장음표시 사용
161쪽
exhibita cum decocto. ficuum alvum subducendi virtute donat, quae si aliqua est, a decocto procedit, non sale, cujus vix duae drachmae
sensibili hujus generis effectui producendo aptae sunt. Advertit siquidem Vit Clarissimus de de re Physica Medicaque consultissimus D.
Bouldue in Memor. Acad. Scienta Paris anni 17or. & i or. simplicium purgantium vim in eorum resinis potissimum consistere , sales verb, etiam essentiales potius per urinam pellere, quam per sedem suas vires exercere I Cum enim duplici menstruo, alio ex aqua pluvia destillata , alio ex spiritu vini rectificatissimo, duplex extractum ex radicibus Hipecacuan hae , Ialapae, Ellebori nigri Sc. elicuisset, resino sum unum per vini spiritum salinum alterum per aquam , seorsim que unum ab altero exhibuisset ; resinosum quidem violentas cum tot-minibus excitavit purgationes, salinum vero alvum subduxit modice , sed copiosissimas eduxit urinas rhoc autem extractum salinum nil
aliud esse, quam sal essentiale praedictorum vegetabit um modicae portioni extracti resinoli commixtum, vel ipsa praeparationis methodus manifestum facit. Cum autem diu- retica hujusmodi virtus essentiat Ium salium in mixto non fuerit, sed potius purgativa , constat opus nequaquam esse, ut sales essentiales totius mixti activitates referant, sed ad summum earum , quae a principio salino dependent partem aliquam , eamque saepius ab aliorum comprincipiorum activitatibus refractam , aut saltem occultatam, dc
larvatam, id quod praecipue ostendit extractum salinum Hi pecacuantiae , quod dysentericis exhibitum vix purgat, sed copiosias educit urinas,
a quarum excretione aeque sanantur,ac ab exhibitione pulveris ejusdem Hi pecacuantiae validὸ dc vomitum,& secessum moventis, quod obitet dictum sit ad corrigendum errorem credentium ex quo Hipera an hadysentericis medetur , simulque excitat vomitiones , & dejectiones vomitum , di purgationem legitimam esse dysenteriae medelam, cum potios ad ejus curationem per Hi- pecacuantiam accidentaliter , de indissetenter se habeant. C X V l II. Ueruntamen in sc-mitam nostram regrediamur oportet.
Constat isitur hucusque , quae sit
salium essentialium natura , gene ratio , Ac proprietates generales, ex
quibus nulli dubium esse reor, quin
quidquid salinum in sale quoquam
etiantiali est ex quatuor salibus e sentialibus possit deduci , praecipue
cum eorum natura saepenumeib in
eis eluceat: Iam vero ad sales lixi- viales transeundum est. Hi autem
nihil aliud sunt, quam portio quaedam salina , quae post in cineratio- nem mixti, ex lixivio inde confecto, coagulatur, portio inquam fa-
lina , non omne sal, quod in planta continebatur , sed id tantum , quod ignis actionem elusit, & uia
cum cineribus commixtum rem an
st. Hinc sequitur fixos esse oportere lixiviales sales . Re ad modum succorum concretorum, qui ad sal pertinent, de quidem macrum, quidquid enim in mixto existens ad evaporationem est pronum, exhalat
162쪽
in combustione, seu incineratione ;& quidquid pingue in flammam resolvitur, excepto parvulo quodam mucinginoso . cujus gratia penes nonnullos lixiviales sales a salinis discriminantur , quo tamen per diuturniorem ignis a Sionem cxuuntur; Hinc reguli riter in salibus
lixivialibus eterogeneoriam elementorum nulla est coagmentatio , nisi forte per accidons inter combi
rendum illis fuerit agglutinatum aliquid, aut relictum , uti contingit cum plantat adhuc visides citra multae flammae elevationem in- cinerantur. Quam tum vis vero nihil
prohibeat, quin sal aliquod lixiviale, sincerum , seu unum aliquod ex primigeniis sit, plerumque tamen . quemadmodum de essentialibus diximus . diversorum salium adinvicem compositionem redolet ι de licci quis exinde credere pollit , salium lixivialium materiam eandem illam esse . quae antecedenter erat in talibus essentialibus ; id tamen, quantumvis ex parte verum sit, abia solutam tamen non habet veritatem ζ etenim tota salis essentialis
substantia ex humido , quod in mixto viget , desumitur; at lixivialis non modo ex fluida, sed etiam exsicca parte hauritur ; ubi enim tota humidi substantia fuerit abstracta , si, quod reliquum est solidum
probe exsiccatum in cineres convertatur , ex iis sal aliquod eximetur lixivialei sicut aliud simile et I-xivlari potest ex succi evaporati sediminibus, si & ipla incinerentur. Cum igitur sal lixiviale , quod ex
totius plantae cineribus depromitur, ex utroque compositum sit , patet non posse dici ex toto , sed ex parte tantum materia salis essentialis. Deinde fieri potest, ut sal essentiale neque omninb fixum sit neque omnino macrum ι cum sal lixiviale utrumque sere necessat id sit; quidquid enim volatilis, aut pinguis in sale ellentiali reperitur, in incineratione, aut in auras abit, aut deflagrat resolviturque, qud fit ut minor adhuc miscella sit in sale lixi-viali , quam in essentiali. Sed neque quo ad formam sve partium texturam concordant Sal essentiale, de lixiviale ; in illo etenim combinantur siles diversi , eodem fere pacto , quo reperiebantur in mixto a in hoc non item, & exinde fit ut, quae crystallorum schemata in sale essentiali observantur, nequa quam observentur in lixiviali . sed in hoc plurimae figurae ex primige ni is conspicuae sint , & inter nasaliquae, quae ad nullam ex primigeniis referri poliant, quaeque fortaste reliquiae sunt ejus texturae, qux antecedenter incrat salibus essentialibus non satis a virtute ignis comburentis subactae: Hinc ad conse vandam in sale lixiviali, quantum fieri poteli, virtutem plantae. monet Tachenius, ut plantae virentes adhibeantur non exsccatae, & ut in- cineratio fiat absque ulla exaltatione sammae: Hoc enim pacto salis essentialis com positio & textura aliqualiter servatur ; 'cum econtra cineres e siccissimis plantis post multam flammam residuae salem reddant minus activum, licet magis acrem , & in suis crystalis schem in vitrioli. praesertim vero silis muriatici exhibeant, quod hisce sali- v a bus
163쪽
bus plantae quaeque prae caeteris c inpiosissime ditentur. C X X. Plurima ergo est interiale, lixiviales, & essentiales disconvenientia, cum vix concordent in hoc . qudd utrique compositi sint, aut ad su .ninum loquor de salibus ejusdem mixti) qu bd eamdem praeter propicr alium primigeniorum adinvicem proportionem retineant; iroinde si tales et sentiales, licet con-ervent plures ex affectionibus , quas in mixto habuere, adhuc tamen tam longe abeunt, quemadmodum demonstratum fuit supern s, a pro prietatibus mixti , in quo fuere; quanto magis id dicendum est de selibus lixivialibus, quorum quae inmixto erat compositio, & textura destructa est; quae cause est cur oculatiores Plactici silium lixivialium omnium unam eandemque esse virtutem censeant, non diversim in singulis , multo minus in quolibet eorum illam , qua plant e , ex quibus elixi viati sunt . potiuntur, qu madmodum vulgus Medicorum sibi peri videt; Si qua enim intercedit inter siles lixiviales ἡ diversis mixtis elicitos in essentia, & viribus diversitas, tota in diversitate filium primorum componentium, in eorum diversa adinvicem proportione, aut adsummum in residuo aliquo structurae ia-hum elIentialium consistit, leu, quod idem est, in peculiari aliqua configuratione , quae resolutoriam vim ignis eluserit; hic autem in viribus diversitas non a specifica mixtorum natura arguenda est, sed peculiaribus experimentis venanda. Hinc enormiter admodum caecutiunt, qui nitoris ergo niveam albedinem silia
bus conciliaturi, eos saepe sirpius solvunt , depurant, crystallitantque , aut etiam denuo igni subigunt; hoc enim opere, si quod est peculiaris
virtutis reiiduum, aufertur I exinde etiam cst , ut qui primis crystallisationibus concrescunt lates, deterioris naturae censeantur, acquire sterius ; qui enim primo crystalli lantur, parum aut nihil degener habent, ideoque citius, & facilius uniuntur ;qui vero secundo , adhuc retinent aliquid , quod crystallisitioni relistit, videlicet aut eterogeneum quiddam, aut certam configurationem , quae minus adhaesioni favent ; E contra verb , primae concretiones, ad instarialium diuturniorem ignem expertorum , regulariter majori pollent actimonia ; quae indicat tum Igneum empyreuma conclusium , t diu puriorem alis substantiam, a qua radicaliter actimonia derivat. C X X. Id quidem lixivialibus omisnibus silibus commune est, ut acidos liquores dulcorent, & iis comis mixti turbas cieant, idest in acudo liquore ebullitionem quandam excitent, vel effervescentiam , quam virtutem partim ignis actioni acceptam debent referret, partim porisa si in ilium , vel dissimilium particularum unione emergentibus.
Atquehuc sponte veluti se se ingerit famigeratissima illa quaestio de AlKali,& Acido, quae nostris suborta temporibus, tantisque agitata dissidiis, nostra etiam aetate fere detumuit, ex quo de illius ad universite aliquod Sistema, ut sperabatur stabiliendum insuffcientia abunde consistit, licὸt ad peculiariae aliqua phaenomena plurimam cor
164쪽
serat utilitatem. Quocirca non est ut Acidi , 3e Athali experimenta
magis consideremus , quam ut certam quandam proprietatem, S mutuam certorum corporum inter se actioncm , quae quoniam ad latinum genus maximam partem attinent , idcirco ex nostris hucusque
adhibiti principiis explicandae supersunt.
C XXI. Ut autem intelligatur vicissitudinaria illa actio, quae inter Acidum, & Alnali observatur, tria explicanda sunt. Primo quale corpus sit illud , quod acidum nuncupatur ι a. quale pariter id, quod Acidum , ct 3. quae actio illa sit, aut passio, quae in commixtione Acidi ,& Alitati observatur. Quoniam vero illorum natura ex hoc postremo, si non unice, saltem potissim sime lucescit ; idcirco ab afilone emergente ab Acidi, & Λlkali commixtione res exordienda videtur.
CXX l I. Obseivatum est, casu fortalis, duas iubstantias, fluidas praesertim, diversi generis , dum inviacem commiscentur, plurimas quidem placidὸ omnino mixtionem pati , sed aliquas etiam non s- ne tumultu quodam & partium agi ratione ς vitae etenim sunt illicd amixtione, & multas de se promere bullas aeris, & cepe numero a debfortiter incalescere, ut tangentis manui in tolerabilis foret calor, & aliquando fumos emittere, quin &non semel stammas accendere. Ἀ-lis motus. quoniam persit nilis videtur illi, qui in musto fermentante contingit s utrobique enim incalescentia utrobique partium agitatis , inflatio . & bullarum eruptio observatur 3 ut ille, fermentativus appellatus est. Mitabiles igitur hujuimodi effectus ad inquisitionem causarum traxere I hilosophos,& ad observationes circumstantiarum , quibus effectiis iidem alligantur , ideoque novis experimentis , &observationibus deprehentiun est , plcrumque alterutram ex illis substantiis , quae invicem conjugatae
praedictam fermentationcm excitant, acidum saporem rcferre, alteram ve ro vel nullum, vel certe non acidum
hinc orta horum ptigilum nomina; substantiae enim acidae, fundamento a sapore deducto, Acidi nomen fecere t alteri vero , Athali fortas. se . quod primae observationes hujus phaenomeni ex commixtione acidi
alicujus cum sale lixi tali cuiuiadam herbae littoralis ab Arabibus Kali dictae , & alhali nuncupato quod nostrates Sodam dicunt. habitae sint. Ab aikali igitur & acido sinulcommixtis praedictas repentinas motiones excitari visae sunt. & licdtinter experiendum deprehensum sit, aliquando duo acida, aliquando duo
a lx alia , cum miscentiit tumultuali; praeconcepta ramen opinio efficit, ut acidiim , aut athali occultum in utrolibet fingeretur, quin immo ut certae subitantiae, quae nihil minus sapiunt quam acidi. & aikali naturam , ad aliquod ex praedictis generibus traherentur, adco ut sol,&ignis. quin & radii lucis quique acidissimi censerentur, aqua vero aikalica ; usque adi δ potuit immoder ea cupido peculiarem acidi, de alkali actionem , non modo ad quaslibet formentationes, sed ad omnia
Naturae phaenomena extendendi.
165쪽
C X X III Potib ad explicanis dam vicissitudi uariam acidi, & aikali actionem, alii pugnae similitudinem
allum plere , cententes multam esse inter unum, & alterum inimicitiam, dc contra tietatem , quae cfficcret, ut cum in eodem mixto essent, invicem veluti digladiarentur, donec unius victoria alterum dc bellaret, Rutrique in unam transirent politiam;
hinc pugiles pcrpetuo a Sualue, aliisque vocati sunt; Alii vero mutuum se se ipsos invicem apprehendendi desiderium, idcoque eitraenis Acidi,& alicali amicitia, rem melius ex primere visa est, quasi ac ex proximitate exultantes nimioque impetu in mutuos amplexus ruentes amici, cuncta sus deque ponerent, donec communi satiata cupidine , & unus altero satur, alter in alterius placi-
da stultione quiesceret; nec defuere, qui amicitiam ad libidinem, &stupra detorsere 3 quasi ac sinceri amoris impetus tanta non posset praestate ι Hinc Aristotelis loquendi ,& cogitandi modum secuti quidam,
at hali quidem materiae, acidum ve- tb fornae assimilarunt, immo vero& realiter aikali materiam corvorum naturalium, acidum vero formam credidere.
C X XI V. Hae tamen nonnisi allegoriae , q. taedam sunt rem adum brantes magis , quam exacte explicantes ; immo Psilosophorum ingenia , quemadmodum in plerisque aliis
contingit, eari in amaenitate allecta ,
ab ulteriori. & utiliori, licet spinosiori distrahentes examine. Quocirca cordatio ies dimissis allegoriis. similitudinibusque, phaenomena Al-kali, & Acidi, physica ratione ex-
plicare conati sunt; & hucusque quidem nil aliud , per experimenta saltem certo constitit, Acidum , &Athali nequaquam sat este posse uni vertati ii stemati condendo, cum ad
omnia naturae phaenomena explicanda adhibcri non possint, quandoquidem plura sunt corpora, quae neque acidi, neque aikali naturam redolent , neque a coniugio utriusque orta sunt; praeterea neque omnia acida cum omnibus allo libus turbas
excitant, & acida sinul & aikalia
pati ter aliquando invicem comm ventur ι quin & acidum cum eo , quod nullo modo aikalinae est naturae, videtur fermentescere : uno Verbo, & insufficientia , de irregula litas multa in hoc aikali, & acidi simul
commixtorum opere reperta est.
rationem alit abundemus, aut deficiamus , sed rem, qua Iis est persuas legitimas caulas exponamus, primo videndum est, an motus ille, qui suscitatur ab alRali cum acido mixtura , veis fermentativus dicendus iit ' Id quidem elapsorum tem porum consuetudo fere universaliter obtinuit, nisi quod has potius effervescentias . quam fermentationes diaci nonnulli maluerint, quod statim exorianrur, citoque desnant, cum legitimae fermentationes longiora ,
eaque stata rempora percurrant; cum tamen plerique motus omnes intestinos partium , fermentationes vo cari velint, praecipue si a causat terna procedatur, & cum in commotionibus aikali. Jc acidi plerumque
calor 8c intumescentia quaedam cum bullis aereis erumpentibus , quemadmodum in fermentatione vini o
166쪽
servatur, conspicua st. Nihilominus tamen oculatiores Chymici temaliter se habere censent, potiusque effervescentiae, aut ebullientis nomen tribuendum este volunt agitationibus athali, & acidi, quam fermentationis; & inter alios novissime Famigeratissimus , & summi non minus ingenii, quam solertiae Vi t D. Homberg, sicuti colligo ex
Memorab. Reg. scient. Acad. anni I ol. fermentationes ab effervescentiis, & ebullitionibus distinguit, non ita tamen ut invicem copulari non possint, sed ita , ut earum quaelibet ab aliis occurrat sejuncta, & a divertis principiis producta. Fermentationis igitur nomine vult appellandos esse motus illos intestinos , qui fiunt naturaliter in aliquo mixto , quoties sulphureae, & salinae particulae aut ab invicem separantur, aut ad invicem coeunt ad alterum mixtum efficiendum. Effervescentiam vero nominat motum illum intestinum,
qui fit a duabus substantiis se invicem penetrantibus , ex quarum vicissitudinaria actione calor emergit, ut contingit in quacumque fere al-kilium cum acidis confusione, &mineralium ditiolutione; Et postremo ebullitionem illam vocat, in qua ex penetratione duarum substantiarum adinvicem bullae aeris excitantur, cujus exemplar esse potest qtio rundam salium per acida diisolutio. Si ad hujus distinctionis normam n Ostras cogitationes dirigamus, constat expertis , motum illum, qui ab acidis in athalia fit, aut E contra, raro admodum legitimae sermentationis nomen posse obtinere , sed plerunque, alit ad effervescentiam , aut ad ebullitionem , aut ad utrumque
ccc referendum ; ad fermentationem tamen eo tunc revocabitur, c t. msulphuris & salis motus contingunt, se se invicem separantium, aut coeuntium, in gratiam novi mixti; ita aliis vero calibus, aut esservescentia,
aut ebullitio, actio alKalium cum acidis appellabitur. Quae cum ita sint, duo praecipue sese produnt effectus a commixtione aikali cum acido , scilicet calor, & bullaium ae- Iearum eruptio , quibus tertius addi potest non minus universalis, videlicet quod in effervescentia, aut ebulliatione ab acido sapor dematur, aut saltem admodum refringatur, quod illud est , quod intelligitur nomine dulcorationis, non vero quod acidum acore dimitto transeat ad actu tem dulcedinem.
C X X V I. Iam vero quid Alkali sit, quid Acidum videndum est. Et quoad alx ali. s hoc nomine insigniendum sit quidquid acidis
commixtum tumultuatur. vel ea dulcorat, constat, non unius generis ,
aut naturae esse aikalia; quippe ¯ae , adustae, inspidaeque terrae ,3e lixiviales sales oleo sitate quacunque carentes , ex volatiles quique, &plures ad sulphureum genus spectantes liquores, & compositae quaedam, suique generis substantiae , acidos liquores exagitant, ideoque in alKalium censu enumerantur; ea aurem
quantum natura, & pro ictatibus invicem dissideant, adeo evidens est,
At vero quae acida dicuntur, cum suae naturae judicem habeant sensum, non omnibus, sed certae essentiae particulis mobilem, non per adeo
167쪽
et so DE SALIBUS DISSERT ΑΤ Io
varias categorias vagantur, sed cun- CXX VII. Sal muriaticum cuincti ad salium spectant familiam. figuram habeat cubi persecti ,& quς-
Non id dixerim quasi ae id acidum cumque variationes illi accidentes tantummodo appellandum sit, quod consistant, vel in alicujus plani de- eo patio seniorium gustus feriat, sectu, vel in latere aliquo magis
quo solet succus limonum , acetum, versus unam partem , quam ali ram
spiritus sulphuris, aliaciue ob id aci- elongato , angulis octo polici, qu da dicta . novi siquidem etiam in- rum unusquisque, ciun solidus sit, si pidorum nonnulla in classe acido- tribus constat angulis planis, toti-rum salium esse reponenda, dum- dem enim superlicio planae ad an- modo eam habeant aciditatis radi- guli in cubo constitutioncm concur-cem, quae per sensum nostro ex- runt. Iam vel b & quilibet angui q iistiorem, libique proportionatum, rum planorum solidum constituun- possit adicere, qua in re explicanda tium rectus est, & quaelibet linea, non est, ut amplius immoremur, communis sicctio planorum . duabus cum ejus dilucidas supra attulerimus reliquis ad angulos rectos insitit, causas. Si igitur naturam eorum quo fit, ut carum unaquςque per
corporuin, quae sensui acida se se pendiculariter inii stat plano, in quo manifestant & sensitivi organi pas- reliquae binς jacent : Ex eo etiam sones consideremus , plane in com- est, quia plana cubicam soliditatem munem abire sententiam cogimur,sci- claudentia, sibi invicem erecta sint, licet radicem aciditatis consistere in si contingua ; sin minus parallela. spiculis quibuseam salinis, . vel per Non solum ergo angulus solidus ex corpus , quod acidum nuncupatur angulis rectis, sed & lineis inviccm dispersis , vel illud coagmeniantibus; perpendicularibus constat, de plano-
ita tamen ut spicula eadem in acu- rum inclinationes , & linearum adtos angulos acuminata sint. Vitrio- plana insistentium anguli recti sulit, tum enim, alumen , & nitrum ta- ita ut nihil in cubo rcperias, quod les habent angulos, & propterea rectitudinem non sapiat. Cum igia aciditatem multam referunt: id ip- tur angulus solidus cubi, seu salis sum de salibus essentiales aceti ob- muriatici tribus constct rectis, conservat Leevenhoekius ; sal vero mu- stat illum componi ex tribus quartis
riaticum cum acutis angulis careat, partibus quatuor rectorum, sive gr. sed eorum loco rectos omnes habeat, O. quam idcirco mensurain
non aciditate, sed salse sine se se reliqui omnes anguli solidi, 'qui in commendat. Ut hoc dilucide appa- figuris primigeniorum salium repereat, libet angulorum quantitates, riuntur, comparandi sunt ι quemad. quae in salibus primigeniis sunt, ti- modum enim in planorum Geom Inari, quod tanto libentius exeque - tria quilibet anguli ad gr. 9o. quet mur , quanto magis ad ea, quae in- anguli recti mensura est, exiguntur; ferius dicenda sent, de vi salium peia ita S loquendo de angulis lolidis, netrandi. & solvendi diversa corpo cuncti, ad angulum cubi, compara, non inutile sole arbitramur. Iandi sunt; quem enim locum ob-
168쪽
PHYSICO MEDICO -MECHANICA. I 6 i
net quadratum , cujus angulus rectus est, inter reliquas figuras planas , eum habet cubus, cujus angulus gr. 27O. inter reliquas figuras solidas.
triangulare sit, & aequi laterum, caeteroquin rectum , tribus quidem parallelogrammis , iisque propter rectitudinem prismatis rectangulis, mprehcnditur ; ad utramque vero basim duobus concluditur Jriangulis aequi-
lateris. Hinc sex angulis solidis pollet qualibus adinvicem, quorum sinsuli coalescunt ex duobus rectis desumptis a rectangulis basi insistentibus , de ex angulo trianguli i qui- lateri desumpto a basi; Be propterea anguli quicumque solidi in nitro gradus implent 2 o. qui idcirco angulo solido salis muriatici 3 o. gramdibus minores sunt. Caeterum basibus nitri crecta sunt, & plana roti qua , dc communes eorum sectiones; communes vero sectiones basium , &rectangulorum , idest lineς , quci' ci cumscribunt basim triangularem
qui lateram , codem pacto, Re sibi invicem , & planis rectangulorumbas insistentium inclinatae sunt, ac rectangula eadem inter se, ideoque hq Omnes inclinationes acut Q sunt,& aequant gradus 6 . C X X I X. Octaedrum aluminis sex angulos & ipsum solidos habet; quatuor ad basim communem pyr midum superioris, & inferioris, binos vero vertices carundem pyramidum constituentes. Horum quilibet ex quatuor angulis, qui desumuntur ex triangulis ςqui lateris, octaedri superficies facientibus , componitur, ideoque cum angulus trianguli qFi-D. Gulielmini Oper. Tom. II. lateri si gr. 6o. erit angulus solidus ex quatuor falibus resultans gr. 26 .summa quidem aequali, ut in nitro, sed modo combinationis admodum diverso; nullus quippe angulum s lidum aluminis componit angulus rectus, ut in nitro; & in hoc tres tantum, in illo quatuor, sui amefficiunt. Quod spectat planorum inclinationem, ea quidem major et L quam in sale muriatico, & nitro; senim integrum accipias octaedrum, plana omnia lineam pro lactione communi habentia, adinvicem imclinantur ad angulum obtusum gr.
circiter ro'. a, tantundem enim
trigonometrico calculo se prodit i clinatio ; quorum vero communis sectio tantummodo est punctum, sta
lia sunt facies adverta pyramidis
eorum inclinationis men1ura est gr. o. Caetcrum communes sectiones planorum, quae lineae sunt, si alia ternatim sumantur ad angulos rectos
sibi insistunt; quae vero adjacent, praedictos faciunt angulos trianguli aequilateri. Haec quidem ita se habent, quoties alumen in perfectam inaedricam figuram concrescit, si vero accidat ut quadratum illud, quod pro bas oppositarum pyramidum liabetur sacescat in rectangulam altera parte longiorem figuram, quod non modo crystallis majoribus , stpenumero accidit , verum etiam minoribus moleculis, a quibus operationes derivant) co tunc, cum pyramis utraque non in pu ctum lcminet, ut aliolet , sed in lineam vertices oppositorum triangulorum conjungentem , ad octon rium excrescit numerus solidorum angulorum, quorum quidem qu X tuor
169쪽
tuor , qui circa basim rectanguli praedicti locantur , nullam ex hoc iuscipiunt variationem; reliqui vero quatuor majorem, quam alias sibi adsciscunt mensuram. Cum enim bina triangula , quorum major est basis , compleri non pollini, ide que transeant in trapetium quoddam regulare , per lineam parallelam basi ab . equi latero triangulo absumptum; qui in ejus sit mino fiunt anguli eva dunt supelementa anguli gr. 6O. ideoque singuli gr. i 2 o. Quaprinpter cum duo cx his una cum angulo trianguli ςqui lateri gr. 6O. almgulum solidum conficiant , hujus cxsurgit mensura gr. 3oo. idest 3 O. gr. maior , quam si angulus recti is cubi. Insuper recta linea, quae evadit communis sectio triangulorum
truncatorum , ciscit cum plano non truncarorum, angulum gr. 123. pa
se plus. Reliqua vero quemadmodum in octaedro dictum est se habere perseverant. Si tandem verum sit, quod ab initio dicebamus, scilicet figuram'. aluminis primam , &insectilem non elle octaedrum int grum, sed semioctaedrum, aut ry ramidem, quaecunque diximus spectantia ad angulum verticis, de planorum illum componendium, remanent invariata, mutata solummodo quantitate angulorum circa basim,
quorum quili t ex recto, & duobus angulis trianguli equi lateri coalescit, scilicet gr. 1 i o. & basis ad reliqua plana inclinatio fit gr. s . paulo plus. C XXX. Tandem in Villiolo, cum rhomboideum parallelepipedum
sex rhom idibus circumscribatur, nullum planum alteri plano , aut nulla communis duorum planorum
sectio , seu alteri lineae, seu alicut plano Qerpendiculariter potest insistere, sed necessarium est semper, ut ad angulos obliquos sint planorum,& linearum inclinationes. Diversitas obliquitatum . in rhomboidibus alias a nobis observata , diversificat pariter inclinationes omncs, adeo ut juxta diversitatem vitriolicorum filium, cuncta diversimode se habeant; sed non exinde unquam fieri potest, ut angulus aliquis solidus evadat ejus mensurae , cujus cst angulus fistis muriatici, cum, qui in una specie salis vitriolici illo minor est, in qu cunque etiam semper minor iit; qui major , licet disterentia juxta obli quitatis quantitatem varietur. Uraulcm rei calculus iniri possit, ait memus exempli loco cam angulo rum quantitatem, quam deprchendimus in Virriolo romano; rhOm-boidea etenim ejus plana binos lix bent angulos acutos gr. 8o. & binos obtusos gr. ICO. Ex sex igitur'
rhomboidibus hujusmodi , si parallelepipedum comprehendatur , octo ergent anguli colidi, sinsuli ex tribus planis angulis compositi, sed
quatuor diversarum quantitatum cum angulorum corundem oppositi similes habeant conformationes , &consequenter eodem graduum numero definiantur. Ex his igitur bini ex tribus constant acutis; idemque cum quilibet acutus sit gr. 8o. acutiorum lolidorum angulorum V lor crit gr. 24o. Bini etiam ex tribus coalescunt obtusis; de proindesngulorum summa erit gr. 3Oo. re liquorum quatuor, qui ex acutis simul, de obtusis sunt, bini quidem
ex duobus acutis, de uno obtusos
170쪽
postremi vero cx duobus obtusis,
quorum ex duobus acutis , & obtu-lb uno est genesis, lumma est gr. asio. & aliorum tandcm , qui ex duobus obtulis , & acuto componuntur summa fit gr. 28 o. ita ut cx octo angulis quatuor minorem sit minam graduum habeant, quam in angulo cubi, quatuor itcm majorem, nullus aequalem : Idipsum Sein planorum inclinationibus ad invicem, & in iis, secundum quas
duorum planorum communes secti nes tertio plano , aut inter se, inclinatae observantur , quae semper, aut obtulae sunt, aut acutae, nunquam autem rectae esse possi int; cuius re
causa est, quod parallelepipedum rhomboideum nil aliud est ala origine , quam parallelepipedum re-chim, cujus yneris est cubus, sed in duas plagas obliquatum , scilicet,& dextroclum, & retrosum, idemque quidquid rectum in eo est, in hoc evadit obliquum, idest, vel ac
C X X XI. Praedicta omnia recensenti , & invicem comparanti facile est colligcte in cubo salis muriatici nihil, quod acutiem, aut obtulit tem sapiat, rcperiri, sed cuncta rectitudine definiri ; in vitrioli verbparallelepipedo, nihil quod rectitudincm praeseserat, scd cuncta , aut acutiem, aut obtusitatem : In nitri prii mate rectitudini acutiem com- misceri, sed omnem arceri obtulit tem, & tandem in octaedro , vel pyramide Aluminis & acutiem, &rectitudinem, & obtusilvcm angulorum conciliari; Quod si haec nomenis pCedictorum salium, saporem spectantibus , comparemus, Observantes in Sale muriatico non aciditatem , non dulcedincm , sed unam falle linem reperiri, illatim secundum rationem elle videtur , si saliedinis caulam ponamus rectitudinem angulorum I cumque ex opposito nulla
saliedo, sed aciditas cum aliquali dulcedine mixta persentiatur in vitriolo, & in huius schemate nihil
rectitudinem habcias contincetur, radicem aciditatis in acutis angulis r
dicati, & fortasse dulcedinis in o tu sis , jure quitque judicabit; hoc
autem confirmatur ex eo , quM si
por nitri ex acido, ct salio coale Dcar, scilicet quia anguli & recti, de
acuti in cod schemate coniungum
tur ἱ 8c tandem , quia in alumine aciditas, aliquali dulcedini, S nes. eio cui sali edini combinata perse tiatur ; praevalentibus videlicet acutis inclinationibus , sed non ideli obtusis , & rectis ablegatis , ex qui
bus probabile fit, quod si sal ali
quod haberetur solis constans acutis angulis, veluti tetraedlica constansfigura, sola aciditas omni dulcedine , & aciditate spoliata lensibilis foret. Si autem quis quςrat unde stipticus sapor in alumine & vitriolo manifcstus ortum ducat, r
sponderi potest, de sortasse non abs
re, eum non tantum ex angulis prodire, quantum ex asperitate plan rum angulos componentium, hunc autem procedere a mixtura eter
geneorum cum salina substantia commixtorum, praecipue vob ex terra,& particulis mineralium, quorum in utroque ex prςdictis iboeis concrctis praesentia citra omne dubium est.