장음표시 사용
201쪽
vel minor gradus mixta essicit magis, vel minus compacta, manifestum est ad virtutem salium coagulativam prioris classis effectus cim nes reduci. Similiter , cum duratio status sit corporum nullam , veI paucam a contrariis mutationem iubis euntium ἰ eodem pacto, quo sales , volatiles substantias figunt, eodem & a corruptione praetervant; cum autem sal praecipue, ut ostensum est, sulphurei principii sit staenum ; & a sulphure, potius ab ejust
motu, mutationes spontaneae in corporibus , & exinde putrefactiones&c. derivent, liquer, quodnam siein sale fundamentum resistentiae corporum mutationibus; & tandem adsit reseruntur sertilitas, de specierum propagatio ; non quod ab eo proveniali radix illa motus, qui praecipuus est generationum omnium effector; sed quod sal a Deo Opt. Max. constitutum suerit, tamquam fere uni versialis omnium corporum materia,ci quod potissimum, quia particulae salis , configurationibus i iis huc
illuc convertunt motus agentis directiones, adeb ut, si qua est alia, pr
ter sal, materia corporum , tuis locis disponatur; sicque compagem eam texat, quae cuique mixtioni neces I ria est.
Haec satis esse duco Vir Illustri Dsme& Excellentissime, ad ostendendum potiora salium phςnomena, proprietates, ct effectus a partic larum , quae in illis sunt, mole, figura , & motu , quo aguntur, rei tis ad corporum , quibus applicantur , dispositiones, proficisci; ide, que ex his semper magis confirmarina, quae in meis Animadversionibus
Philosophicis alias habui , scilicet Sistematis Mechanici, qua Phytici,
qua Medici, veritatem, & amplitu- Ndinem; In hoc autem agendo so laile postulasset aliquis, ut doctrinaem more mathematico dilui bull-sem , & apodicticis demonstrationibus confirmastem, juxta hujus aevi Mechanicorum Physicorum morem. Id quidem ex meo tamen supposito
plerumque facere potuitiem, sed ab his studio ab stimii, ut Medicis, quiabus praecipue hanc opellam destin vi, minus displicerem ; expertcntia quippe mihi compertum est, Artifices priscrtim lucro ignobili deditos,
ea quς non callent despicere, & liis vitio vertere, tamquam ad A
tem inutilibus & supervacaneis suam operam impendant f suum tamen ipsis & lucrum , & sententia sit;
velint enim nolint, quo ad usque Mechanicam medicinam amplexi non fuerint , non aliter apud doctos, . quam Empyrici audiciat in cςteros vero etiam bonam mentem habentes difficiliora respuere, malleque facilibus captu rationibus, quamvis non
nisi probabilibus, suaderi , quam re hi invincibilibus, s asperiores sint;& ob id etiam a schematibus arces, ne suspicionem dissicultatis inger rem: Non ideo tamen ab argumemtis potissimis, & e rei visceribus semper, quantum fieri potuit, deductis, abstinendum esse duxi; id enim in materia physica scribentis munus expostulat, ut nisi cuncta ad concinnandas demonstrationes necessaria disi ponat quod opus sicuti longitudinis , ita taedii plenum eruditioribus,& versatioribus 1 olet evadere mediis saltem utatur, quibus demonstrati
202쪽
nes possint concianari ; ita enim, &dinioribus, & n. insis doctis satis fit; his quia res, sine tricis, & sine nimia lcrupololitate proponitur; illis,
quia optimc norunt, evidentiam non
in methodo, sed in medio demonstrationum consistere; aliud quippe est ratiocinio uti mathematio, idest solidissimo, & demonstratis mathematicorum innixo, succi idcirco pleno, & vim demonstrationis complexo ; aliud nudam quandam Maiathematicae tractationis speciem exhibere, materiam agendorum in propositiones, scholia, corollaria, lemmata &c. secando, illisque definitiones , & axiomata praemittendos sola etenim hac methodo, etiamsi multo confici apparatu, nihil conficitur ; illa, etiamsi nullum praeses rat, totum s licet igitur doctrinam hanc de salibus Mathematice non distribuerim ; Mathematicὸ tamen, quantum quidem ipse auguror , tr Aavii & ea ratione, qua Mathesscum Physica, de Medicina potest c pulari , idest non iuxta abstractiones, quibus Geometrae utuntur, sed in
concreto reali, quemadmodum exigunt Physici; nullum enim aliud imter Physicos , & Mathematicos intercedere discrimen censuerim, nisi quod hi a materia sensibili abstra hunt, ut res exactὸ in sua mensura
definiant, illi materiam sensibilem
coguntur trabere luppositam, a quaa cum mathematica hgurarum periectio excludatur , hinc est, ut math maticam in demonstrando acriviam vix unquam possint adhibere. Veruntamen, quisque tandcm stmodus , quo materiam hanc pertractavi; tu ipse judex sis, rogo; 'Vir Illustrisi. & Excellentiis, plus enim uni judicio tuo tribuo, quam ali rum ; ideoque si h c mea, talia existimaveris, quae Praeclarissimi D. Ottonis oculis subjici mereantur, hujus Epistolae exemplar ad cum trans. mittas rogo ; quin & ei subdas, Dic sertationem meam de Febrium N tura , & Causis, cujus edendae s pem seceram in Exercitatione de Sanguinis Natura, & Constitutione, nondum lucem vidisse ἱ multς enim, eς-que inevitabiles occupationes, pr hibuere, quo minus illi ultimam
liberabo fidem, si Deus dederit, cum
primum otium contigerit supcrandis dissicultatibus in tam ardua maloria occurrentibus necessarium. Tu interim ea, qua frςcellis erga omnes, praescitis vero erga Literatum st diosos humanitate, mihi, meisque Hidiis favere non desinas, rogo, la vitutis meae, quam qternam polluceor, ossicia ex mea renuitate arbitratu tuo repostulaturus. Vale M
caenas Optime, Dabam Patavis X. Kal. Aug. IIo
203쪽
AD umbilicum sere perducta is schemata ad instar prilongarum
fuerat hujus opusculi im- is acuum sunt in Nitro, cubica inpressio, cum ab Illustriss- is Sale marino, rectangula in Gemmo & Excellentis ivno D. Christino is meo, triangularia ontusangula in Martinelli traditus mihi est nuper is Alumine ; plan ovana in Bor ad ipsum Parisius transmissus quar ce, ramosa in Sale armoniacotus Tomus Historiae, & Memorabi- ,, &c. Quoties tamen harum inlium Acad. Reg. Scient. Anni vi- is Salibus figurarum attentius ex delicet i or . cumque nihil avidius is men instituitur , manifestum fit, legam, quam singularia, & immin- is eas alium neque fixorum, nequetili fame; commendanda Eruditissi- is acidorum prorsias esse, sed potius morum Academicorum Schediasina- is mutuari ala aikalibus falinis, te ta , quibus prςdicta opera comp reis, & metallicis , quae acida dis nuntur , statim lectionem aggressus is solverunt, & quae eorundem fix inter ea inveni Celeberrimi Chymi- is rum salium bases exiliunt.
ci Philosephi D. Homberg Speci- Hujusce rei irrefragabile argumina Chymica, in quibus praerer ri mentum deducitur a diversis coi
alia stitu dignissima de salium figu- is figurationibus, quς cidem acidoris agitur, de quidem assiimpta hy- tribuuntur, juxta diversitatem al-pothesi omnino mes opposita; ce - is halium, a quibus imbibitur, de set etenim salium fixorum configu- is post quorum conjugation , cry- rationes non primis eorum particu- ., stilli sationis capax fit. Sic nitrili, deberi , sed ab athesibus , ex is spiritus sale tartari saturatus GDquibus, cum acido aliquo commixtis, is stallitatur in acus oblongas; post emergunt sales fixi, deduci, adeo is aeris dissolutionem in cxagona; ut fallum sit, eandem in fixorum is serri in quadrata irregularia; M- salium crystallis, de in spiculis aci- is genti in laminas planas, tenues,dorum, quae ex illis destillata sitim, is latas, triangulares, & dentatas
figuram insculpi. Eius verba sunt se postquam vero mercurium eros e Gestico in Latinum sermonem fi- ι, rit, cuspides emergunt velutI ada- deliter conversa. ,, mantum; si mercusium eundem
,, Sales fixi inter crystallisandum is argento commixtum, se produntis configurationes quasdam adipi- is in crystallitationibus veluti cespi- ,, scuntur ; quae tamquam propriae is tes, aut arbusta; si tandem plum is ipsis tribuuntur, quetque suppin is bum, flocci . In omnibus hil ceri nuntur inesse etiam spiritibus configurationibus nihil est , nisi is cissis salium eorundem. Haec is idem nitri spiritus, qui diversas
204쪽
abit formas, pro ut diversa sunt ,, aikalia, quibuscum crystalli latur. - Id ipsum succedit oystallisati δε nibus aliorum acidorum disseti si tioni diverssirum metallorum se is cedentibus , adeo ut facile confi-- ci possit. has figuras pertinere po-- titti ad shalia, quam ad acida, - ideoque falsum esse , acidorum a-- cumina, usus salis figuram rese is re, a quo per destillationem proli-
Ex his igitur doctissimi Viri ve
bis patet, totum fundamentum aD sertionis in experimento consistere, in quo observat, eundem acidum spiaritum e. g. Nitri , qui specialiter afluantur , si cum diversis substa tiis, quς in hoc casu alli alia audiunt, per distblutionem , aut corrosionem conjugetur , diversas exhibere crystallisationum sermas. Ab hoc igitur experimento censet Auctor plurima tolertia , ingenio . & doeti ina pollens , & in Chrmicis versati minus , deduci polle, figuram acidorum spiculorum aliam elle ab ea, quς in salibus fixis exinde restillantibus observatur; quippe cum hi nil aliud sint, quam acida alvi lium minitterio ad fixitatem redacta, si ab alkalibus, quibuscunque ccr-ra tribuitur figura, impossibile est, ut eadem in tale acido fuerit; &consequenter acida cadem circumscribi figura non possunt, qua salium fixorum crystalli. Cum igitur hπ oppositio prima fronte totam meam de salibus Do-chinam destruere videatur , id me debere censui, de Veritati, & Orbiliterario , S prςcipue Lectoribus meis, ut ostcnderem doctissimi Viri
neque experimentum, neque rati cinium illi quidquam ossicere, ratus , ingenuo Viro non modo non grave, sed potius gratum fore, ut experimenti hujus vim collatis inviacem viribus examinemus, qu madmodum alias inter Academicos RG os , quoties sentcntiarum diversitates occurrere, fictio fuisse non
Atque illud primi, observandum
est, negari non posse, cales compostos diversas in crystallisationibus species oculis exhibere, pro ut m jor, vel minor compositio est; prout major, vel minor in compositi ne partium unio I & pro ut haec potius, quam illa compositionem ingrediuntur. Id quidem adeo verum est, ut vel salium simplicium crystallicationes quarundam regularum custodiam requirant, ut exacte habeantur, usque adet, delicata est emersio crystallorum in sita prim qua &particulis suis componentibus debita figura. Quanto igitur magis variabi-rur, si cum particulis salium combinentur , aut inter easdem crassiora, rudioraque alli alium ramcnta reperiantur , quibus aut moleculae acid
rum salium in aliam a prima divolsam commutentur figuram, ex qua aberrationes necessarib contingant; aut quae inter unam, & aliam salis particulam mediantia , futuram alias earum adli oncm, vel impediant, vel distorqueant : Hoc si contingat evidens est aut nuΙlam secuturam crystallistitionem, aut si aliqua, cam non quidem , quq resultarct ab uini ne solarum patricularum elus cm
genetis. Tale quid scimus fieri in lale almoniaco, in volatilibus iar
205쪽
notis quibuscunque, quorum specia- i ibitintiis, immo a toto motu potalis figura cit viversa ab ea, qu e in test proficisci.
illi cm l .ilibus fuerat, cum fixitatem Quoniam vero, ut adnotavimus haberent, & paliter in vitriolo cy- in Distertatione, non omnia s,libus prio causa aer I, commixti. Cum commixta debitas partium talinarum igitur aikalia in erosione, dii lol cohaesiones impediunt, de in primistioneque, quam patiuntur ab acidis, elementum terream , & aqueum, necessirio cum illis combinentur, aut niti plurimum sit, nullo pacto crysaltem confundantur, patet illa prae- stalli lisiones regulares alterat; hinc vertere poste eam particularum fili- est, ut non a quocumque alacalinarum, ex quibus acidum componi- fiant praeversiones, sed ab iis tantur, di positionem, qu.ae ad regula- tum, quae selu tu dissiciliora existunt, res in silo quasque genere cryitalli- aut quorum ellentia in peculiari sationes requiritur; ideoque nil - molecularum figura, eaque non f riun si idem nitri spiritus videatur cile ab acido resolubili, consistit, in alia n, atque aliam crystallicari fi- cujus ordinis mineralia sunt, & prς-guram juxta diversitatem at alium, cipue metalla; hinc est, ut a D. quae subit; quodlibet enim athali Homberg cxperimenta praetcrtiin diversas potest inire conjugationes cum at . alibus metallicis habita sint. cum unius ejusdemque acidi salis fortasse in alli ilibus terreis suo este- particulis. At vero licet hoc sensu chiri defutura; sicuti defuere reip ad figurationem crystallorum alica- ctu salis tartari; modus enim crylla nonnihil tribuere videantur, non stallisationis spiritus nitri eo satur ideo tamen talis figura illorum a- ri, ille idem omnino observatus est, ctioni tribuenda est, nisi dicere ve- qui habetur a simplici solutione nilimus, monstrum suam configurati tri absque ulla salis tartarei mixtu-nem recognoscere a causis naturalem ra; Immi, si microscopio lustrentur
illam, quae suae speciei debetur, prς- & spiritus , & solutio nitri prςdi-Vertentibus, potius quam interno il- cta, nulla observabitur in utriusqueli principio, a cujus achione cuncta crystallis, quo ad figuras, differen- animalia in sita specie figurantur ; tia, indicio sat evidenti, at xali ta quippe allatet in experimento confi- tareum, neque opem ullam, neque gurationes tamquam monstra habem ullum impedimentum prςstare confidae sunt naturalium salis nitrosi crγ- gurationi cristaliorum nitri,
stallitationum. Talia igitur sch Re vera si alauia se solis figur
mala non tantum sunt ab actione rent spiritus acidos , dum eos com-alhali, quantum ab impedimento am bibunt, aut praecipisant, Oporteret, posito falinis particulis, ne eam lub- ut idem athali, quodcunque in eant inter se adaptationem , quae dum eodem schemate donaret; sti- suborta fuisset; immo suboritur, licet agens idem in aeque dispos-quocles nihil impedit; hoc autem tum palliam eundem semper debet
impedimentum non modo ab alta- eficetiam producr e; Cum ramen id
libus, sed ab aliis quibuscumque falsum sit diversa eicitura acida cum
206쪽
eodem athali diversas configuratim figurationem certam disponit salos nes promunt , S quidem non semel crystallisatos, sed sua ipsorum fi- .iuis homologas principiis, quemas gura, cuius tamen efficientia distor- modum patet lustrantibus per micro- queri potest a quocunque impediscopium crystallos ex solutione salis mento sive aikalino simpliciter, si viai tari modo in spiritu nitri, modo fixo, sive volatili, quemadmodum in spiritu vitrioli ; in prima enim supra innuimus. longi bacilli nitros, in secunda sa- Neque dissicultatem aliquam salis vitriolici plana rhomboidea se se cessere potest uniformitas crystallis exhibent profecto opus est, ut cau- tionis in eodem acido per idem alia, propter quam diversa acida in hali saetie; quoties enim idem etheodem stati diversmode figurantur, essiciens , idem passum, idem in
in acidi diversitate consistat, quae tus , caeteraeque circumstantis em nulla alia esse potest, quam diversa dem; effectum eundem subsequi nc- acidorum spiculorum figura. Cum cesse est, hoc autem totum in nostro igitur adςquata figurarum in salibus casu verificatur; idem enim cst aci- hisce compositis causa, ex parie in dum , idem impedimentum ab e acido sit, injuria lime asIeritur figu- dem athali, idem motus universalis. rationem ab eskali, tanquam ab im qui ab iisdem mobilibus cadem rategra causia procedere , cum re ve- tione semper modificatur; uno verra partim ab una, partim ab altera bo eadem cuncta; quidni igitur e causa derivet; a Agura quidem acta dem semper erit, & eodem pactodi sempcr, & primario; a conditi pr ersio, a qua emergens in eo, quodnibus vero athali neque semper, ne- crystallisatur , figura ultimo deterque primario, sed tantum praeversio- minatur. ne quadam debitam alterante figu- Praeterea, quod totius rei summa Lam. est, ex eo quod aikalia sippetias Id ipsum etiam convincitur ex ferant, etiam, si placet, incienter, eo, quod sales compositi merὸ sali- figurationi acidorum, nullo pactoni cepenumerb in alias abeunt com deduci potest, acidorum spicula e- figurationes ab iis, quς componen- jusdem configurationis non elle, actibus deberentur ; harum autem de- fixorum salium primae particulς; ni terminationem quis ab athali dedu. mirum cum ostensum sit acidorumcet cum nihil sit eskalinum, in iis non minus , ac askalium divcrsit praeter id, quod salium componem tem, schemata crystallifationum v tium proprium est, quodque ad tui riare potest divertitas ab acidis deri- acidi conhgurationem in adversa sen- vata a figura spiculorum oriri, quae tentia concurrit. Nu'lo igitur exi- quin eadem sit in particulis salium stente diversi schematis principio,. gaeorum, nihil impedit; immb ean- cuncti sales componentes, suis qui- dem elle , plura, fero ad evidentiamque figuris , se prodere deberent, ostendunt. Argumcntum Auctoris
non aliis; Athali igitur illud non Doctissimi procedere potest respecta est, quod generaliter loquendo ad corum salium figorum, qui come
207쪽
sti sunt , & quorum figurae ab al-kalibus aut alia de causa dilhortς simi, non respectu salium primigeniorum & componentium, de quibus .prqcipue loquendum est. Quod in hanc rem postremb dicendum remanet, est , quod configurationes crystallorum a Clariit moD. Homberg observatarum, si recte perpendantur , nequaquam tales sunt, ut stare nequeant cum apTarentiis,quq a vulgari nites configuratione procedere pollunt ; etenim prςtermittendo figuram acuum, & exm nam, quas creditur efficere sal tartari, & hae qui epe in crystallis
nitri plerumque conlpicuae est e consuevere j quadrata irregularia ferro attributa, nil aliud esse pollunt prς- terquam rcchangula plana , priuna nitri per axis longitudinem terminantia , ni forte eae non alium, sed ferri particularum sint propria, nisi enim memoria me fallat, consimiles figurae in serii cruda minera o servantur. Sic cuspides adamantinae a solutione mercurii cum spiritu nitri erumpentes, quid es csse pollunt anguli solidi crystallorum nitri, acuminibus suis panem superiorem re spicientes Equidem a Mercurio non Prqverti nitrolorum crystallorum Lrim , hac ipsa die, qua haec scri, obtervavi; scilicet cum micr scopio lustrarem praedictam soluti nem Mercurii; plura schemata exagona visa sunt, immo , quod nunquam alias , elurima, semina cum voluptate conspexi, triansula qFilatera, alia quidem perfecta, alia
vcro luis angulis leviter eruncata, ita tamen, ut vel imperito apparere
Polluc Naturae collimauo in sguram
triangularem. Quod si tales etiam in se tutione Argenti observantur, non video , cur inde deduci possit mutata per alliali argenteum consueta figura crystallorum nitri. De floribus, de cespitibus, de arbustulis in solutione Mercurii cum Luna , seu Arbore ut vocant Dianae, δὲ in Glutione Plumbi conspicuis, facile est reponere , observanaam superesse figuram filamentorum, Bestriarum , pridictas ramificationes , floccosque componentium; arborum enim εα. figurς, accidentales quς-dam sunt lilinarum , metallicarumque simul striarum combinationes, quae uni sumptς speciem exhibent cespitum , cum soric earundem particularis figura non alia sit, quam, qtK ex ' nitro procedit : Certe hac nulla melior in nomeno cssiciendo, de salvando. Sicuti igitur facile est ex nitrosis filamentis floccos , aut arborum ranas ficationes simulare, quemadmodum observabile est in niutri eiusdem emorescentiis, ita perperam ex eorum observationibus arguitur , in illis proprium nitri schema deficere. Constat igitur, ab experimentis allatis nullo pacto indicari aliam in salibus fixis, aliam in lacidis spiculis, figurarum constitutionem.
Hςc non ad excludendam doctissimi viri Dcubinam, sed ad declinandam ejus Famae authoritatem, qua Theoria mea de salibus, forte ante
editionem, suspecta reddi potuisset, raptim scripsi ; Plura addere pollem, si crederem necellaria, & nisi instans
Studiorum renovatio , meditationes meas a foro ad cathedram revoc
208쪽
Correctione & Usu, ad Statuendam & Inquirendam
Um in hac rerum Uni- & hae comparatae, disconvenire deis vcrsitate , quam Mun- pie lunduntur per alias affectiones V et dum dicimus, plutima limpliciores, quarum , si ab invi corporum illam compo- cem differentiae radicem scruteris adinnentium appareat diversitas, opus huc, planὸ repertis , non in alio fuit primis ejus observatoribus ad consistere nisi in hoc, quod attri singula distinguenda, advertere, quid buta unius non sint attributa ait in quolibet foret, quod unius cu- rius. Ex hac rerum, assectionum, jusque faceret dii serentiam. Facile attributorumque diversitate , orta fuit procul dubio percipere, radi- apud homines, loquendi facultate aces diversitatum non elle nisi affe- Deo Creatore donatos, diversorumctiones illas, quibus corpus aliquod nominum, vel borumque necessitas, in suo esse ultimo determinatur; quibus ea , quae dissimilia sunt ex- quod enim harum una uni subje- primerent; & ad normam necessi-cto, non alteri ; qu bd eadem uni ratis, inventio, & constitutio se una ratione, alteri altera, insit, id monis, in quo ejusdem nationis seuti facit dissimilitudinem . ita in Homines tacita quadam, & sortir- causa est, ut percipiamus diversita- nata consensione tandem aliquandotem: Idipsum de alsectionibus ipsis, convenere. tum absolutis, tum relativis, tum a. Pori , sermonis illud videtur positivis, tum negitivis, pariter- esse principium, & fundamentum, que de actionibus , & poteitatibus quod sicuti vox quaelibet suggeritur eas respicientibus , accidit; quippe ab idea, quam loquens mente ha- D. Iielmini Oper. Tom, II. Cc bet
209쪽
bet in proserendo , ita prolata , de
audita similcm cxcitat in mente audientis , adeo ut ex plurium vocum concinna dispositione , animi conceptus integri facile ex uno in altorum transferantur; cujus mirabilis effectus tres tantum sunt caulae: Prima, di 1- positio in corpore humano ad diversas voces articulandas ; altera, mens idearum formatrix , aut sponte, aut ad nocinam auditae vocis;& polirema, consensus hominum
in eadem voce, conccptae, vel concipiendae ideae afficta : Artificium sane plane divinum, nisi in illud vitia i
repsitient quam plura, quorum tamen praecipua lunt. . Primo, quod non omnibus vocibus clarae, de distinctς idcq co respondeant ut deccret; licet enim voccs medium snt quoddam interideas colloquentium, nulla tamen
necessitas cogit, ut quae idea suggerit loquenti vocabulum, omnino similis sit ei, quae suggeritur per illud idem audienti neque enim ad stabiliendam vocum cum ideis co respondentiam concilium aliquod inter homines initum est) sed sufficit. ut loquens & aiuliens, per idem nomen , per diversas licet ideas, in idem consentiant objectum ; hinc idearum orta confusio . R incerta
saepe numero rem advertentibus nominum significatio. 4. Praetcrea cum pro singulis qus
intelliguntur, propria, aut non lupinpetant, aut non constituta sint vocabula, cogimur, aut verborum essecuitibus , aut metaphoricis translatis rem , s non exprimere , saltem adumbrare ; dc quod pejus, sponte in
haec vita ruunt homines . aut clinquentiae oestro, aut salsa quadam specie venustatis , & concinnitatis stl-
lecti, qua suadentur id elle. persectius, & nobilius prolatum, non quod per consuetas, ideoque magis acceptas & proprias, aut voces, aut loquendi formulas dicitur, sed quod longius a vulgi consuetudine sem tum phrases pcregrinas , vocesque tropologicas vitia ne io quo fato in lepores virtutesque mutata in in suis expressionibus accersit; quibus
quam incertae respondeant in mentibus hominum ideae, quisque in seipso experiatur. F. Insuper cum vocabula , non modo sint medium quoddam interideas colloquentium , sed praeterea medium locum obtineant intcr ideas& carum objecta; hinc necesse est in usu sermonis , ut ab idea veluti fluat nomen, & nomen exinde dirigatur ad objectum per illam retraesentatum ; propterea vocabula, signa quaedam ad placitum sunt relationem habentia cum ad ideam, tum ad ejus objectum, quorum utrumque significant ; quemadmodum enim prolatum nomen indicium est ideς, quam proserens mente habet , ita & indicat
objectum ab ea annotatum. Verun- tamen non eadem semper est nominis
insignificando certitudo tum respectu objecti, tum respectu ideae ; aliquando etenim certiori sgnificatione dirigitur ad objcctum, quam ad ideam; aliquando certius ad idem, quam
ad obiectum, S aliquando pari vel
certitudine vel incertitudine fertur in utrumque Quid significetur per vocem homo, ncmini dubium ; at a qua idea praecisa determinetur loquens , cum hominem dicit . omnino inccrtum a
210쪽
stilicet non errabit, qui Tullium Virgilium homines dicet, sed inte rogatus cur Tullium hominem dicat, respondebit sortas te quia in eo similitudinem agnoscit cum taeteris, quos homines dici audivit; Rursus vero si pcrconteris cur & c teri, homines dicantur, hqrcbit procul dubio, incertus, an a figura , an ab alia aliqua corporis sensibili proprietate, an verb ἀ facultate sentiendi, & ratiocinandi , denominationis hauriat fundamentum. E converse , quae in sit idea circuli noverit apertit lime Geometra, v. figura plana uniaca linea contenta, in qua qui a cen-rro sunt radii , omnes sunt quales, de ab hoc non disconveniet quispiam; sed interrogatus, an papiro , circulo similis descripta figura, circulas sit, dubitabit sane an linea illam complectens sit una, potius quam plures, dantur cnim poligona , quae nullo sensu discriminantur 1 circulo;
an omnes radii exactam liabeant inter se aequalitatem, dantur enim ellipses adeo modice a circulari figura deflectentes, ut nullum sensibile criterium ad distinctionem susticiens esse possit: qua de causa fit, ut in demonstrationibus cogantur Geometrae suppositionibus uti ad schemata determinanda. Postremo in determinando corpore, tam juxta mathematicam , quam physicam rationem, haesitabit nemo qui sciverit, idem corporis in trina dimensione, aut in impenetrabilitate consistere, cum di bitare nequeat, an in objecto trina dimentio , & impenetrabilitas exta stant; Et tandem infinita sunt, quorum neque idea certa inest ; neque certum, an ea, qualitercunque com
cipiatur, in objecta reluceat, idemque in hoc casu incertus pariter de instabilis cist usius nominum. 6. Veruntamen non hae sol e sunt vulgi id earum impersectiones, scilicet cum ideae sint proximum,& immediatum principii cogno iacentis objectum , illique subministrentur plerumque sensuum ministerio. fit ut sepe numero idea componatur , non tantum ex iis , quae oblecta incile percipiuntur ; vcrum etiam ex pallionibus, quae ab eo sen-sbus imprimuntur; quae quoniam objectum idem , tanquam causam occasionalem agnoscunt, hinc a mente plures Objccho tribuuntur affecti nos , illique tanquam conjunctς concipiuntur, quae tamen extra ipsum
idet sint de objectis sensibilibus, sed plurimae de intellectualibus , vulgus. que has ab illis non distinguat, fit
ut sipe numcro, quae intellectualia sunt, ad modum sensibilium concipiantur, cum tamen plurima intc cedat disserciaria, tam inter oblecta, quam inter carum ideas; illi siquidem quς lenii bilibus respondent, Nobis & brutis communes sunt; quq veto intellectualibus, hominum propriς ; illς potentiς imaginatricis, liqintellectricis opera; illς ad modum smulacrorum eniciae , hae, in puris conceptibus, & attestatis, sine simulacro sublistentes, nisi quatenus percrrorem hoc illis permiicetur. Omigitur magis menti familiares sint sensibilium ideae, fit, ut quae intellectualium sunt, facile ad modum itularum effingantur; praecipue cum mque ab utriique sat ad nomen transitus , de a nomine ad ob coram.