장음표시 사용
161쪽
peritis, maxime vero superstitiosis: ob idque ad
credendum quiduis, satis per separatis atq; pro- tensis. At vero somnia, quae a vero Deo misia sunt, ea legimus plerumque data viris sanctitate, ac sapientia eximiis, ut Abrahae, Iacob, Salomoni, dc Danieli. Data sunt tamen etiam nonis nulla viris non admodum doctis, sed pietatis tamen,ac innocentiae praestantia clarissimis:excellens autem virtus & pietas dociliorem reddit hominis animum , aptioremque ad rerum diuinarum perceptionem, quam humana vel prudentia, vel sapientia. Qui enim mundana excellunt potentia,vel sapientia, hi fere sunt aut impii aut superbi,aut turpissimis inquinati flagitiis:qu res coelestibus doctrinis diuinasque illustrati se his nibus, aditum ad animos hominum, penitus oc- Σω αcludunt. Nec me fugit, etiam quibusdam sce- ma .fi' leratis atque impiis hominibus, ut Pharaoni,& - , Nabuchodonosor , quaedam diuinitus somnia is iue eontigisse, sed haec illis, nec ipsorum praecipue a
causa, neque cum intelligentia eorum somnio- tum data sqnt:quo scilicet,illi eorum interpreta- iationem,cum apud suos sapientes inuenite non possent, a veri Dei cultoribus eam petere cogerentur , atque ea ratione verum Deum agnoscerent, ac venerarentur, eiusque seruos in admiratione,& honore haberent:id quod somnia Pharaonis,& Nabuchodonosor a iIosepho, dc Daniele inter . pretata manifeste declaranς. i
162쪽
Cur disma somnia nonnumquam sint obscura, ct perplexa.
E D cur di u i na somnia non semperiint clara, & aperta, sed obscura, de perplexa, & aliarum rerum imaginibus, ac similitudinibus inumbrata, && ostula ala, nec aliis tantum , sed etiam iis,quibus dantur, minime conspicua, causas rimemur,& aperiamus. Dij gentilium, hoc est Daemones, quia certam futurorum eventuum scientiam habere non poterant,ad significanda futura,dabant illi quidem non raro somnia, sed obscura tamen,& ambigua , qmeque ad diuersos, etiam contrarios euetus facile detorqueri,& applicari possent, ut ad quodcunque cecidisset, somnium quadrare videretur. Quod si somnia euetis minime respoderent id non fallitati somniorum, sed interpretum inscitiae, qui somnia propter obscuritatem, ambiguitatem non rite essent interpretati adscriberetur. At vero somnia,quorum auctorem fuisse Deum ex sacris literis cognouimus, saepenumero distineo,& explicate tradira sunt,qualia legimus suisse Abimelech,Laban , Iudae Machabaei, Salomonis, B. Ioseph,& trium Magorum. Non est tamen negandum quaedam somnia esse data recte,&obscure, sed hominibus gentilibus, ad eum nempe finem , ut intelligentiam eorum somnio-Iu,cum no ab aliis,quam a viris sanctis accipere
163쪽
possent,& ipsos Dei seruos honorarent,:& summa Dcum reuerentia, ac veneratione proseque rentur. Si quasvero somnia etiam seruis Dei obscura data sunt , propterea id fastu:n est, ut eo- ' rum sensum atque intellectum , summo illi studio , assiduis precibus , multisque lachrymis a Deo flagitantes, tandem impetrarent , & propter dissicultatem impetrandi, pluris facerent, MCariorem haberent. Denotatur prςterea Obicuritate somniorum, earum rerum , quae significantur somniis obscuritas. rid de quod per imagines. similitudines, breuissime plura, & sublimiora mysteria significantur, quam si apertis, &propriis su i flent expressa vocabulis. Nam quam mult/,quam varia,quam profunda mysteria, una illa statua Nabuchodonosor in quiete visa ad umbrauit, qui si nilient propriis verbis efferenda, vix longissima oratioue declarari potu 1 ssent.D niq; Vult Deus nonunqua, somnia esse ad aliquod tempus occulta,& incognita. quoad nimiru, ipso
euentu,reruque successis,eorum veritas agnoscatur,&coprobetur:quod in duobus illis losephisbmnii ,pro motionem eius ad summa potentia dc dignit tem praesignantibus, liquido cernitur.
An licitum Christiano homini,sit obseruaresomnia. VAE taguntur his verbis difficultates,& prior quide est,an si x fas Christ ianis,cui riose somnia obseruare:ad quam facilis in proptu resposio.Etenim quaeda somnia licitum
164쪽
licitum est obseruare, quaedam vero minime. Qua Principio,somnia quae bonam,vel malam corpo-tuορ ge ris assectionem aliquam,morbosque tam animi, is Vis so quam corporis significant,utiliter a medicis tamnio A. animi,clu m corpὀris obseruantur dc expendun-nὸ Ohio tur Tum, somnia,quae nos crebro infestant, territant,conturbant,&vexant,animaduertere qui, bus ex causis accidant, ut vel noti effectus igno-
, ct eis ta Dottis camas lcrutemur, ac teneamus: vel ut rationem aliquam ineamus eam a nobis mole. stiam depellendi licitum est,& a sanctis viris sae,pe usurpatum.Legimus enim apud Cassianum in Collatione M. veteres illos monachorum magistros & rectores,in perquirendis, & excutiendis quorundam. somniorum causis, diligenter esse versatos. Postea obseruare iomnia, quatenus millis pernotescit homini veritas aliqua pertinens ad scientias speculati uas, vel ad res geredas conserens, nec ut superstitiosum,nec ut vanum damnari debet. Denique, somnia quae nos saepe commouent,& incitant ad flagitia , considerare num' a Daemone nobis subiiciantur, sicut contra, quibus ad bona prouocamur & instigamur, veluti ad caelibatum, largitionem eleemosynarum ,&ingressum in religionem, ea ponderare num a Deo nobis mi sta sint. non est superstitiosi animi, sed religiosi,prudentis, ac salutis suae satagentis atque solliciti. AT vero, cuiuscunque somnij, quoquomodo nobis contingat, etiam li raro, si temerὸ, si fortuito eueniat, putare habenda esse rationem, curamque suscipiendam, stolidi hominis est , ne dicam stulti. Supra enim ostensum est, maximam partem e
165쪽
partem somniorum nihil veri, & certi habere, sed vanitatis, ac temeritatis esse plenissima. Praeterea obseruare somnia,qua si esset in ipsis aliquid diurnum , scilicet quale Gentiles existimabant esse in garritu ,volatu,cibatuque auium,& In extis animantium, atque ex illis praenosse, ac diuinare velle futura, non modo non est licitum, sed est in scriptura grauissime reprehensum, damnatum, Sc interdictum, non minus sane quam Magorum, & Incatatorum maleficia, quod ex cap. I9.Leuis. ex J 8. Deuteron. ex 3 . posterioris libri. Paralipomenon, aliisque sacrorum voluminumi locis perspicue intelligitur. Et v eris scire velle futura, quae Deus in sua totius potestate posuit, arrogans & i mpia est curiositas. Putare autem certa futurorum signa contineri in somniis,quς nullam cum rebus futuris connexionem dc conu
nientiam habent, fatuum est parum dixi, plane impium,& stultum est, hoc enim arguit elusinodi somniorum obseruatores, stultis, impiis, re ab- . surdis opinionibus esse infectos, atque deprauatos. Nam , vel isti purant res olimes futuras , ex naturalibus causis pendero,& hoc falsum est, vel eas res quibuslibet soniis significari polle, quod plane stultum est : vel futura omnia certo proui-' deri, sciri a Daemone, quod est perquam impium: vel denique a Deo promiscuς , aetque in- 'discrete per quaelibet somnia, & quibuslibet ho minibus, praemonstrari futura, quod esse absurdum, nemo non videt. Ad extremum, tanti facere somnia , & usque adeo pendere ex illis, ut ad eorum quasi normam dirigat quis omne vitae suetratione, & respectu habito ad somnia,actizones,. - L Mn pS xiδν Coos
166쪽
& negotia , vel suscipiat, vel omittat, non mo do praestantia hominis indignum est, sed olet etiam fatalem illam Stoicorum, toties in Ecclesia damnatam , & a melioribus philosophis ex-Misib, plosam reiectamque necessitatem. Quod si me nitri sitis Vituperantur, & a sapientibus redarguuntur est ιις ἡ Astrologi,qui res humanas ex astris, quali se sas de religatas omnino pedere arbitratu Ceo ma-siis, is gi prose io,repreh&Mi sunt superstitiosi tam
in ' niorum obseruatores, quo magis asstra dignitate naturae aequabilitate motus, constantia ordi- nis, amplitudine potestatis, de praestantia effic citatis , somniis antecellunt.
Cuius hominis sit rite interpretari Fomnia.lD posteriorem quaestione, qua qua
I itur, cuius hominis sit bene in te pretari somnia, hunc in modum respondemus. Somniorum quae vim habent ad aliquid lignificandum, &obseruatiore, atque interpretatione digna sunt, ea non cuiusuis hominis est interpretari. Tria enim huiuLmodi somniorum genera distingui possunt: nam multa sunt naturalia, quardam humana, nonnulla etiam diuina. Naturalium somniorum interpretatio , non est dubium, quin solertium & doctorum physicorum, ac medicorum sit propriareorum maxime,qui norut similitudines in somniis ostensas coparare inter se,& quarum rerum : . smilitudi
167쪽
similitudines esse , & ex quibus causis proficisci soleant , discernere, similiter, ut qui figuras aliquas & imagines dilaceratas sumens in manus, earumque partes dissipatas , benὸ componens inuicem, apteque conformans , cuius rei fuerint similitudines, hoministe, an equi , an aliarum re-Aum, acute dispicit, Vereque iudicat. Humanoruautem somniorum, ita erit quisque sagacissimus coniector, & idoneus, ac veridicus interpres,ut fuerit rerum humauaru peritissimus,& callidi Disimus,& ingeniorum item, studiorum, morum, dc propensionum , qo: in variis hominibus ma- .gn m quoque Varietatem habent exquisita,mula isque confirmatam experimentis notitiam sit indeptus,quasi venas omnes rerii ciuilium & hu-
manarψm tenens . Cuius autem sit exponere di-
uina somnia, in proptu est intelligere: patet enim meminem interpretari ea posse ,rnisi diuinitus aD AEatum & eruditu. mo enim nouit, inquit Paullus primae ad Corin h. secundo, qua Dei sunt, nisi
spiritus Dei. Prisertim vero cu diuinorum som- niorum significationes,ex. splius Dei consilio,dc voluntate sint ii stitutae, ob idque solius Deirς- uelatione, nutae hominibus esto possa nt. Quocirca regem N huci donosor somni, sul,quo maxime territus fuer l,s icitum, & amium, quod pius somni j rationοm ex nullo suorum sapiet
ixum cognoscere potuisset, sic affatus est Daniel, 2 sterium, quod res interrogat, agi,amoti, arustices, ct sapientes nequeunt indicare regi: sed est
Dem in coelis reuelans mseria.
IAM BLICus existimat diuina somnia fere no cotingere hominibvsmisi aut primo aut L 1 extremo
168쪽
Iamblici extremo somni tempore, videlicet, quia tuneoprnto,de animus hominis, aut nondum est cibi potusquo tempore Vaeoribus occupatus,& oppressus: aut iam eua, quo diui nescente somno, vaporumque discussa caligin na son a ex illis sordibus einersus animus, purior & aeotingat crior est ad diuinas illustrationes accipiendas. homini- Quapropter vates, ac somniorum interpreres, bin refu- m more habebant, ex deferenti b. ad ipsos som-tatur. nia sciscitari; qtio ea tempote ipsis contigiiIene: nam si profundo somno adcidissent, ea plane a, diciebant, rati non esse consentaneum , animo tunc obruto, S demerso,dsi coelitus somnia: sin autem somnia i lis accidissent , exeunte somno ,
& animo ad suas functiones prope iam expergi L cente, tunc ea somnia diuinitus missa, Deoque auctore digna iudicantes, ponderanda sibi.& i terpretanda stipiebar. Legenduη etiam est Philostratus in eap. 1 . lib. a. de vita Apolloni j Vo-runtainen Iamblici documenta ex supersutiosis AEgyptiorum sacerdotum obseruationibus , velut dicam verius, figmentis, quorum fuit ille stu- diosissimus, exprompta sunt Deus nempe, istius inodi temporum legibus non .st alligatus, nee
opportunitate temp0ruin eget ad operandum, ubicunque enim vult, quadocunque, & quibuscunque vult , sua inspirat somnia potest n.quouis tempore,initi etiam sine tempore sedare subi-- agitationem humorum, traquillare spiritu in animalium iactationem,purgare phantasia,me tem illustrare, animumque ad percipienda diuina somnia idonee comparare. - -
169쪽
An in somno iber usu rationis,ct voluntatis 6se queat. EpENvMERO in somniis, prael ertim quς doctis, prudelibus, dc Saepe in sanctis viris cotingui,animustio somnio si minis, quod pertinet ad usum ra- berest rationis, & agitationem mentis,so- troms tutus, expeditus, ac liber est. Etenim non unquam sus. ratio dormientis plane cognoscit res simplices, easque vel coponit in vicem, vel disiungit, ratio- sinatur, iudicat, miratur, noua quaedam inueniti quin etiam ad se ipse animus conuertitur, & ad suas actiones conssiderandas, & diiudicadas acie suam,Vimque reflectit, cunctatur, haeret, dubitat, secum ipse disceptat, an tunc homo dormiat , necne. Haec autem liberum esse tunc ra- tationis usum, manifeste demon strant. Non pro qη pterea tamen existimandum est, quia in somno 'Dm
interdum soluta est vis rationis , esse itidem per. g ι fecturn liberi arbitri j v sum. Nam ad plenum &perfectum liberi arbitrij usum opus est persecta . μ' nominis libertate, hoc est , solutione omnium V1--
sensuum ,& potςntiarum , ita ut sit ipse homo, qui tunc agat, nec aliunde agatur , sitque dominus sui, atque suarum omnium actionum , & in potestate eius sit tunc hoc, vel illo modo agere, aut etiam nihil agere: id quod in somno nequaquam euenit.
170쪽
De somnio Salomonis,in quo donum sapientia a Deo promissum ei, ct tributum est. AE T E R V M nonihil habet dissicultatis, quod legitur in 3. lib. Regum,
cap. 3. Deum in somno visum este Salomoni, iussisseque ut peteret ab ipso quodcunque omni u maxime. optaret:ipsum autem petiisse sapietiam,& prudentiam bene re- sendi populum , cui prorat posthabitis omnibus aliis bonis, quae tamen Principi Fus huius, mundi, super omnia, concupiscenda, & expetenda videntur:eam porro petitione usque adeo ..placuisse Deo,ut summa ei tale daturum sapientiam,& praeterea quae non postulatIet bona , cum ii lati sti me largiturum polliceretur. Ex qua nam ratione ipsius scripturae, satis intelligi videtur. Salomonem in illo somnio solute ac libere , non
tantum ratione, sed etiam voluntate esse usum: neque enim illa eius petitio facta in somno , ta- topere Deo placere, tantumque sapientiae munus promereri potui flet, nisi esset ex libera voluntate profecta. Haec di cultas tribus modis
Solutio post et ducuti , ac dissolui. Nam primo quidem triplex. responderi posset illam Salomonis in somno pe-
titionem, placuiste Deo, non per se . sed propter antegressam eiusdem in vigilia simile quandam . petitionem,ex qua scilicet illa in somno extitit. Salomon enim ardentissime expetierat,& a Deo postulauerat donu sapientiae , ac prudentiae: hanc eius