장음표시 사용
371쪽
rantum, flerion ex nariira pignoris tam dotante. Nam hoc ipso, quod
ali ard lucrareturi tunc enim ad re aliquam dotat protinus ad alimenstitutionem non adstringeretur. na ta obligatur: Sed melius esset ali- potius esset industria fructus,quam quam sollitionem annuatim super pignoris . Si autem fruetu acquirat, rem fruct tiosam assignare , qtious ut pura ex sua mera industria par- que tota dos persoluatur, quam asti m. de ex industria pi noris par- ugnare,& dare fructus pro alimentim unam portionem tibi reserua iis,quia sic facile iurgia tolleretur.
Te,alteram autem domino restituere obligatur,&nullo pacto accipω C A P. LIX.
de palliata , ct de restitutione facienda.
tatur,ut ministros sustineant, de si indemnes conseruent. Duo autem
casus excipiutur,in quibus licite pigia oris fructum percipere potest. vrTomnia rectὸ perpendamus , Primus est, quido res laudatis oppi V liqua sunt primo declaranda , gnoraretur ipsi diso directi a quocu ad montes pietatis atti nentia, quique in laudum suscepti, ut expressE ut liciti sint,&reputentur, regulam habetur in cap. conquestus de usuri a Sacr.Concit. Later. sub Leone De- Ratio huius difficultatis assignari cimo praescriptam, transgredi non potest; unde a varijs diuersae assigna debent, qui ita vocantur ob certam tur, eam tamen solummodo refera, pecuniae lammam, vel allas res, pe- ex duabus conditionibus decerpta, cuuia aestimabiles, quae in sustenta- quae ad hoc requiruntur. Prima est, tionem pauperum, & miserabilium ut res seu datis non sit ab ipso Duda personarum refugium destinantur,tario melior effecta, quoniam si eo ut in necellitatibus suis subleuetur. set facta melior, dominus directi, Quare pietatis nomen sunt conse- cui oppignorariar, tuta conscientia cuti, tum quia ex pauperumpi et accipereno posset illos fructus, qui te,& miseratione, tum quia adpiam pro parte rei auctae cumularentur. causam depiHaii ur; Ac haec bona Secunda est, vi res fetidalis sit gra vel ab aliquo viro locuplete uno , tis, vel quasi gratis concessa, ur pitta aut pluribus aut horitate publica, si esset pro aliqua parua summa pe- siue ab ipsa republica . seu principe, cuniae tradita. Ex his ratio colligi- ini hunc finem directa ; unde ex suitur ex ipsa rei natura,scilicet qui ha natura ad mutuandum cuique pe-bet dominium directum, cum rem tenti,6 indigenti obligantur.COn- grati s concelserit, etiam fi uctus ac- ditiones autem,quae ad dictoS moΠ-quirit, quando res pignori tradita, tes,& ad eorum iustulam exquirunad ipsum deuoluitur. Secundus ca- tur, uni illae .sos est ita materia dotis, cum pignus Prima, ut mutuu sub pignore tra- frugiferum a socero traditur gene- datur ad indemnitatem montis, viro, quousque dos persoluatur, ut o- perperuo habeat, & alijs pauperinus mattimoni j sustent et c. Salubri bus stibuenire possit. . rer de vir. quia uxor ali, de vestiri . Secuda, ut hoc mutuum ad breue deber. Et licet in o .c. mentio soceri tempus no multumvltra annu coc Prantiam fiat, ramen eadem ratio est datur, ut pecunia magis facile motide quocunque alio, aliquam spon- suppetat, ut aliis mutuare possie . .
372쪽
Terria, ut elapso tempore, Sc aliquot diebus vltra tempus praetiti I tum, pignus vedatur, ut ex civ S pretio monti adiudicetur quantum illi debetur, & reliquum domini pignori reddatur. Qilaria. ut muttiatarius quolibet mense aliquam exiguam, & mod ratam pecuniam ultra sortem monti pei soluat; quar conditio tota di ficultatem circa ipsius montis iustitiam facit; sed id non impcdit, quin montes iusti existant , namque aliquid soluitur parum, ut ministri,
qui sunt necessarii ad haec mutuaia trach Indum, si istentemur. Hinc Ge- quitur, pecuniam, quae Iaxatur vltra sortem, singulis mensibus persoluendam, tantam esse debere, ut ex tota eius massa ministris satisfa- cere,& monti obuenire possitudeo moderatum lucrum,quanti aestimatur illa obligatio ad arbitrium h ni viri, soluere conuenit,&Leo X. idem consuluit. Verum di. longet laudabilius esset, ut illimet, qui co-Bittriint motatem, expensas necessarias quoque pro alendis dictis inrunisti is constituanir Unde sequitur,vstiram aliquid ultra sortem accipere, exceptis supradictis; taamque
pessima esset usura, quoniam mons non ad se inuminem consertianduvsti ram a pauperibus ex Orsueret. Praetor montes pietatis, ali 3 mon- res ciuusdam antiquitatis referuntur, ut Florentiae,&loca Iamiensiu,
qui super quoia certos redditus , aut gabellas ciuitatis in hunc inois. dum fundati, existant,scilicet quando ciuitas in aliqua sua magna n cessitate a ciuibus mutuum accepit, obligando se ad soluendum ip-lis ciuibus in annos singulos aliqd 'ultra sortem ex fruistibus alicuiusi bellae, aut aliorum reddituom iptis in perpetuum, vel ad vitam mutirantis, siue alio simili modo, quousque illis capitale restituat, vel satisfaciat, quemadmodum est mons fidei,a Clemente VII. institutus, ut constit 27.In quo omnibus mutuatibus septem pro centenario in perpetitu in soli. untiir,qui postea ad se
rein cum dimidio auctus fuit a
in aulo constat. 3 3. dc mons recuperationis, a Pio III l. institiuus, in quoad vitam ipsius 'mutuantis duodecim pro centenario soluuntur. De his montibus maxima fuit olim cotrouersia, quam sorte cxplici in D.
Antoninus 2. p. tit. I. qui tamen ex
duobus capitibus excusari possunt, ita ut muttiantes aliquid ultra iem percipere possuit. Primo, quia ε' solum per modum empetionis, ut Id vero non sit mutuum i sed emptio, vel per modum ccnsiis. Ex parte vero montis requiritur fundamentu, sicut incensu, nempe aliqua gabella, aut redditus ciuitatis, super qd
fundamentum exoriaturius exige-di tot in singulos annos perpetuo, vel ad vitam. Sed dicet,cipe montes huiusmodi habent ius liberandi ab isto ori re, luto capitali, quod non videtur esse iustum. Respondetur, hoc habere naturam contractus retro tredendi, 'illa quod emptum est a molite retro ue 3 o ditur ipsi monti. Secundo, possiliat excusari ex coactione; nare, saepE s spublica . cum sev1 dea tan magna necessNate , ciues ad mutuandam cogit, quapropter ratione huius actionis ciues aliquid ultra sorte recipere possunt. In mot huS vc ro, ad tempus facti inqhubus soluitur ad vitam, alia excusatio et X parte. eorundem afferri potest, quia dat totam si immam pecunice,& eam csi vita perdiri ad hoc aurem ut isti moles sin liciti, hae conditiones requirutur. Prima, ut mons aliquod funiadamentum veIe lubeat, videlicet
373쪽
eertos redditus in tabellis,aut aliis
rebus. Sociindo,ut maiorem summamur ut 3 non recipiat, quam ex fructibus ipsius montis pensio annis si gulis solui non possit. Tertia, ut si certa pensio detur, illa solitatur tota,&integra, siue fructus moniis sufficiant vel non. Si autem constituta pensio est incerta, nempe tanta- ,' quanta pro proportione fructibus montis correspondet, ita ut tantum solitatur, quantum fructus redduntur; unde fieri potest,ut altero anno quatuor, vel quinque recipiar, altero autem sex, aut septem consequatur. Quarta est,ut sundamento eius Pereunte,videlicet gabella, aut alijs redditibus ciuitatis, super quos fuit constitutus , si init iter pereant omnes fructus mutuatarii, de capitale, eo modo, quo pereunte domo deficit census, qui super eam erat constitutus. Qtiinta,ut honesta pensio ad arbitrium boni viri sollienda taxetur, quae in perpetuis est minor , ad vitam vero maior, ut retulimus de montibus Romanis. Sexta, ut mentes non constituantur , nisi ex magna necessitate, quae conditio speciat ad iustitiam montis ex duplici capite . Primo ex parte mutuantium , qui mutuando extra necessitatem, lucrum ultra sortem recipere nequeunt, quia tunc ex ipso mutuo lucrum quaerunt, & maxime si rationem cenis habere non defendamus . Secundo ex parte ipsius ciuitatis; nam sin
necessitate tales montes constitue nodo omnibus redditibus paulatini se pri
De venaetisne, σ emptione , in quibus
Vεnditionis, & emptionis naturiram prius considerare coni eis nit, ut postea de usuris, circa eas comissis, verba faciamus. Venditio ita. 3 iaque , & emptio est translatio domi. ni3, facta a proprio domino in emptorem pretio , ab eo in pecunia enumerata recepto, siue numeranda.
Dicitur a projprio domino, seu per seipsum fiat, seu ab alio eius authOritate; dicitur accepto precio in pecunia numerata, vel numeranda o ἔnam si alia res aequi ualens pro precio rei traderetur, si ae non sit numerata pecunia, non est emptio proprii', sed permutatio, ut habetur in inst. de empl.& vendit. g. Item pretium&ff. de contrahend. empl. t r. unde sequitur, venditionein, emptionem esse unum,& idem contra iactum simplicem,&perlaetiam qui ex patre vendentis rem propriam pro pretio in pecunia dicitur venditio, ex parte vero emptoris pecula tradentis pro re accepta,emptio nominatur.
venditio , dc emptio dupliciter
contrahi potest; uno modo per apertum cosensum, per verba,& nutus, siue per scripturam.Secundo modo per consensum, inscriptis expressurdi in utroque si arrha detur statim, atque ei tributa est, contractus petaficitur, ita ut partibus retrocedere non liceat; Sc si emptor retrocedit, arrhabonum deperdit; si autem venditor retrocedat, ad restitutionem dupli cogitur, inst. de empt. & vendi. 3. In his uiuem. Si vero nullae dentur arrhς, tunc si venditio efficiatur fine scriptis, perficitur, valida statim redditur, atque de pretio conia Z uentuin Dissiligod by Coos le
374쪽
uentarin est, quia hic contractus abso imur partium cosensu. inst. eod. t tr. f. i.&m eodem tir. l. 2. Si autem
venoitio in scriptis fiat , tunc vere perficitur,& valida redditur, quan . do conscripta sunt instrumenta, siue manu propria ipsorum contrahentium , seu ab alio scripta de voluntate Ipsorum,coram testibus expressa.& ab ali)s subscripta. Et si veditio fiat per tabellionem, ut inter absentes contingit, tunc perfectaia erit, & valida, quando a partibus confirmabitur, ut inst. eod. tit. f. In . ijs autem. Absoluta autem a parti bus tum dicitur venditio, vel quando parti absenti lecta sunt instrumenta,& ea approbauit,aut subscripsit. At non il lico atque valida est venditio res vendita fit ipsius em , ptoris; sed ex parte vendentis requiritu r , Ut rcm tradat ex parte vero
ementi S..ut soluat pretium, vel aliquo alio modo venditor sit de pretio satisfactiis, vel per promissio-- nem, aut fideiussionem, vel postre- , i, i mo pignora dentur. Materia vendi II Orit S itin omnes res, pecunia aestim ablic S , quia vendere nihil aliud est, quam rem pro pretio dare, sed simi aliqua, quae legibus vendi P; O-hibcntur,. de quibus in i Excelsus. ff. eodem tit . ut loca sacra S religio & quae in v ii publico habcntur, quae si abalienentur , venditio crit irrita,& nul la. Si autem sint aliqua loca, quae aliquam partem sacram, vel religiosam, aliquam vero profanam includunt,tunc distinguendum est. Aut enim maior pars est profana,&parum habet sacri dc religio-s,rum vendit o, quo ad partem , a religione remotam , no autem quoad religiosam,tenet,& valet. Si Vcro maior pars sit sacra, de religiosa,& pars exigua sit profana , co casu
venditio est nulla quo ad utram que partem fleodem tit. leg. Hane legem. Tertio Christiani, etiam legitimo bello capti, non possunt Vendi, quia in seruitutem redigi
non valent, quod est intelligendum de ijs, qui non erant strui,antequam baptizarentur; qui enim antea seruituti erant adstricti, etiapost baptismum vendi valent, quia baptismus non eximit a seruitute. Quarto,opera mala,&scelera,Ven strdi non post iunt, ut puta pro committendo homicidio, &huiusmodi. qm peccata non sunt pecunijs aestiam ab ilia.Quinto, non possit ni vendiea,quorum .sus malus est, ut taxilli,aleg, fuci muli erum, nec arma
qui praestaturus est in bello iniusto, sub poena peccati mortalis. Si tamehaec vendantur personis,de quibus constat, vel valde probabile est, eis non esse perperam usuras, ad suam
vexationem redimendum non est peccatum morra te. Ad Idem venena reuocantur; ea enim vendentes
mortaliter peccant. Si autem perscin f honae famae vendamur, d e quibus probabile est , non esse male
'usuras, talem conditionem non eo
se peccatum mortale affirmo . Pret ter haec sunt quaedam , quae proh bentur vendi qui bii ldam personi S, ut vasa sacra, si lini integra , secularibus vendi neqtieunt;sed solum aiterIEcc Iesiae, i lancimus Cod. de sacros. Eccl. Item arma, ligna, di alia,
ad bellum attinentia, infidelibus
vendi non valent; ek contra faci ci res excommunicationem scptima, Bullae Coenie incurrunt. Dupl cxetiam est genus rusum , quaeue H duntur altorum est rerum diant xat pertinentium ad ornatum , pompam, alterum vero ad ullae suo
itentarionem. Prioris generis pro pretio iusto totum id habet, quod iixineniri potest,ut de gemmis,& de similibus, quae venduntur, Vt vera
375쪽
di queunt, de quibus intes liguntur
quaedam leges, quae dicunt, res tanti valere, quanti possunt vendi , ut ff. Ad senatuscons. 4 rebellianum .
I. prima , S. si haeres de T. Ad legem
'falcid. l. qiuerebar tir ff. de fur. l. si uis uxori. F. vltimo. Si autem venitor in abis rebus aliquid magiscare vendat ultra dimidiam partem iusti pretii, etiam fi prctium non excedat ultra dimidium ; nisi unum denarium,contractus est nullus;si autem nil excedat ultra dimidium contractus est validus secundum leges ciuiles,ut Cod. de rescindend. vendit. l. secunda. Nec venditores,& emptores ad aequandum tale pretium coguntur, ut lites tollantur,& ne homines per quem climque cxcessum ultra, vel infra dimidium pretia, lites facile moueant. In foro autem conscIentiae quantu- cumque fraudetur pretium de sua tultitia, semper remanet obligatio
ad restitutionem; dc si ex ignorantia id sic ii contingat , nullum est peccatum i sed obligatio remanet
ad restitutioncm faciendam. Quapropter venditores ,& emptores cum sciunt pretia rerum, &aduertunt, alterana parte a i orare , parti nescienti patefacer bli- santur. Quando autem nulla et tignorantia ex utraque parte, quantumcumque ex pacto,& laberali,ac spontai ea conuenἰione adauge tur, aut minuitur, neque ullum est pactum, tunc obligatio ad restitutione in non resurgit iuxta communem illam regulam.Scienti,dcconissent Ic ni I nulla fit inlutia,neque dolus in 6. reg. 27. Adtie Itant tamen,
quod dixi ex parte liberali,dc sponte, quia si diminueretur, siue pretiuaugeretur a. iter , ultra peccatum, ad restitutionem tenerentur.
Si autem bona fide utriusque partia res est vendita magis care, auζ
minus, quam valeat, tunc si res adhuc est in potestate eius, qui luctu fecit, aut compensationem pretii usque ad aequalitatem , seu remoIlIratnr reddere accepto pretio,& prς sertim quando alius non emisse rSi vero destructa est, tune partilaeissae illud totum, in quo effectus est ditior, resti ruere deuincitur; Siaautem in nullo factus est ditior, nil reddere tenetur . Si autem in instrumento venditionis exprimeretur , ut res, quam abalienae,
etsi quid plus valeat, gratis tamen eam elargitur, tunc si excessus intra iustum pretium, vel infra, sit nota. tione dignus, illa clausula habetur pro non adiecta, quia per talem particulam non intelligitur aliquid traditum oltra iustum pretium , nisi quid exiguum, ut colligit orexi ge, Si libertas aede ope r. liberi. i. Haec adiectio. de verta significa.
Mercator tamen potest rem vendere magis care, quam l pse emerit, ob multas causas. Primo ratisne formae, videlicet quando res apud se est melior effecta. Secundo ratione mutationis prer ι; nam quando errar, pretium erat abieetam, de cum vendit, magis care in foro curis rit . Tertio causa dimidiati movivenditionis, quia rem integram, oein magna quantitare comparauit,&pol ea illa minutatim vendit. arto rat Ione loci, quoniam res est em
pia in loco, ubi parui valcbat, venditur, ubi magis carὸaeit in atur. Qi into tempor Is causa, nam empta foetaetare, quo Pras magna copia, vel ob aliquam a latra causana pretium erat ultri s. Sexto rationet hisbori in , cxpensa sitiam, per Icilio Ion quae in merclitari trai StationC.& conseruatione multoties Occu runt.
opere potest emptorem: Pi imo It substa
376쪽
substantia rei , si vendat Mehimiam astutia obtegere defectus,videlicet
pro argento,d similia . Secundo in multos alios , qui in apparitione quantitate , videlicet pondere, nu- sunt falsi ,-una cum eis unima veia mero,&mensura.Tertio in qiralita. runa enumerando. Licitum est etia 3 3te,cum rem vitiosam vendit proinis cum pacto retrouendendi seu inde lepra . aut animal aegrum pro sano; terminatE,'t quotiescunque credidi in his deceptio duplicitet contin ror obtulerit pretium,veditor in
gere potest;aut sine fraude in dolo, dem rem restituere obligetur, siue
di tunc nullum est peccatum, sed so determinate, ut possit redimere inia Iummodo ad restitutionem obliga- tra aliquod tempus piaefixum putatur; vel cum dolo, fraude, &eo quatuor annorum,dc ultra amplius casu,prqter obligationemi estit utio non possit, aut e contra vitia quanis , etiam peccatum morti uim tuor annorum non valeat,& vltra..,
Committit. possit,ut talis contractus sit licitus, Veruntamen illi excusantur, qui tres conditiones requiruntur. , vendunt rem ad minutum, si in mi Prima,ut venditio sit vera, ω .nima quantitate decipiunt ad serua non palliata,ita ut res stet lucro tidum se indemnes, si v e quando non periculo ipsius emptoris, dc non voinueniant, qui rem iusto pretio co- ditoris. J' emant, adt quia minutatim venden Secunda, ut pretium sit iustiim,do aliquid rei deperditur, alias esse aequum vero erit, si tollatur unum
peccatum existimo. de duodecim, sed in hoc standum Ex dictis sequitur,venditorem ip est consuetudini prouinciarum,atrisius rei, quam vendit vitia reuelare que locorum, ut Couarr. recte ad- teneri; & primo certissmuim est, uertit lib. 3. variar. resol. cap. 3.3 o numquam esse licitum n eoare vitia Tertia est , ut non deducatur in rei positive Secundo defectum pate pactiani, ut res maiori pretio redi- , γνfacere ob igatur quandocum quo matur. Post conditionem quoquo res aliqua mala qualitate corrupti de retro uendendo, adhuc cum ip-tia est infecta, quoniam ex re tali so in et venditore alios contractus ob non manifestarum vitium proue eiusdem rei facere potest, siue adniret emptori detrimetitum, vel alia deictini natu in aliquod tempus, vel tertiae person ς damnum, siue pericu usqtie ad illud, quo rem redimat.
lum,ut si venderet cibos corruptos, Duo tamen requiruntur. Primo, ut herbas venenosas ,& huiusinodi . sit vera venditio, qua reβ maneat lu Tertio quandocunque defectus est cro,& cmptoris porrculo.Secundo, talis, ut si emptori innotesceret, nul ut in conta actu alienationis localo pacto rim illam compararet. tio,illi facienda, non deducatur in vitia vero occulta, quae nullum in pactum, nisi aliquid sorte diminue commodiim, nec impedirent cmpto retur de iusto pretio ratione it rem , quin emeret, etiam si sciret, lius obligationis, quoniam ilhi oblire uelanda sunt aliquot i cs ex chari gallo eit pretio aettimabilis. Mutuli 3k3tate, numquam tamen ex iustitia. . vero palliatum n =mine emptionis,
Vnde ea obticendo, mortaliter non de venditionis quinque modis prae . peccat, dummodo propter illud eis sertim efficitur,qitorum duo consic iam drii in narriri depretio, qua tu stunt in tempore solutionis. ipsuna pretium reddat iustun . Primus est,quando anticipata soa duertat tamen, non licere quada lutione aliquid venditur, siue emi
377쪽
tur , & res vendita non recipitur sed postea est recipienda.
Secundus est, cum res venditur dilata solutione , cum rim venditata
modo accipitur, & solutio in aliud tempus prorogatur. Hi duo modi sunt liciti, si ni nil sumatur, vel soluatur infra , siue ultra legitimum pretium. Illiciti sunt autem,& vsurarii, si aliquid percipiatur ultra , vel infra legitimum pretium, Ut D. Thom. Exempl um mutui palliati in anticipata solutione est, si minori 2 pretio rem emat, ex eo quod solutionem ante occupat, ut pleruqtie
in venditionibus, δc emptionibus rusticorum appropinquantu messis tempore, & vindemiarum continis gere solet , Exemptu vero in dilata solutione est in Oi solutione ad creditum, in qua exigitur aliquid ultra iustum pretium ratione dilationis,& retardationis solutionis: in anticipata soliuione era parte ipsius
ementis usura committituriindelata autem ex parte vendenditis patratur. Pretium vero est duplex, alterum lege, dc aut boritate publica taxatum;dcul consistit in indivisibili, videlicet in illa determinata quatitate, quae iam taxata fui; ali iidvero non est dige taxatum, tame est iustum, quia sec undum commune aestimationern currit in foro In pecunia numerata cessante omni dolo, &fraude aligentium , vel diminuentium pretia rerum. Etenim pe ex nonnullo rciam mercatorum
fraude, vel principum , pretia i
ponentium , currit communiterpretium rerum, qhiod non est iustii; sed maius, vel minus iusto & tunc
iustum est etia pretium illud, quod
Communiter currit in foro, si talis fraus , de dolus non interponer tur . Hoc vero pretium non cosistit in indivisibili unde multoties videmus, in foro diuerta pretia de eade
re emenda variari, quoniam rei ita iuste aestimari nequit, quin paulo plus, aut minuS valere possit . Hinc fit, ut ex communi sententia di stinguantur tria pretia de eadem re coemenda, & omnia iusta, & licita r
ptriantur , alterum extremum est
pretium infimum, dc est illud , quores venditur,ita ut minus non venia
datur. Alterum est summum,quod vocatur in rigore, ut est illud, quores sic vendi tur,ut maiori comm
Tertium est medin m inter haec duo ut puta modus tritici venditur duobus aureis, vel duobus ivlijs infra, aut duobus iiiiijs vltra duos aureos. Hinc sequitur, mercatorem pecunia nunc enumerata rem iustὰ Infimo pretio,medio,& eriam summo vendere posse , & deinceps usura non erit, si numerata pecunia , pretio immo,quam vendendum ad creditum non vult dare, nisi pretio in rigore.Similiter emptor, qui numerata pecunia re emit infimo pretio, usuram no committit. Ex dictis sequitur, eos errare,qui putant, iustum pretium esse illud, in quo, deinductis laboribus,dc ex pesis aliquid
honeste lucratur, quia mercator hoc modo semper esset securias de lucro, quod est usurarium, quoniaiactitrae, dc periculo debet semperstare. Mutuum etiam palliatur nomine venditionis, cum aliquid e initur ab eo,qui non possidet id,qttod vendit, & postea idem ad tempus sub certa pensione locatur. Pallia. tur quoque sub nomine venditioinnis, quando aliquid magis careat creditum vendi tor,c ab eodem italico emitur, hoc tamen lucrum ρο- test fieri licitum, scilicet cum candide vendit, nulla faeta mentione re demptionis, etia si postqtiam ali
nauit,ab eodem, volente reuende
re,2ninori pretio emeret thilomi
378쪽
t us omnem usurae stispicionem praecamere deberet, dimittendo illum cmptorem ex sua officina, ut alios, qui emerent, inquirat,& si non inuenerit alios emetores,tuc redeundo emat.Usura etiam palliata nomine emptionis in uenditione censuum, non habentium fundame tum committi potest; census enim est ius in aliquos fructus, vel alicuius rei redditus.Vnde si nil vere existat, quod reddat aliquos fructus,3 7 non est propriὰ emptio census; sed
est mutuum cum lucro. Mutuum quoque palliatum nomine cambij patratur,ut frequenter, & comm niter in cambi)s siccis fieri contin is qu Πdo aliquid mutuatur in aliquo loco eu pacto , quod post aliquod tempus restituetur in eodecambio,facto cum recambio,quod . facile in materia cambij percipietur. At pete an mutuum sub usuris accipere liceat.Respondetur esse licitum , & praesertim in necessitato
constituto. Inducere autem non paratum ad id faciendum ex communi sententia non licet: nam accipe re a parato est solum uti alleuo peccato, de suam redimere vexatione , I nducere vero non paratum est aetiue,& ossicienter cooperari ad illius peccatum, ut D.4 ho. ar. Sed quaeret, num extra necessitate posituS,
ad augendam propriam facultate mutuum sub usuris accipere possit.
Multi putant, non licere; namquα haec via viris fauere,& ad eas exercendum viam reserare videtur; aliqui autem dicunt, esse latum venia te. Certe ob aliquam causam ego sentircin , non peccare morialiter, ut pina quoniam multos habet filios,&filias. 1ia extrema vero necessitare conumitus potest inducere inon paratram ad usuras exercendu .
vi Innoc. n cap. super eo. de usur.5 Nauarr. 7. nume. 263. Probatur,
quia paratum ad amittendum mi. ius delictui ad minus inducere licet, ut maius impediatur; sed qiu
extreme indigenti non vult simpliciter mutuare,quo ad se est paratus ad occidendum proximum, ut inquus Ambrosius; si non pauisti,occidisti.ergoo
Denutione censuum. d rectisutuom perperam a uorum per eosdem. Ontractus census est verἡ c6- tractus emptionis vendi- 33. tionis,in quo re uera aliquidueditur,& emitur,videlicet ius exigendi annis singulis aliquam certa pensionem super fructibus alic
ius certae rei frugiferq,ut I .quaest. 3. Quaesitum. VLaute recte percipiat, quae tam a Theologis,quam canonistis,de censibus dicuntur , de ei eris rare non contingat,duo sunt diligeter perpendenda. Primum, quicquid in materiaste suum adinvenitur est ad regulam Pij v .pertrahendum. Secundu , pr cognostenda sunt quaedam vocabula,quae usurpantur in hac materia , Primo census, qui redimi nequit, vocatur ille a D ctoribus , qui cum hac conditione
comparatur, ut redimi non ualeat,
qui per constit. Pii V.omnino prohiberiit: qui autem redimi potest, econtra cum tali conditione non cocmmir. Sccundo census uitalis, . vel uita litius Ille dicitur, qui emptus est ad alicuius uitam,qilo mOrient , etiam fundanientum desinit,quo census est mraptus . Consignat mus census est ille,quem alteri super aliqua re sua immobili, sibi
379쪽
vel vendit . Resignatiuus vero, siue
conseruatiuus est, quo res traditur alicui, aut venditur, resertiando hi super eam aliquem censum . Pecuniarius autem vocatur ille, qui soluitur in pecunia numerata. Fruinctuosus census a quibusdam realis nominatus equi persoluitur in ipsi et fructibus. Ex dictis tria colliguntur, quodnam sit, quod venditur, i quando
census comparatur. Secundo, Inia, quo iustitia eius consistit. Tertio, quid sit census. Primum sic patet , emitur enimius exigendi aliquam certam Pensionem super fructibus alicuius rei. Secundum est clarum, sicut enim dominus vendere potest fructus su rei, ita determinatam pensionem super fructibus eiusdem rei abalien re valet. Cum enim fructibus sit pecunia aestimabilis ,-sicut obligare se potest ad soluendum fructus, ita ad soluendum pretium ipsorum fructuum. Confirmatur; si ab aliquo
fructus annuos alicuius rei coemis set, sin edubio eosdem pro aliqua. determinata pensione annuali venis dere posset, igitur eodem pacto ipsemet dominus rei, & fructuum, pro annuali pensione eosdem vendere valet. Tertium etiam patet, cessis enim
propriὰ dicitur illa annualis pensio , quae ex fructibus alicuius rei
persoluitur; unde contractus cenini sus est i lle, in quo tale ius exigendi pentioncm abalienatur. Quare est 333 error affirmare, census esse illicitos per se ; tum quia corum iustitiamatefecimus, tum quia per multosontifices , tamquam iusti appro-hantur , videlicet per Martinum V.&Calixtum Tertium,de emptio. &
stitui. . Paulum III. .i post annos alios per Pium V.luculenter c&
stit. 8o. In qua multa fi 'i ni. hiis mandantur,quae ad qualuia
pila referuntur . t tam in Oni Τ' , statuit de eorum lan a am . IUO . Sciscundo de contractu Ipso Ita Π
tio dedecursu , dc progres ii e rundem post absolutum contractum. Quarto de censibus,ante ipsam bul Iam constitutis . circa primu ait, ut census non constituatur, nisi super
aliqua re, quae sit fundamesu ipsius ;vnde sequitur,nihil possidentem,ce
sum ullum vendere non posse Secu-do,ut illa res super quam fundatur, sit immobilis; ex quo inferἰur constitui no posse super bona mobilia, ac domesticam suppellectilem; imo
neq; super aliquam quamuis magna pecuniae summam.Tertio,vt ista ressit ex natura sua utilis, S frugifera, Quarto,ut sit res certa, videlicet nominatim certis finibus constituta, S: circuspecta; Quapropter multa bona habens, supe ea obligando oia, censuinvendere nequit; sed aliquod unu determinare opoliet: Est tame
Verum, quod ad accipi e dum in fide illud, quod in censu determinatur,& obligatur,alia bona etiam omnia obligare potest. Id autem no reddit
securum ita ementem, ut postea fundamentopere linte, alia bona rema- εneant obligata ; sed solummodo diaeta bona in fidem recipiuntur, ut do nec ipsu fundametu perseuerat,Illi, qui emit censu, de illo super ipsis rebus, contra lites insurgemes, sit ri rus.Circa secundum, .contractu c sus, haec fieri mandatur. Primo, ut illa pecunia, qua census emitur, qua ado contractus celebratur, cora ipso
notario, ac testib. enumer tur de nosit enumerata ante. Secudo, et no accipiatur anticipata pelionis solutio, quq co para ur,nuq in peccatu deducatur. Tertio si aliqua coditio in corractu apponatur, per qua veditor cessis directe, vel indirecte ad casus
380쪽
extendi ad contractius censuumis , ante celebratos. Mam ob rem si antea censum sub aliis coditionibus, hie prohibitis , emisset , in rigor suos contractus bullae istius contor
mare non tenetur. Secundo,omnus
Christi fideles dehortatur, qui ha
bent census sub alia forma, ut Omnes eos censurae bonorum religiosorum subi)ciant,&animarum saluti consulant .Praeter ea. quae a Pio v. prudenter constituta fuere, aliqui 333 adhuc in conscietia esse necessaria quaeda existimant, licet haec nosint
aequaliter necessaria. Primo, ut census pretio iusto comparetur. Cum enim contractus censium sit con. tractus emptionis,& venditionis, quae attinent ad iustitiam commuistativam , necessario requiritur, ut fiat aequalitas i nter rem, dc eius pretium Secundo exquiritur,ut no exincedat fructus annuuos illius rei, superquam constituitur. Tertio,vt
totus census in integrum non possit semel redimi 1, sed etiam per partes. Iustum vero eius pretium dissicillime assignari potest,cum Id in iure ciuili non siit determinatum,in quo diversa, ad eum spectantia leguntur; neque in iure canonico, nec facile determinari potest ex fundo rei, super quod innititur, quia hoc metium pro diuersis causis, dc perieulis variari poteti: unde nulla tegula aestimandi eum nobis relinqui Hir, nisi Communis usus,dc hominurtino rarae conscientiae in unaquaque regione consuetudo;nihilominus si quid dicendum est in genere, Doctorcs fere omnes in hoc coitentum, ut In perpetuo, qui redimine quir , quatuor , vel ad summum
quinque pro celenario; sed de hoc nulla his nostris teporibus est quaestio, quoniam huiusmodi census est prohibitus. Censum aurem,qili redimi valet,aliqui satis bene ita M.
stinguunt .m si census redimi possit
per partes,octo, vel nc uem ad summum percipere posse; si ii ero per partes redimi non pi ssit; se .l duntaxat in integrum, tunc si piuta , u locto ad summum recipere polle . De pretio autem temporali, ut pata si ematur ad aliquod tempus determinatum, dece, vel quindecim annorum Τneo Iogis est valde s spectus,ut Sol. de Iust. li. 6.q. I ar. 2. quia potius quoddam mutuum cuustira esse videtur. Licitum autem est ad aliquod tempus , non praefixum,veluti est census,qui ad uitam comparatur, siuead uitam emptoris, vel ad alterius uitam,ab ipso costituti. Et hic censiis diuersu in protium pro diuersitate longioris, uel brevioris uitae probabiliter spem secum defert; quare si senex emat censum ad vitam suam quindecim pro centenario, contraeius est liciatus ; si vero emat ad vitam alicuius
iuuenis, duodecim pro centenario emere valet. Illam nouissimam cωditionem, nempe cunsus posse redimi per partes, non esse ominoo seruandam existimo, nisi iit deducta in pactum .. Probalar, quia eis conditio in detrimentum eius, qui emit; ipse en initimul enumerau: violam pecuniam, qtiam si iam et i ta reciperet, multo melius sibi constitere posset, quatiali rcciperet pe partes: ideo hanc a macram perpeti
non debet, nisi ex pacto Ira C - nerit. Ex drit Scul herriri .Οmilla pacta illicita, & lucra po ccnlit me torta, eise restitutioni obnoxia, itavi qui contra feceri T. ii an solum ad rest tutionem m ite acquisitorvi reacatur, sed contr.ichas etiam cshirritus Mnullus. Si decensit biis plura videre voluerit. Nnti arrum legat in com .re sol. de usitr. l n c.ip. Si fin