostium intret in ovile ovium ne de ipsis dicatur. ruio inlim intrat per ostium, idest per irrogantur sibi, defendunt, & eun- Christu,ille fur est, de latro 3 QDd dena molestia afficientes reprimui, Prorsus percipitur,cu Christi hono & castigant , ut Christus exemplo
ouiu salute, utilitatemque no docuit,quando Pilatum superiore, Philip quaerunt.Omnes enim quae sua sunt . de iudicem cognouit. Non haberes quaerunt,non que sunt Iesu Christi, potestatem aduersum me ullam,ni-α non introeunt per ostium , qui P si tibi datum esset desuper. Et pro munera,&dona, ut symoniaci, aut se, ac Petro tributum dari mand Per carnem ,&sanguinem , seu per uir,Et quinque modis praesertim te Preces ingrediuntur:Quare D. Ber- netur eis praestare honorem debunardus exclamat. lib. de considera- tum , Primo bona eis optando , detione. Non Volentes ,non currentes pro illis cora Deo pces effundedo. assumite' ; sed cunctantes & renuen- Orate dicebat Baruch, pro vita Na-tes,etiam coge illos,&'compelle in- huchodonosor; & Apostolus,obs trare; pro quo rogaris tibi sit suspe- cro fieri orationes pro omnibus hoctus,qui pro se rogat iam iudicatus minibus, pro Regi bus,3 omnibus,4 est : nec interest, utrum per se, aut qui in sublimitate constituti sunt. Per alium roget. Qui erga suos sub- Tertio verbis,&gestibus eos honoditos se gerere debent,inon tanqua rare conuenit. Deum timete,Rege. iudices, domini temporales fa- honorificate.Quarto tributa,& veis . , cliint sed tamquam patres, pasto- chigalia eis soluere oportet.Cui tri-res,ac duces uisceribus paternis c5 btuum tributum,cui vectigal vecti patiendo ipsis subiectis, V ducis exe gal, ut statum, & personam conse o I Plo in omnibus operibus bonis eos uont .Quinto in rebus,dc iustis mananteire dirigendo,pascendo,oc cu- datis Obedire, & eorum praeceptata. stodiendo, vae numquam praestare seruare tenetur; nam Princeps Dei poterunt, nisi paternum amorem est minister scilicet , ad bonum. habuerint. Quos subiecti honorare Principes vero, & superiores ali- tenentur, bonum eis optando, & quando peccant, & subiectis adde eis honestὸ loquendo i, In quos uersantur. Primo, si notabili modo peccare contingit inuidia, detra- procurant negligenter reipublicae ctione, grauiter, vel leuiter eos in famando, & gestibus dehonestando. Advertat igitur,
de uitet. salutem . Si populos indebitis ex chionibus vexat, noua pedagia prς-cipue imponendo, siue realia, siue personalia,sine magna necessitate ;alias bullae Coenae Domini ex communicationem quintana incurru t. Item excommunicamus, &anathe- Iaatizamus oes, qui terris suis noua
pedagia, seu fabellas,rrxterqua in casibus
244쪽
easibus sibi a iure seu ex speciali Sedis Apostolicae licentia permissiis linponi ni, vel au ent, seu Imponi, vel
liugeri prohibita exigui. Similiter
etiam si extorquent aliqua onera a
populis, quae sunt impossit a prNter
aliquam causalia, postquam cessauit illa causa, debent coquiescere onera, nisi aliqua alia grauis causa superueniat, ad quam praedicta onera transferantur. Tertio,cum apud se peritos bonos consiliarios non habent: nam certum est,principem
non posse per seipsum solum recti prouidere omnibus rei publicae necessatatibus: qui in diuersis rebus periti esse debent, nam principi diuersa negotia, nempe belli, resiminis popu)oru, & gubernation Is regnorum, & huiusmodi alia contingunt. Quarto, peccant diis mulan. do notabili modo populorum flagitia,&quae magis communitati nocent, ut homicidia , sacrilegia, fu ta,.se similia. Quinto,cum se intromittunt in causis spiritualibus,quae de iure attinent ad forum Ecclesiasticum, siue pertineant ratione personarum ecclesiasticarum ineu ipsarum causarum & negociorum , ut sunt causae spirituales,aut eis anne xae, ut matrimoniales; & aliquoties in excommunicationem Decimam
quintam, bull. ae Coenae Domini incidunt, ubi est usu recepta.Sexto si aliuid faciunt, vel fieri, aut ab alijsici permittunt contra fidem directe, seu in directe, aut quoquomodo praelii dicent, nisi in locis,in quibus haereses tantum praeualue runt,ut prouideri non possit. Septi. mo, cum sibi bona communitatis usurpant, a quo peccato absolui nopossunt,quotisque restituant bona,& fluctus.Octauo si conferant ostiacia indignis, & maxime scienter,&de lassicientia exquirere neglexe,
rint, di non possunt absolui quous-
que non tetatuli,quae dicti ossiciales defraudauerint, vel saltem qua di ii ipsos ossiciales ad restitae dum cogant.Sed dubium insurgit, num principes. , de sit periores seculares tuta conscietitia dignioribus dare teneantur ossicia, veJ an satis si dare dignis, praetermissis dignioribus. Nonnulli ad iustitia distrabiit tuam
respicientes Gntentionemq; dirige tes, temeri dixerunt; nam principes non sunt dominio ilicio tu, sed unucorpus cu republica formant: iccirco unumquodq; membru reipubliacae iuxta merita tractare tenentur.
muis haec sententia aliquo modo videatur probabilis , tamen est dura,qm principes habent multos. de seipsis bene meritos ,& dignos, quibus praemia conferre non posisentiquare dicerem, non Peccare mortaliter, si dignis ossicia cons rant; na nonnulli ex Theologis, deplares canoni starii id licite fieri posse defendunt de ossici js Ecclesiasticis, uec benefici,s,igitur multo magis in ossicioru seculariu distribiitione. Nono, principes a subditis seruitia personarii,vel iumento tu ad sui s la utilitate sine mercede exigentes, mortaliter peccat, & acceptu soluore tenetur. Decimo, peccat,si parteius petente contra aduersariu, siue in uita, seu in bonis, iustitia non administrant. In uno in casu, et parte
instante, premi principes possunt liberare persona a morte, quae estu. ude utilis reipublicae; data iii parti laeta omni alia possibili satisfactione. Undecimo,imilia peccata comittunt , bellu niustu gerentes,
aut ita dubium de i usti tia, ut pro b bilior sit iustitia partis adu,rcae: im mo non posse principes inire bellii, si si vel euidenter sibi costet de sua
ustitia, aut salte ratione valde probabili ; quia inde multa mala suis subditic& aliis eueniunt, de quib=P x ipsi
245쪽
ipsi satisfacere tenεtur , si a raptoribus, & ab in ientibus damnu non Iesiituatur ablatum. Tandem peccant, si licetiores sunt erga suos domesticos, permittendo eos uexare ciues, aut aliquem ad audientiam absque pecunia non admittere .
alios etiam subiectus offendere por et te ii quinque modis. Primo mala imprecando, vel eis faciendo . Secundo cuin eis detrahit. Tertio quando line reuerentia , ac timore coracisdem manet. Quarto,debita vectigalia eis subtrahendo. Qvinto,quado eis populum reddere rebellem,& cotumacem procu rat; tum enim non solum principem; sed Deum in ipsis laedit,ut dicebat Dominus. Nonnios. te abiecerunt,sed me,ne regnem super eos.
De honore t utoribus, ac magistris
abito. R. eterea distores, parentum isth. co succedentes, honorare obligatur, quoniam multa hona assequitur ob liuelam eorum. Tu O. res vero e contra in pupillorum custodia vigilare tenentur, quia in potet a te colum traduntur: cum tutela sit ius,& potestas in libero capite ad protegendum eum, qui propter
aerarem suam se tueri nequir i me consanguinitatis , vel ciuili dat aia, inst. de tute i. g est a lucis . Nam tutor est, qui rupillum morte, aut manc sparto ne stii iuris factum. de fetulit,qui mplex esse pote it, sciliacet legit in us testamen rarius,& da- tus luxta triplicem tutelam, qua iuprima dicitur legHima, quae exsanruine oritur, cum nullus ἰ utor per. testamen tu in datur nam tunc qui
limo loco in haereditate ab intestato alicuisuccedit,eius patrocinium suscipere adstriingitur.Secunda, est
e X testamento, quando Pater dat talio tutorem in testa in ento. Tertia est, quam iudex defert, cum nullo assignato tutore per testamentum,& nullis existetibus cosanguineiS, ad tutela idoneis, ex ossicio tutore praebet, & vsque ad decimumquartum pupilli,&ad duodecimum pupillae durat; deinde cura incipit uocari, quae ad vigesimu quintu annucompletu usque perseuerat,inst. qui
de non imbecilles cligere oportet, qui praesertim ad tria tenentur,quq asi non fecerint, ad interesse obligatur. Primo,ut pupillos a criminibus
intactos conseruent. Secudo,ut reSeoru ab iniuria praestruent. l. i. is de diu r. Tertio, eoru pecunia,uel bona mobilia, quae ad nil olent eis seruata, conuertant in praedia, vel bona, ex quibus filictum percipiant,alias ad interesse obligantur, ut Bar. in Liuior. qui tepertoru f.i .sside admit. tui. quod est veru, si emere, vedere poterunt alias non . Veru, ne constringam nrad interesse dandu pupillis ob dicta bona,expedit,ut res, i& negocia cum con silio coniuncto
ru pupillo pertractet,& id in instrumcnto ponat urinam inde praestim-ptione abfuist e, dolum,ce culpa apparebit,ut i .etia C. si tui. Magistris quoq; honore debitu piae stare obligatur, quia in multis loco parentu, in aliquibus aure etiam amplius reponuntur, qui in duo genera distinguuntur: Etenim aliqui vulgo Pedagogi appellantur, eo qd spinsequa tur puerorum vestigia, quibus multa incumbunt, Primo facere, postea docere debet; na vita bona absque doctri ita prae se fert multam gratia , doctrina vero fine vita, rectrinstitura, integritate profecto non possidet. Secundo,perit ,& doctos esse
246쪽
eonuenit,ne in rerum dilucidatio- me errent, dc omnia impediment femouere satagant, quae stiIdio, ac
diseipulorum profectui officiunt. Tertio, debent esse faciles, de clars ;nam difficilia obnubilando, magnudiscipulis afferunt detrimentum :Deinde eos in timore Domini,& reuerentia sacerdotum, & rerum sa- . crarum diligenter instituere debet: Et meminerint,se ad hoc esse vocatos, Ut puerorum vitam , Primo, recte instituant: quia eorum parentes ob procuranda familiae necessaria sed uiam filiorum curam gerere nopossunt: Vnde sciant,non permitti pueris, ut libros turpes legant, etiasub quaesito colore ornati sermonis , ut frequenter euenire solet in Iechione poetaru; neque libros turis pes, & cantilenas malas eos aspicere unquam permittant I de quanto
magis pueri sunt gradiores,& deinceps malitiae capaciores : tanto mia'. nus est illis aliquod turpe legendum, nec ut teli legant, vel domi retineant permittendum. Ex hac parte etiam sequitur, parentes agere
perperam, qui paedagogos tanquam famulos pertractant,qtii a pueri eos 13 facile postea contemnunt. re si filios diligunt, paedagogorum cura diligenter habere debebunt,eos in propria mensa alendo, uel in alia ;sed honoratiori aliorum, eis prouidendo pro vestitu ,oc alijs. Aliud genu magistrorum est,qui grauiores sciόntias profitentur , de his tant cura reche Inititutionis discipulo-a I rum non incumbit; proptereaque eos esse institillos,aut ab ali)s initi- tuendos suppo muri. Nihilominus etiam hi no sunt omnino ab hac cura liberi; nam ex charitate saltem, oblata occasione inter legendii,allia quid exhortationis interponere de bent, ut discipulos in bonis promo
ueant: & licet id crebro discolis sit
onerosum . aliis tamen non solum gratum;sed utile esse solet. Uerua. ramen isti quoque ex iustitia sana
doctrinam docere, & rationem cas pacitatis,& eorum profectus habe.
re tenentur: unde aduertant, ne peccent, quando solum suas lectiones legunt ad pompam. Discipulis vero
eorum tripliciter peccare contingit. Primo,in negli sentia stiadioru,& propter inobedientiam parentum, & in re graui aliquando est mortale 3 nam alunt eos in stud ijs spe, de proposito certo, ut facti docti,prodesse familiae possint,qua spafrustrantur,quando filii studere negligunt. Secundo, qtria damnum familiae communiter infertit, quoniam ulta bona tempore studiorum cosumunt, & paretes sepe ars alienum
ro sustentatione eorundem cotra-unt, filios deinde restituturos sperantes.Tertio,grauiter peccant, peia rcunias sibi a parentibus traditas in studiis, male expendendo in rebus illicitis,& prohibitis.Tandem pe cata committunt, etiam si nil aliud a parentibus , quam ordinaria pro sustentatione recipiant, si postea sibi subtrahunt notabiliter de hone sto victu, de vellitii ad fornicandu , de ludendum, quia laedunt honore
parentum, cum infra conditionem sui status notabili ratione vitam ducunt,& vestiuntur. Igitur iuxta hoc praeceptum diligenter expendat,an
parentes honorauerit, vel eos conintempserit, aut eis maledixerit, seu existimauerit, dc in rebus iustis pa- .ruerit, & in necessi tat ibus subsidia dederit, siue mortem eius concupiuerit, ut caperet haereditatem,dc eorum testamenta mandauerit exectationi,sed non solum parentes carnales I verum &spirit si ales, ac tempo-
rates sprevisti, quandoque in tacvita bonum nomen amittendo,& in futura aeternam damnationem
247쪽
Praeparatio. Cur dormitas i mrge,&Ciconiam imitare , quae senem alit patrem,& fcripeta Cum enim omnia animalia natoraliter sim proPribtoribus sint proflatra Ninire cum tibi amora naturae sit insit iis, eortim exempla no secpieris Videas ergo, ne supra diu hos despicias , ut ne a Deo & tu pro nihilo reputeris , &non sis longaeuus super terram,quat ominus promisit omnibus parentes diligentibus. C A P. V. De Homicidio in communi.
1N boc Quinto praecepto ad pro
ximum, sibi aequalem,incipit ordinari per iustitiam, quae ius sim
cuique tribuit, relinques unicuiq; Dmnium rerum suarum legitimam possessionem, ut D. Aug. de lib. arb. de D. Tho. Iniuria autem proxim
irrogatur, quando contra luec sub- . sequentia mandata laeditur. Etenim' non solum iniuria uocatur ea .m
vulgo dicitur cum quis dedecore,
opprobriis, S columeliis assicitur, sed etia omnis ablatio iuris , quod quis in aliquam te habet: unde maωxima omnium i muriarum tu hoc Praecepto prohibetur, scilicet occi sto, per quam homo iure, quod ha - bet in vitam suam, priuatur, quod ius est omniu dignissimum , ct quo semel ablato , amplius restitui nequiti. nam homicidium est iniusta horni his occi sio, quod triplex eis νcontingit. scilicet vi, luntarium,ne
cessarium,& casu factum, tu Glo. in c. de his, & de homi c. sicut dignu.
Alex3. p. q. 4. memb. 3. quam do. M. Orinam Conc. Trid. vi propria am 7 plectitur de refor. Voluntarium autem large accipitur, atque procise , os uoluntarium.Stricta
t olivorium est initis,quod ptiine
vult,atque perse ,& in se. Iuutarium vero large sumptum quod non vult in se,sed in sua cai qui vult multum vinum bibere ebrietatis non quidem in se, sed
in sua cania voliin ratem habet. Velut alii dicum , voluntarium est du-pi ex, quoddam absolutu , & quosdam conditionatum. Illud est absolutum, quod fit sponte, se nulla In Dpellente necelsitate. Illud vero est conditionatum, quod non voluntarie, nec sponte; sed inuite esticitur,
ut de mercatore proiiciente merces in mari,ut vitam seruet. Homicidium voluntarium large sumptu est , quod vult in sua causa,& factucasu nominatur, quod alii in dire-& per accidens vocant i sed d u-plex effectus ex causa sequi potest . aliquando ut plurimum,aliquand8
autem raro. Exemplum utriusque t. Ex potu veneni, ut plurimum mors sequitur , ex potu autem vini rarψebrietas consequitur; unde Caieta. ait, quando effectus ex causa,ut plurimum iton sequitur,&praeter interionem occurrit,castrale seu casu iactum existimatur. Homicidium autem quinque modis fieri potest facto, praecepto auxilio, consilio,&permissione. Facto interficit, quan. do actum occisioni, oper itur Pe cui Iendo, vel venenum ministrando. Pradirepto cum alicui Hibct,ut alium petimat. Auxilio quotiescunque aliquem adiuuat ad necaniadum . Consilio cum ad interimen, dum consulit . Permissione . quando alterius necem inon impedit, cum p .ssit , dc de- , .
248쪽
demiWt, aliqua ex parte iussi-xt tiae,& nonnulla ex parte charitatisi requirun lui: ex parte iustitiae deposcit it in iuris ordinem seruet .dato
sui licient i termino ipsi reo ad suam
caiisam tuendum. Excipio tamen unum castim, quando ri us in fragranti crimine deprehenderetur, o i α delictum esset valde euotmeia,
runc breuissimo assignato defensionia tarn Ino mortis sententiam statim ferre potest. Secundo requiritur,ut secundnm probata,&allegata procedat. Terito,ut morte non condemnet, nisi causa iure sit mo
δ' te digna. Et iudex, qui superiorem
recognoscit, in omnibus casibusia senteni iam mortis ferre tenetur iuxta leges, illis utendo cum aliquata militate,&non in ri ore: Et quando leges potestatem inciunt,& non praecipiunt, tunc iudex uti potest aliqua aequitate paulo magis , non tamen rariIum,ut Iniuriam parti triis instrat, de ne delicta relinquat impunita. & causa maiorum malo' tum reipublicae existat. Quarto,tenei tir etiam dare locum,& tempus, ut confideatur , dc probabile est etiam , ut tempus concedat ad su-inendum Eucharistiam:sed non eo die in quodebet suspendi,aut neca .ri i ii vero est periculum in mora,
-idena toti pus concedere non adstringit tr nam occisio noceotis obpubi iuri bonurii rea publicae semis per fieri potest. Probatur. Omnia membra capiti subiiciuntur,neque piutidum membrum imperio, vel
cens ,& malus tamquam putridum membrum, ne inficiat totum coΓ- s. praesecariotest,ergo,a iudice, Lainquam a capite,praecidi valet. Secundo uocentis occisio non ad peculiarem vindicham Ued ad comitanne bonum reipublicae conceditur; ergo , ad iudici m , tanquam ipsius conseruatorem,spectat mortem in ferre . Verum: obi Fere potest. Adque inlaber ciuem attinet procur/re bonum reipublicae ergo: n Oc rem necare potest . R. c.spondet uxea, quae ad communem vii litatem
reipublicae peltinent, duplicis generis; quaedam enim praeiudiciu
nullo modo preiudicant;prioris generis a priuata persona fieri nequeunt, mi et quae nocenti occisio enumeratur , quia non t*ntum ei praeiudicium, sed parentibus quoque, de amicis damnum infert: Ea
vero, quae non praeitulicδnt, a quocunqtin etiam authori a te pri irata,
fieri potiunt. Item sciscitari valet.
Iudexl. misericordia motus, reua poena mortis liberare possit. R. spondetur non posse,qtrando sup .riorem recognoscis,quia legem di specitare non potest. Si vero est si pri mus , Ac Hium non recognosci vi reus est persona valde utilis, reipublicae necessaria,laesae parsi crita satisfactione in aliis , vitam condonare potest. Sed Scotus dubit r. an iudices possint per sententiam propter non nulla crimina inferte inortemnocentibus,dc inquit in ssent dist. Is.q. 3.in hoc praecepto poni prohibitionem uniuersalem. occides , qtiam solus Deus in veteri Iege in aliquibus expressis casibus dispensavit. Deinde infert, si uragia stratos aliquos interficiunt,id pr
249쪽
& χχ. bit Areoli,homicid ,blasphe clam laudanturas q. s. de occiden mi, adulteri, & patribus suis male- dis. Miles. Nam frustra. Probatur
dicentes ,& iionnulli alij poena , Omnes recta ratione mentea aduermortis puniri mandatur; & adiun- sum ius naturale numquam leges git,iniquas esse aliquarum prouin- condiderunt I sed ante legem scriciarum leges, quae furem , maxime ptam multae respublicae, sic dict-- diurnum, qui non est oppugnator, te natura,& ratione, fures diur- interfici praecipiunt;quia nullibata nos,& non lios alios , crimini lem furem necari iubetur: immo hus inuolutos, poena capitis plecti contrarium habetur. Si effringens mandauerunt, deusti filerunt com- 'fur domum, vel suffodi ens fuerit probatae, ergo, perperam feci ita
inuentus, dc accepto vulnere mor- non est dicendum. Secundo, si cuctuus fuerit, percussor non erit reus in corpore naturali putridum me
sanguinis. Quod si orto sole hoc se brum abscinditur,nctorum corpus cerit, homicidium perpetrauit , dc inficiarint Apost. Nescitis,qui amo t. Gν.s ipse morietur. Reinde infert, inno-'dicum fermentum totam massamua lege homicidas ,& blasphemos - corrumpit sic in republica pars interfici posse, quia id non fuit re- perniciosa, ut totam rempublicano uocatum in Evangelio; sed modo corriimpat, praesecari potest, qui adulteros perimere non licet,quia omnis pars ut imperfectum ad perfuit reuocatum. Nemo tecqndem- fectum ordinatur: ergo respublica nauit quae dixit nemo Domine. - pro toto conseruando leges conde-xit autem Iesus; Nec ego te Con- re potest,quibus putrida membra ademnabo; quae ex D. Augustini do- praecidantur. c. apropter salua Do Factrina relata 23. q. s. Si no licet ibi. ctoris subtilis eriti stimatione, Diuae His igitur exceptis, quos uel lex iu- Thomae opinionem, ut veram, sta generaliter , vel ipse iustitiae usu comprobatam, libeter sequor. fons Deus specialiter occidi labet, Nam Scotus ex suo fundamentoqiiisque hominem, uel seipsum, vel elicuit conclusiones, suo modo ve-quε Iibet 'eciderit, homicidi j crimi ras; sed falsum est , hoc praeceptum
me innectitur. Probatur. Nulli inte- ea generalitate esse intelligenduin, riori in lege superioris dispensare ut cunctas occisiones uniuers licetv ses Deus absolute vetuit,hm comprehendat.Namque oppugna inminem occidi, dicendo. Non occi- torem inculpata tutela nullatenus 'des:ergo. tetan . Moti opinionem eo mandato occidi prohibetur; ne- impugnat , de Franciscus a Victoria que legitima est responsio, ut inu relech. de homi c. nu .i I .loan. Med. sus altu interficere non in tedat; sed C. de reb. resti. q. . Gab. in .dist. IJ. t in se defendere. Quia etsi finis prinq. I .ar. 3. dub.LSot. li F.de iustitia, cipalis, & superior sit defensio, inart. 2. Alphonca Castro. lib. I. de Po tanqua medium sumitur interficet est.& recentiores Nam esset nimis re oppugnatore.Nec alia responsio
pericialesum improbare leges ciui- obstat, videlicet alit horitate publiles, que ira statuerunt,cum a sapien ca,aut diuina perimere, quia priuatibus,& prudentissimis coditae fue- ro iure,a natura sibi cocesso, se dorioi, Ac non sine diuina prouidem fendit & altu occidit.Et Rndectantia factae. Per me Reges regnant,dc damento Scoti, pr epta, quatenus lagum conditores iusta decernunt; Moralia sitnt,' mari epi: sed quo,&quae similiter per legem Pontifi- i quamn aquila cata ligat,nytura
250쪽
listeasionis est disserere. &defini- db; &xaeteri principum , qtii supe
re ut legislatore1 passim fecerunt, riorem non recognostunt, qui meque mortis pera A, Ois, Milium .habet ad quem iis culpam excedet, quia utatumia quibus iure naturae du damnum non solum respicitur ra- Iuria cognoscere.&mdicare eit co
tione priuati damni,ωd boni publi cessum ut Diuus Augustinu contra . , H, reluq cor rearii,&animarum Fauliub. Qui vero super Orcin eco' γε .itiinura& Ialaumfurium toleratia , gnoscunt, via 'rdinaria conqucri, quae faciΨ possunt, menire ratio Mius sibi habetur; de praesertam his tempori- inio ex parte institiae vos cuntur, hus,cum multi ad furta snt procli- videlicut vi causa sit iusta,
ues, & alias non metuant poenasi, uis,ut D.Augu.In Iolue . O .rom, . quare aduectum tales poenam mor- ibi.Iusta autem bella deliniri solet, iis ponere oportuit .i Ad illud dea. quae viciscuntur iniurias,siquλges.
dultera dici potest,Christum mi ei non induisse iudicis personam , neque aliqua dispensetaone usum ire factum est,uel reddere quod sui e; sed tamquam doctor priua- iniurias ablatum est. Nam bellu estius recte consuluit dicendo, Nemo grauissimum
te condemnauit8 neque ego tec-- ac infimianula secum deteri.rit podemnabo;& sic Iegem non reuoca- scere valet. Quid taciendum,il diu
uit ;sed misericordiam,S benignita bia sit causa belli,videlicet 'dubι-
rem ostendit.Αd locum Diui Augu- tetur,mun sit iusta, vel iniuna caustini respondeturi seipsum deciaras fabellandi. P et se ibi. Sui Deci aut hore bella fa- detur,aliud esse bellum indiςς 'ciunt, atri personam geremes publi gerere, aliud se acae potestatis, secundum eius leges, Rursum alia ratio est d- hoc est iustissimae rationis imperia, re, alia de
conductα Imperatori,& alijspri eipibus, superiorem non recognoscentibus bellum indicere, & per re licet;& quando est dubium, Prineeps bellando mortaliter peccat Caeterum subiecti milites pec-tu non comittunt,quia subditi in causa dubia superiori suo semper parere tenentur , milites autem, precio condum,mortale committui, nam ratione obedietiae, cum sim liberi, a non excusantur.Si tandem belluriu
N bello occidere licet, quando quod dubium eratriniustam essec 1 est iustu,ut vero iustuiri sit, duo, periatur; tunc qui bellum AEx parte charitatis, scilicet rectitu- milites non subiecit, do intentionis , & potestas requis recompesare tenentur. Muritur in eo,qui bellar, vi non odio, subditi ad nilui obstringWxu sed zelo iustitiae exequatur, Sed no bonis, & honestis quilibet Princeps bellu gererς p raueriint. Aueri p-,q- υτα
sceleratos morte puniunt. Vbi lege Dei,iustissimae rationis, imperium', seu exercitatum dictamen dictis mitionis vocat, innite do ad rationem spectare, ut lex temporibus,&Dccasionibus accommodetur. Eodem modo rationi respondetur.