장음표시 사용
311쪽
ergo. Secudo,ubi fiam leges citilles, bent authoritatem condetuli statiDatiam Praeci plerites, in dubio ad cui ta circa gabest as,ut Innocentius de pam mortalem non adstringunt: & clarat in c. per quibusdam. β. Prinpraeserta in si habent poenam tempo. terea deverb. signi f.Causa est neces ratem annexam , scd lcges vectiga- sitas, vel publica utilitas non enim lium,&gabellarum sunt ciuilis po- ob commodum proprium imponi
testatis, & habent poenam tempora. debet. Fama est, ut omnia aequali tecriam annexam, ergo. Alia opinio est imponantur secundum geometrica dicentium teneri ut Holtiens. insu. proportionem,at tela s. subdriorum de poen.&remiis.&est communis . facultate. His sic constitutis duax ita Sylv. verb. gabella tertio. nu. i7. pono conclusiones. Prima vectiga- Caiet .in summul .ver vectig Gabr. lia,& gabellas veteres, dc etiam n in A. d. I S. conc. . Medana de resti.q. uas iustas sub peccato soluere tene-I3. Armilla verb. gabella n. 6. & ver tur: probatur Triblita,&gabellaei in Pedagium. Nat, c. I. nu. 2Oi .& Pet r. ponuntur, viri inceps suam Perso- Nau. lib. 3. c. I. nu. lue . Pro soliItione nam, tiatum, & subrectos gubern
dicendu,aliqua vectigalia,& gabel- re, de protegere, & hostes rei publitas esse iniustas,de iniquas; non uuas cae tam internos, quam euern OS, Mvero iustas & licitas; iniustae sunt a- pellere, castigare possit; sed id eri Ii quado ex forma, vel ex fine, aut ex cere non valet, nisi habeat pectania, ab usu, sine materia iniqna. Illicitae' quoniam pecuniae omnia obedius ex forma sunt, que pso portionatam a. in Artute eius supra dicta fiunt9, aequalitatem non cotincnt , sed plus ciuibus per gabellas,& vectigalia cograuant minius grauando , Vtinis tributam .Q ucquid ex iustitia beclare apparet, quae ad proprium usta tur,sub tana peccati mortalis tribui Veluintili , etenim cui plures sunt i oportet; sed ex iustitia gabellae,& velis, & familia, plus indiget, per chigal in principib. debentur,vtCliri hoc plura cominit, Ac deinceps plus stos dicit. Reddite quae sunt Caesaris Mat. xa soluit degabellis. Ex fine sant in i ti- Caesari &quae sunt Dei Deo;&Apostae,de illici. aegabellae , quando non stolus. Reddite ergo Oibus debita. pro publica utilitate, sed pro pro- cui iti tes milibutum,cui vectigal prio b , γ, Sc Pi incipis comodo inυ vectigal.Secrincla clusio: gabenas. ponamur. Ex ab usu sunt iniquae,& nouas.&vestigalia sine iussi causa, illicidi videlicet quando pro muris & legitiina imposita sub peccato
extruendis, ve .pontibus reficie dis, morrati soluere non tenetur, proba.de huiusmodi imponatur,sed ad dD tur. Quicquid ex iustitia non debe-cta restaurandum non applicantur, tur: soluere obligariar, ergo has ga- immo a Principe accipiuntur, vela benas inustas soluere non Adstrin-- ministris surripiantur. Exim eri , gitur Ad rationem Angesi resp. tri etiam inaustae reputantur a iure ci- buta, de gabenas non solu ciuili Ob- uili quaeciamque superati , quam . ligatione, sed naturali iure esse debisuper iis, quae cania neg κiationis tas Sex iustitia soluendas, &eodci . vehuntur, sunt i inpositae, ut i omni u modo conlirmatiori .i S ato, &Naz de velitigal. ut iuste autem impo- Marro respondetur. Uerum quaererenantur tria ad minuris. aut sitas, pol, an id sit etiam verum de rebus eanta,& forma requiruatur. proprijs,vendatis ad ncceisirate do-
Papa, i erator, Rex Respubli- rimas,&f mille sustinedς. Iuxta supeca, NAntiquissima consueclido,h rius dictaviabellam no esse solueda,
312쪽
re*ondetur , quia illae res no sunt se dicunt, & restitutioni esse obno
negociationes ex mercibus, sed ad xios, si minuant. Probatur'. iniuria, sustinenda vitam im venduntur, de de damnu inferre non licet; sed mi- emuntur. Sed contra P caput. Qua- nuentes monetam iniuria in , dc da- qua decensi. in6. decretum it .cleri num irrogant,ergo. Sylvcst. defencos teneri ad soluendu gabella pro dit oppolitum verb. ratiarius q. p. rebus venditis, vel translatis, non nu. λ. adducendo opinione Innoce-
autem pro alijs, ad utistum necessa- iij in c. nto de tui iur qnprii riis, quod si hoc ipsum sucularibus ceps egetiled in modicu minuere concedatur, ubi est clericorum ab debet, quod non est a rone alienu. istis exactionibus immunitas 3 igi- Probatur.Cum. n.illa materia ronetur omnes mundant gabellas pro publici signi assequatur vires monedictis rebus ii enditis soluere obli- rae,& alterius ordinis ex publica ingantur. Caiet. ut supradicit non te- stitutione fiat, rationi non estinc neri, quando ad suas extremas ne- sonu, ut plus aestimetur , quam alia cessitares v edunt: Opposit vinenim similis quantitas, dc pondus er et , non esset ius, sed nimia iniustitiaia: boratum, dummodo non sit mone. 'nam sequeretur , ut qui plus defer- ta. Quare existimo, est e dicendum, ret,& venderet, pluris egeret, quia Principes eam minuere, de aliquod plus portare, seu uendere cogere- moderatu lucru acquirere possh;ina luestur, ut familiani sustineret quod ve gnu vero, denotabile, nisi de colaniare estini uitium. Nauar.autem unum in populi, nam quilibet renunciare
aduertit, videlicet si cosuetudo sol- pol iuri suo .7. q. I. Quam pericul vendi inoleverit, fore iustum sol- sum , ali as absque crimine furti mi-uere. Ang. verὁ, talem consuetudi- nuere non pol,&ad restitutione tenem esse in hastam ,& iniquam exi- neretur; quia nimis contra iustitia, stimat quod etiam Caietan . censet. &r5nem operaretur. Ad ratione res .vi reputamur ,sed Sylvest.optime spondetur,valore monetae no ex nadistinguit dicendo. Si princeps h. tura rei, sed ex signo publicoin ho-heat pecuniam suificientem ad per minu beneplacito p pendi debere,
sonam, statumque conseruandum, quo fit,ut valor eius no sit ide apud ex mercibus , lucri causa venditis, oes;sed ad placitu ac extraneis proin vel aliunde,vera est opinio Angeli; vincljsi muria, nec danu infertur;& aliorum i si vero non habeat,c cina superiorib illlis non stibi jciunt suetudine excusari potest . Qua reis a quibuscogi possim, vi eo de modo concludo; pauperes , qui vendunt moneta expendat,sicivi fac iana aliqua ex fi uctibus propri)s, vel ex eoru subiecti, imo eius valo redimum pellectili, nihil soluere debent, nuere queant, vel augere, Vt Indicum id agam ad necessaria vitae sup nersis regnis, atquc prouinci, pas plendum, ultra quae vel paululu,aut similari tabemus.
nihil habent nisi antiquissima con- CAP. XXXIX suetudo Principes excuser- Deaceψientibus eleem 'nani μῖλCAP. XXXVIII. vaevitur, utrum cicci synani De ore, monetis iniustepositα. simulate recipiens,vel aliquin QVperitur, an Princi Res Peccet colore fingendo se paupere, si ueco
mortaliter, & restituere re- sanguineum, aut amicum, cum veneant ur ex iustitia quicquid reno sit,ad restitutione teneaturi minuunt de monetis. Aliqua no pos Henr.quodl. . i L. Caue.Vesb. re
313쪽
stitutioinfi. Medi nati. t .sumae c. . hypocrisim, tanquatri pere utams.s .dicut,n5 teneri. tus aut Ii.9. tatum impulsivam datur,ergo. Prode iust. . r. l. 3. ait, si magna erit soliuione dicendam, qtrando duae eleemosyna ad restitiitioncm obli- causae ad eundem ei inconcuta gari ; si vero pauca, non adstringi. runt,& altera sit remota:altera v montani, licet Paupertas non sit ro proxima, certum est, in moralliavera , tamen non est cauta finalis, bus , actum perpendi diuere a pr quae ad eam dandum concurrat,sed xima,ut in distributione eleemo se charitas Dei, & amor Claristi, quae narum contingit; nam ob charita.
subsimini; & Henricus subiungit; tem,& amorem Citristi, &indigendiues libere contulit. Probatur: siil tiam proximi largiuntur; & quidele,qui eleemosynam tribuit, siue di certum est, eas dantem moueri a diuiti aut ficto conferens,stibialic, ehis causis; sed proxime miserico ditione id faceret, idest si veru sit, dia motus, egenum,& paupere ex quod apparet,certum est,no trans. miseria vindicare intendit, nam si ferri dominium,conditione illa n5 fictionem non ignorasset, simulata existente; sed absolute dari cense- pauperem, sede ludentem, expulisitur,ergo etsi res mouens fuerit fati set,&nunquam dedisseri quare sa,reuera tamen fuit donatum, α nonnullas pono conclusiones, ut dominium translatum,ergo. Secun dii ficultas prorsus soluatur. Prima.do, quicquidIropter charitate,& si ratione probabili eleemosynam Christi amore sine coditione largi- ficte accipiens, se breui temporis tur, restitutioni nullo pacto esto, spacio adinopiam peruenire putat, noxiu ; sed eleemosynae ppcharit, cam sibi tuta conscientia retinere. tem Dei,&Christi amore, sine codi poteit, quia non dicitur propriEfitione pauperibus traduntur, ergo. eius. Probatur.Nam quilibet vitam Tertio quando causa finalis est v ra, quamuis motiva sit falsa, dominia translatio non impeditur, ut in alijs negocijs pater; si enim quis famulum quem putabat esse bonum, seruare tenetur,iste autem probabiliter non posse dubitat, nisi eleemos nam simulate petat quare,vise coseruet, eam sic petitam retinere potest,con a Henricum dicentem,ea condux rit, licet no sit talis,in mer retinere posse,ut sibi seruiat,quado cedis dominium acquirit,du modo erit senio confectus, vel ut libet dseruiat, quae fuit causa finalis, qua- diuino obsequio vacare possit; sed uis postea non sic bene seruiat, ut hae causae non sunt sufficientes, ut dominus sperabat: sed causa finalis alienum retineatur tantotempore, est charitas Dei, facientis oriri sole cum praesentes pauperes defraud super bonos, & malos , ergo. Mo- tur,& intentio dantis fuerit succurtus in A. dist. 11. q. a. de Adrianus in re repraesenti necessitati, non remo 4 de rest.q.ls. Gab. dist. I S. quaest. .
mant, si paupertas sit causa finalis, ec motiua ad dandum eleemosyna. Probatur: qtradocunque simulatio non est causi finalis ad eleemosyna conferendum; sed est solum impulsiva, quod recipitur,non e it restitutioni obnoxium;sed per simulatamiae,& minimum urgenti sed praesenti, de proximae. Sem da, eicem synam ficte accipiens retinere no potest;sed eam sub peccato mor. talirestituet e tenetur;Probatur,donatio iuxta leges nullius valoris
existit nisi res eo modo accipiam , quo donatur;sed sui eam simulata
paupertate recepit, eo animo accu
314쪽
f te nequit 'ut siue egestati subue- donata eis dari debet,quibus ipso, niat,quae milia est, ergo donatione efficaci voluntate tunc donare inretinere novalet.Secundo, eleemo tendebat Sed donantis voluntastae
synam dare est actus, acharitate im Ii,vel tali pauperi dare intendebat, perat ;sed misericordia elicitus:a & eo animo donatur, ergo tali , vel charitate autem non imperatur, de tali indigenti restitui debet.Secun- misericordia non elicitur , nisi ad do,quando pauperibus,quod leum subIeuandum vere pauperem,ergo est, redditur, & charitas Dei mini- vere pauper,dc non fictus eleemosy me offenditur, & intentio dantis rue dominium acquirit. Tertio inte eleemosynam suum λrtitur ei is
1 ssitio dantis eleemosynara non est eli- ctum,eleemosynae distributio iuste cere a m beneficentiae; sed mise- fieri dicetur;sed distribuendo,&rericordiae,in pauperes; At iste fictus stituendo pauperibus eam secundu
non est Ouper,ergo eam retinero dantis inretionem, pauperibus suu nequit.Τertia, accipiens non tene- redditur, charitas Dei nulIo modo turrestituere eleemos nam danti, laeditur,&dantis intentio non de quamuis eum deceperit, quoniam fraudatur,ergo.Ad dictum Soti rein licet causa finalis non fuerit vera , spondetur, non referre quo ad so-
tamen causa motiva fuit vera,quia rum alterius, an eleemosynafuerit donatio fuit ex charitare.Probatuta pauca, vel magna, dummodo sit Eleemosynamtribuens ob amorem notabilis quantitas,Peccatum mor Dei,vel ob aliam virtutem, semper tale constituens, nam furans qua praesumitur relatam in Deum,ergo litatem notabilem,peccatum mor-- reuocare non potest,alias iniuriam taleia, constituentem , eam sub
Deo inferret. Quarta,eleemosyna mortali restituere tenetur , sicuti sic data, distribui debet secundum magnam quantitatem surripiens, finem, conceptum a dante, dum ea restituere obligatur. Ad dictum donabat; quare finis erit examinari Henr. respondetur, diuitem liberedushquo fuit ad dandum impulsus. rem suam donare posse; sed in ta Namsi ex virtute infusa morali,vel nostro , nisi indigetiavere supposi- acquisita dederit, idest ex miserr- ta,simpliciter,&defacto no donat. cordia vere indigenti detur,si ratio Ad primum respondetur, qua
ne consansui nitatis,a-γris,amici- uis eleemosynam tribuens id explitiae, vel alio fine, iuxta finium ani- citὰ non aduertat, implicite latuerit duersione consanguineis, agna- intendit;&ideo sufficit,ut qui eatratis,amicis,vel alijs, aliquo fine per- recipit furtim,ad restitutionem te- .ceptis, dari debet. Quoniam illa do neatur pauperibus faciendam. natio ex errore simpliciter non pro Ad secundum respondetur chari cedit; licet enim errauerit in eo,cui talem esse causam motivam,& nomelargitus est, non tamen errauit in finalemmam causa finalis,&pro xia eo,cui dare intendebar; etenim ita ma est paupertas. ciuitate pauperes, consansuineoS, Ad tertium respondetur,causam& agnatos, amicos , & alios in eo finalem fuisse taliam, quia eleem gradu paupertatisinueniri sciebat, synam tribu ens, miseriam subleuare ita respectu eorum donario,non reintendebat;nam charitas Dei Adex errore;sed ex scientia, dc volum eseemosynam faciendam immediae te profecta videtur.Prebatur pri te non mouet,ni si media miseri , MO,Iuxta donatisintentionem res quae indigentiae rationem habet
315쪽
ut Mauri, Aisti saraceni, Ac re
qui terras Christianoi uiri violetersunt depraedati ,& easinini teretiis rientaertium est eorum qui nee dctiure, nec de facto Caristianis sub duntur, ut sunt Omnes Pagam. O Vaeritur,an cum quis, ut nau- Barbari, quibus Euangelium nimi fragium evitet,merces in ma- quam fuit piaedicatum . neque ali re prolaciat, fiant nὰ occupantis, &iquando illud receperunt,nec loca accipientis Respondetur,no,quod eorum Chri itiani possederunt, qua ita communiter ab omnibus tens les sunt, qui in mundo,nuper in tur, quinimmo magna oportet uti to, passim reperiuntur.His sic posi-
diligentia, ut dominus earum repe tis dicendum eit primo: in fideles matur,& restituatur; immo Nauar. prioris *eneris , principibus Chris
Probatur utcumque aliquid coaetE Aug etiam habet in Epili. . ad Vita essiciatur, de non animo recipiendi centium Donatistam tona. 2.Infid damnum, rebus suis priuari non de iis isti non minus , quam alii ciues, bet; sed proijciens merces in mari subijciuntur; nec melioris conditio animum habebat recuperandi eas, nis ob infidelitatem esse debent; at si posset, igitur. Secundo, amictio alij ciues praedictis poenis punium non est addenda afflictim verum si tur, ergo, dcisti, dicendam secum res surripiatur ab alijs, afflictio ad do,Christiani Principes,vel alij a
deretur amicto,ergo Caeterum pG thoritate ipsorum, per vim secunditet;incurrunt ne excommunicatim genetis infidelium terras, de bon .nem bullae Coenae Domini pro qua- ause ire valent. Probatur primo, cumque acceptione bonorum nam quando res aliqnae Christianorum fragantium, quae est peccatum mor ab infidesibus surripiuntur,& eas talet, Respondetur,quod non ; sed retinent, a Christianis Principibus proina sola quantitate, pro qua si acquiri valent; sed huiusmodi mn- res esset deperdita, excommunica- deles bona, de terras Christianorario ad instantiam partis ab Episco. surripuerut,ergo. Secundo, ad Prinpo concederetur, dc etiam pro ma- cipein, pi inire, dc unicuique ira maiori, quantum in Bulla C. unae exi- reddere spectat, quia actus iusticiaestit. Uaeritur , an Christianis per punientis in eo residet, ergo ipsi co moduni furit,vel rapinae,bona infi cedere possunt licentiam deperdidelium surripere sit licitum .Proso tum acquirendi. Dicendum te tutione diccndum,triplex genus in tio, tetras , ac bona infidelium te fidelium reperiri. Primum,eu es t ij generis capere ,&surripere nrum, qui iam de facto,quam de iu- Iicet,quia est contraiuitisiam, .re Christianis Principibus subijciuia naturale praxeptum. 1'robatur. Cutur, ut Haeretici,Iudaei,&ali; in lo- aliquibus iniuria inscrtur, ius natuci. Clita litanorum degentes.Secun rae,&praeceptum noni eruatur,quo dum cst eorum,qui de iure, re non niam nulla causa iust i surripiendi
de facio. Cliriitianis sunt subiecti, alienum adest; led tales insideles nullam Diuitigod by Co rate
316쪽
hullam praebet causam Christianis, stam actionem, ergo multo maciis vi assiciantur iniuria, dc sibi surri- Christiani, ad hoc agendum facts-piantur bona,e O.yerum petere tatem a principibus interpretat potest,an serui Christiani quos ita uam habentes. Respondetur Caiet deles isti emunt,& penes se reti- scandalum esse passivum, non net,possint ne surripi a Christianis, activum;& licet diuersa sit ratio de& liberari. Aliquibus videtur non seruis,& de bonis, tamen interpreis posse;quia eos emerunt,& sunt qus taliua principum voluntate bona dam possessio dominorum, qua pri quoque recuperari possunt.
uari non debent; Αlij autem licere . i
os inicunt, scilicet quando fit bellum, quoniam quilibet luc agir publica C A
authoritate; sed emerimino,id es se licitum etiam tempore pacis, si , se ue occulte per modum furti,vel pu Deoceu aere ione eradisorii hlice per modum rapinae accipian- viaiasis
tur,& liberentur. Omnes renemur insontem defendere,& libera- Vaeritur,misi laesus, an mo possumus; sed huius mo-tor, qui a debitore gratia com di CnrIstiani sunt innocentes,ergo. pensationis aliquid occulte acci nec authoritas id faciendi requiri. piens peccet mortaliter.Prima opitur a re publica, cum ius naturae ad nio est Abbatis in cap. Bona fides . hoc a endum obliget; nam iniuria de depos. num. I a. dicentis, locum i di taSseruis eos retinendo semper non esse compensationi, nisi res- π1nrertur,a quo iure nature liberan- utriusque debita, conseruetur quaerere valet,an bona sunt res, quae numero, pondere, Se nrtitianorutat partacularia occul- mensura constant, qualiter est gra xς, imanifeste istis surripere pos- num, vinum, oleum,&huiusmodi, H iit. iet. 2.ὶ.q.76.art.8.& Aragon, si vero sint diuersae rationis, ut PiHi a Vbi sup. dicunt, non esse licitum,ne ta alter dedit pecuniam, alter quo publica eque a hortiate pri equum, compensationem tacer uata, quoniam ex tali acceptione , non licet ἱ Probatur, quando rem --λqueretur, quod nullo unam habet cariorem, quam ait Pacis est lacitum, quia etiam diueris ram,& sua sic interest,compensetio ' ferriis, & de alijs -- iuste fieri nequit; sed forte alterius nis liberatio enim serui habet recu interest magis habere equum, qua PeratiOmS rationem facta illico, cu pecuniam,ergo.Secunda est,dicen .mmim vivo violentia personalis tium,si res sunt diuerta rationis,ut . inferatur, dum in serui tute detine- puta quod unum est debitum pecu 'rur, acccptio autem reriim non niarum,alterum retin specie,ut panabet hanc rationem,cu iam occu- ra equi,tum licet et,qu3 pecuniae hae Patio tranerit in re iudicatam. Sed bet,eam retinere;& non, qui habet , oppontum verius erastimo. Proba- equum,nisi indisis authoritate, ut
. Iur. Occulte est licitum accipere a Glo in eap. Bona fides dicerevid , i. Iure,quae turripuit, ut suo domino tar, quia non est iustum, quemqua restituantulasi aliaria iuridiPha- in rebus si1is diminutionem p - heri non possint, quia est redimere ti. Tertia est afferenti uini , M um Ierinnabi inrumperba peccatum mortale ex natura rei , in
317쪽
etiam recuperare proprium,quando alia honestior la redimi valet,
aliquem laedere, dc ei iniuriam irrogare non licet, sed hoc pacto iniuria alliceretur ,ergo. Secundo,Iustiatiae ministris iniuriam inferre non est licitum; sed accipiendo re operiste,iniuriam iustiti e ministris irrogaret,ergo. Tertio, nemini proximum , & debitorem soluendi periculo exponere conti enit, ergo non
debet sumere occulte, nὰ bis debitorem periculo soluendi submittat . His tamen non obstantibus, si concurrant aliquae conditiones,sua redimere valebit,Prima est,ut debitum sit ex lese,N praecepto iusti tiς, aut religionis, vel alterius virtutis, ut qui debet, in conscientia teneatur, nec sine peccato praetermittere
possit. Secunda,ut debitum sit liquidum incertum.Tertia,ut non plus
capiat qua sibi vere debetur.Quax-ta,ut debitum non sit potentiat, sed actu qua ratione aliquid accipere non est licitum ratione poenae,quae non debetur, nisi lata sententia, si autem poena ipso facto effet imposita , licere videtur cI , ad quem attinet, illam, vel eius valorem abdite accipere.Quinta,ut per aliam viam recuperare nequeat, vel non possit comode, aut in iudicio, siue excia quoniam debitor non vult soluere, aut ratione potetiae, vel ob defectu probationis , & huiusmodi. Sexta, ita accipiens, subitorem, siue haeredes, iam debitiim esse solutum, admonere tenetur, ne bis soluant, siue aliud incurrant damnum; quod
credo esse verum, moeto non ad ne
pericillum c5trahendar inimicitiae, vel inde magnum scandalum seqiratur, quia tunc alio modo se gi rere debet,p ut tempus. Sc occasio odi Portunitatem praestabit.
De restitutione rerum, qua per ludumaecarum acquiruntur.
QVaeritur,an licitum sit aleis Iu
dere , & rcs per lucrum earum acquisita,sit restitutioni de necessitate salutis obnoxia. Videtur quod sit restituenda,quoniam id contra
scripturam esse videtur,in sudore Gen.I. vultus tui vesceris pane tuo. Homo
nascitur ad laborem. Qui indiget, laboret, & maximὰ, quia hic ludus
fouet ocium. Multam enim malitia a docuit ociositas. Probatur.Illa eui tare oportet, quae sunt causa proferendi blasphemias,& alia multa mala committendi;sed per huiusmodi ludum dicta mala,ut plurimum O currunt,ergo. Secundo ludus alearum a legibus prohibetur, ergo est
malus in auth. Probatur. l. alearum
& alear. Tertio bona, contra leges acqui illa, dominium non transferunt,sed restitutioni obnoxia remanent, ergo bona acquuita per Iuda alearum restitutioni sunt obnoxia. Ex altera parte ludus ex natura sua,& recte circumspectus,bonus esse. videtur. Pro solutione,&indaganda veritate dicendum , homine constare ex corpore, & anima, mcu corporis ratione cibo indigeat,&quiete,quia continuo laboraretis nequit, eo quod sit virtutis finitae, ita etiam ex parte animi, cuius vi
tus est finita, alicuius relaxationis opus
318쪽
Spus habeti operatio. n. ad subleua. 22. q. I 68.arti . . in resp. ad diib. terindu aium sumpta, si aliqua circum- cium,nam si ludatur in Ecclesia custantia non vitieturaicita est.Vt au magno scandalo ,&irreuerent latatem appareat, quando ludi cohone Dei,tunc est peccatum mortale , ut stantur,vel vitiantur, omnes ludoS de immun ecclecin 6.cap. Decet. g. ad tria genera reuocabo. Primum Celsent.Naitar.c. 1 o. nt H. Greg.de est,in quo natura, & ars plurimum Valent. tom. 3. disp. 3 q. 6. puncto. s. Pollet; fortuna vero parum, aut ni- dub. 8.Sa .in sua claui. li. IO. c. 2.hil, ut in Iudo palestiae,&choreae, num.3 Tertia,Omnes sccillares, do Rhacorum. Secundum est, in quo minium rerum habentes, dumn Ο- multum fortuna auxiliatur; ingo do non lint fiuiosi, amentes,aut finium autem,&ars exiguum,aut ni iij familias , nihil de suo habentes, hil potest ut inludo taxillorum, de nisi lege obligante ad mortale pro- chartarum, quo ad aliquas species. hibeantur, ludere possunt,& rem Tertium est, in quo licet fortunaia suam sorii exponere valent absque
habeat suas partes, ingenium quo- mortifero peccato. Probatur, nullaque, consilium suas obtinet, est domini j translatio, naturae ger- in ludo taxillorum, tabu- manitor, quam quaelibera volunta- Iaram,in quibus etsi iactus,& taxil- te Domini essitatur; At ludentes,relorumsuccessus fortuna proueniat, suam sorti exponendo, dominium in componendis tamen ducen- libere transferunt, ergo. Secundo
dis , ordinadisque tabulis consiliu , aliquid non agendo contra iustitia,& ars plurimum iuuant; Sc idem in vel charitatem, peccatum mortale quibusdam lpeciebus in ludo alea- non comi ttitur; sed magnam quanrum contin sit.His sic declaratis,ali titatem pecuniarum, aut rerum lu-- coclutiones pono,quibus di D dere, non est cotra iustitiam, quia ficultas resoluetur . Prima, ludus suum fortunae exponit, ut in mul Alearum ex suo genere non est illi- tis aliis fieri contingit; nec contra citus,Immo res licita, ut virtus etia charitatem,quia Deum,&proximu essc possit,quando exercetur ad sub non offendit,ergo. Quarta, Magna leuandum animum, de sorti parum rerum, vel pecuniarum quantitat et pecuniae exponitur, est D. Augusti- ludo alearum perdere, aliquotienS
sua claui c. I a , lib. II. in principio. g. Illud.Baldi in illam Aut n. Alea tu Cum ludus, moderate sumptus, in usus Q de releg. Archidiac. in cap.
. medio cxistit, est licitus ; & iste lu- Episcopus distincti 3 s. Cardinalis
dus ita circunspectus in medio exi in Clem.de vi t. de honest. cler. Soti stit, quia ad esse agrestcm, vel pro- conci. 2.Salon conc. r. Tolet. lib. F. . digum, quae sunt vitia, non tendit, c. 27. Dum enim ampla pecunia soreIgo. Secunda, quamuis alearum ti exponitur,vix absque litibus,per
usus, ex sui natura sic circuspectus, iuriis,&blasphemiis ludum exercesit licitus, in multis tamen clabus ricontingit,quin etiam est via aperest ii licitus,& iniquus. Nam potest ra, ad dilapidandum bona,&ill esse illicitus ratione materiae , si sit stres familias demoliendum para- sacra; ratione scandali,& loci ali- tissima, igitur fugienda. Qui enim quoties, licet non semper,ut Caietis amat periculum peribit in hilo.
319쪽
Quinta Episcopi, clerici,& religio-
7o si, magna in quantitatem,& expro- prosito lupponentes ludo alearum, peccant mortaliter. Probatur per c.
Epistopus de de exces. praelat. Inter delectos,in quibus iubetur,clericudeponi; quod non fit nisi ob mortale;&est Nauar.c. ΣΟ. num. s. in qua Solus inclinare videtur conc. 2. Sa Ion 2. t. q. .ar.6.conc. 2. Sarr. in sua claui num. . Episcopi,clerici,&religiosi legibus, ad mortale obligan' tious, parere, & scandala evitare tenetur , sed dictis legibus sub mortali cauetu r, ne aleis ludant magnii quantitatem,ergo. Sexta,per ludurei acquisitae dominium transfertur inter eos, qiii vere sunt domini rerum,dumodo fiat sine dolo,fraude,aut violentia,de lege non prohibente . Probatur: alearum ludus ex suo genere no est malum , ergo per illum aliquid coparari potest .secd- do, illud in Iudo uterque aleator exponit pecuniam ex aequo,& ambo de re sua periculum facientes, perperam non agunt, ergo non peccant. SeptIma, repetitio rerum, per Iudum amissarum, iuxta leges, usui receptas, ante iudiceni fieri debet, qui enim est lucratus, restituere notenetur, si priuatim petatur, ergo ter iudicem compelli debet,ut pereg. su p. cit. Octava, res,de bona, a religiosis non solum ludo alearu pe
dita; sed etiam alus ludis, nisi parua
sit quantitas, vel Riperiore sciente de non contradicente, sub peccato mortali eorum monasterijs restitui debeti&e contra religiosi etiam eodem vinculo, si quid lucro comparauerint, feci' laribus restituere tenentur. Osrines,qui per alios comita hiis dominium transferre nequeunt per ludum etiam non pensiliat; led religiosi nos pol sunt tras- ferre diaminium per alios contractus. Secundo,omnes,qui alienum
deti nen t inuito domino, ad restit fitionem tenentur;sed qui acquirunt xb huiusmodi hominum genero ,
detinent inuitis superioribus monasteriorum,ergo.Nona, Res fili, familias, no pos Iidentis bona castrensia, vel quasi castrensia,aut haereditate,vel alio modo comparata, dementes, furiosi,ui, fraude,aut dolo
acquisitae, sub mortali restitui debent. Conclusio est per se clara, de
illius industria durate matrimonio comparantur, sub mortali restitui debent,sed dicta bona non sunt e rum propria, ergo illorum dominium transferre non valent. Ad l ca scripturae respondetur, veritate concludere,quado mala arte ali acquiritur. Caetera vero argutaremia per dicta superius dissoluuntur. CAP. XLIII. De furi is Religiosorum. QVxxitur, vim religiosus imo taliter peccet, si quid accipiat
de bonis monasterii, ut aliquibus donet, & ad restitutionem is neatur. Resp5detur,bona duplicis esse generis; alia mobilia alia vero
immobilia. Immobilis nullo pacto sub pqnis in Bulla Pauli II. Ambitiosd num. 6. & constitutionibus ordiis num contentis, alienare potest. De mobilibus aute est magis quaestio, de quibus pono hanc conclusione. Nullus regularium bona mqnast riorum mobilia, in notabili qua titate, peccatum mortale constituete, sub poena lethali accipere,& alia cui donare potest, nisi sit superior,aut mini ster quibus incumbat dare, & tradere bona, iuxta tamen
320쪽
- constitui.Clementis VIIL de munerum largitione. Probatur. Omnes, qui contra volu paupertatis aHnt, mortaliter peccat;sed religiosi,bona monasteriorum surripiendo alienando,cotra votum faciunt,er- ωσ-go,utetia statuit Sacr.Conc. Trid. .. I ' Administratio autem bonoru monasteriorum, siue conventuum ad alios officiales eorunde ad nutum superiorum amouibiles, pertinet,
ergo relisiosis simplicibus ea donare, nec mInistrare licet. Res mon
sterii accipere siue necessarias, vel no,& ali j donare est aduersus voluistate superioris,quas ille semper c6venderct, ergo signum est, religi ssim facere contra voluntatem suis perioris, & votu paupertatis,quod
giosus iste ut aliqui eorum inscienter,&Dion versutὰ dicunt re accipit,vi sibi debitam , vel quasi ius
sterij distribuendum,ac donadum.
Primo modo non conceditur, quia non est dominus. Secudo,modo nequit, quoniam non ut ossicialis distribuit,&donar,ergo furtum committit. Sed petet; si res supta mobilis,vel immobilis, siue usu possit
consumi, vel non,& iam donata,tenetur ne religiosus , & qui recepit, restituere illam ὶ Respondetur esse restituendam;i ta sentit Co rduba in
transit in dominium furantis, neq; alterius, si conferatur, & donetur; sed est obnoxia restitutioni, ergola religiosus surripiens,qua ille,cui fuit donata, restituere adstringuntur; quapropter si res exter, monasteriorestitui oportet ; si autem sit
consumpta, tantum restitui debet,
quantu ex illa ditior factus est, qui
dono recepit,seu quantu alias expedisset,si ii iam no consumpsisset.Verum derelisioso adhuc dubium remanet, quia restitutio ex proprijs fieri debet;at ille proprium non nabet, quo igitur re ita ruere valebit Respondetur religiosus tria facere debet. Primo,eum inducere sataget ad restituendum,cui rem dedit, i struendo,& docendo illum,iniustὰ rem datam fui me, & ad monasteriupertinere cui si non satisfecerit, a mortali imposterum excusari non valebit. Secundo, si religiosiis cum licentia superioris aliquos reditus ad usum habet,ut dixi lib. l . vel alia supellectilem , ex eis satisfacere potest, uam tanquam de suo proprio,
cum non habeat proprietatem e rum , sed tantum ratione usiis, quo se priuare potest,&' eo modo satissa
cit, quo in hoc casti fieri potest, ut
errorem emendet.Tertio,victus,&vestitus aliquam portionem, peccRtum suum tamen non manifestando, suousque monasterio satisfaciat,ubi subtrahere potest.
SAcrilegium, ut dicit D. Tho. est a 2 q. sirreuerentia, rei sacra facta,quq an . speciatim est Deo dicata: rei nomine intelligo rem sacram, porsonam,& locum.Quod tribus modis committi potest. Primo,formaliter,qii quis surripit rem sacram, vel re Ecclesiae dicatam. Secundo,cum absolute iniuria. loco sacro infert. Teristio,qn interpretatiue furatur in Ecclesia, nesciens culpabiliter, re esse Ecclesiae,quia illud declinare poterat,&ad id faciendu tenebatur, dc non cauit. His positis quaerere potest, an furtum sacrilegi, ab alijs furtis specie distingtratur. Prima opinio est Corradi I. 2. quaest. ls.