장음표시 사용
151쪽
polluere ac foedere dormientium corpora,vi eius 'foeditatis , etiam animos expergiscentium, quOdamodo participes faciat. Quod si ne hoc quideassequi potest, illud saltem curat, ut pios homines talibus visis contris ando,perturbando,& aDfligendo , ad orationem , ad charitaris ossicia, ad diuinorum sacramentorum perceptione, segni O- res, frigidioresque reddat. Cuius diabolicae calliditatis & malitiae, luculentissimum in vigesima secunda Collatione ca. 6.Cassianus narrat eXem plum. Verum hac de re lustinus Martyr,in respo-sione ad quaestione vigesimam primam Orthodoxorum, diserte docteque sententiam suam exposuit. Nam cum haec sibi ab illis posita esset, quaestio , ad eam ipse qua tionem ita respondet, ut nos hic diximus.Restat quarta,& vltima somniorum causa,quam diuinam rite nominare possumus:cuius potissimum gratia omnis liqc nostrs riinstituta est disputatio, huic enim: vel declarandς Vel illustrandae, adhuc prisdicta deseruiunt.Som ς μου niorum autem, quae a Deo missa sunt, exempla, passim in diuinis libris sunt obuia: nos supra ex sacris libris multa protulimus, pluraq; posset afferti, si quis omnia vellet colligere. teru ut Vis, Mnatura diuinorum somniorum plenius: plani uiaque cognoscatur,q i aestiones aliquot more scholastico distincte quidem, sed carptim breuiterque premingam,multa etiam breuitati seruiens, lectoris cogitationibus integra. illibataque re- seruabo.
152쪽
V AESTIO II I. Quibus signis cognosci queat,sit aliquod somnium a
Deo missuminecne V P OCITER, prout nupc muhi succurrit , deprehendi potest, quodna a Deo sit missum somni u. Primo quiilem, ex praestantia reru, quae per sonantu significanturinimirum si ea per somnium innotescant homini, quorum certa cognitio solius Dei concessu ac munere potest: homini contingere, huiusmodi sunt quae vocantur in scholis Theologorum, futura contingentia,arcana item cordium, quaeque intimis animorum inclusa recessibus , ab omni penitus mortalium intel Iigentia oblitescunt, denique pretecipua fidei nostrς mysteila, nulli, nisi Deo docente manifesta. Somnium igitur, quod citis modi reru cognitionem, dc demostrationem continubit,diuinu esse existimari poterit. Deinden Cc ipsum maxime declaratur interiori quadam mimorum illuminatione atq, commotione, qua .Deus sic mente illustrat, sic voluntate afficit, sic hominem de fide,& auctoritate eius somni j certiorem facit, ut Deu esse ipsos auctorem,ita perspicue agnoscat,& liquido iudicet, ut id sine dubitatione ulla credere,& velit, & debeat.Huc spe
153쪽
imagines,quodam intimo sapore disicermini, ut sciat
quid a bono spiritu percipiant, re quid ab ili ore
patiantur. Nam si erga hac mens homi nu cauta noe sset per deceptorem stiritum, multis se vanitatibus1mmergeret,qui nonnunquam solet multa vera praedicere , ut ad extremum valeat anιmam ex una aliqua falsitate laqueare. Hactenus Greg. apud quem hanc ipsam sententiam, ned plenius ac luculetius
tractatam in ii.8. Moralium, c. I3. lector inueniet. Quemadmodum igitur naturale metis nostrae lumen facit nos euidenter cernere veritatem primorum principiorum,eam quo statim , citra ulla argum etationem, allensu nostro complecti: sic insomniis a Deo datis lumen diuinum animis nostris affulges,perficit, ut ea somnia,& vera, & diuina esse intelligamus, certo chi, credamus. Recte
igitur illud traditur in lib. Eceses.c. A. si a Domino missa fuerit visitano, ne des insomnses cor tuti. ex quo significatur, nonnulla somnia dari homi-mb. a Deo animos eorum mirabiliter vi sitante. H AE C autem Dei per somnia vi litatio, sicut ex diuinis literis colligitur, multis ex diuer- . sis modis fieri solebat. Nonnunquam enim Deus per so innia turbabat,& terrebat hominem, sicut ' εde Abimelech , & Laban narratur in lib. Gene- . 'scos, Terrebis me , inquit Iob, 47. per somnia, ory ' per visiones , horrore concuties me. Aliquando in Τsomno hortatur & incitat hominem Deus ad ρ Jqm magnum quidpiam & arduum subeundum , cer ' μ' tam spem prosperi exitus praesignificando: vetur . '' δ'' in Gedeonis & Iudae Machabaei somniis euenit.' 'Saepe monet,&docet quid hominem agere,aut 'μ' η'
154쪽
Matt.a. rum somnia: huc spectant illa verba, quae sunt in c. 33. libri Iob. uando homines dormiunt in lecto,
tunc aperit aures virorum, ct erudiens eos , inst=uit
disciplina. Quin etiam solebat olim Deus spiritu
propheticum nonnullis in somno largiri: nam in lib. Numerorum,c. I 2.ait Dcus. Siquu fuerit inter vos Propheta Domini, apparebo illi in visione , aut per somnium loquar ad illum. Et apud loelem in c. a. inter alia Spiritus sancti dona , numerantur 3 ε somnia Legimus etiam in s. Reg. Salomoni filius e a Deo promisium in somno prudentiae &sa- pientiae donum , interdum quoque futura alicuius viri excellentia,dignitatis & gloriae, praemonstrata est per somnium , id quod adolescenti Io-Gςπ-LI. seph , & Mardochaeo accidisse legimus in sacris Gib. U. literis. Quibusdam praeterea in somnis patefacta 'c , ,s symx diuina mysteria,cuiusmodi fuit somnium Ia- Dahiil ςQb mystica scala,& Danielis de regno Christi .Denique praesignificauit aliquado Deus,
dc praedocuit futuros rerum humanarii euencus: cuius generis fuere sonia Abrahae, Gen.Is. Pharaonis, Gen. i.& Nabuchodonosor,Danielis 2.&4.
Martii VARIIs item modis diuina somnia ho-mbdis di minibus contigerunt, interdum cum magna cornina eo poris & animi commotione di horrore,ucut ac-.tiis junt cidit Abrahae,& Nabuchodonosor.Nonnunquapomum. datum est alicui somnium, sed non eius sonuiij intellcctus. sicut in somniis i haraonis& Nabu- a. Dan. chodonosor animaduertere licet: Danieli tamenc terisque prophetis, simul cum somniis, intelliis gentia eorum diuinitus suggerebatur. Quamquam duorum somniorum, quibus Ioseph su-
Gen. I. pra fratrus ipsius futura dignitas & potestas praesignabatur
155쪽
signabatur, nulli tuc datus e si intes lectus:sed postea ipso eventu , succestuque rorum veritas eoru somniorum cognita est, atque comprobata. illa quoque in somniis diuinis varietas cernitur : alia enim clara sunt, dc aperta, cui denter res ipsas h-gnificanti aiaut fuere somnia beati Ioseph , trium. Magorum,dc D. Paulinalia vero sunt m uoluta i dccbscura,per varias similitudines tecte aliquid in- si antia, huiusmodi suere somnia Pharaonis de septem spicis,& bobus, de Nabuchodonosor de statua Sc arbore, necnon & pincernae, atque pistoris ipsius Pharaonis.Ad haec,interdum videturia somno loqui cum homine vel Deus ipse,ut in somnio lacob. Se Salomonis , Vci angelus, ut 1n Gen. a. somniis beati Ioseph vel homo aliquis,ut in stamnio Dri Pauli. Praeterea saepe Deus vltro mittit iri.
somnia,non tauquam etiam rogatu S, quemadmo- I. ct a.
dum interpretationem somni j, quod acciderat sessior. Nabuchodonosor, Deus in quiete tradidit Danie 16.li, qui ea ab ipso vigilans iniciarissam a prccatione Dan. a postulauerat. Qum fuisse quodam apud Ha bra os admirabilem quandam rationem de consuetudinem in rebus maxime dubiis atque Frauisti inas, consulendi Deum, ut quod verum. esset, aut quod facto citet opus per somnia indicaret, ex cap. 28.
erimi libri Regum intellisitur. Postremo quaedasomnia diuinitus data respondent antecedenti bus in vigilia hominum cogitationibus & curis, ad hoc gemis referri debet primum somni u Nabuchodonosor , a Daniele 2. capite narratum,
itemque primum beati Ioseph , quod in capite primo narrat Diuus Matthaeus,atque illud Annibalis supra memoratum , illud quoque Scipionis
156쪽
AE milia ni . a Cicerone, vel acute confictum , vel dilem lsime narratum.
Cur Deus in somno arcana siua hominibus reseret
V M animus hominis in somno, ratnime docilis, minimeque habilis id percipiendas res diuinas elle videatur , dignum sane videntur inquir icione , cu r Deus per i omnia de arcana suae pro uidentiae, & mysteria rerum coelestium non raro doctre homines voluerit. At enim vero. mal- si uin- tas et iis rei, variasque causas afferre posuimus. que cau Primam causam tangit Hippocrates in principiose cur libri de Insomniis, animam hominibus in vigi- dormie- ita variis disseingi occupationibus, grauib. disti- ιι bus neri negotiis,curisque disseahi: per sensus item multa di exteriorςs euocari ad ea , qti ae extra ipsum sunt, ruinitus de per varia eorum sensuum spectacula diu aga- revelen-ri , multiplicique rerum humanarum si epitutur. interpellari, & a sui, rerumque coelestium con-Habia sideratione avocari, incertis. praeterea fluctuare Iior ani- deliberationibus, variisque studiis& affectibus mus no- aestuare,qui non sinum eum, quod verum Sc re-φη in chum cae, id aut liquido cernere,aut incorrupte sono . iudicare. Contra vero in quiete Ndomno , ab percipie eiusmodi olim ib. interpellatoni b & impedimedi diri- tis vacuus tu liber animus, tibi totus prcesens δύna reue- pristi, est. sibique attendit, in se suas omnes voiamnes. res , atqueiacultates collectas & coniunctas ha,
157쪽
bet, expeditus & acer ad intelligendum , atque omnium quae illi extrinsecus obiecta sint, amplissime ac facillime capax. Alteram eiusdem rei
causam hanc ponere licet,quae vigilantes accipimus, ea solemus subtiliter ratiocinando discutere dc examinare, reuocare ad calculos,atque humanae rationis trutina diligenter expendere: ad rationis enim normam exigimus omnia: cui si congruant quae nobis oblata sunt,a nobis approbantur, si discrepent, abiudicantur atque reiiciuntur. In so inno autem res sibi obiectas animus hominis citra exame accipit, paratior prompti orque ad vilis diuinitus datis credendu, atque obsequendu . Constat autem inter omnes qui de reb.diuinis scripserui ad eas res no tantu intellectu, sed etia astectu, de quod a animi quasi sensu, gustuq, percipi edassatius elle agi Sc Regi hominem extrinsecus, quam ipsum agere se, dc auditore esse potius,qua arbitrum,& exi sti maiorem, denique simpliciter credere potius, quam causas credendi disquirere & ex pedere. Tertia causa ex Aristote Aristotelis libello , qui inscribitur de Diuinatio-lαne. quae fit ex lomniis,desumpta est: ait ille, QU-cunque motu, quo animus dormietis extrinsec- pulsatur er cietur,quamuis leuem 2 exiguu, maenam tamen habere vim commouendi animum, vehementer Jus in lysium imprimi, atque alte in eo inbarere:
id autem sieri propter noetis silentium , ct sensivum
exreriorum Sacatsonem Ur quietem , atque omnium, qua animi intentionem remittere solent, Uacuitatem , tunc enim sensibis somno consopitis, languent eque corpore', quae extra sunt nequaquam siemmntur. Quapropter opportunissime Deus eo tempo
158쪽
tempore docet hominem sine ulla eius pertur batione, sine aliorum hominum obseruatione, denique sine vibus rei interpellatione: praesertim autem,quia quo magis animus noster a sensuum consociacione,& corporis contagione abstrahitur, tanto videtur estici vegetior, e& acrior ad res diuinas intelligendas. In somno autem, qui est imago quaedam & repraesentatio mortis, videtur animus quodam modo seiugari a consortio corporis,eiusque vincplis, si non omnino, certe aliquatenus relaxari. Quartam causam esse arbitror,ut ea re ostendatur, quanto sit Deus potentior , & essicacior ad hominum docendum &erudiendum , quam sit alius quiuis homo: quippe homo hominem docere, nisi vigilantem , audientem & attendentem non potest: Deus autem, etiam altissime dormientem, atque somniantem. Quo satis declarat se in omnos humani animi vires , ac facultates summum imperium,& esticacitatem habere. Quintam causa.n equi-dcm potuerim , ne videlicet quispiam existimaret, mortem auferre homini omnem scientiam: aut non esse aliam viam rationemque comparandi scientiam , quam per sensum , discursuinque rationis, dc ex antecedenti aliarum rerum cognitione. Αuerroes quidem super libello Aristotelis de Diuinatione per somnia, in commentario suo, non auder inficiari prophetiam polle homini accidere,vel in somno, vel per reuelationem, negat tamen ea ratione vel a ries, vel scientias speculati uas posse ulli cotingere.k itit,inqi id est natura hominis r uniu istitur duntaxat erit intelligendi-discendi modus, scilicet intern ni s
159쪽
sensibus ariys item praeceptis,experimentu,diligentique ratiocinatione. Nam si prater communem , ct usitatum discendi modum, esset hic alter persm-nia,vel reuelationem,cum is mulio sit facilior, atque praestantior,ille alter quo di cibor ct laboriosior est, eo magis fuisset superuacaneus, non igitur datm essethsmsni. Deus namque , ct natura nec frustra
quicquam faciunt, , de 3s, qua possunt fieri, quod
melius ct praestabilius est, nunquam non factunt. Sic ille. xae sane argumentatio, non esset plane in nrma, liquisquam diceret, nemo tamen nostrum id dicit, modum illum discendi per somnia , vel per reuelationem, aut esse homini naturalem , aut esse frequentem , & usitatum. V rum haec Averrois commenta, ut alia ςiusdem, de scientia, potentia, & prouidentia Dei, & humani animi natura,ex inscitiae diuinarum reru,&impietatis fonte redundantia, quam sint inerudita, obtusa, faliaque satis liquet vel solis exemplis quae memorantur in sacris literis, Adami, Salonis, Danielis, multorumque Prophetarum , quibus multarum reru scientia subito data est a Deo.
quin etia Beseleel, & Oliab, quos in libro Exodi proditum est, subito diuinitus edoctos, Mosaycum rabernaculum, simul
cum omnibus eius instrumentis atque ornamen- ctis,summa arte
160쪽
minibus,non autem sapientibus. Error Aristotelisse Cice
E L hac una ratione Aristoteles& Cicero omnium somnioru,quae diuina creduntur, fidem & auctoritatem elevari, & eludi posse putauerut.mui qua somnia, inquiuia darentur hominibus a Deo, ea non obscuris ct indo
ctis hominibus,sed viris sapieita prurinitai pra λα-
rib.dari,parerat.In quo refellit eos φ di itinctione diuinorusonioru , eoru dico,quas vere diuina sunt ab iis, quae no sunt,esse tame falso putantur. Cur Da planὰ ignorauerui. Enimuero Dij Gentiliu, quos mones so fuisse Daemones nobis Christianis nequaqua du-ma olim bium est, quemadmodum futuros rerum huma-da e sob narum casus & euentus certo prouidere, ac scireris erint non poterant ,id enim solius Dei est, ita nec eos Non Dο- certis,aut verbis,aut signis praedicere,ac praena Octis re strare poterantiQuapropter somnia,quibus prae-Prudeli significabantur futura,non dabant viris doctis &bu , sed prudentibus, videlicet ne illi eorum somniorum imperi' vanitatem , ac falsitatem deprehendentes,auctoris, 2 ciritatem ipsorum Deorum apud alios consereret, temptis eorumque oracula tanquam diuinitatis vacua, &simis hρ- inania veritatis, in publicum etiam vulgi ludiminib. btio & contemptui exponerent:dabant igitur ea