장음표시 사용
231쪽
niam potentia quoddam est abstractum , a concreto , quod est ultimo comparatum ad aliquid essi tendum, licet non esticiat , ii militerque impotentia; oportet ut quod in abstra cho potentia dicitur, vel impotentia, cognoscatur in suo concreto, ad hoc tu idea, potentiae sub oblecto possit consor maii. Hoc profeci b impossibile est seruata universalitate t
tellcchitin existunt lingularia sint ιs ex integro cognoscatur in aliquo concreto reali , potentia , adeo ut illi omnino conformissi u eius idea , non amplius universaliter cognoscctur , sed singula-gulariter. Nihilominus tamen . cum inter concreta intercedat s militudo, in qua plura convenire pollunt sinis gularia, itiam in concretis. Die ac
in abstractis , 'universalitas concipi pote:l, & quidem cohaerenter ad gla- dum universalita sis abstractorum ,
non tamen eodem modo menti se ie cxhibens, cum, quae inter con- cccta universalitas est, multo plura licet uni versaliter repraesentet, qua nquae intcr abstracta pari gradu universalitatis consistentia. Hoc igitur illud est, quod de morbo in
genere, ejus concrctum respiciens, quaerendum est , ut realis impotentia ad actiones exactius cognoscatur,& ut deinde idea morbi consor mior
quam impotentia sit, suo objecto
reddatur.36. Quoniam igitur morbus est
impotentia ad actiones secundum uaturam, necesse est ut actiones hae , quarum reipe etia morbus impotentia est, singillatim cogno cantur. QuOniam vero actiones directe referuntur ad potentias suas, & potentia ad actiones secundum naturam sanitas' est; ut cognoscatur quid sit morbus in concreto , praecognoscere oportet , qaid in concreto pariter sit sanitas, te ii quid in concrcto ,
respondeat sanitati in abstracto, sive quid sit, aut cui respondeat in
concreto potentia ad actiones secundum naturam et inque enim forsan, de ne quidem sol an, putandum eth, aliquid esse in concrcto, a ca teris quae ipsum componunt divei sum, quod potentiae nomine vocetur. itaque cum finitas sit potentia ad actiones , ut intelligatur natura sanieatis in concreto , Opus est , ut pateat
quot lint alitiones hujusmodi, quae
singulatum essentia, quinam sint ci julque gradus cum simitate congruentes. quis omnium ad invicem respectus, Ecc. quae omnia cum adcia sentiam limitatis in abstracto accuratius intelligendam condocant, tanto inagis nece Iarium est , ut per- speetia habeantur in concreto sani comporis . mod a quis cupiat naturam sanitatis in concreto exquisite intelligere. Ad liaec, quoniam actio ouaelibet
app. llat suam potentiam. & potentia hic ei iuxta vulgaris sermonis usum toti sub lecto tribuatur, ii hilominus tamen, si res intimius considerctiit , alicui ejus parti magis com petat, & denominativὸ tantum totati subjecto accenseatur; quaenam pars
cuique actioni destinata sit, ideoque
quae ad eam actionem , potentiam habeat, determinare oportet; & s-
quidem actio composita sit, idest si coalescat ex aliis simplicioribus actionibus , quae a divertis partibus prosiliant ; quid ad eam actionem conserand
232쪽
ferant particulatim singulae ex ita, si inguemur, sed qualis sit, & petvidendum est. Praeterea, cum actio' quid sanus realiter existat. & dines simplices ex unica Patae depς μ' ci mereatur, appolite distinguemus. deant i quid in ea sit, quod ad eam Quantum autem difformis se talis actionein rite, & ad Naturae pr* in concreto Ailitatis idea ab ea, quam seriptum eliciendam disponatur, si' in abstracto supra propositimila, vel, di iit per modum causae cujuscun' ipsa comparatione pati bit , quan-que generis, sive per modum con- tum vis nihil adi aliquam potentiam ditioni V aut circumstantiae , perspi- pertinens hucusque determinavericiendum est i hoc enim illud idem mus . sed solum indicaverimus deesse apparet . quod correspondet potentiae , quae in eam actionem terminat. Quod si haec pars aliarum partium actionibus indigeat ut agat, indiget autem , aut temper . aut saltem plerumque & hae eodem modo cognoscendaci sunt, Sc praeter ea , per quid actio ejus iri fluat in actionem alterius . adeo ut partium Omnium qua fluidarum . qria totidarum invicem avndi rationes, Momnium aut ad 3 itam conservanda in . aut ad actiones a vita prodeun tes obeundas concursus, tandem aliquando innotescant; Haec enim om-nta de alia fortassὸ plura Divino ordinata artificio, sicuti faciunt, ut corpus humanum suis potentiis donetur, per quas in actiones descendat;
ta intelligenda sunt. ut quid sint in
concreto potentiae eaedem , aut quid potentiis iisdem in abstracto sum ptis, respondeat, apte & ad normam ejus quod est . non ejus quod cogitatur in abstracto, percipiatur. Quod si ex his omnibus rite cognitis ea ratione, qua in quolibet homine et se oportet, ut iuxta Naturae intentionem agere possit, una , si tamen fieri potest, idea componatur; haec qia in simillime sanitatem in con-cr. to repraesentabit, per quam non
modo sanum hominem ab aegro di-D. Gulielmini Oper. Tom. II.
terminanda, adco ut abunde pateat,
quantum logicalis essentia sanitatis abludat a natura ejus absoluta quam quia est obiecti naturalis, physicam quoque poἰJumus nuncupare 8c
quantum propterea a velitate aberiarent, qui obiecit alicuj iis physici notionali definitione proposita, cen sent se ejus naturam satis docuisse. 3 . Non est tamen credendum, brevicula aliqua oratione . quemadmodum in logicis definitionibus consuevit, ideam sanitatis in concreto complecti posse , cum longa laltem enarratio expostuletur, quae totam oeconomiam animalem in homine comprehendat ; neque enim satis istgeneralibus terminis sanitatem in concreto adumbrare, veluti cum Galenus illam definivit per constitii-
tionem naturalem omnium partium cor
poris ι aut si quis rem aliquanto magis perstringensillam definiret complexum omnium causarum, conditio num, eircumsta Niarum oec. a quibus
actiones omnea in singulis para ibus corporis secAndum naturam conservamuri aut tandem si quis caulas, conditiones , circumstantias , &c. magis specifice determinaret ad compositio nem, structuram, magnitudinem, figuram , situm, libertatem , conne
233쪽
militerque ad essentiam , qualitatem, copiam , paricatem , motum dcc fluidarum, per quae generaliter actiones singulae in singulis partibus fiunt,& earum potentiae iubi istunt, hisce etenim expressionibus nimio plus accedimus ad abstractum , dc remo V mur a concreto, 3e quidem nulla
urgente necessitate , cum sanitas ,
q iae in homine est, non habeat aliam univet alitatem, quam specificam ;qualis enim in uno homine, talis& in altero specificὸ concipienda est ι aut ad summum non alias patiatur differentias , quam juxta sexum, aetatem, &c. quas seorsim enucleare res multi . laboris est. Non est ergo ut quis putet, natu ram sanitatis phylicam, aut in concreto satis attigilli per ullam ex geneticis definitionibus, scilicet neque per Galenicam, quae tantum non ex integro abstracta est ; neque per ullam ex adductis, quae licet magis
accedant ad concretum, nihilominus tamen, quantum licet, ipsum non attingunti sed neque attingere fas est, nisi post perceptam legitimam Physiologiam , quae sola sanitatis in concreto ideam componit
ter omnia consimilem illi, quae inomine reperitur.39. E contra vero cum morborum infinitae propemodum sint differentiae, & qualiter unus aegrotat, taliter non aegrotet Se alter , non licet ita ad concretum accedere in
dicenda morbi in universum sumpti, physica natura , quemadmodum de sanitate fieri posse, & debere re supra demonstravimus ι scilicet potest quidem hujus & alterius morbi specifica natura in concreto, aeque ac
sanitatis cognosci, i sed cum morbi
generaliter accepti, gentialis etiam iit ratio , sub qua diversae morborum classes, de species comprehenduntur ; sicuti in abluacho necesse est ut differentiae omnes praescin dantur, ita ab ejus idea, aliqua in
concreto removenda sunt quaecunque in concreto pariter ejus aciunt differentias , retentis tantum iis, quae in uno quolibet morbo communia sunt; quaeque propterea terminis univetialibus efferre oportet ,
aliquanto quidem minus abi tractis , quam sint ii, quibus exprimitur idea morbi vulgaris, sed tamen plurimum adhuc abstractis. Itaque cum morbus juxta signi Mationem nominis omnibus acceptam, sit impotentia ad actiones secundum naturam , queamdmodum in abstracto importat negationem ellis potentiae, quae facit sanitatem, ita & in concreto similem negationem debet praeserre. Quo circa mente habeamus ideam sanitatis in concreto , coalescent ex omnibus supra indicatis ; ut pari
ratione morbum in univetium conciperemus, oporteret ad negandam
per partes sanitatem , per innumeras alternativas procedere, dicendo morbum in universum elle,
cum aut cerebrum, aut cor, aut
hepar &c. suo non funguntur officio secundum naturam i neque hoc satis esset, sed oporteret per singulas corporis partes pereurrendo addere, cum cor vitiatur aut in compositione, aut in striictura, aut in magni tudine, aut in situ dec. aut perluitur humoribus vitium habentibus, aut in essentia , aut in qualitate aut in motu dic. Haec enim omnia cu'rioaci
234쪽
tiosὸ conquisita corresponderent in fanitatem adhuc magis concreto ad- concreto, impotentiae ad actiones sis movere animus sit, causis conditio-cundum naturam. Licet autem hoc nes &c. quibus ad actiones potentia importaret notitiam in concreto, morbi in universum, S quidem in eadem linea , in qua eoncretum sanit.uis innotestit; cum tamen idem sit, ac cognostere universale per sua singulati x omnia; multiplicitas mot-borum possibilium non sinit, ut hac
ratione morbum universaliter sumptum hac ratione pol smus in concreto intelligere ; neque enim rei indoles permittit, ut eodem modo morbos noscamus in suo genere, sicut Planetas , quorum cognitus numerus valet eorum genericam rationem , infinitus quippe est morborum numerus . & vel unius ornissio ideam universalem vitiaret. Ut igitur mor. bus in universum, in concreto tamen , quantum fieri pote ii, intelligatur, oportet negare non alternative particulas singula S . idecuri re spondentem con reto ianitatis componentes, sed tantum in universum, integritatem eius notenti ae, quae facit sanitatem . sed tamen per terminos, quantum fieri potest, ad concretarctatos . x propterea si cum Galeno ponamus canitatem in constitutione naturali omnium partium corporis; morbus universialiter acceptus crit eonstituiti praternaturalis alicujur, vel aliqvarum areium e .rporis; s vero propius ad concretum accesturi, velimus sanitatem ei se complexum omnium causarum , conditionum ,
circumst isti alium Aec. 1 quibus acti nes omnes in singulis partibus corporis secundum naturam conservantur, erit morbus quodcunque vitiam
m complexu nadio, & tandem si eonservatur distinguendo, tum a se invicem, tum in suas species tu e sit
morbus vitium in quolibet eorum. Sed advertendum, ne cum totum
aliquod universaliter expositum, &ex pluribus coalestens te solvimus in partis Componentes, harum alia iubie, fugiat , aut aliqua clanculum irrepat, qliae compositionem non ingrediatur; vitia etenim hujusmodi. sicuri vitiane consormitatem idear exinde orvi cum subjecto , ita manifestὸ fugienda sunt; ut autem viis remus , Praestat, aut rem intimius examinare, aut ad abi ractiora , 8e universaliora refugere, quae, praeciso- ire sua, nos ab erroribus circa earum differentias & partes, servent incoinlumes. Caeterόm, si tuto procedere'datum sit, quo plura & quo di stinctius de eo . qtibd impotentia est
ad actiones, servata universalitate , cognoscentur , eo magis morbi univer aliter sumpti idea suo objecto fiet
conformion cum tamen in regra consormitas in universalibus nunquam
speranda sit, nisi ad siunnium in specificis , si tamen singulatia cuncta ad amussim sibi exii ant smilia, alias neque in his . sed in linguli tibus
tantum quaerenda. quae sola veri eo n- creti rationem habent. 38. Cum igitur morbus eo pacto, quo in praesentiarum a nobis sit consideratus suam g neticam universalitatem exuere non possit, necessarib eius idea a morbo in concreto diversa existat opus est: cum q. praestet semper. ut inconformitas ab abstractione potius, quam a Distare pro-F f 1 cedat,
235쪽
cedat, praestabit etiam in noltro casu. motbum aliquanto magis abstracte exprimere dummodo vere ) quam minus abstracte & false , praesertim cum stractio non tollat cognitio ianem , quam quisque de morbo quantumvis in concreto habere potest sed tantum suspendat animadversionem. Quo circa nil vetat, quominus, aut Galeni definitionem amplectamur . aut aliam aliquam magis ad concretum vergentem, qualis est, quam superius adduximus , videlicet , morbum esse vitium , seri dese- clam in conditionibus, a quibus altiones in sigulis eorporis partibus secundam nMuram conservantur, cui in eadem linea correspondet definitio sanitatis, videlicet, eo lexus conditionum omnιum , a qιιibus actiones in
I ngulis partibus secundum nam meonservantur. Nomine autem conditionum intelligantur oportet &causae, & circumstantiae, & reliqua omnia enumerata, & plura etiam, quae quis noverit, esse in partibus ad agendum necessaria, excepto tamen ultimo illo determinativo i quoties actio continua non exigitur pet quod, dum accedit, illico pars suam crumpit in actionem. Α vero autem non abludere allatas limitatis & morbi physicas definitiones ex
eo colligere est, quM complexus conditionum &c. aliquanto magis dilucidat, quid sit potentia ad actio. nes, & quod idem complexus in
corpore, licet secundum sitas ultimas & reales differentias non ex is primatur, est tamen id , quod mente. concipimus nomine abstracto potentiae, cuique nomen sanitatis assi-gimus : quod pariter de vitio con ditionum, dee. relato ad impotentiam mente intellectam. ad nomen ipsi tributum , & ad corpus, in quo actiones vitiantur, repetendum est.
o. Poird advertendum est, quod status corporis, vel ejus partium, assumptus a Galeno, tanquam genus commune sanitatis , ct morbi, ea fortasse de causa, quod opposita debeant esse sus eodem genere, juxta regulas logicales nimia pollet universalitate ; siquidem si morbum aliquem definire velimus per statum corporis praeternaturalem, aut per tecellum . naturali statu, quemadmodum plerique faciunt, etiamsi statum , aut recessum ita limitemus ad propriam speciem, ut totus quantus est pateat, necessa tib includemus in tali, vel statu , vel rcce Lia, & actiones praeternaturales, &impotentiam ad illas, & praeternaturales habitudines partium, & earum praeternaturales effectus omnes,
aut passiones, & quidquid in statu praeternaturali illas ponit &conisset vae, & demum quidquid praeternaturaliter inextiterit corpori, haec enim omnia dc morbosa dicuntur, ct morbosum corporis statum dctorminant , eo pacto quo , qu cunque secundum naturam sunt, cujuscunque tandem ordinis fuerint, ad statum naturalem reducuntur. In hoc autem casu nigandum non est, latius patere talem ideam morbi, quam abstractam , & logicalem, ideoque continere in se plura, quae ad morbi essentiam non pertinent, idcirco segreganda . ne cuncta sub eadem ratione considerata in nostro intellcctu , quin & in Arte , ejusque usu, confusionem inducant. HM C
236쪽
Hanc distinctionem tentavit Galenus libro χ. Metbari eapte a. Cum enim quidquid praeter natui am comia ponit corporis statum morbosum , iit , vel vitiata functio , vel affectus eam vitians. vel ejus causa necessario praecedens, vel effectus necessario consequens ; caulam & efiistus merito 1 ratione morbi statim submovit, relinquens affcctum , & vitiatam iunctionem . tanquam ea ,
quibus dubitari potest , an ratio morbi conveniath sed protinus &hanc rejicit dubitationem, ex quo
enim Omnes consentiant, ad morbum dirigi curationis consilia, constetque non ad functionem laesam , sed ad affectum ipsam laedentem curationem adhiberi, affectum qui pii molanctiones vitiat , morbi rationem babere , non autem laesam iuncti nem concludit, reliqua quae in statu
corporis morboso reperiuntur, siquidem antecedant affectum, morbi causas , si vero subsequuntur, symptomata nominans, neque seclusis ipsis actionibus is sis. Hinc loco citato morbum definit: effectum pirse, aut primo actiones ladentem , no
mine affectiis intelligens alterationem, & motum circa materiam factum, seu permanentem , mutata evidenter idea morbi 1 statu, seu constitutione, ad alterationem, seu
4 . Veruntamen lia e distinctio in nostro progressit nequaquam n cessaria est, cum ex filo ratiocinationis sponte suat; siquidem, cum statuerimus, morbum in concreto consistere in desectu, seu vitio conditionum, ad actiones secundum naturam requisitarum, procul dubio hic ille affectus et , aut status. aut constitutio , quae morbus dic debet , hac una interposita disserentia , quod affectus 'generalius quiddam est, defectus vero conditionum quid particularius , omnem dimissurum generalitatem, si conditiones deficientes accurate, ct singillnim in hoc, vel illo morbo
exponantur. Posito autem vitio piaedicto conditionum pro mo ibo , patet quidquid illud esticit non uti
morbum, sed uti causam elle con
dorandum i quidquid verb ab eodem efficitur , etiam si si quid aliud ab
actione laesa, habendum esse pro effectu morbi, quem sive symptoma dixeris , sive epigenem a perinde est. a. Et hucusque quidem progredientes cohaerenter ad id eam, quam habent univers homines de morbo in genere , nobis videretur satis dilucide, ejus naturam tum logicam , tum physicam exposcisse, ad
quam sane omnis ratio postularct, ut referrentur reo ibi orrncs partic
lares ; se ut corum cujuslibet specifica natura logicὸ quidem per actiones laesa si physice velli per defcctum conditionum ad actiones se incundom naturam requi statum exprimeretur. Veruntamen, ea sempertuit apud vulgum in nominibus imponendis inconstantia', ut alia idca regantur in singularibus, alia in universalibus, ob id fortasse , quia
aut casus nomina dederit, aut quod in unaquaque re magis cognitum ab initio fuit, id tribuerit denomina tionis fundamentum. unde est, quod notante Platone in Cratylo non cs Destas sis viri, nomen imponere. Ne rum missam nomisum auctoris, qui
237쪽
rarior omni artifice inter bomines reperitur , sed condonemus vulgo tuam in nominibus morborum incon flantiam , observantes tamen, nomen
morbi modb causae, modb sunctio nibus laesis, modo etiam corporis, aut partis alicujus conliitutioni attribui, adeo ut generaliter quidquid
praeternaturale ingreditur corporis constitutionem morbosam . aliquando morbus dicatur. Siquidem cum
aegrotantes non omnes eodem mo
do aegrotare deprchenderemur , sed plurima esct inter eos aegrotandi diversitas, opus fuit primis inititutoribus, sicuti divertis uti nominibus ad simgulos exprimendos, distinguendosque, ita eorum disserentias, S denominationis fundamenta undequaque licuit , nullo praevio
examine , & absque ulla certa norma desiimere. Hinc quemadmodum notat Galenus 1. Meth. cap. a.
aliquando a parte alsecta ratio nominis desumpta est, ut in pleuritide; aliquando a sympto mare , ut spasmus; aliquando a symptomate. Sc parte coniunctis , ut cephalal gia : aliquando a causa . ut melan cholia i aliquando ab aliis, praecipue vero a similitudine ad aliquod extra positum, ut cancer &c. & s- quidem plura nomina absque e thymo fuerint reperta ad significandos
humani corporis morbos, eorumtamen significatio saepe numero circumscribitur, aut a simplomate aliquo peculiari, aut a pluitum syn- diome, a tir a causa Pliqua. aut otiam a corporis . partisve statu , aut ab limrum pluribus simili sumptis. Hoc cui rint ρ . morbori in singulas significationes examinanti, fiet manifestum , sicuti constabit, plerumque applicata suisse alicui, quod ptae
caeteris foret manifestum a ideo que , quoties constitit de causa , ab hac morbi determinationem sumptam ille, sin minus a sympto mate; &liquidem symptoma non susticeret, quia pluribus partibus corporis commune esset, pars in subdium vocata est, ct quoties innotuit, etiam partis ipsius constitutio; ubi veri, nulla horum ad distinctionem susticere visa sunt, aliunde, pro ut sors tulit, nomina conquit ira. 3. Factii in proinde est, ut quo tempore Medicina in Artis istinam coepit digeri, necessarium fuerit Artificibus de nomina, ct fgnificationes vulgi assumere. multa quidem recti ordinis confusione , obvarias denominandi rationes , quas non debere esse dissormes omnis ratio persuadet. & non modb nondi cmes, sed tales , quae ad Ariis usum, quo ad fieri potest conducant Probabile igitur est huic operi manum admotam fuisse. de quoniam medicina plimb Empirica fuit,& huic nil aliud opus erat , quam morbi in sua specie determinatio, ut similitudo casuum haberetur, in quibus hoc, vel illud remedium , utile per experientiam fuerat depi eis hensium, fortasse non aliunde petita est mo ibi do terminatio , quam a propriis accidentibus: haec enim sensibiis magis obvia sunt, & in quolibet morbo, sicuti in quolibet
alio concreto apparent frequenti csma ι unde vulgi retentis nominibus, de morbi qualicunque cognitione , dimissa tamen eius ei hymologiae aulin advelsione eadem sedulo obse
238쪽
observata; Ze quoniam non alio fine conquisita nisi ut eorum beneficio morbi species ultimo proderetur, signa appellata sunt. Postquam verti de Empiricae insufficientia apud homines abunde conititit, & alia qua sita norma est, qua utilius ad curationem morborum mens dirigeretur , id est poliquam ratio experientiae fuit adjuncta, non abjecta sunt quidem observata ab Empiricis morborum phaenomena , sed adhibita ad revelandam interiorem morbi cujusque naturam , & ejus caularum, quibus meliori cum successit ad finem Artis perveniri posse putatum est, sortasse ex eo, qubdcreditum , eatenus inconstantia esse in effectii Empiricorum remedia, quatenus non iisdem sempet sub conditionibus exhiberentur, ideoque latitare aliquid, quod conditionum faceret differentiam, nequaquam revelandum a pura puraque signorum quam tum vis diligentissima observatione, de constItutione. Et eo tempore credibile est, correctum illi errorem credentium , at mas morborum species. quod spectat usum Medicum, a congeIte accia dentium satis circumscribi posse; existimatumque, medicam morborum in sua specie determinationem ab aliquo intra corpus existente , &ratis ad extra se se prodente , des mendam esse, illud autem mani stati posse, tum 1 signorum in suas causas resoliuione, tum a secti
ne cadaverum , tum a consideratio. ne causarum procat harticarum, tum
a spontaneis morborum solutionibus, tum etiam ab aliis mediis, in
quibus inquirendis, adhibendisque
humana sudaret solertia. Cum autem tale quiddam intus latens se se proderet tanquam causa accidentium,& signorum , visa est morborum
specialis determinatio a causa esse desumenda, praecipud cum lumine
naturae constaret, effectus tolli non posse nisi causa eorum auferatur, eoialtem tunc, cum effectus respiciunt tuas causas, non tantum ut sint, quantum ut existant.
- . Cum autem hujusinodi animadversones ab Artificibus manarent in vulgus, hinc morborum particulatium specifica natura sensim a primaeva significatione, aut a nominis ethymo ad collectionem symptomatum, & exinde ad causarurn dc- terminationem traducta, remanentibus nihilominus prini tuis nominiabus. At ex quo Medicina non ad rationem tantum, sed & ad rationωlem methodum , melius dixerim ad Logices regulas, & ad physica the remata coepit expendi, cum villim fuerit , si accidentia extrinlccus a parentia morbus non siit, sique quod intus est locum obtineat caulle, f
re , ut morbus evanescat, contra
vulgi conceptum; aut si idem promor bo computctur , fore, ut CVan stat causa , contra Physicorum, de
Medicorum placita, qui cuilibet de
novo emergenti suam causam ess gunt , tentata cst distinctio inter morbum , & ejus causam; Cumque non posset a ratione morbi penitus excludi ratio causae fa .morbo quippe accidentia pendere tanquam a causa persuasum erat in & praeterea cum morbus iam censeretur internumquid , oportuit ut inter causas inte
nas aliqua seligeretur , quae poster
239쪽
morbi rationem sustincto, quam cum plerique ab universalis idear morbi xiis vii desumpserint , Ostendetare,
morbum in concrcto non aliud elle astatu corporis, vel ejus partium preter naruram, hunc pro morbo posue- Ie ; & accuratiores, attactiun prirnblaedentem actiones ; putide adtr.Odiun, & ridicule illum iminiscentes tanquam genus in cujuslibet motbi specilica definitione , de pro dii iurentiis adhibentes modo soc, modo illud , sed praecipue pathogn monicam signorum syndromen, sibi ob id persuadentes, fatis correctun fuisse vulgi in morborum st biliendis, quo ad nomen, significationibus, irregularitatem. 1. Nihilominus tamen huic se chioni non defuere qui contradic
ient, mordicus sustinentes, non Mὲium elle morbum , praeter sympi mala , alii praetor causam, vigente adhuc ulli sermonis, cui maxime innitcbantur , alios morbos a causa, lios a symptomate , quemadmodum etiam alios a statu corporis denomia nante. Accedebant loquendi formulae huic potius, quam alteri opinioni faventes; advertento quippe nonnulli , non satis naturam morbi attigit se, qui noverit symptomata qua que nephritidis; neque qui dixerit, impeditam elle, vel depravatam r num sc retionem; aut eorum aliquod vas sanguineum esse disruptum, aut corum partes sentientes dolorifice
esse affectas, visi sinul & noverit, id a calculi prςsentia potia, . quam iverme; aut humoribus acribus derivare , sustinebant non satis esse ad morborum naturam ultimo in sua specie constituendun , aut symptO
mata, aur partis statum, aut si ita placet deficientes in ea conditiones noville, nisi simul constet de causa, partis naturalem statum laedente; ideoque causam csse ultimum differentiale illud, pcr quod particul ris morbi natura debet determinari. Contraria r.itionc , alii prae manibus semcntcs vulnuS, fracturamque, sol tionem videlicet continui, illam in parte molli, hanc in dura; S adve sciat eS , quqcunque fuerit causa fiam gens , aut vulnerans, nullam in se crura dilicrcntiam suboriri, sed eam omnem a modo fututionis continui, aut a parte vulnerata, vel stacta es se derivandam, evidenter sibi prob re poste visi sunt, nihil omnino ad determinandam hujus, vel alterius vulneris naturam facere, caus , quς illud inflixit, considerationem, sed totam clIc quaerendam in statu, quem posuit in parte , causa vulneiam. Et tandem, qui maniam sibi prς oculis posuit, hujus ellentiam & naturam statuit in depravata ratione furori copulata; camque eand esse.& invariatam, quaecunque fuerit ejus aula, quaecunque pars ip m suscitans, & quicunque hujus status ; live etenim a prava uteri , vel cerebri constitutione . sive ab epoto pharmaco , sive a vermibus, sive quem admodum censetur , a bile, ratio cum furore depravetur, semper m nia est mania, licet variabilis sit curatio pro varia viscerum, aut ericientia, aut consensu, & pro divo
sitate cause ipsam suscitantis. 46. Hare , & similia Artiscum dissidia non aliunde fundamenta de ducunt . quam 1 variis expressionibuS, quibus utuntur homines, de simili-
240쪽
AD STATUEND. dec. MORBOR. NAT. 233
milibus, quin aliquando de iisdem
rcbus discurrentes, quarum vis im-mciliato corrueret , si semel inito cunctorum 1 altem Artificum consensu, ratio clara, & perspicua morbi, sicuti in genere, ita & in specie fie-rct communis omnibus, 1 qua recodere nefas citct, etiam si contra reliquorum hominum loqvcndi conlii tudinem forct eundum. Sed hoc neque sperandum est , nisi fortalle, postquam univcrsi homines conscias erint loqui ad sapientum normam, penes quos jus est, notante Platone,
rectam rationem iermonis constituendi: scd hoc moraliter impossibile
est, ct neque, si foret, clus citctin re medica pondcris, ut tantam in mundo , quanta exigcret consueti apud vulgus sermonis variatio, fieri
mutationem mereretur I quo enim pucto est Galenus x. Meth. cat. I. Seu
aspectum , seu morbum appetiale, seu
vitium, seu morbi causam , seu vitii causam , quis velit, id nihil ad emr,itionem , vel prodest, vel obesi sed neque si neonem , aut Dionem hunc vocet quis , modo rite sιnet, neque hic quidem aegrotanti ossiciet ; suis immo si quis promus tu minato eo, tamen , qua ex usu sint egrotantis adhibeat remedia , non solum hic nia
his ofendet, sed st bellissime curahit , ita sive quis, nomen morbi particularis tribuat conditionibus in eo deficientibus a naturali Pr etcripto, sive earum caus, alicui, sive effectibus ; modo rite ad curationem se se
aegro, perinde est. . Restitit ergo, &, ni perperam auguror, restabit semper in momborum particularium ideis inconstat
D. Gulielmim Oper. Tom. II. tia, & diis,mitas non pauca, plerumque abludens ab idea generali
physica, non raro etiam a Logica, multo quidcm cum Artis detrimc to, si ad curationcm nccellaria esset determinatio ejus, quod inter causas internas, morbi obtinet rationem; veruntamcn benignς sortis factum est bcneficio,. ut hululi nodi dctermin
tio, licet fortasse in Physica, cujus finis iapientia ost, plurimum insem
viat ad terum confusioncm cvitandam, in Artu tamen medica, cujus finis est opus ad sanationcm , omnino fatua lit. Cum enim quidquid
statum corporis praeter naturam cor
ponit, id totum, incipiendo . ab a cidentibus sensui manifestis, & alce dendo usque ad caulam omnium remoriti m. m, quςque prima in cia ficiendo est; vel caula sit, vcl effectus , vel utrumque simul, id quod ad opus curationis conseri quam maxime , est, ut distinguamus, . quid in corpore ita cficcus est, ut nullo modo sit causa; quid ita causa, ut nullo pacto sit effectus, & quod rationem causae respectu eccc tuum inseriorum, cisectus vero rct pcdiu causarum superiorum obtineat ; & in hoc postremo, qualis sit mrulus dependentie a causis superioribus, qua lisve modus influxus orga inferior effectus ; Ubi etenim constiterit, cDseeius pol remos, quos lymproin ta dicunt , ita connecti cum causa sibi immediata, ut non inodo tuam productioncm , sed ut ita dicam, continuam reproductionem, seu quod idem est, consorvationem, aut subsilientiam recognoscant. facile est deducere , frustra niti Arificem in abi tionem corum, nisi cogitet de subi