장음표시 사용
131쪽
plutibus subitantiis inest absque ulla
s.ccedente solutione , quemadmodum in carta, ligno, spongia , des milibus videre est, quae licet facillime aquam combibant, non tamen in aqua solvuntur saltem sponte, aut ea tacilitate, qua sales; neque solas partium nexus superatu facilis satis est ad accersendam liquabilitatem ς si enim oleo, aut vernice aliqua poros Obli ruente illiniantur crassiora frustula salium , id adaersas solutionem praesidium est, &tamen eorum partium nexus non variatur; verum quidem est raro minimum nexum partium cum pOrorum angustia copulari; cum laxior compages simul, & pororum aperturam , & paucam partium adhaesionem plerumque efficiat. Si- 'cut ergo in duobus praedictis , scilicet tenuitate, & motu , virtus
aquae dissolutiva consistiti ita & li
quabilitas in totidem postremo re censitis fundatur, quorum alterum alteri proportionem quamdam observat, nempe tenuitas partium p rorum amplitudini, S motus conditio nexui partium exsolvendarum. Pro ut igitur unum alteri 'magis
proportionatum existit, facilior vel dissicilior solutio contingit ; hinc aliquando tanta partium est in fa- Ie laxitas, ut quaecumque humiditas, etiam acris facile poros subeat ., seseque insinuet inter partem,& partem , aded ut adhaesionem tollat , quam habent partes inter se; aliquando verb adeb stricta sit, ut neque humiditas ambientis, neque aqua ipsa sufficiat ad exsoluti nem , sed calor requiratur , qui aut Potos magis laxet , & insinuatio ia
nem aquae promoveat, aut partiaculas ipsas fortias concutiat, ita ut facilius exinde divellantur. Primum
conspicuum est in sale Τartari. & in nitro Egyptiaco sive Nilotico de quo Boileus in Append. ad Chymist. Scept. alterum ve- in Tartaro crudo, & aliquando in sale muriatico , si verum est quod habet Casius de miner. lib. I. cap. 2. de acervis salis prope Drepanum , &aliis majoribus juxta Uticam in Africa, qui calore solis adeo indures.cunt, ut sub dio ad plures annos perdurent, Ac imbribus non solvantur , & dissiculter securi caedantur. L X XI V. Hisce circa agens , &passum expositis , facile est acti nem ipsam dissolutionis in consip
ctu ponere ; nimirum cum aquae immittuntur salis crassiora frustula, statim a motu in eorum poros, &rimas aquae particulae intromittuntur ; cumque suum etiam motum conservent in mea tulis illis, fit ut modo a tetando partes , quibus p ti illi, & meatus concluduntur, illas divellam a vicinis, & modo vise se in trudendo inter unam partem, & alteram , eas diducant; cum autem postrema haec vis in aqua
simplici admodum languida st ,
obstante figura particularum ejus, quae iitpote sphaerica cunei vices obire non potest validὸ separantis pat-tes abinvicem, hinc fit ut potissima actio in arietatione consistat. Ubi autem una pars salis ab altera sejuncta suerit, aut ea talis exiis stit, quae possit motui fluidi obsecundare potius, quam vi suae gravitativae, aut non et si primum, nil aliud requiritur ad perfectam sol tionem :
132쪽
tionem; si vero secundum, oportet , ut expectet novam dissoluti nem, quae ad modum prioris fit d nec particulae adeo parvae evaserint, ut possint scqui motum aquς, a quo perenniter impetuntur; quod ubi se cellerit, constat forc ut per universam aquam dispergantur, & in qu libet eius parte suspendantur. L X XV. Ex dictis sequitur, quddsi aqua possit quid triturare partes alicujus corporis, sed non in dimensionem eam redisere, quae necessaria est ad dispersionem, & su Dpensionem , tale opus non potin dici persecta solutio, sed tantum eius inchoamentum , aut maceratio Ihujus etenim nomine intelligitur sejunctio quidem partium stinvicem per humidum aliquod corpus facta, non autem dispersio per numidi ejusdem substantiam. Insupcr se quenter succedit , qudd id, quod aqua sola non potest, possit cum ea conjunctus calor, aut aliquis alius motus; quod autery neque hoc modo potest , acquirit agendi potet tiam si aliis imbuatur substantiis, quibus dis lolutiva ejus vlitus vigoratur. UPostremd si trituratio partium , quae ab aqua quantumlibet vigorata fieri non potest , ab alio
agente obtineatur, nil impedit quominus aqua, etsi exsolvere non potuerit, non valeat suς substantiae unire , & in solutione conservare ; licet enim frequentissime ab eadem causa, & ab eadem agentis virtute, &d illo lutio partium, & carum disperso, suspensoque derivent, non eedem tamen omnino actiones s uni, sed unius terminus principium alterius existit; ideoque non icquitur necessario, qudd utraque ab aqua deri
rio verum sit, qudd quidquid potest ab aqua exibi vi , etiam dispergi
possit, & exsolutum conservari. LXXVI. Porro solutionis c lium ab aqua , plura, eaque suspicienda existunt pnaenomena, quorum in suas caulas ref blutio, non minus salium promovebit doctrinam, quam principiorum a nobis assumptorum veritatem confirmabit ; Horum a
rem prςcipuum est, qudd ubi aqua sale aliquo sucrit faturata , frustra aliud ejusdem speciei liquandum exhibetur , sed quidquid superadditur
totum ad aquae fundum destendit, ibique remanet in solutum , aut leviter tantummodo maceratum. Hoc autem non modo verum est de saltibus , sed etiam de quibusvis aliis substantiis, quae ab aqua exsolvi posisunt. Phaenomenon hoc commuim ter explicatur a Dcmocriticis per poros aquae, qui ubi repicti Helint exsoluta substantia, locum non cD cedunt aliis advenientibus particulis, quae idcirco cum locum particularum aquae occupare non possint , S is quem haberc pollent in poris, O cupatus sit, non alius ipsis remanet, quam aquae fundum, si graviores sint aqua, aut superficies s leviores. Hoc quidem ex parte verum est, sed cum non omni Q quadrct circumstantiis experimenti s augetur quippe moles aquae aliquid exsolve sis, signo mani sestissimo exsoluti pomtionem saltem aliquam extra por existere, aut poros reddere ampli res in potius vidctur rosundenda ca ta in motum aquς; praecipue cum qui illi tribuitur, aut a calore fimi,
133쪽
solis, ignis, &c. aut etiam a trita conquestatione , sol vcndi virtutem augeat, non modii quo ad celerit tem solutionis , verum ctiam quo ad copiam sol vcndoruin : vulgari quippe experimcnto patet non nisi ebul litione, caque diutius protracta muriam parati ; S inter expcrimenta Artis certum cst , cohobatione laepius repotira saturatiorcs scri aquas, Artioreique spiritus ; quae omnia cum motum praescserant, aut intci siorem, aut diutius protractum , instendunt & cauiam majoris satur rionis morum elle; & eam , propter quam in aquis c tu is scquitur impotentia ad ulteriorem solutionem, in defectu motus consistere.
L X X V II. Siquidem , sicuti ut
exsolvatur in aqua Sal , cxigit eam parvitatem molis, quemadmodum dictum est loquendo de solutione, cs . e pollit obsecundare motibus sui-di ; ita , ut solutum retineatur, requiritur ut parvitas illa molis conservetur ; Ueruntamen cum vis illa, qua fluidum agitabatur antequam salibus imbueretur illa eadem lit, aut paulo malor , qua commovetur post eliquatum sal, necesIarib minori v locitati agetur fluidum salitum , quam non tali tum , ct tanto min ri , quanto major erit copia talis exsoluti ε, demonstratum etenim est a Staticis velocitates mobilium ab e dem , vel qqualibus potcntiis actorum proportionales esto reciproce si liditatibus molium carundem , seu quantitati materiae, quam possident. Augescente igitur per salis exit,lutionem materia in mobili , idest in aqua , necessarium est ut langueat Proportionaliter velocitas, qua Par-
tra tam aquae. 'tuun commixti salis moventur; ideoque quod per novis alis affusionem isemper minus Propoitionatae cvadant tum divellcndii
abinvicem particulis salis, quod si eradditur , tum illis ad sumnia cu endis, &, siquidom ab alia caulaevectae sint. conservandis in eo si tu . Insuper cum partes jam exs luti fatis eatenus in sua parvirate Γ tineantur , quatenus motus fluidi potens est novam carum unioncm prohibere , de , si casu ineatur, eam con festim solvere, idcirco motus idem retardatus , & languescens Q tai dem languoris deveniet, ut nequcat
impedire quominus particulς salis sibi invicem adhaereant , maloreque sibi comparata mole, potius invit mentis propriae gravitatis obtemperent , quam fluidi motionibus, de ob id ejusdem deserant amplexus; Tantb minus autem fluidi motus hoc ne fiat impcdire poterit, quanto confertiores, & proximiores adinvicem erunt eartes falis ; id quod adesse eb tunc cum aqua sale aliquo fatura est, quilibet poteli intelligere. Antequam autem partirilae salis per motus defacientiam mi. invicem adhaereant, oportet ut partium fluidi velocitara ita contemperata sit, ut valeat quidem solutas contervare particulas salis, quas ebiberat, non autem plures , immo nec novas ex
crassioribus frustulis decerpere: qui sane fluidi status is est, in quo fluida ex Elutis substantiis saturata dia
L X X VIII. Cum autem hoc negotium in proportione quadam i ter potentiam fluidi, & resistentiam, quam habet ad motum particula s a lis,
134쪽
PHYSICO - MEDICO - MECHANICA. tar
iis, consistat , perspicuum est rem variari debere, si aut motuS augeatur in fluido , aut reiistentia .in fatis particula minuatur, quod fiet per ulterior ejus comminutioncm; ex quibus facile eli rationem exhibere , cur aqua calida plus solvat ,
quam frigida; plus ebulliens quam
calida ; curve dcstillationes , coli bationes , circulationes, digestione seque chymicae esticiant saturatissimas sollitiones, nimirum quia major mois tuis stippetias ferens illi , quo fluidum' naturaliter agitatur, particulas etiam crassiorcs supcnsas retinet, pli relique in sinu fluidi cnacervat; sin pilis vcrb repclitus , aut diuturniori
temporc continuatus eas magis com
minuit , & triturat, adeo ut nisi antea a calore cellatum fuerit, quam salis particula: omnes ad parvita emvix mente concnuibilem redactae fuerint. eo tunc vel laturatissimς s lutiones, vel salini spiritus obtineantur; sin miniis artificiali motu dc-fieiente, id solum in fluido sblutum supcitit, quod obsequi potest motui
in co superstiti; rei quo vel in chrystallos incutite, vel in pratccps sedante. Hilco addcndum cst quod innuimus in A nunadversionibus , scilicet quod solutio fusta per aquam, cum importet intrusioncm aquae in poros cilium , sine hac solutio haberi iron poterit ; talis autem in trullo spernada non est a sorti aliqua sisti tione ejus salis , quod solvendumostertur , cum ubique prςserat particulas ejus salis solutas, quς fores intercludunt aquae particulis alioquin porcis subingressiaris ; quo fit ut, d
negato aditu aquae ad interiora salium, auseratur Piam ab aqua P testas novae i olivionis
LXX IX. Si verb saturata unius speciei salo aqua quod alterum ethde quidem mirabile solutionum pli nomenon in exhibitum alterius ip
ciei sal adhuc ebibat, squod quidem verum est secundum eam totam,
quam hauriret si foret iniis ida. ὶ hoc
videtur oriri ex duplici causa, est ra pertinente ad dissbciationem par ticularum secundi talis , alia ad sustentationem earundem intra aquae corporaturam. Prior consistit in
hoc, quod pori secundi salis, non obstantc quod aqua alio fuerit saturata , adhuc illius particulas admittant; cui operi aliquam praestare potest opcm antecedens ibi utio , sitae inclutrui vices gerat rc spectu secundi salis solvendi, illius poros , vcllaxans , vcl distringens, eo pacto quo dicemus cum de s blutionibus factis per menstrua falina : Hoc
dum , non ad dilibi vendum . idest ad novi salis particulas abinvitam
divellendas , non aut cm ad dispe gendas, & suspendendas intra corpus aquae. Quapropter requii itur uberius, ut in antecedenti ibi tui nc, motus salicin adeo validus du-rct , ut secum rasere postsi jam comminutas particulas; restitare auter validiorem motum vel ex eo evidcia est, quod nisi adesset, non raserct,& quod debilitatio motus in saturasblutione non tantum novam soli tionem impedit, ex quo alias dispe
gere non possit particulas, scd ex quo dispersiarum adhaesioncm imredire non potest : Hoc iussicit quidem ad dissiisionem novi filis per aquae substantiam, vertam ad suspensionem requiritur praeIerca , ut parvitatem
135쪽
molis, quam ab exsolutione obtinuerunt talis singuis utriusqcle particular conscivcnt , idest ut neque
cum homogeneis , neque cum ci r geneis coniugia ineant , sic ut in majores non abeant Iaroleculas, aut saltem tales , quae ab aquae motu
contra propriae gravitatis ingenium ibi pensς non pollini retineri; aliis non modo non exseruetur secundum sal, sed per ejus additioncm primum raecipitabitur , quod aliquando in
L X X X. Iam vero, s& est secunda caula) sictui ad procurandam unionem partium facit figurarum inmoleculis similitudo, & cqualitas, quemadmodum dei nonstravimus n. 1 ita candem impedit disiimilit ilo pr*sertim , si cum aequalitate comiungatur; in talium cnim particularum unione semper aliquid extans reperitur quod ab alia intercurrente
particula facile percuti potest, & ς- quali facilitate divelli. Accedit quod cum in aequalium , & similium
unione centrum Navitatis coincidat plerumque cum centro magnitudinis,
hoc non modicum est ad limitatem coalitus praesidium; at vero si ς tu lia, fle dissimilia jungantur, centrum gravitatis longe abelle potest a centro magnitudinis, a qua centri gravitatis positione facile succedunt inmolecula salis intra fluidum librata turbinativi motus, nitentes in particularum disjunctionem ; rotatum
enim circa propriiun centrum corpus
nititur excutere quidquid habet sit per adjunctum. Sicuti igitur similitudo. de aequalitas particularum non permittit ejusdem silis, nisi ad certam metitutam, ebibitionem, ex CO
quod similes , 3c equales particulae, facile se se inviccni apprehcndant,
de In majores concrescant moleculas, unde earum praecipitatio contingit;
ita dissimilitudo pol illima caula cst, ut duobus, immo i luribus diversi generis salibus successive imbui pol
lit aqua, antecedentcr uno eorum satura. Quoniam vero res tota con
sistit in virtute amovendi a Particulis solutis planarum supcriicierum contactas, potius quam impediendine fiant, & hςc virtus intefra qui dcm clle potest contra obsistedi iam certae quantitatis particularum, non autem conua quarumlibet; hinc limitata pariter est quantitas secundi salis solvendi a velocitate motus quo liquidum agitur, de a mole particularum solutarum. Quod dictum de
secundo sale respectu primi , id de aliis sibi invicem in solutione succedentibus dicendum est ; in qua tamen successione hoc regulariter observatur summopere noliret Theoriae favens , & cohaerens , scilicet ut quod sal postremo liquatur ab aqua,
minoris quantitatis ile eo , quod ex solveretur nisi alio millet antecedenter imbuta, quocumque tandem Ordine diversorum salium 1blutio fiat. L X X X I. Haec igitur , quantum
quidem reor, vera est solutionum ab aqua factarum theoria tota in figura salium, & in motu fluidi fundata ; Quoniam veri, Celeberrimustassendus hoc postremum phaenomenon ad aliam refert causam , nempe ad diversitatem pororum in aqua existentium , utrum ejus opinio plausum mereatur videndum est. Hic igitur magnae aut hori tatis ob siligularem cruditionem ,
136쪽
plurimumque in exponendo nitorem Philolophus Syntagm. phys. pa Ir. a.
seci. I. lib. 2. cap. ad ostendendum in corporibus naturalibus spatio laquaedam dari interspersa se vacua , eaque diversae t gurae , huiusmodi in medium affert experimentum. Cum enim longe ante cognovisset aquam
non polle quamlibet salis quantitatem haut ire , sed certa ejus copia satura tam , quod ulterius offerretur , respuere; facile sibi persuaserat, id ex eo proficisci, quod, cum salis particulae intra aquae substantiam non alium possint habere locum, quam in pocis, seu spatiOlis diiseminatis , eo usque patere debet in illa aditus, quousque fuerint completa, non ultra ; unde conjecit poros in aqua reperiri correspondentes figurae salis communis,
non soli communi sali exsolvendo apta nata comperiatur. sed & alii, quibuscunq; aliarum sigurarum , tu
cos poros ex salis muriatici dissolutione in aqua intellexit , eadem &octaedricos aluminis , & alios reliquorum salium figuris proportionatos debuit concipere. Hinc sequi
videbatur aquam communi sale satura tam , poros quidem cubicos repletos habere , non autem caeteros
diversarum figurarum , ideoque si illi alterius genetis sal obtulisset,
fore ut illud quoque exsolveret aqua. Igitur cum experiundi gratia alumen solutioni salis muriatici infudisset , observavit & alumen in
illa exsolutum fuisse , perinde ac si aqua sale caruisset, & hoc quidem D. Gululmini n. Oper. II.
non modo alumini contigit, sed &aliis salibus stibinde eidem aquae injectis. Cum igitur conjecturae
respondcrit experimentum, nihil deesse visum est ad conjecturam firmandam ; ideoque ad statuendum , tot divellatum figuratum poros intra aquae substantiam latitare, quot figurae particularum ex quibus dissolutae substantiae componuntur. Idem rcpetit experimentum sect 3. lib. I. cap. s. ubi praeterea subjungit, quod in solutione communis talis tinui S aluminis, cum viderentur utriusque partes ita cono mixtae, ut nullum foret sensibile punctum , quo non adesset una salis,& altera aluminis saltem particula ; nihil 5 tamen secitis in ciyliallisatione nequaquam fmul concretos suilla diversos sales , sed ita ut cubi salis communis nil haberem intermixtum aluminis ;ochaedra vero aluminis nihil talis communis , quod fortasse adistinctione loculorum , quibus diversae partes salis reconditae fuerint, visum est processisse. Quare ex hoc experimento videtur Gas,sendus causam , propter quam aqua uno genere salis ad saturitatem imia buta , alio etiam imbui possit, refundere in existentiam diverso iumpororum in aqua ἔ non autem quod nos fecImus, in motum liquidi, &figuram solutorum. An veth ab experimento id evincatur, nobis impraesentiarum remanet disquiren
non evinci manifestum est ι quotiescunque enim binae ejusdem experimenti possunt esse causae, uti
137쪽
hujus, cujus Gissendas unam , nos alteram adi imas , profectb diei non potest alterutram ipsarum ab
experimento demonstrari. Non e Eo experimentum per se causam
sugg rit, sed utraque causa illi quadrat , Sc accommodatur; Quo circa ad inveniendum utra earum vera sit, aut saltem verisimilior, experimenti ei uidem circumstantiae,
δι adiuncta expendenda sunt; bc praeterea si opus sit concordantia causarum per nypothesim exhibitarum eum aliis Naturae phaenomenis in sublidium vocanda.
quod attinet circumstantias, certum est , si talium di Glutio fiat
ab aqua contenta in vase colli angustioris, de aliqua sat parte ab aqua occupati ita, ut quodlibet ejus
augmentum per elevationem aquae
in collo I edicho deprehendi pose sit , sore ut post dissolutionem
spontaneam salis, aqua in collophialae videatur elevata supta priorem superficiem. Verum quidem est non satis probe definiri posse, an augmetatum aquae sit praecise aequa. te quantitati salis disiluti, causa Poro lituis multae , quae in sale est mentientis solidi atem in eo non exilentem. quo fit ut multo licὸtiale injecto , aqua parum crest
re videatur; verum tarnen sive In- Orementum molis in aqua sit aequale, vel minus qua ita te dissolui satis , respectu finis, cui hane circv n tantiam adhibemus perinde est idum modo eriim aliquid augmenti fixe in aqua post ex bitum sal, ce to inde con laditur , salis liquati Particatas saltem omnes in Poris
non recondi, sed mediare inter partem , & partem aquae ablato con tactu earumdem, Ae ob id mole
totius amplificati; quod sanὶδ non contingeret in acervo lapidum , si
emergentia ex eorum irregulari coagmentatione spatia pulvere. aut calce , aut minotibus ruderibus replerentur I contingeret autem si majoribus interpolitis rudesibus majorum , Sc primorum tolleretur contiguitas, Ac novus fieret coagmentationis modus. Si igitur aquae moles per salium liquatio em amplior evadit. mim est infallibile. eorum particulas, saltem aliquas , extra poros aquae confistere , fle consequenter falsum esse, quantitatem cujusque salis exsolvendi limitari aquantitate porotum aquae inexisten
qubd calor adjunctus saturatiores esticit solutiones ν Fortὰ an a cal re spatiola aquae fiunt ampliora, quod profecto videtur consonum virtuti caloris rarefactivae ' Veruntamen i
cet id speciosum videatur, possibile nullo pacto esse potest; i. quia si
spatiolum v. gr. cubicum commensuratur uni cubo salis communis, necesse est ut duos posse recipere , quod in duplum expandatur diametrum , a quo octupla capacitas fiet; id quod praesesere aquae rarefactionem multis quam antea majorem , unde manat qnod aqua nequiret sibi adjungere majorem quam antea salis qnantitatem, antequam a calore talem passa fuisset rarefactionem , quae ejus molem notabiliter amplificasset . quod falsum est i minor enim calor quam qui insigni
138쪽
ter molem rarefaciendo augear, t
tu est ad eam ejusdem generis ia-le iaturandam; i iinmo sola protrachio caloris, quae nil valet ad ampliandos poros, sussicit ad idipsum ciendum, argumento evidentissimo non pet potorum dilatationem
inuratiores fieri talium solutiones, sed quidem per majorem molis stalinarum particularum comminuat
L X X X V. Praeterea in dissol tionibus diversorum silium successi ve sinis, singulorum ad eum usque terminum, quo .nihil eorum aqua amplius ebibae, observatust secundi abs minus hauriri ab aqua alio sile tumida, quam si esset insipida ι hoc autem nullo modo deinberet contingere, si a quantitate potorum cuistbet ali proportiona- totum definiretur quantitas liquandi silis a quae enim eorum quantitas erat ante soliuionem ullia, s lis, eadem est postquam aliquod fuit exsolutum : oportet enim ut censeamus illos a prioli tile occupatos non fuisse, tum quia incongruentes supponuntur, tum quia si occupati suillent ansem non relinquerent solutioni novi salis. Si igitur vacui adhuc sunt pori illi. &numero tot, quot si nullum sel f
ret exsolutum, oportet, ut tanta v. gr. aluminis quantitas exsolveretur in muria, quanta in aqua dulci ι hoc autem nullo modo concordat cum experimento, licet Gassendus videatur occasionem praebere censendi, se expertum fuisse opposeum , inquit enim , dum in aquam
sile latii tam alumen conjecisset, eam
illud hausisse, perinde ac nihil antecedenter ebibisseri ad silvandam autem facti veritatem oportet adverbium illud μνinde interpretari ea
facilitate. aut eo modo, non Caquantitate , quasi dulcis suis Iet; nia si dicere velimus Gassendum potius exagerando locutum fuisse, quod mne a tanti Philosophi linceritate proris
est particulas aquae unius figurae esse, sicuti persuadere videtur summa ejus simplicitas , de incapacitas corruptionis : si verum est eas esse
sphaericas, ct aliqua ex figuris ad
sphaericam accedentibus circumscribi, quemadmodum luculenter ossem dere videntur ejus proprietates, profecto non m 4 tanta pororum &meatuum diuersias t xcluditur, quan tam inducit Gassendus ex diuerso.
rum salium solutione, sed praeterea impossibilis est congruentia ad c bum salia muriatici, pyramidem Aluminis &e. figurae etenim salium planis, porostates vero interpositae sphaeris se se invicem contingentubus cunctae convexis supelficiebus terminantur, de quatuor tantummodo , aut ad summum quinque superficiebus sphaericis regulariter terminantur; cum silium schemata cubica , & Parallelepipeda sex habeant facies ἔ pyramidalia vero , &prismatio quinque. Non igitur ea potest esse in aqua inanium spati rum diversitas , neque ea ad quamlibet salis figuram congruentia, quam expostulat Gassendus; ide que pororiim diversitas, & propo tio ad diversos sales neque solutio. nem unios limitat, neque diutisserum successivam potest permittere.
139쪽
Accedit , quod facile est demonstrare potos aquae minores es se Particulis ex quibus illa componitur. Si enim intelligeretur cuilibet sphaerulae aqueae circumscrip us cubus; de ex omnibus illis cinis coalescens
massa. ita ut diversi cubi sibi pet- pendicillatiter inlisterent, aliis in linea horigontali successive dispositis, de exinde fingeremus destructam a Deo totam illam materiam, quae extra sphinarum soliditatem est remanentibus sphaeris in eodem, quo prius loco; certum est suborituros meatus omnium maximos,
qui haberi possunt a diversarum
sphaerarum adinvicem contactu . Se combinaticuae ι eos autem illam habere proportionem ad omnes sphaeras, quam habet differentia inter Omnes cubos , & omnes sph ras ad sphaeras ealdem omnes; videlicet cum tot supponantur cubi,
quot sphaerae illam. quam habet aisserentia inter cubum & sphaeram inseriptam ad sphaeram ipsam. Iam verb patet ex Geometricis cubum ad sphaeram inscriptam habere qu1m
proxime rationem quam No. ad 137. & consequentet cum differentia inter a M. & 317. st i 3..erit
proportio disterentiae inter cubum, Se sphaeram ad sphaeram ea, quam habet ιε . ad is . Talis ergo erit proportio inter poros aquae, & m teriam ejusdem , seu Fod idem est unius pori ad unam aquae particu-Ιim ; imai, multo minorem si consideremus aquae sphaerulas non pocse sibi invicem perpendiculariter insidere, sed a propria gravitate ita disponi, ut tribus vel quatuor unas ei incumbat, ex quo adhuc con-
trahuntur in angustum pori aquae; potus igitur aquae ad aquae partim culam minorem habebit rationem quam r43. ad is . & consequenister porus erit minor particula. Ex hoc autem infero, quod paniculae salis, quae polsent locum nancisci in poris aquae necessario deberent esse adhuc multo minores particulis aquae, quod an praesemendum
sit in particulis salium ab aqua si pliciter exsolutis , dubitati admodum potest, cum nullo microscopiodistingui possint particulae aquae, distinguantur autem saepenumeis particulae liquati salis. Non igi-- tur eredibile eit salis resoluti par ticulas in potis aquae saltem ex
toto latitare , at solum poros imminuere, eos suis apicibus subimgredientes, & interea locum per interpositionem Inter aquae particulas nanciscentes idemue pariter incredibile est pororum existentiam
limitare quantitatem solvendorum, disserentiam verb permittere dive sitatem soliabilium.
quibus salium particulς recondi creduntur , alii elle supponantur ab illis, qui emergunt a sphqrularum
aquearum adinvicem combinatione, veluti sunt illi, in quibus aer, quo fluida quςque luxuriant, reconditur, quibusve clauduntur tenuissimi, ut ita dicam, pulveres tincturarum ab aquis haustarum, aut odorola eL
stuvia ab itidem irretita, id quidem facile concellerim, sed non ita, ut loculi illi ante lubstantiarum praedictarum intrusionem praeextuerint
140쪽
cum rationabilius sit credere quamlibet particulam iturom illam locum in aqua sibi proportionatum occinpare per extrusionem particularum,
eo pacto quo globus plumbeus per
aquam descendens. Quotus enim quisque credet innumeras substantias , ρος ab aqua ex lutionem patiuntur, non in primas particulas, sed in m leculas multam compositionem, idelieandem, quam tota solubilis substantia, redolentes, licet tenuissimas, poros requirere prςexistentes I praecipue cum exsolutorum ramentorum
innumerς sint, & a diversitate su stantiarum, & ab accidenti sortitae figurae, a quibus prosem totam
quae materiam exhauriri necelle s ret. Ad haec quaenam este polici tot diversae figurae pororum esticiens causa γ Non sanὸ necessitas illa combiriationis particularum mucvum,quq unius tantum generis meatus estingere potest; quod si a divertitate milcibilium cum aqua sicuti divellas combinationes , ita disterentias Pororum deducamus , proiecto id ex accidenti eveniret, & consoquenter casu contingeret, ut aqua has vel illas substantias exsolveret; prout videlicet commixtarum particularum diversitas , Pororum hujus vel alterius figurς emcritoni faveret; At hoc apparentiis nequaquam con
venit ; νςlibet enim aqua purior aut impurior tinctiaris extrahendis,odotibus combibendis, & silibus extrahendis quo ad se apta nata existit , nisi quod aliquando vigorati nem requῖrit, ut substantias exsolvendorum penetrare, & suiscienter triturare pollit.
cumque sit pororum in aqua ex iste tia , quaecumque eorum diversias,& amplitudo An non sine motu partes salium concretorum, qui aqua
iniiciuntur scindendet sunt, & ad invicem separandae ὶ An sine motu afundo elevandae, & per aquam dias pergen Id utique neceilarium
est; motus enim a moru unicc, aut
a primo motore , Deo videlicet , proficiscitur; cum igitur separationem partium , ear Oue clevati
nem, & dispersionem in quamcumque disserentiam loci cogamur amotu desumere , & quidcin aqua inexistente ; & i sic ut jam demota stratum cst, prςcipua caula esse possit eorum omnium, quae in soli ilic-nibus contingunt , absque ullo po-rorum aut certae configurationis meatuum subsidio, nulla causa subest, cureos confingamus, & superflue, & ad arbitrium, hacque vel illa figura donemus ad singulare pii tomenon si lutionum salvandum ; praecipue cum tam necessaria iit, & non modo a priori demonstrata, sed & expcrumcntis confirmata in aqua partibus maxima mobilitas; & tam prompti
sint, tamque universalo cauth m trices, quae mobilitat in motum actualem convertant. Quocirca cum mortas aquae partibus inhaerens, &quidem vel calorificus, vel alius ad eius modum pertuitatus, celer, &expansivus moim.un partem solusionum esticiat, rcliquam vero figu- .rarum absolvat edicientia, patet explicationcm nostram Gillendiana etiale simpliciorem , S aliis Naturς Phς-
quidem nihil inducit, quod in reliquis naturq Opetibus univcrsale non