장음표시 사용
171쪽
CXXXII. Ex his nunc temporis sufficiat stabili ville, acidos eos esse sales, qui angulis acutis polletit;& acida ob id reddi quaecunque mixta , quae talibus acutangulis abui dant, dummodo tamen binae inter- sint conditiones irrefragabiles, quarum altera est , quod sales acidi mixti, aut actu humido aliquo soluti sint, aut saltem sint facile solubiles ; non enim satis est ad acidit,tem exerendam tales habere acutis angulis cu*idatos, nisi ad sensorium applicari, dc pcr illud convenienti quodam modo dispergi, dc insinu ri possint; altera vero est, quod ut aciditas insignis habeatur, requiritur multa acidorum alium copia mul
tos excrem acutos angulos, qui cum
cti libertatem habeant seriendi pluribus in locis linguae paeillas; hoc
autem non contingit, nisi cum multum sal acidum in humido aliquo solutum est , dc pr ertim , cum ejus partes admodum comminutς sunt, de paucissimo aqueo latici conjugatae, ut contingit in liquoribus illis ad dis , quos Chymicorum vulgus Spi-estus mercuriales appellat; in iis enim multiplicata spicula, si gustus seniorio applicentur , multiplicatis etiam, de sςpius repetitis ictibus senatium vellicant, de in illo insignem excitant sensationem. His tertiam addere liceat, lypius in antecedentibus adnotatam , videlicet oportere ad hoc, ut aciditas gustui
sensibilis sit, ut acida spicula, nec
majorem, nec minorem, quam doceat , molem habeant, accidit enim
gustui illud, quod tactui ; sicuti enim hic neque in vitri lamina, neque in ejus linealpabili pulvere assi
peritatem percipere potis est , sed
tantummodo in crassoribus ejus se meruis non majoribus , non minoribus , quam opus sit; ita 8c gustus neque a salium crassoribus densioribusque particulis , neque a tenuistimis, licet exsolutissimis, se sibiliter assici potest. Harum c-ditionum desectit fit, ut mixta, etsi Midis falibus resertissima, aliquando nullam aciditatem sentui exhibeant, de propterea sensorium guutus, licet acidorum salium in oblecto aliquo pGesentiae sit cςterorum maximc pr prius Iudex , non est tamen irrcst sabilis, ita taltem , ut negans sei ius in mixto aliquo acciditatem, lassiciat ad negandam in eo salis acidi, etiam in multχ copia prςsentiam. Quod dictum de aciditate respecta gustus, intelligendum est de quacunque alia actione, quae acidorum s lium propria sit; si per etenim d terminata requiritur proportio ad pallum , ide ue si aut majorcs, aut minores sint eorum partes, quam exi gant subjecta, in que agere debent. cellant sepenumero acidotum salium actiones , turba Philosephorum mirante , essectus, non salitas acuminatis sub certa mole, figura , motu , dcc. agentibus tribuentium, sed cum aciditate sensibili conjungentium , dc ad ejus gradum cslcctus eosdem commcnsiurantium; quod licui aliquando verum else comperiatur , non semper tamen aeque veritati correspondet.
C X X XIII. LIcet ergo aciditas pro iudice habeat sensum gustus,
nihilominus tamen, citra ullam relationem ad sensiim , definiri potest pro statu filium , qui cum acutos ub
172쪽
ialtem aliquos angulos habeant, sintiri. partes minimas comminuti, &insigni copia in aquco humido co cervati, aut laltein ita dii politi, ut accedente humido prompte in particulas minutissimas, & copiosillimas solvi posIint; Hic autem status ille idem est, qui fluoris, vel fluidita tis apud Chymicos appellatur; hac unica interposita differentia, quod
ad fluorem nulla est necessitas i Iium , vel talium angulorum, sed sub qualibet eorum quantitate fluor haberi potest ; ad acioitarem vero, praeter conditioncs omnes ad fili rem requisitas , ultcrius exigitur in particulis salium acuties angulorum, quod dictum sit ad tollendam communem aequivocationem confundci
tium sal fluidum cum acido; licet enim acidi actu sales aliqualem semper fluorem habeant, non semper tamen qtaicunque in fluore sunt, acidi dici debent, ut pra cipue consipicuum est in spiritu salis marini, qui si ab aliorum salium mixtura liber sit, nunquam propriam exuct falle-dinem, nullamve acidorum salium proprietatem adipiscetur, nisi ea non aciditatis, sed quoris socia sit, quemadmodum observatur in sale e cmmarino; cujus, cum particulς su tiliantur, idest magis ad statum qu
ris vergunt, videtur etiam prisortionaliter remitti fallicdo, ut constat quoties per repetitas solutiones, decoctiones . & coagulationes, esculento tali albedinem conciliare nitimur ; hoo enim pacto videtur purius factum sal virtute fallendi non prς- stare, sed deficere, & id ipsum o servatur in sale illo, quod circa Aponi sontes spontu concrescit, lapore salium illud, quod in nitro est
aemulans, figura vero, & reliquis proprietatibus muriaricum existens ;quae quidem diminutio falsedinis, etiam in sale muriatico ad perscctum fluorem redacto conspicua, ex zo itas Ic provenit , quod proportio inter molem cjus particularum, 'senserium, perscctior habeatur, ante ullam arte factam comminuti ncm, quam rost.
radice aciditatis, & fluoris , sejuncta quacunque relatione ad sensiim,
res fundamenta deducere possunt se se libetandi a pluribus argumentis eorum sistema oppugnantibus, sed
nequaquam hoc extendendi ad universam , quemadmodum cupiunt, Naturam in reliquum est, ut effectus commixtionis aikalium cum acidis exploremus. Nos tres supra fecimus n. Is3. videlicet calorem, bullarum aerearum eruptionem , & acidorum liquorum dulco rationcm I in quorum causis venandis videtur ab hoc ultimo auspicandum esse, utpote ab eo, per quem facili4s ad
aikalium naturam revelandam veluti manuducemur ; illi enim effectus semper facilius ad causarum cognitionem perducunt, qui minus aequivoci sunt, idest qui producuntur , vel a sola illa causa, quam quaerimus , vel certe a paucioribus, quam alii ; Cum autem effervescentia, & ebullitio ab taliis pluribus
causis producantur praeterquam ab unione acidi, cum a thali, a tot autem non pendeat acidorum duuc oratio ἐν idcirco per hanc facilius &dulcorationis causam attingemus. N
173쪽
ex inde allorum effectuum , qui dulco rationem vel antecedunt. vel comitantur , vel iubsequuntur ; cumque hujus nodi causa sit alii alium
natura . constat rectius ad eam manifestandam progredi polle per dul-
orationem , quam , ut ab aliis factum , per eis tristentiam , aliolque essectus magis aequivoc S.C X X X v. Iim vero ad tollendam acciditate in a corpore aliquo, fluido praesertim , opus et , ut , Vcla particulis acidum saporem lu-iliuentibus fundamenta aciditatis detrahantur , vel illae a corpore able ' gentur. Cum igitur fundamenta aciditatis, ut ostensum est, in acutie angulorum conlistant, & si gustus perciptionem spectemus, in cerista mole sapidarum particularum , qud as hoc duo occurrunt media optatum finem assequendi; primum ut anguli acuti emolliantiar, idest ut in rectos, vel obtusos face stant,
aut omnino tollantur in curvam aliquam stiperficiem mutati ; secundum vero , ut moles particulatum vel magis adhuc tiituretur, vel iamajorem aliam abeat, ita ut alia terutra ratione sensorio evadat im-
Proportionata ; quod postremum idem est ac dicere , ut sales fluidi ad priorem statum fixitatis retrocedant , vel ut in dura corpora facessant a fluido insolubilia. Angulorum ex acutis in obtusios transi
tum censent aliqui fieri posse perrupturam acutarum cuipidum . quae
licet impossibilis non sit, loquendo de moleculis, quemadmodum jure censeri posset loquendo de ptimis particulis ' nequaquam tamen
facilis reputanda est, cum cuspides
hiijusmodi in majorum racemorumttituratione validiorum agenuum torturam sustinuerint absque m ctura , argumento admodum probabili , multam requiri, de non adebfacile reperiundam potentiam, quae salium in fluore constitutorum spicula possit infringere. Arbitror
ego, non alia ratione posse retuniadi acutos acidorum salium angulos, quam conjugatione aliorum corpus culorum , vel angulosorum, vel non; constat enim duos acutos angulos verticem habentes communem, sibique invicem secundum latera adiacentes . polIe vel rectum . vel obtusum angulum constituere, Ac plures eodem modo conjunctos omnem etiam angulorum inclinationem obliterare. Nec minus manifestum est, Obvolutas acutis cuspidibus lentas, muccosas, PingueS, de vi id.is. vel filamentolas substantias, posse intra se, veluti intra vaginam anguli acumen condere ;cumque tota anguli virtus in ipsam cu pidem terminet , vel ab ea incipiat . liquet fore, ut si non om nes , saltem potissimi effectus acido rum spiculorum hac ratione tollaniatur. Hoc postremo artificio miti-g itur aceti aciditas olei commixtio ne; hoc eodem salium spicula in salone emolliuntur , praeter mille alia , quae longum esset recensere.
Veruntamen cum utroque ex prae
dictis modis salinum non drmatur ἡ corporibus acorem praesententibus principium. fit ut vel denub dis. sociatis particulis , , quarum unione obtusi resultant angulii vel coris rasis , resolutis , aut alio quolibet modo conlumptis iuvilcantibus sub-
174쪽
stantiis , denuo sales exaltentur , &in primaevam restuant aciditatem, aut , ut gcneralius loquar fluorem.
C XX XVI. Quare potissimum medium acida dulcorandi consistit in spiculorum acidorum ab lcgatio. ne, quod duplici pariter via potest
obtineri, vel evaporatione eorundem , vel transitu in aliud corpus. Evaporatio non ignobile esset medium , nisi maxima trituratio salium omnem abstuli illi inter aquam, M salis particulas , aut in gravitate specifica , aut in volatilitate disserentiam ι hoc autem impedit, quominus cum uno secedente aliud non abeat, aut subsequatur ι Si autem hoc fiat, non tantum est acidum dulcorare , quantum illud in auras resolvere, Se quodammodo destruere;
ideoque nisi aut arte, aut ex accidenti salinis particulis accedat aliquid , quod eas aliquanto specificὸ leviores, aut graviores fluido em ciat , nulla spes est, ut per evapOrationem possit unum ab altero separari. Superest igitur acido tum spiculorum transitus a fluido in corpus aliud, scilicet medium illud va. lidissimum . & nobilissimum , quod benigna nobis, suisque operati nibus indulsit Natura pro recuperandis salinis corpusculis , quae in certorum mixtorum generatione insumpserat; nihil autem est, quam actio athalium in acida. C X X X V II. Potit, haec in eo
consistere videtur , quod eum ath lia necessariti sint corpora porcis habentia proportionatos ingressui angulosarum particularum in liquido natantium , Ac praeterea vacuos , idest solo aere, vel alia materia subtilioti, analcgae tamen aere re-
pictos , vis illa, qua liquidi partes mutub se se urgent, ct qua aequaliundequaque existente, eaedem intcris manent libratae, si locum inveniat minus resistentem , eo fluidi. in
adigit, aut eas in eodcm fluido se lutas particulas, quae illum possimi subingredi cum autem tales snt pori algalium respectu acido tumlpiculorum , magis quam respcctu aquae, necessarib intra poros aikalium acidae cuspides urgebuntur, &in iis recondentur ι ideoque ab e rum praesentia liberatum fluidum , pii sinam recupcrabit inspiditatim, quae ; S non aliud, illa est , qt aevenit nomine dulcorationis. Ne que est ut credamus incile aikalibus vim quamdam attractricem allicientem ad se acidos sales. cx quo
ad Attali quidquid in fluido acidi
est sua veluti sponte concurrat ι sicuti enim a pressione fluidi uigcntur intra poros alκ alium . quae piae
foribus sunt salina spicula, ita &eadem virtute, quaecunque aliae al-κ alia subeunt acidae particulae, eodem adiguntur , perennibus, de quibus supra diximus, motibus fluidi, ni aliis a commixtione oriundis, quidquid salis in aqua solutum exi stit ad ostia pororum deserentibus, tamdiu continuata secessione salium ab aqua, quamdiu a lxa lini corporis
aliam ex supradictis esse causam dulcorationis acidorum per a lx alia, quaru imbitionem vocant, ostendunt plura ; scilicet si consideremus corpora singula, & eorum diversitates, quae at Ralina esse per effectiis se
175쪽
produnt, plane constabit, ea poIO-sitate plurima gaudere ἔ quippe cum de terra & salina , & oleola , dc VO-latilia, de in familia talium praecipue lixiviales , de volatiles. algalina polleant facultate i si primo haec duo
polirema examinemus . manifestum erit utraque diuturnam ignis actio. ne in experta suille , illa in conibustione, haec in destillatione , vel sublimatione, quibus actionibus &ii quos naturaliter habent pori, vel
evacuantur, vel laxiores amplioresque redduntur ι & utroque nomine
fiunt acidis combibendis proportio. nati ; .iuin & novi pollunt in corum corporaturis ab igne aut calore pori terebrari, quemadmodum de mineris succotiun concretorum alias diximus is Insuper volatiles sales levissimi fiunt i exinde enim eorum volatilitas accellitur; quae major i vitas, licὸt in majori comminutio. ne partium possit consistere; plerumque tamen , de in magis proprie dicta volatilitate, originem trahit, ut suo loco dicemus, a porositate sali conciliata a conjugato sulphure ; ex quo elicitur sales volatiles necellarioporosos existere, fundamento ducto tum ex eorum genesi , tum ex Pro
I rietatibus in si parabilibus; lixivia-ium vero porositatem ex generationis modo saltem deduci. Nec dissimilis est actio illa, per quam aukalinae redduntur terrae ; cum enim acidi sales , qui sorte antccedenter inerant , sive Ignis, sive Solis virtute evolaverint, aut alio quocunque pacto fuerint extracti . poros relinquunt vacuos , & ejus configurationis . quam habebant in auras resoluti sales, ideoque iisdem, si offeran-
tur, denub combibendis aptissimos;
quemadmodum contingit terris damnatis quorumcunque lalium maxime primigeniorum , quae acii ex politae ex eo hauriunt particulas salinas, iisque ita saturantur, ut sal novum ejusdem ac antea generis, per elixi viationem exhibeant ι aut salintem quemadmodum accidit Antimonio diaphoretico , priuinas re cuperent agendi virtutes. Haec autem novum sal irretiendi potentia eodem , quo acquiritur, principio, etiam 9blitoraturi scilicet si evacua.
ti, aut efficti ab igne poli ab ejusdem diutius protracta actione di 1-
rumpantur, aut coarctentur, utra
que enim ratione improportionati fiunt salibus aut ebibendis , aut coercendis, quemadmodum in terrarum vitrificatione manifestum est. Quod attinet substantias oleosas ad
vertendum est, eas non omnes al-Kalinas esse , non quod omnibus pori
non sint, sed quod in plusibus ita repleti, & quidem acidis salibus, ut
locum aliis advenientibus non relin quanti; in multis tamen aikalina potestas observaturi sed oleo is huiusnodi subitantiae volatiles cum sint, patet ex praedictis porositatem illis ineste debere, eamque vacuam,& salibus acidis patulam.
dicta regeneratio, quam tanti sa-ciunt L hymici mysteriis Acidi, &Athali inlistentes; quae tamen non est vera regeneratio, sed mera salis antea in fluore constituti ad pristinam fixitatem redii stio; cum enimaeidi spiritus aikalibus suis quae nihil aliud sunt, quam terrae damnatae, suis exutae salibus) denub in-- stillantur,
176쪽
stillantur, salinae particulae intra ea- axiomate adstruunt, aikalia viderum poros se se insinuant, in iisque licet, omnia ignis reselutorii esse. conduntur, & se invicem comple- ctus existere. xantes, terrae interventu, quae gli - CXL I. Ex his igitur omnibustinis, ut alias dictum , vices gerit, patet, corporum aikalicorum natu- in majores mole culas abeunt , de ram, quatenus talium , In porosi deinde in conlpicuas crystallos so- tate conlittere, ideoque si porositas litis artibus potiunt concrescere ἱ acidis dulcoiandis proportionatum aut, ut in nitro, efflorcscere in sty- medium existit, plus quam verosimi-rias i ex quo patet, quid sit salium te esse, dulcorationem acidorum petat hali, Sc quatenus necellarium ad alkalia media irrisibitione salinorum succorum concretorum, non autem spiculorum perpetrari. Sed & id ad suis in univerium sub alio statu ipliam ollendit examen reliquorum qua iii fixitatis g. ne rationem et quip- mediorum, quibus obtineri possepe acida, vel ipsis fatentibus aika- acidorum dulcorationem supra de-listis . sine alliati sint, nec ideo mi- moniliavimus i scilicet ea omnia, mis salina, qua n cum fuerint fixa. aut cum hoc combinantur, uti unio CXL Non est tamen creden- plurium salininum corpit sculorum dum . necessaria futile in athalibus angulum obtutiorem et iciens. a qua terreis praeexisti,ntia in silinoium spi- praecipitatio succedit i & obvolutio culmum : ea facit quidem pro de- circa angulum acutum alterius subter min. nia Al halium virtute ad cer- stanti e . quae at alii a esse potest;
ti genetis sit potius, quam, ad al- sim minus reliquis effectibus com-terius, lud non absolute ad corpus mixtionis aikalium cum acidis est porosum, de vacuum cilicien lim ; ciendis, & explicandis inepta com- ad hoc enim sitis est ignis , solis, periuntur i cum E contra . quaecum- aut alius agentis, etiam minoris que phaenomena luxta caluum di- virtutis actio. cui is rei prostant versitatem occurrunt in allata actioin tum in artificialibus . tum in na- ne, melius dixerim passione ath
turalibus centum, & mille exempla. lium ab acidis, per supra cxpositam Sed neque hoc exigitur expensabilia theoriam dilucide possint cxpla
ter cum susticiat certa ad invicem nari.
partium positio , quae necessario sile- C XL Il. Primo siquidem, si abscedere debet, aut a configuratione que resistantia, ideli absque aikali, earundem , aut a motus illius condi- quci ad suam compagem solutione, tionibus, a quo corporum genera- & ab co c bibuntur acidi salis, eotio ι ab his enim omnibus eoiositas tuine si poti vacui fuerint, lotoqite albalinae substantiae congrua , emer- aethere aut aqua Pleni, neque tumul gere potest. Hinc alΚalia a regno tu , neque aerearum bullarum iu minerali, de animali desumpta citra cedet eruptior sed omnia placide ullam Artis cooperationem prollant transigentur ; li vero aut in poristiannmera, adeo ut salsum omnino fuerit contentus , quod plotamquest. qtiod hvmicorum nonnulli pro succedit, is a poris eliminabitur ;D. Gulielmini Oper. Tam. II. ' - Y de
177쪽
& cum nequeat intra aqiae corporaturam subsistere, cogetur ascendere ad superiora in modain bullarum, atque eb tunc acidorum per athaliae dulco ratio dicitur cum ebullitione contingere ς non est tamen nece fle, ut quoties ebullitio contingit, dulcoratio pariter succedat . cum enim
eruptio aeris fiat per subingressum alicujus corporis in locum ab aere occupatum ἱ pote t hoc corpus , aliud quodvis elle praeter salina spieula 1. Si vero intrusio acido tum fallum in poros alKalium , cum horum compagis resolutio. ne , saltem partialiter succedat ,
aut saltem cum corundem porΟ-rum imjori apertura, & ut ita dicam terebratione, ed tunc frequentissime coactus , stipatusque in potis aer, copiosior ascendit, &in liquido vehementis ebullitionis speciem quandam suscitat ; & siquidem Athali compages insigniter abaeido dissolvatur, e S tunc juxta particularum a mixtione ex olutarum diversam naturam , calor se se maui
festat major, vel minor, si videlicet exsolutae particulae sulphureae sint,
atque eo tunc acidorum cum alicalibus mixtio dicitur cum effervef-centia celebrati . Si verti salinae . eaeque fixae, loco caloris quandoque frigus emergit, & praeterea pro diversia natura evolantium a liquido halituum hic, vel ille odor nares circumstantiam sollicitat. 3. Accidit etiam quandoq: ut effervescentiae ortae ab aldalibus , acidisque commixtis, cum legitimis sermentationi nus coniungantur . motionibus nempe illis, in quibus sulphura cum salibus a Lsectantur, aut abinvicem dissocian-
tur ; atque eb tunc plerunque m π mentaneae nequaquam sunt efferves. centiae, sed consueta percurrunt tem
pora, adeli ut usque in pei sectum opus perdurent. 4. Existente eo, quod ab alliati ex lolvitur , salini guit iis, contingit quandoque , ut combina tae hujus, & acidi salis particulae se se fortiter apprehendant, majoremq, ex unione nach e & molem, de pondus sese praecipites dent ; quo casu duplici nomine acida spicula fluidi sinum deserunt, alio quod incuneentur, &veluti carcere detineantur in poris al-kalium alio quod per conjugationem cum aliis praecipitentur. E contra eo , quod exsolvitur, volatili existente, veluti si sulphureum sit, possunt se se apprehendere particulae sulphureae, & acida spicula, ita ut naol
cula ex eorum unione componatur, 'quae humido levior, locum superiorem affectet , vel evolando , vel simplicitet ad superficiem ascendendo. Tandem si intrusio acidorum spiculorum in poros alκ alium cum resistentia aliqua fiat, & interim al-kaliaypropriae resolutioni obstent, veluti contingit, cum pinguitudinis speciem nescio quam obtinent, eo tunc incuncari possunt sipicula acida in lubstantia aikali eorundem, sic ut major quam antea in hisce su cedat durities , & densitas , quae coagulatio nuncupatur ; & in hac quandoq: nihil praedictorum, praeter dulco rationem succedit; quandoque pauculum aliquid pro ut resistentia akali addit lutionem major vel minor est.
suunt corollaria r. quod cum po rorum existentia , & vacuitas aikalinum corpus constituat, id intelli
178쪽
quae acida admittant spicula , cate-Ias vero excludant particulas: aliter corpora omnia alkilia ellen t, cum Omnia piri rer poris non careant ; necessarium ergo est , ut pori praeter Nopter commensurentur spicillis acidorum. Cumque acida non omnia ei asdem fgurae lint etenim p aeter differentiam . cluae acidis talibus primigeniis in il , nil impedit
quo minus sales acidi essentialis, aut qui horum ad instar sunt, componantur ex diversis talibus piimi geniis . alii, que substantiis, & diversa ab his habeant schemata in possunt quidem tales pciri repetati in aliquo a thali . qui divellae configurationis cui pidibus proportionati sint i sed &fieri potest , ut pori . unius generis
spliculis proportionati evadant, non aliis , quin & aliquando eveniet, ut acidae particulae taliter configuratae sint ut certi schematis, & magnitudinis poros requirant ut absor
in alli lino corpore modum substantiae . qui stabilem pororum eorundam conservet dispositionem ; hinc acida quaedam reperiuntur quae certa etiam respicii in t aikalia , ob id specifica nuncupata: iduoque non est mirandum , si alkali aliquod cum acido aliquo commixtum non raro spem eludat artificium.
& acidi consistat in proportione P Lorum vacuorum ad spicula acidorum , de reliqui effectus conjuncti Procedant a resolutione porosi cLrporis, aut acidi ipsius , quatenus
eterogeneorum compolitionem in volvit, aliisque supradictis ; sanὸ nulla apparet in cL ssit aes ut asserta pro portio rcqui ..it tricula acuto angu lo fistigiata . ita ut subiistere nequeat in particulis, alios etiam angulos praeter acuto hab latibus, veluti re- et Os , aut rcciis aliq anto majores, quin & tui binatos ad instar terebra
figurationis , dummodo penetrare valcntis, id lique etiam catra genus salinum ; Hinc licet acidorum dulis coratio per a. halia . ri quitat absolute acidum dulcorandum ; reliqui tamen eminis videlidet effervescenistia. ebullitio, praecipitatio , aut alterius cujuscumque generis de comis
politiones haberi pote iunt absque eo, quod alterutrum miscibili tim , aut, ut aiunt, pugilum acidum sit; &propterea non statim ac ex duorum corporum miscella videmus emervencentiam &c. succedere , statim aciditas uni, at halina natura alteri tribuenda el , cum utrumque aikalicum esse posit, non minus ac utrumque acidum acida enim &ipsa potis non destituuntur, quae ali eritis acidi piculis cuin proportionati fiat. nihil prohibet. Horum omnium exemnia longum essct huc afferre, immo inutile cum pervulgata sint: Videat qui velit apud Boi-leum, Bolinium , Galeratum, aliose
CXL U. Cum inter Athalia , etiam salina reperiantur, ct pori ab kalium ni ii in primis particulis sint, sed quidem emergam a salina
rum particularum unicine, ut alias
saepius dictum, liqi ido consat , idem corpus salinum, alli alicum esse posiY 1 se,
179쪽
se, dc non; pro ut in compositione tales relinquuntur pori, qui spiculis acidis recipiendis proportionati, aut i iisdem tini' rmeabilcs evadunt; immo idem ill quod vel lincerum, vel aliis combinatum , nunc athali est, ubi suerit tesolutum in minores particulas & ad fluorem redactum , si auctos habeat angulos , potest in acidum facessere liquorem; postibilis hinc patet mutuus transitus aikalium salinorum in acida , & acidotum in athalia per solam in situ partium mutationem, aut ad summum aliarum particularum , vel adjunctionem, vel eliminationem. Id omnium maxime in nitro facillimum, nam si saepius detonetur facile abit in oleum, ut ajunt per deliquium, non minus ac sal tartari, atque eo tunc potentissimum athali est, eum tamen illud idem in acidissimum spiti tum possit converti ; facilitas autem hujusmodi ad mutationem ,
cujus gratia Proteus inter sales minia cupatur, videtur in eo radicem habete , quod prismata triangularia ni
tri plurimas inter se pati pollint .
ea 'ite obtentu facillimas combinationes, quarum aliae poris admittendis proniores sunt, aliae obstantiores; aliae acutiores aliae obtusiores angulos habeant; Haec autem eIusdem substantiae ab alkali, in acidum,
de e contra conversio , ad evidentiam ostendit, non acidum, &alkili Principiorum Elementarium subire conditiones, multo minus ad omnia genera substantiarum extendi, sed tan .ei in peculiaribus phaenomenis explicandis est. adhibenda.
C X L v I. Enixi sales qui nil liud sunt, sicuti enixae terrae, nisi qui
neque acida , neque alx alia alterant,& ab alterutris non al crantus ,
duplici de causa tales sunt , aut quia poros non habeant acidis cuspidibus proportionatos , aut quia non vacuos, sed quidem substanti .i, quae ab acidis extra pelli nequeat , repletos, cujusmodi suut prae reliquis acida spicula, quibus alias suerint faturata. Si huius postremi casus ratione, enixi sint ficti, facile per ignem denuo aikalisantiar, calor enim latina corpuscula evolare cogit, quae deinde poros relinquunt innanes ι Si vero poti desint proportionati, in terris quidem aegiὰ, in salibus vero non aded iacile ab
igne' terebrantur , aut laxantur; sed peculiares rcquirunt proccisus ut res pro voto succedat i ex his autem manifestum est , quam gratis sales enixi, melius neutri, vel avom ali nuncupandi , generaliter ad genus alicatium acidis saturatorum a glerisque revocentur ; cum suae inertiae in acidis dulcorandis, aut commovendis , causas
longe diversas possint recognosce, re , cujus generis cum sit sal mutiaticum inepte admodum ejus gene ratio athali, & acido per aequ.ilia, seu ut ajunt, anatica proportione commixtis , adscribit ut, cum illud ex iis, quae ab initio sese demonstravimus sui generis sal sit, omnem renuens compostionem, ingenerabile aeque, ac incorruptibile, ideoque a prima materiae creatione suam geneti in derivant.
C X L v II. Cum sales in fluore
constitutos eos esse dixerimus . quorum moleculae admodum subtiliatae sunt, & multa copia in pauco fluido solutat. de congestae , quaeque , si acutis.
180쪽
si acutis constent angulis, acidos lpiritus, aut liquores constituum; si vero rectis lalsos , horum duplex status cousiderandus est ; aut enim quod is liquore solvitur , tolum salinum est, aut diversorum admixtionem recipit. Si tot uin est salinum, id quidem fundat eum statum, quemfluo: is diximus, non modo in genere, sed in specie, & tunc liquor fixitate in habet plurimam, ut in oleo vitrioli, quod acri expositum, non modo non evaporat, sed si probὸ dephlegi natum lit, ab acre desiumptum humorem sibi adjungit, ita
ut in magna ambientis humiditate non mcdiocrirer mole augeatur ; si crescente vero aure pristinae se se restimat dimensioni. Si vero aliquid praeter aquam adjunctum sit a salium natura diversum, sed cum salis particulis conjugatum, uti cum sulpliu- reae particulae complectuntur minimas salium fusorum moleculas, fixitas a liquore tollitur,& succedit volatilitas, atque eb tunc sal in fluore , ctiam si acidum, volatile fit, ct sponte in auras evanescit. Cum autem
difficile admodum sit volatilitatem sali acido conciliare, salva aciditates oportet enim , ut conjuncta cum salibus sulphura eorum acutCSangulos non obtundant) hinc est, ut acido-volatiles spiritus non adeli δε-cile obtineantur , ita ut intra Artis reconditioris secreta enumeremur , cum e contra acidorum in volatilia . & volatilium in acida converso facillima sit, ut mox dicetur. Si vero liquor acidus totus salinus non sit , sed diversa complectatur soluta, quae tamen seorsim consistant, eo tunc sit illud, quamvis acidum, non fluidum aut in fluore , sed sulum specialiter nuncupatur. Disserentia inter fluidum , ct fusum falobservatur in fructuum immaturorum succisi cum primum enim aqua salibus , aliisque substantiis inibuta ingreditur plantas , picrumque intiapida est; ed quod particulae solutaed bito minores sint, quam ut possint saporem aliquem excitare; cum vero procedcnte ic eo re plures in eadem parte ejus dum substantiae particular congeruntur , si exinde a salibiis major moles acquiratur , ita ut operatione aliqua se prodat , & praecipue sapore, tunc dicitur c xaltari, pariterque fundi; etcnim ad modum alicujus de novo advenientis videtur se se dii Diade re per univeram fructus substan tiam pari passu , quo aciditas in fructii mani statur. Si contingat alius gineris substantias aeque ac sit in succo plantae solutas,
eo tamen tardius cxzltari, & filialiter configuratum sit, Pro ut ri quiritur ad aciditatem istic icndam , conspicuum est , succum eund. macidum suturum ; aciditatem tamen diverse indolis redolere ab ea, quae
in salibus fluidis repetitur, di differentiam in eo consistere , qu bd ales suidi propite clicti nullam ha
bent cum alio principio mixturam praeterqu in curia aqua; sus vel bnon renuunt quamlibct aliarum sub stantiatum commixtioncm , licet
quandoque hae deprcssx sitit, in sua
tamen deprcssione porrctuo non manis serae. Sic omphacium, dc acertim
duo sueet acidi sunt ex eo lim soniste , idest ab uvis dcdiicii sed aciditas omphacii ex iasone saliuni est, Υ 3 aceti