장음표시 사용
101쪽
liquor extillans aqua regia evaserit,& auri solvendi capax ; sal vero in vase relid mi in ex nitro, & sale marino coalc scens utriusque proprietates servaverit , de deflagratione , & crepitatione conspicuas. Non ergo in allato D Bourdelinexperimento sal commune abiit in sal petrae ; sed sal petrae aquae fotatis ab ea extractum est , & in fundo vasis de potitum , sal vero commune aqua sorti exsolutum. Conias milia prostant experimenta apud Boileum lib. de origine formarum,
de in Epistola quadam Francisci Travaglini typis non edita, sed quae
per manus studio lorum versatur , in qua plura experimenta referuntur , cuncta eo collimantia ut si spiritus unius salis super aliud sal fiaxum affundatur, facta distillatione, prodeat spiritus secundi fatis; residuum autem in retorta sit sal illud, sed concretum, quod antea in spiritum fuerat exsolutum nihil enim mirum , si vicissitudinaria quadam
extractione concretum exsolvatur,& solutum concrescat.
X XIX. Nec minori aequivocatione tenentur confectiones unius
ex quatuor salibus primigeniis ex alio , cum nihil aliud sint quam
extractiones k ea etenim corpora ex
quibus sales primigenii elixiviantur, veluti aqua marina respectu salis muriatici , terrae nitro; respectu nitri, dcc. quin immo elixi viata ipsa.
concretaque sal in a corpora , quae sal , nitrum , vitriolum . & alumen dicimus , simplicia nequaquam sunt , & a praevalentia. nona puritate , tuam denominationem
nanciscuntur, quo fit , ut inter
sed plures diversi generis substantiae invicem coeant, quae dein arte abinvicem sejungi non renuunt,
ubi autem hoc fit, novam sala alicujus generationem mentiuntur.
Rem ita se habere ostendunt saliae esculenti diversae proprietates . alicubi enim suavioris gustus, alicubi minus suavis; alicubi unius , alicubi alterius colo tisi hie dapibus condiendis, & asservandis aptissimum, illic minus se prodit, ut observat Ferrantes Imperatus hist. nat. lib. 3. cap. 4. Huc etiam iacit salix Matini analysis facta a D du Clos,& relata in Hist. Acad. Rc g. scient.
lib. I. cap. 2. Is enim tum ex sale marino aqua dis loluto, tum ex aqua marina nativa, non modo sal eduxit muriaticum , sed & postremo salem quendam aceibum , & sipti-cum , qui oleum Tartati praecipitavit, quae activitas non marini salis, sed vitriolici, aut alterius homologi proprium est. Non isitur statim
ac e marino verb. gr. sale nitiose
stiriae plodire videntur, etiam si nihil adhibueris immixtum , statim
pronunciandum est de conversone salis marini in nitrosum ι cum prae- existentia ejus , quod educitur, magis secundum rationem sit, si non alia, saltem hac de causa evidenti Lma, quod nihil impedit, quominus aquae illae , quae certi generis
salem in certa quapiam minera deposui re, eaedem etiam alio salis genere fuerint imbutae , cum aquam omnis generis salibus exsolvendis,& combibendis aptam natam 1 ciamus , eo vel maximὰ quod dive
sorum latium ex una substantia eductio
102쪽
eductio tunc solum contingat , cum illa impura est. & quo magis purificati sales , ideoque minus eterogenei, vel minus, vel nihil a se ipsis diversum promant , quod quidem nullo pacto posset contingere , si diversae naturae salis G
merito vera esset transmutatio, non autem eductio. Quod de nitro re-
Iate ad sal commune dictum , id ipsum de sale communi relatὶ ad nitrum, R de quibuscumque aliis salibus primigeniis adinvicem intelligendum est.
XXX. Sed ne ullum supersit dubium de salium incorruptibili, &ingenerabili substantia , perpendenda sunt ea , quae Nobilissimus Boileus in Appendice ad Chymistam
Scepticum ingerit experimenta , dc rationes ad evincendam principiorum Chymicorum, & in specie salis, de quo agimus, productionem. Et quo ad rationes quidem , unam tantummodo in medium affert sanὰ non ignobilem, quaeque prima facie propositum videtur evincere : Observa ζ ete uim , quod licet pluribus attributis inter se differant sales si periuntur quippe fixi, volatiles, acidi , utinosi 8α. ut suo loco dicemusὶ nihilominus tamen duae sunt proprietates salibus omnibus communes, quibus mediantibus salinum ab eo, quod tale nou est. suis- cienter discriminatur, adeb ut ex utraque coniunctis ratio salis . &idea componatur I sunt autem facilis in aqua liquatio, & aliqua semper sapiditas , sive grata, sive infrata. Prima proprietas , idest dispositio ad facilem solutionem in aqua, acquiri potest, inquit Boileus,
partium textura , novaque misi ra , immo , addo ego , sitne plurium partium antecedenti unione nequaquam potest salvari ι solutio enim importat partium abinvicem separationem ; Cum igitur textura
paritum producibilis sit per motum partes eas certo modo combi nantem , ita ut , in nostro calia ,
aqua subingrediens spatiola partes combinatas a contactibus , qui shabent adinvicem, dimovete pollit; conflat, quod , si natura salis in promptitudine ad dissolutionem in aqua , adeoque in certa partium textura consistit, necessat id producibile erit corpus talem habens naturam , & sicut producibile, etiam corruptibile. XXXI. Idem concluditur Oxsecunda proprietate, idest ex sapore ι hic enim oriri potest ex fractura materiae in frustula acumina ta , quae let sorium gustus vellicare possint . quod confirmatur exemplo bacilli lignei. qui integer cumiit , tun re quidem percutiendo potest, scindere autem, aut pungere non item; sed in schedia dis Iuptus sauciandi , di confodiendi acquirit potestatem , cujus rei in
nitro defaecato non obscurum xhibet specimen Celeberrimus Auctori illud enim licὸt rem iis, languidique saporis existat, s tamen
destilletur, ita ut actione ignis ejus partes comminuantur, diffringanturque, in diversas substantias resolvitur acutissimi laporis. Addi potest, saporem oriri ab intromissione cuspidum salinaruin in poros papillarum linguae , quarum fibras rus moveant, sapor nullus po- Ierie
103쪽
terit excitarit ut autem fibrae moveantur , opus est, ut latera pororum contingant, 'lod evenire nequit nisi latitudo culpidis sapidae aliquanto major sit diametro pori,
cum vix conceptibile sit porcis adeo parvos esse , ut commensurari
possint primis , 8e indivisibilibus
materiae particulis ; Ze proinde alserendum videtur alium particulas gustum excitantes necessarid plurium coagmentationem postulare ,& consequenter salium qua sepidorum ideam sustineri non posse a quibusvis angulo iis particulis, sed a plurium unione , quarum singulae neque dissolubiles in aqua sint, neque ullo modo lapidae , ideoque
quae ante unionem sales non fuerint, si modo vera est supra exposita salis
idea . scilicet illud Sal esse, quod &per se sapidum , Be facile aqua solubile existit. Perspicuum igitur
est, ex non salibus sales fieri, de consequenter Sal de novo generari. X X X II. Subdis deinde expeti mentum quoddam ab Hel montio relatum , quod se sisto rem videt; polle conficere , videlicet, sale circulato Paracelsi possi solida qua que corpora, de ipsos lapides in latinam massam illis aequilibrem
transmutari. eo pacto , quo de uxore Loth factum fuisse testantur sacrae paginae . quae contra Dei mandatum Urbem Sodomam paulo ante relictam respiciens, in salis sta iram conversa est. X X xl II. Haee sunt non meis diocris ponderis argumenta, quae adducuntur 1 Nobilissimo , & de reaitteraria optime merito Boileo, pro
adstruenda salium generatione, &
a sua in aliam sitbstantiam conve sone , sed ut verum fatear non tanti, ut vel minimum a mea opi
nione me removeant ἔ ut autem apis
pareat eorum debilitas , & qua ratione declinari possint, observandum est , verum quidem esse , s linis corporibus, quae prae mani-bns sunt, solubilitatem in aqua .& si piditatem competere, de pechas binas affectiones salina corpora a non salinis distingui : insupera nobis absque ulla disscultate concedi primigeniorum salium Mementa res particulas neque liquabiles in aqua esse , neque per se sapidas .
quemadmodum supra numeIo II.& i 3. monuimus ι sed non idci Geo evinci salium primas particulas, de quibus nostra eli disquisitio . es se generabiles , & corruptibiles. Sunt etenim quaedam affectiones in corporibus , quae ita compolit rum sunt , ut nequeant intelligi praeterquam in compositis i sunt de aliae . quae cum actionem praeseserant, concipi nequeunt sine motu, εe sine relatione ad passum , ad quod terminat actio, quae relatio non modo appellat passum ipsum, sed Ee plerumque certam proportionem . aut congruentiam ad ipsum. Primi generis est solubilitas,
quae cum importet partium di junctionem. Husalitatem sane partium in suo essentiali conceptu involvit , ideoque non nisi compositis saltem homogeneis potest inesse. Secundi verb genetis est sapiditas, quae potentia quidem est ad saporem excitandum . sed ut exeratur in actum sensorium exigit, de ad illud proportionem , quκ
104쪽
non in quacunque mole sapidarum particularum, sed in earum dimensione Plus , vel minus consistit. Haec causa est, propter quam primis salium particulis, sive corruptibiles sint, sive non, praedictaedi I affectiones nequaquam pollunt compαtcre ; emerginit autem a plurium unione. Intelligantur enim adinvicem congregati plures , salis v. gr. muriatici, particulae pii me; concretum ex illis fiet liquabile iqua enim ratione plures insimul coagmentantur , eadem dc possunt abiit .icem di i lociati: Ae si tot con grmentur , quae moleculain esticiant seniorio proportionatam , iiati in
etiam sapiditas se se prodet, & quiadem absque ulla transmutatione ,
sed sola particularum adiunctione, aut disjunctione. Licet igitur salis muriatici particula neque liquabilis esse, neqMe sapida apparere POD sit, est tamen prima radix, & Iiquabilitatis. de sapiditatis , quarum utraque affectio ex plurium com-hisiatione proficiscitur. XXXIV. Atque hic notandum, liquabilitatem non ex sola salinaruin particularum unione emergere , sed ex quarumcumque, & cujuscunque generis, dummodo po-xos relinquant interspersos, qui ab aqua subiit pollini, &.partium adhaeso ab aqua penetrante , seseque inter unam & alteram insinuante,
superari possit; hinc ab Aqua sunt liquabiles sales, sunt & gum
maia , ct terrae, quin & metalla ipsa, si ad solutionem congrua menstrua adhibeantur ; liquabilitas idcirco non tam propria salis affectio esse videtur. quam a salibus D D. G ulielmini Oper. Tom. II. ticipata; ideoque in vulgati idea
salium venit tantummodo loco generis. E contra vero sapiditas potiorem obtinet rationem, disterentiae videlicet ellentialis, quae quidem radicem habere debet magis
tuam liquabilitas in eo, per quodat in sua essentia determinatur, videlicet in figura primarum particularum e de te vera nili exempli causa muriaticorum cuboium multa copia veniat in coalitum , nunquam
emerget in obiecto aliquo salsedo ;haec igitur magis attendenda est, quam l qii bilitis in latino corpore, ilia enim ab unione , oc a modo texturae, haec ab inta inseca salis na-
tuta pullulat; Onlid si aliquando in
salino genere sapor repetiti non possit . id non procedit causa alicujus deficientis in salino principio, sed causa ejus improportionis ad Oris ganum , melius dixe sim causa improportionis sensorii ad ipsum , quoad se etiam in prima sua, 5e irresolubili particula capax excitandi saporem si inveniat, & occurrat proportionato sensorio. XXXV. Causa igitur patet . propter quam sal videatur gcnerari& oestrui, scilicet, quia assectiones, quibus ejus ideam alligamus , composito tum sint, ideoque in iis ab
unione emergentes, per resolutionem cessantes ; id autem negari non potest, s salis nomine nil aliud venire velimus, quam salinum compositum , idest liquabile δe sapidum,
quemadmodum velle videtur Boileus ; At vero quam parum re ram naturae congruat haec vulgi captui accommodata salis idea ex
eo parci, quod adhuc in dubio sit, N an
105쪽
an salis natura in simplici partium
combinatione , & accidentaliter emergente figura conlittat; an veroco:n binatio requitat certi schematis particulas . sine quibus combi natio non sussiciat ad sal aliquodericiendum ι Quod polirermina liasseratur, rursus dubium est; an determina ae figurae corpuscula eam talem habeant, quae in aliam mutari possit . an penitus immutabilem Quod si particulas in suis tali ematibus immutabiles statuamus , quot iam nomine illas appellabimus 3 Mihi cane visum est & has
salium nomine e Trre , non enim molis diversa magnitudo, aut carentia compositionis , aut hujus ejusdem diversiis modus nos coegit, ut nomina multiplicarentur, praecipue cum experimento constanti
manifestum sit , substantias salinis
hisce particulis orbatas nulla Arte salinas essici, non coctione , non destillatione, non circulatione, non sublimatione , aut alio quopiam simili artificio, ut in aqua sincera, ct terris damnatis, quemadmodum advertit Berigardua , manifestum est; nisi tamen aliunde, scilicet aut ab acre , aut a tellure &c. sales hau serint, quos deinde promere possunt tanquam Attis effecta. E contra vero quod salinum est nulla arte ex praedictis salinum esse desinit, licet sapidit item amittat, aue liquabilitatem ;3sed solam patitutdissipationem , aut occultationem, quorum de causa sit, ut aliquando destrui videatur I cum tamen oculatioribus, ct ad plura phae nomena res exigentibus oppositam constet , signo evidentissimo
determinatas requiri particulas ad sal emciendum , easque suam naturam contra cujusvis agentium
naturalium injurias validissime conservare. Si igitur ad sal aliquod liquabile . & ceito modo sapidum componcndum Icquiruntur certi schematis particulae , quas Ars e ficere nequit, cur non & eae iisdem gaudebunt nominibus , quamvis liquabilitate, & sapiditate carean , quas aikctiones dc in acquirunt per plurium compositioncm , de per talium molecularum fabricam. quae ad organum gustus debitam habeant proportionem ' Id si dicamus , stati in corruit tum argumentatio
Boilei desumpta a vulgari idea salis , t ἰim rationes deductae ab experimentis, quibus salinae substantiae sapiditate spoliantur. XXXVI. Ex quo igitur vulgaris idea salis non sustineatur a primis salium particulis , sed tantummodo a pluribus saltem ejusdem generis invicem uni is , idebque falcompositum aliquod sit destructibile per resolutionem in suas particulas , nullo pacto sequitur salinam substantiam , aut quod idem estptimas salis particulas posse gener art& corrumpi ; eodem etenim pacto, eodemque argumento demonstrari pollit corruptibilis aqua, ex eo quod primae ejus particulae fluuditatem, quae aquae videtur essentialis , non habeant i fluiditas enim non minus ac liquabilitas affectio compositorum est, quae a plurium unione emergit) cum tamen aqua, licet in vapores subtilissimos resolvatur, in pruinam , nivemque coucrescat, aut in glaciem delasetur, inge-
106쪽
ingenerabilis, & incorruptibilis censeatur. Quod si quis mordicus a d. hue sullineus sal illud dicendum esse tantummodo, quod liquabile simul & si pidum , illudque destrui
amillis hisce affectionibus, generati vero iisdem comparatis, & ob id primas talium particulas salis nomine non esse donandas, ut id faciat per me licet dummodo de re constet; scilicet majora salina corpora ex minoribus constare particulis , quae ubi ad pol tremam tuam resolutionem devenerint , stata figura , & magnitudine praeditae sunt,
quam amittere , aut variare ne
queunt i hac enim stabilita veritate , nomine salis quisque pro lubitu
XXXVII Caeterum quod spectat emersionem saporis in salibus , videtur Boileus id ipsum supponere
quod Cartesius , nempe majora corpora posse virtute ignis , aut alius agentis emcacissimi in infinitum dividi , aut saltem in iis ubicumque sors tulerit rimas, & scissitas par ri , quas ac unusquisque particularam glomerulus, aut racemus POL sit exquisite de mathematice bifariam , trifariam , aut irregulariter quomodocumque ab agentibus naturalibus dividi , ita ut resolutio haec , in minima possit cujuscumque configurationis , de ad modulum divertarum lactionum schemata terminare; Si enim hoc esset, non dithcile probatu laret, posse materiam . quae Alina non est in salinam verti , acquisita per actio
nem ignis , aut alterius agentis ea,
in partium postrema resolutione, figura, quae naturae salium debetur. Verumtamen assertio infinitis labo rat dissicultatibus, quarum non mi nima illa est, quod naturalis finita virtus non videtur fossiciens adtollendam insuperabilem illam unionem , quam habent inter se partes tantummodb de lignabiles alicujus
continui proprie dicti , sed solam
contiguitatem, quam adinvicem ac quirunt partes diverse materiae , cujus divisionis viam signat semperrima partem unam ab altera disterminans. ut apparet in actione cunei, cujus acies, nisi rimam imveniat , qua se intromittat, nunquam adigitur , nunquam scindit. Cum igitur resolutio corporum non fiat per divitionem continuorum , sed per separationem contiguorum,
non est expectanduna ab igne , u. partes alicujus substantiae suopte ingenio non cuspidatas in acuminata schedia diffringat, & hoc nomine sapidas, aut salinas emciat; neis collatio etenim ultima resolutio fiet in ejus figurae corpuscula, quae ipsis naturalis est, licet primae, ut ita dicam , rupturae in scobem contingant irregularem , quae configuratio accidentalis est , & omnino fatua , eo pacto quo figura coni , quam saccharo tribuunt Artifices , aut frustulorum figura , in quae saccharum idem confringitur, nihil ad ejus liquabilitatem, aut dulcedinem conducit; ideoque non est ut putemus mate iam aliquam sit apte natura non salinam , posse
per artem ad salis naturam evehi , aut ab uno genere salis primigenii in aliud transmutari, cum ad noc exigatur non discissio ejus in
107쪽
acuminata sustula , sed figurarum in primis particulis mutatio : opus non modb uni, sed & quibuslibet agentibus naturalibus denegatum , di impossibile. XXXV l II. Sed neque credendum est , particulas salium primigenias temper . & non aliter, quam in vulgares sales facessere, id coque semper per compositionem sibi ad . sciscete liquabilitatem, & sapiditarem ; certus etenim ad liquabilitarem compolitionis modus lupra cx-
p essiis pollulatur , qui nempe prae- se ferat interspersas Poro litates , Scparticularum tales adinvicem con-
t. istus, qui a gliscentibus inter partes , & partes aqueis globulis, tandem aliquando possit superari: atque hinc est diversius liquabilitatis gradus , qui in salibus observatur ;aliquando quippe ad solvendum sola ariis circumfusi sufficit humiditas, aliquando aqua ipsa requiritur affusa, de non rarb superaddendiim est certum caloris regimen οῦ quin Ae non semel coniungenda aliorum filium activitas, prout videlicet magis vel minus patentes sunt pori, vel prout variae adinvicem , aut eum aliis salinarum particul rum superficieculae cohaerent, quod sane verum est . non modo in diversis salium generibus , sed de in
eodem . quatenus vel in diverso st tu est, vel strimorem , aut laxi rem iniit inter concrescendum , aut
expost , compagem. Hinc si partium nexus ram arctus existat, vel ea comFUges sit, ut aut pori desint aquae pc tmeabiles , aut partium ea
fuerit adi aeso , quae ab aqua nullo modo supcrari possit, tunc cessan-
te liquabilitate, de sapiditate, vulgaris quidem idea salis exulabit ab
eo corpore , non ideo tamen ex
materia salina constare negandum erit ; & propterea non est opus , ut in quocumque corpore salinum principium participante . etiamsi copiolum adiit , sapor, aut liquabilitas manifestetur ; sed susticit , ut
mutata textura utraque affectio aliquo pacto possit emergere ; aut saltem , ut salinae substanliae praesentia, ex pragressis , aut subsequentibus phaenomenis se prodat; Hoc autem eo fine sit dictum , ne quis credata corporibus omnibus, quorum longe diversa cst a vulgari sale, idea , abeste salinum principium , aut quoties illud per resolutionem Inanifestatur , generari ; accidit enim
ut occultetur ejus praesentia.
X X XI X. Saepius item a salibus
ipsis demitur, aut in iisdem alteratur lapiditas , eo quia anguli obeterogenearum particularum mixti nem mollescunt , & rotundantur ,
vel quia tollitur proportio inter gustabile , Ec organum gustus ; &Praeterea quia cum tantb fortior fiat sensatio, quanto major papillatum linguae , aut fibrillarum , quae in eis sunt, dimotio celebratur;
non rnodb certa moles nec major,
nee minor debito in sapidis particulis necessaria est, sed praeterea facilis earundem exsolutio , ut copiosiores se se per organum gustu, expandant , quo plures enim particulae sensorium feriunt. eo validior, &vividiot sensatio fit. Hisce de ca sis nitrum defaecatum . de quo laudatus Boileus , ren issi sapolis est , nempe quoniam cum fixius sit, inter gustanis
108쪽
gustandum non nisi in majores, ideoque pauciores cxsolvitur mole laes,
sed ubi destillationi subjectum fuerit , partesque comminutς, & Ob id multiplicatae . senibrioque gustus nimgis proportionat. e, & minus ad invicein cohaerentes sectae: tunc ex destillatione prodeuntes substantis, cutissimi, & acerrimi sapo is fiunt. Licet igitur ab ignis achione augeatur in liquoribus a nitro prolectis la-por , id tamen fit, per causam a
Boi leo adductam, scilicet quod ignis
magis acuat nitri angulos, aus CluSpartos fortasse non acuminatas acu
minet; sed quia lilia figura constantes parricidae, ex quibus nitrum desecatuin componitur, facta per ignis energiam separatione, magis proportionatς ad actionem redduntur,& in eandem actionem singulς veniunt. Econtra nimia comminuta
ne molecularum insipidi aliquando fiunt salini liquores: Sic D. HOmbergo Aqua cum certa quadam saliScommunis portione mixta post sexapies repetitas destillationes, ct coli bationes evasit inspida; cum tamen per triennium digeli a salinas ederet chrystallos saporem nitri, ut Ipsi vi
sum cst, roserentes , culus experimenti pars prior ab Olao Botichio ad ostendendam salis ex aquea se stantia genesim, de in illam retroce usum antea fuerat assimplum; ex his omnibus igitur liquido patet , Ox ouo aliquid insipidum sit, aut non facile in aqua liquabile e non idcirco naturam, aut essentiam salis amittere, quidquid si de denominari ne , quς vulgo illi tribuitur ; & econtri salis naturam non emergere
eis tunc cum liquabilitas, & lapiditas se produnt , sed pr extitisse
anica, solumque manifestati, qu ties ejus criteria crassiori lentuum judicio locum faciunt. Non igitur sal do novo producitur, scd aflumitur ab Arte, vel a Natura ad ma lores illas concrctioncs ciungendas, quae sales, aut latina composita dicimus, in quibus liquabilitas, & s
por non tantum ab ellentia materiς,
quantum a modo texturae, aut com
positionis derivandς sunt, cum t men saporis prima radix ab ipsis materiς dii cruntiis piimis deib-
X L. Quod spectat experimentum ab Hel montio relatum in libro Elemenra inscripto , sua stet ipsi fides de successu. Iactat te noste Artem,
qua corpora dura, saxa, lapidra, gemmς , silices, arena, marcasta,&c. in salem suo corpori aequiponderantem transmutari possint ἐ sale que hunc cohobatum saepius cum s le circulato Paracelii, thiam fixit tem amittere, & in liquorem trans. ire, qui tandem abit in aquam insipidam. & ipsam sali suo unde m navit equilibrem , sua, inquam, stet ipsi fides, non nobis, qui tale cxpetimentum nusquam vidimus, nec ab alio visum, praeterquam a suo Auctore, aut audivimus . aut legimus. Tam nobilis experimenti procelliis, & circumstantiς non fuerant Veritatis anatini occultandς, si verum suillet ; praesertim cum ad utilitarem , aut proventum pecuniae comparatum non sit, sed ad unicam, potissimam tamen, veritatem phil sophicam. revelandam ; Tanto aut silentio praeter exitum prella resiqua maximam inducunt suspicionem nisi
109쪽
falsitatis, statem exagerationis, aut latentis alicii jus aequivocationis, cuiusmodi sunt plurima a Clivmicis
nimium considenter jactata. Sed dato, eo modo quo poteli, ni eo su, non improbabile crediderim durissima corpora, qualia sunt ab Hel montio relata, maximam partem salibus diversi generis sitam debere materiam, qui abinvicem exsoluti,& a mixtura, quam habebant in
Lapide, liberati, se prodere pollunt
in sorma nativa salis; quomodo autem illi videantur in aquam abire insipidam , fuic constat, ex quo instendimus talium ultima resolutione ira particulas attenuari, ut sciasorio gustus fiant imperceptibilos . Atque haec quidem experimenti Helmontiani in suas caulas resolutio, non minus nostrae fcntcntiae quadrare po- teli, si unam illam equiponderantiam excipias suis cum lapide, &aqua, in qua statuenda vel nimium praeconceptae opinioni potuit indulsiste, vel reticuisse circumstantiam, a qua quantitas cterogeneorum voldeperditorum per ignis actionem fuerit rerarata. Addo aequi ponderantiam salvari polle admillia eter
genuitate in sue, & in aqua; fieri
enim potuit, ut id in quod trani mutati visus est lapis , & nomine falis donatum, sincerum sal non fuerit , sed ex praevalentia denominarum, quo calu nil miruum, si ςqu Ic pondus in utroque fuerit, cum eadem citet materia; Caeretiim falcirculatum , cohobatum si pias cum sile lapidis potuit reparare aliqua-lein ejus suostantiς deperditionem, ut idem in fine operis pondus rcsiduum esset. Cum igitur nullis ne-
que rationibus, neque experimentis evincatur salinam subitantiam ess egenerabilem, & corruptibilem, S e- contra tum ex hypotrita Democritica fluat, tum rationibus roboretur, tum experimcntis quadret, primas salium particulas elle natura sua immutabiles tuto credimus asserere posise, neque sales invicem transmutari, neque in diversi generis lilbstat
X L I. Atque his enervata censeo, quae generaliter proponit Boileus de salis, ut ita dicam, producibilitate. Caeterum qu ae sit bdit ad ostendendam generationem filium acidorum , volatilium, S lixivi lium facile admiserim, cum omniam tendant, ut . palam faciant acidos , volatiles, & lixiviales siues nil aliud et Ic, quam larvas diversis, quas subcunt primigeniorum salium particulς vel inviccm vario modo combinati , vel cum aliis diversi generis commi xtς, vel in majores minorcsve moloculas unitς; nullo autem modo evincant salium primigeniorum adinvicem transbrutationem;
aut eorundem corru Ptionem, ut ex
iis, quae nobis suo loco erunt dicenda liquido constabit. X LII. Hoc igitur starii to relia quum est ut ostendamus, quo pacto phaenomena cuncta , quς ad elementum salinum pertinent, ex nostris principiis summa cum perspicuitate derivent; atque ut eo, quo dccet, ordine procedamus tripartito doctrinam dividemns ; primo enim phqn inena illa consderabimus, quς attinent ad siles primigenios sumptos in ea majori, quae haberi poteth, simplicitate; Inde transbimus ad il-
110쪽
PHYSICO. MEDICO AMECH ANIC A. Ios
ia, quς in majori mixtione radicantur, ted non tali. quae cisciat, ut iubilantia illa ad aliud genus transferatur ; de postreinb effectus considerabimus salium, quoties in compositionem veniunt aliarum substantiarum, ad aliam etiam, quam ad fa- . lis categoriam spin intium. XLIII. Igitur a primo incipientibus considerandum est, quod quem admodum unitatis & numcri diversae admodum aflectiones stini: licet
ex unitatibus numerus resultet, ita
primς particulς corporum alias possident allectiones cum solitatiς sunt, de ab aliis sejuncis; alias vcro cum plurcs invicem combinantur ; sicuti
autem licet unitas proprietat S numerorum non participet, earum tamen sun lamentum est, & prςterea non omnibus carci Uectionibus, ted determinatas habet suς naturς competentes; ita prima' earticulς, qua vis participes non uni carum ine-ctionum, quς propriς compositorum sunt, calum tamen primς radices ex illam scicitam sine ipsis ne quaquam cinergerent & insuper omni aflectione carcre non pollunt, sed
illet primitati seq. debent cilc proportionatς , idest simplicissim . H ctamen inter unitates, de particulas primas corporum interest disserentia,qubd proprietates unitatis, uti res abstractioris , simpliciores sunt, Sin unitatibus in singulis caedem Omnini cum econtra Proprietates, primarum particularum aliquanto compositiores sint, & in diversi ordinis
particulis diversis; eae tamen gcneralitet ad ilia capita reducuntur, Videlicet ad molcm, figuram , ct impenetrabilitatcra, quatum priores bine diversitatem pollunt recipere; te tia non it .X L I V. Porro ex his sequitur, sicuti particularum omnIum plina irum, ita de salinarum tres cite primitivas affectiones ; primo qudd sint impenetrabiles ; secundb qubd lia
stanti, de immutabili figura aliqua ex iis, quas lupra tribuimus fidibus rimigeniis; Moles , de impenetra-ilitas catenus participantur a suibus quatenus materiales existunt; quidquid enim materiale impenetr
bile est , & quod impenetrabile
quantum; cum enim iii penetrabilitas reseratur ad locum, S locus tristi dimensione sit quantus, Oportet prosecto ut quidquid impenetr bile est, quantum etiam sit. Ueruntamen ista quantitatis, 'uς in filibus est dcterminatio, sive certa moles non cxigitur quidem ab el- sentia matcriae, quae sub qua imque quantitate corporea aeque bene stare potest, sed a Deo salibus
tributa est ad corallit hicndam eorum clientiam, aut talem, ut idonei cxisterent compositionibus ab eodem pra visis; Siquidem certum est qubdii materia secta sitisset a Deo in cubum V. gr. pedalis diametri, licet hic homogeneus foret , de nullius subtilioris divisionis capax; nihil minus tamen particula aliqua salis muriatici dicendus non clici, quia incapax actionum, & compositi num illarum, quae in praesenti r rum statu illi competunt , quaequeer. xter alia in parvitate schema tu infundantur : Certa igitur moles aliqua in salina particula, etiam qua