장음표시 사용
101쪽
minis desperata, surrexit. Corona circularis formae est: se munitiones etiam per circulii atque in circuitu fieri solet. Sic uno eodemque osncio &ab inimicis defenderis dum credideris, & a Domino coronaris dum in fiae usque profectus fueris. Apud seculum autem, aliud est scutum, aliud
corona: apud Deu vero, ipse est scutu, ipse est corona: quasi scutum protegit, quasi Deus coronar SVd quoniam vocatio Domini, ut supradictum cit, omne meritum pr. aecedit, ileciti vcnit cligitum, sed facit. Idcirco nunc luec dicitur scutum seu corona bonae voluntatis diuinae,& ideo gratuita appellatur, alioquiniusta diceretur. Corona vero etia victoria interpretatur, uti meminit Aulus Gellius lib. s. noctiuAtticarum, cap. 6, de multifariis militaribus coronis quarum quae nobilissimae erant, has ferme esse dicit, triumphalem , obsidionalem, ciuicam, muralem, castrensem, naualem. Gratias igitur agamus Deo, & deprecemur illum,ut in bona voluntate sua ipse sit scutum & corona nostra, ut nu- quam recedamus ab eo, ut sequamur illia,& dicamus quum Hieremia Thren. cap. 3, Bonum est praestolari cum silentio salutare Dei. Caeterum 'uiescat Pelagiana dementia
nam quum sibi ex se aliquid boni falsue applicare nitatur,
vero potius donatore fraudatur.
D Omine, ne in furore tuo arguas me , neque
Titulus huius Psalmi secundum Hebraros, est, Ad victo iam in organis, super odiauam, Psalmus David. Vbi scito
quod octaua nomen est instrumenti musici octo chordam, sicut dicitur monochordon,unius chordae Longum autem Cen .& esset de sacramento huius numeri plura exempla reuoca-3.petr . r. re: octo animae ingressς sunt in archam Noe, quae in dilui. Reg. is uio saluatae sunt: Octauus filius Iesse, Dauid fuit, qui & de Go. II. & speratur a patre, & a Deo salus eligitur : Octauo die sebreuit .az. Moyse circunciditur infans, 3c immundus esse desistit:Zacharias quoque, pater Ioannis, octava die circuncisionis
102쪽
si ii sui,loquitur: Et post dies octo transformatur Dominus Luc. t
in mole. Vnde Psalmus ille per octonariti numerum salutis Luc. . nosse. ae perfecte mysteria pra ignat. Et potes arbitrari preces hic fundere David pro octaua, hoc est pro futuro seculo. Praesen ς enim seculum reuolutu ac completum & quasi hebdomade commesuratum, septenario signatur numero S septimum dicitur. Futurum vero seculum octauum ap
pellatur, veluti quod septimum sequitur. Sensus etia istius tituli talis esse potest, Psalmus David super octauam, id est
aptus decantari in tali musico instrumento. Advictoriam in organis, hoc est in cantib', eo modo quo inter cantores conatur unus chorus altu superarevocis exaltatione. Neq; hieorganum, nomen est instru menti, sed modulationis duntaxat seu cantus. Vnde hoc loco Hieronymus pro organis
legit in Psalmis titulum sic vertens. Victori in psalmis. Psalmus David super octaua. De argumento autem istius Psalmi, ad literam loquitur de Davide afflicto: sed legimus ipsum quater afflictum : scilicet in persequutione a Saule, in reprehensione a Nathan, simul quum morte filij, in co- , .
iuratione Absalon, & in percussione populi ab angelo, ob
ostensam qua superbe & contra legem iussit populum nu- ri merari absque datione argenti, quod in tali numeratione ' npraecipiebatur aequaliter dari, Exodi ca. 3 o. videlicet dimita st 'diu sicli, ne diuites ob id sanctiores se pauteri reputaret, si plura dedissent. Et qua iis, plurimorum sentetia, huc Psalmum editum recipiat pro expiatione istiusmodi sceleris in hac dinumeratione populi, nos nuc aliter sentiemus. Naquia hIc explicantur pluries inimici Dauidis,& David pstit non mori, fatis excluditur eius amictio in hac deuastatione sui populi, in qua petiit etiam pro eo mori. Nanque primi Paralip. cap. M.quu Dauid leuas oculos, vidit angelu Domini state inter caelii & terra, & evaginatii gladiu in manu ei',& versum cotra Hierusale,dixit David ad Deli, N5 ne ego sum qui tum ut numeraretur populus λ Ego qui peccaui, ego qui malum feci, iste grex quid comeruit 3Domine
Deus meus,obsecro vertatur manus tua in me, & in domu patris mei, populus aute tuus no percutiatur. Ecce quomo-ἀo tuc voluit mori, ut plebs Israel saluaretur, tame obstiti;
103쪽
quod sepe pro malo gregis delinquit vita pastoris, & pG
demeratis su Dditorum,disponuntur acta regentium. Superest igitur alio diuertamus argumentum istius Psalmi, quaerentes. In afflictione quam passiis est David a filio Absalon, Deus inuenitur iratus, & ipse Dauid territus, qui tunc multa humilitate demostrauit nudis pedib'& operto capite incedendo, petens ab inimicis liberari. Quapropter non erita vero dissenum, si nunc hunc Psalmum interpretemur de David ad Dei auxilium confugiente in hac fuga sua a facie Absalo. Et more humano rogat ut neque verbo arguat, neque opere castiget ipse in Deus, tanquam indignatus. Et
vere sic fuit, quoniam sicut pater & arguit & castigauit eum. Neque enim si pater stium virgis cedit, eum propterea non diligit, sed emendato filio, saepe virgas in igne prosicit. Quomodo Deus,ubi Dauid de adulterio quii Bersabea,& morte Uriae correptu vidit, statim omnia eius sagella dissipauit. Et certe frequenter multa miseratione hac poenas infert Dominus, ut nos a peccato deterreat & reuo cet. Iuxta illud. 2. Machabarorum, Etenim multo tempore non sinere peccatoribus ex sententia agere, sed statinet
ultionis remedium adhibere magni beneficij indicium est: quando ut inquit Gresorius ) mala qine nos hic premia n ad Deum ire compellui. Et profecto diuinam maledictione incurrimus, si Dei medicina aegrotamus. Nam maledictum ferrum quod ex lima contrahit rubiginem. Nemento etiam quod hic poenitentium primus est psalmus: considerandum quoque, quam sit verborum istorum congrua, salutarisque positio. Nam furor in praesenti, ira in futuro esse dici potest. Non autem supplicat David Deo patri sicut de aliis visum est) ut non arguatur, sed ne in iudicij seueritate culpetur. Quapropter vere poenitentiam agens, clamat ad Dominum, veniam de commissis postulans, ammasque quibus afflictus, ingemiscit, atque narrans dicit, Ne punias me , Domine, secundum rigorem iustitiae tuae, ut iudex iratus, sed secundum dulcorem misericordiae tuae, ut pater benignus . Consequenter etiam post redargutionem,' correptionem subiunxit: & quaquam Deus a furore & ira,
ct ab omn irrorsu s passione libςr sit, prophetae tamen .
104쪽
p numero huiusnodi affectionem ei tribuerui, persuad
re studentes lectoribus, quod omnium hominum Deus curam habet, ouod omnia videt & audit, quod hetatur & tria satur, & iudicat, & furit, & irascitur, & qua cuque alia huiusmodi eum facere dicut, ut saltem hoc pacto timore correpti homines, desistant a vitiis r siue aliter ab humanis operationibus Prophetae diuina declarant. Et quia qui loquutur & qui audiunt, homines sunt, humana lingua exprimul quod loquuntur : neque enim possibile est ut alio modo loquantur qui in corpore sunt, quam corporaliter. Nam "ies Barbaros alloquimur, illoru lingua utimur, & quupueris aliquid dicere volumus, eorum more balbutimus:&quanquam valde sapientes simus, ad illorum tamen humilitatem condescenaimus. Haec igitur tibi sit norma uniuersalis pro affectibus quos Deo tribuimus. Nunc subdit Propheta, Miserere, dcc.
Miserere mei, Domine, quoniam infirmus flum
sana me, Domine, quonia conturbata punt ossa mea.
In miseria constitutus David propter scelera sua, misericordiam petit no rerum suarum, sed sui. Et quantia apparer, descriptio sui ipsius est adsimilitudinem aegri, qui fatetur quod sine Deo medico & auxiliate. no potest seipsum, a coiuratoribus suis cum Ab calone, seruare. Ostedit etia quam infirma & laesa est in primo parete natura humana, quasi victoria & corona victoriar, Dei protectione & clypeo pare tur. Infirmitas siquidem, ignorantia, concupiscentia,& malitia, quibus aegri laboramus, veniunt de damnatione peccati. Nam donuiustitiae originalis id faciebat in microcos. mo semper portio inferior plene portioni superioriobediret, ipsa vero portio superior immediate Deo coniungeretur. Sed perdita hac iustitia originali, remanserunt vires inferiores sine ordine, sicut equus fracto framo, & nauis rupto gubernaculo, vagatur. Proinde nunc contra veritatem, habemus in intellectu ignorantiam i contra bonum, malitiam in voluntate:contra arduum, infirmitatem
in irascibilic contra ordinem circa delectabilia, concupi-
105쪽
scentIam Inordinatam in concupiscibili:& dum homo sus
Rom. 7. inobediens legi Dei,statim sensit carnein repugnantem legi mentis suae. Error vero & dolor sunt vulnera haecmala consequentia.Unde dicit Augustinus, Adam, antequa peccasset, habuisse corpus non quale nunc habemus, fragile atque mortale, sed quale congruebat tali animae quae nondum in se Dei similitudinem praua voluntate corruperat quale nos quoque post resurrectionem habituri sumus, quum eadem anima eandem similitudinem Dei perfecta sanctitate perceperit. Postea vero quam peccauit, facta est
anima rationalis cupiditate corrupta, corpus habens quale in nobis nunc cernimus. Quapropter quum misericordia debeatur miseris, idcirco nunc miseriam suam explicat David, Domino dicens, Infirmus sum, quia natura & vitio fragilis, ac pronus ad peccandum. sed haec infirmitatis confessio, caelestis medici misericordiam mouet: a quo facile impetrantur remedia, quum Ostenduntur vulnera manifesta. Proinde in deprecatione eadem perseuerat, pio medico subiungens, s AN A me Domine, ac si dicat, infirmus sum peccato, sana me, quia medicus es. Ego habeo infirmitatem,tu habes sanitatem: ego sum infirmus per pecca
Luc. IO. tum, tu sana per misericordiam,&c. Samaritanus enim vulnerato appropians, curationi eius sacramentorum alliga
menta adhibui quia contra originalis peccati & actualis vulnera, sacramentorum remedia Deus instituit. Ostendit autem ae ritudinem tabidam usque ad interiora venisse, ne disserat Dominus auxilium, cui imminere agnoscit exitium. Ossa vero hic per allegoriam fortitudinem mentis debemus aduertere, quae quum defecit, vigor omnis elabitur, sicut & ossibus quassis corpus minime continetur. Nam ne ossa carnis intelligeres, exponit, quum subiungit, Et anima mea,&c.
Et anima mea turbata est ualde,sed tu, Domine, quequo'
L. Reg. is Anima plus territa dicitur addendo VALDE, quIa D
uid multum timebat moti in fuga sua a potestate Absalon. Sed
106쪽
sed quis etiam hic non intelligat significari animam luctantem cum moribus suis 3De qua pugna ita scribit Paulus, Video inquid aliam legem in membris meis repu- Rom. γgnantem legi mentis meae. Vsqueadeo exterior homo interiori homini refragatur. Et quomodo qui aduerse flumine lembum trahit, si remiserit manus,statim retro labitur, de fluentibus aquis, qui non vult ducitur: sic humana conditio. si paululum se remiserit, discit fragilitatem suam, agnoscitque quantum hoc corruptibile corpus aggravata- subnimam,&deprimit terrena habitatio sensum multa cogitantem. Nam naturali appetitu nunc coniungitur anima corpori corrupto : proinde fit iuste ab eo promptitudinem ad peccandum recipiat. Ob hanc causam ne exprobremus homini reuertenti a peccatis suis, & ne abominemur AEgyptium, quia & ipsi quondam in AEgypto, & de luto ac
lateribus, Pharaoni ciuitates extruximus,&quia captiuiducti fuimus in Babylonem. Veruntamen diu allata est a medico quae nunc petitur gratia, ut homini persuaderetur in qu ae mala se, peccando praecipitauerit: quod enim facile
sanatur; non multum cauetur: ex dissicultate autem sanationis,efit diligentior custodia receptae sanitatis. Non ergo tanquam crudelis Deus aestimandus est; cui dicitur, Et
tu, Domine,Vsquequo animam meam, quae est conturbata, non eripis 3non corripis 3non emendas Sed tanquam bonus persuasor, animae quid male sibi ipsi pepererit, ostendis mondum enim tam perfecte orat haec anima, ut ei dici Esa. si possit. Adhuc loquente te, dicam, Ecce adsiim. Simul ut etiam illud agnoscat quanta pinna impiis praeparetur, qui se nolunt conuertere ad Deum, si tantam dissicultatem conuertentes patiuntur. Et bene additum est v Α L n E , neclemens auditor pazeretur diutius disserendum, si nimia aegrum non cognosceret fuisse turbatum. Supplicatio quoque ista magnis commendatur angustiis, ut recepta sanitas pretiosior possit agnosci. Et intuere quia iustitiam Domini semper poenitens iste refugit,& consuetudinem eius
benignitatis exposcit. Attamen quia differt, ideo adiugi
107쪽
Convertere, Domine, O eripe animam meam saluum me fac propter misericordiam tuam.
Quum Domino dicitur, Convertere, quasi vindictae re- Iaxatio postulatur: ut debitas de nobis iustitia ipsius no exi gat ultiones. Cogrue vero conuertere in poenitentis prece ponitur, quod satisfacientibus Dominus pollicetur, dicens Zachariae cap. , Convertimini ad me, &ego conuer tar ad vos. In quo sentit laborem' unde addit, Eripe anima meam: quasi in conuersione multis impeditam nam seculi perplexitatibus, carnis concupiscentiis, Sc iugo malae consuetudinis, veluti quibusdam vinculis, ligatur. Quam diu siquide hoc fragili corpore detinemur, quam diu habemus 2. Cor. . thesaurum istum in vasis fictilibus, & concupiscit spiritus
Gala. s. aduersias carnem, Sc caro aditersus spiritum, nulla est certa victoria. Interim stadium est haec vita: hic contendimus, ve alibi coronemur. Nemo inter serpentes & scorpiones securus ingreditur:magnis inimicorum circundamur agminibus, hostium plena sunt omnia: caro fragilis & cinis futura post modicum pugnat sola cum pluribus. Quando aute fuerit dissoluta,& venerit princeps mundi huius, Sc inuenerit in ea nihil, tunc secura audiet per Prophetam, Non time-Psal. so. bis a timore nocturno, a sagitta volante per diem, a negotio perambulante in tenebris, ab incursu & daemonio meridiano.Qujd mirum ergo si nunc etiam saluum se petit fieri, non secundum merita sua, sed propter diuinam misericordiam:inqua dum fixaspes ponitur, venia facilius impetratur. Quoniam, ut Deum amittamus, non eius abse
tia qui ubique est)sed nostra facit aversio. In mundo erat Ioan. r. inquit Ioannes & mundus per eum factus est, Sc mundus eum non cognouit. Dum autem resipiscimus, statim quot- Ibidem . quot receperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei sieritvsqueadeo misericordia eius subsequitur nos. Si de David etiam ad literam ista exponamus, intellige hic David cum Domino dicetem, Reuertere quaeso beneficus, & orue ani
mam meam, vitam meam a periculo mortis: Saluum me
fac a persequutione ista filij mei, non propter merita mea, sed propter misericordiam tuam. S equitur,
108쪽
Quoniam non est in morte qui memor sit tui: inlisferno autem quis confitebitur tibi'
Illa Dauid ostendit quam apposite sua poenitentia fuerit
rationis & intentionis: rationis quidem, quia non distulit agere poenitentiam usque ad morte: intctionis autem, quia poenituit ad offerendum Deo sacrificiu memoriae & laudis in reliqua vita sua. Veruntamen monere potest quare dicae in morte nullum esse memorem Dei,dum vicina possit amplius ira iudicis timeri. Seb bene perfidos dicimus, immemores Dei, de quibus Esaias loquitur, Non enim qui in in- Esa. 38.
forno sunt,laudabunt te, neque qui mortui sunt, benedicet te. Nunc enim est tempus conuersionis,& post erit retribu tionis: quia quum ista vita transierit, non restat nisi retributio meritorii. Propterea subiungit, I N inferno quis confitebitur tibi siupple, utiliter&adveniam. Nam Diues cofesta Luc. I s. sus in peccata sua in inferno, usqueadeo ut & fratres roget
super his tormentis Tartari fugiendis praemoneri. Id Amen non profuit, quia post iudicium impij in profundioribus tenebris, nullam lucem Dei videbunt cui confiteantur. Quapropter stultus est qui hic non quaerit in luce fanari quum potest. Eivideant quantum hallucinentur qui peccatibus veniam facile pollicentur: quibus bene per Prophetam dicitur, Hiere. cap. 6, Curabant contritionem si te populi mei, cum ignominia dicentes, Pax,& non erat pax. Sequitur, Confit si sunt qui abominationem fecerunt. Quare, quamuis per poenitentiam propitiatio peccatorum sit, sine timore tame homo esse non debet: na poenitentis fati stactio diu ino tantum pensatur iudicio, no humano: proinde quia miseratio Dei occulta est, sine intermissione flere necesse est. Illud etiam scire oportet, confessionem in Literis fanctis sepenumero pro laudatione appellari: & vocabulum Hebraeum, quod interpres Latinus, Graecum sequutus, vertit Infernum,proprie Sepulchrum significare: tametsi eodenomine statum quoque mortuorum appellant, tam eorum
qui iuste sanct Sque vixerunt, quam eorum qui vitiis & sceleribus colaminati, e vita discesserunt. David autem diuinae. g- vj.
109쪽
misericordin haerens,caelesti Patri acclamat, Tu, Domine merito sanabis, quia ego plorando pro peccatis, laboraui
Laboraui in temitu meo, lauabo per singulas noctes lectu mei achvmis meis sue tum me si rigabo.
Nue David comemorat inchoata iam sua pomitentia, qua diuturnus gemitus simul& spes significatur. Gemitus enimcii spe in suspirio, diuturnitas aute in fatigatione inuenitur. Beneuolentia igitur in exordio diligentissime comparata, venit ad narrationem actitu suoru, asserens poenitetiam sua magnis cruciatibus fuisse completa. Gemi autem, dicitui
geminatus luctus: sed haec amaritudo dulcis, felices hae lac, mae, salutaris ista asilictio. Quae peccata fletus iste non
purget 8 quas inueteratas maculas haec lameta non abluant Matth. 2s Petrus trinam negationem trina costilione deleuit: Aaron Ioan. 2 i. sacrilegiti, & coflatu ex auro vituli caput, fraternae correxe-
Exod. 32. re amaritudines. Quid in impiu legimus inter reges quam Achab, de quo Scriptura dicit, No suit alius talis ut Achab, qui venundatus est ut faceret malum incospectu Domini. Hic quum propter sanguine Nabuthae correptus fuisset ab Helia,& audisset iram Domini perProphetam, Occidisti, Scinsuper possedisti: &ecce ego induca super te matu, & demetam posteriora tua, ct c. scidit vestimcta sua & operuit cilicio carne sua, ieiunabatq; in sacco . & ambulabat demisso capite. Tunc factus est sermo Dei ad Helia Thesbitem, dices, Non e vidisti Achab humiliatu cora me Quia ergo humiliatus est mei causa, no induca malu in diebus eius. O Ω-2.Parali. lix poenitetia, quae ad se Dei traxit oculos, quae furente sen-33- tetia Dei, cofesso errore mutauiti Hoc ide & Manassem lib. Ionae 3. 2. Paralipomenon, &Niniue fecisse legimus in Prophetat Luc λῖ. Publicanu quoq; in Evangelio. E quibus primus no solum indulgentia, sed & regnii recipere meruit: alter impendentem Dei fregit iram: tertius, pectus Verberans pugnis, oculos non leuabat ad caelum. Et multo iustificatior recessit Publicanus humili hoc gemitu vitiorum, quam Pharisaeus superba iactatione virtutum. Is ergo gemitus Christianis queredus est, qui cordis compuctione peragitur, quu& malorum
110쪽
Ioru nostrorum reminiscimur, & futurae poen cosderatione tenemur. Quapropter satis durus est, cuius mutis dolore oculi carnis nequeut declarare:& ut inquit Augustinus lib.
de poenitentia, )sciat se culpabiliter durum, qui deflet damna temporis, vel mortem amici, & dolorem peccati non ostendit in lachrymis: neq; est ut quis se excuset non habere fontem lachrymaria, qui unquam ossederit lachrymis dolorem temporalium: potissimum quando siccitas haec lachrymarum venit ob non satis feruentem contritionem ac deuotionem. Et debet poenitens in itari adolescentem, quem fabuli serunt post amores meretricios peregre profectu, &abolito amore regressiim, postea veteri occurrisse dilectae: quae ubi non interpellata, putauerit se no recognita, rursus occurres dixerit, Ego sum: responderit ille, sed ego nosum
ego. vi ia videlicet omne peccati occasione vere vitet, neq;
poenitentiae lamcta interim deserat. Lectum vero de quo hie sermo merito David eum quem noctibus in adulteri O i. Reg. ii Bersabes polluerat, lachrymis abluebat. Aut melius lectum conscientiam intelligamus, quae mundis corde, est requies, sed immundis, tormentum: Iicut lectus gratus est sanis, &grauis infirmis. Vel per lectum, delectationem corporis accipiamus, in qua velut in cubili nostro marcenti voluptate Temittimur. Quod aute ait m singulas noctes:hoc sortasse accipi voluit, quod ille qui spiritu promptus sentit aliquam lucem veritatis. & tamen in delectatione huius seculi per carnis infirmitatem aliquando requiescit, tanquam dies & noctes alterno affectu cogitur pati, ut quum dicit, Mente seruio legi Dei: laquam diem sentiat. Ruris quum Rom. I dicit, Carne autem legi peccati inclinetur in noctem, donec omnis nox transeat, veniat unus dies. De quo supra dicitur, Mane astabo tibi,&c. sequitur, LACHRYMIs pcal. s. meis stratum meum rigabo. Hoc in loco nonnulli dicunt
esse hyperbolen, uti hic, super nivem dealbabor. Aduerte Psal. so etia quod Rigare, uberius aliquid significat quam lauare:&Stratu denotat cumulu peccatorii: quod adeo lachrymis rigat,ut eode laluberrimo imbre resoluto, homo in noua messem virtutis adolescat, fiatq; ex peccatore iustus, ex lugente