장음표시 사용
81쪽
vester.hoe modo dictus est Deus Hebriorum,ob veram illorum fidem, gentibus aliis ad idololatriam deditis. Et hie
est repetitio eiusdem sententiae cum versiculo praecedenti, scut frequenter accidit in his quae petimus ex magno affectu. Tantundem vide etiam si de militante Ecclesia loquaris, quae modo dicit, INTENDE voci orationis meae, vedeclaret orationem hanc esse persectam, qua affectus mentis inflammat. Vocat autem Christum, Regem situ, quia est caput illius: teste Paulo ad Ephes. Ipsum dedit caput super omne Ecclesiam, quae est corpus ipsius. Christus vero dicitur caput Ecelesiae, per similitudinem humani capitis, sicut Ecclesia dicitur corpus mysticu seu sacrii vel occultum,persimilitudinem humani corporis. Nam quemadmodu caput in microcosmo excellit in altitudine sit , in nobilitate propris virtutis, ac persectione aliorum sensuum: quia in capite congregantur omnes sensus, quum in aliis membris se solus sensus tactus:& a capite alij sensus, & omnis motus in
corpus derivantur: sic a cra Ris To omnis gratia & omnia sacramenta in Ecclesia fluunt. Proinde etiam secundum naturam humanam vere dicitur esse suae Ecclesiae caput, videlicet ob excellentissimum actum, quem in eadem assumpta natura exercuit,redimendo genus humanum.Vnde Augustinus tractans illud Ioannis cap. i', Vnus militum Iancea latus eius aperuit,& cotinuo exivit sanguis & aqua didicit quod sicut de latere Adam dormientis formata est Eva, sic de latere c H R i s T i in cruce morientis, formata est Ecclesia: quia inde fluxerunt Ecclesiae sacramenta eL. scaciora quidem Sc uberiora nobis quam olim patribus veteris Legis. Nam haec passo CHRisTr exhibita, niic plus impetrat, quam sub Moyse duntaxat praevisa valuit. Propterea nunc Ecclesia vocat etiam CHRIs TVM, Deustum, qui effective eam sanctificat in quantum Deus, meritorie in quantum homo. Sed hic addit unde merito audiatur, dicens, Quoniam,&c.
Quoniam ad te orabo, Domine, mane exaudiea
uocem meam. Iuxta Augustini sententiam, sicut sol per suam prinsentiam
82쪽
sentiam eausat diem & lucem in nostro hemisphaerio, in qua luce omnia videntur & discernuntur a nobis: & per suam absentiam causat nocte & tenebras, in quibus, de rebus non possumus iudicare: ita Christus, qui est sol iu- Malaeb.
stitit, per suam praesentiam fecit, & attulit in aduentu mortalibus lucem, legem videlicet Euangelicam, per quam agnoscimus &diiudicamus veritatem omnium quae latebant in ceremoniis legis veteris: unde lex vetus ab Adamvsque ad Christum appellatur nox. ad Roma. cap. I 3. NOTpr cessit, dies autem appropinquauit. Et tempus Messia Ioan . cap. 8, dicitur dies, siue mane. Abraham inquit christus in pater vester, exultauit ut videret diem meum. Quapropter forsan nunc David adhuc circundatus hac nocte legis veteris, expectans diem Christi, in illius fide ait. Mane exaudies vocem meam. Potest etiam intelligi ipsa Ecclesia quae ad sponsum clamans, dicat, Orabo ad te, Domine , non ad simulachra.sicut Gentes. Mane exaudies, scilicet quum abiecero opera tenebrarum, & induero ar- Roma rhma lucis. Non enim ille es qui possit videri ab eis, quorum ab oculis nox peccatorum nondum recessit. Peracta ergo erroris mei nocte, & discedentibus tenebris, quas mihi peccatis meis feci, exaudies vocem meam. Tucte orabo, quasi in matutino posita r & dum profligatis erroris tenebris set iustitiae venerit in corde meo, me exaudies. Memineris autem duplicem posse afferri ctionem cur se mane exaudiendam dicat. Prima est quod illa hora scribitur conueniens pro vindicta sumenda de peccatoribus. Psalm. Ioo , In matutino interficiebam omnes peccatores terrae. Sic hac hora subuersi sunt in mari Rubro AEgyptij persequentes Israel in egressu de AEgypto,
Exodi cap. i A. Altera, quia illa hora surgebant sacerdotes ac Levitae, & praeparabant se ad offerendum sacrificium matutinum , quod cum diuinis laudibus offerebatur. Numeri cap. 28. Sed attende etiam quod dicit Mane. statim ut tenebrae peccati fugere ceperint. Audit tunc nos
Dominus in principio boni operis, & exaudit, nec expectat fine, sed is primus bonus animi motus, si non de condigno. altem de congruo tunc gratiam meretur, 3c cum
83쪽
graisa sit, ut inquit Deus per Zachariam, Convertimini ad ,
me, & ego conuertar ad vos. Et Iacobus, Appropinquate Deo,& appropinquabit vobis. Non quasi ex nobis isticietes sumus, sed omnis sufficientia nostra ex Deo est: testante Paulo ad Rom. cap. 9, Non est volctis, neque curretis, sed miseratis Dei. Et id quidem fit per instinctum & influxum speciale, quo mouet Deus naturam humanam ad bonum neque pro hac vita facienti quod debet istud auxilium speciale aliquando denegatur, sed semper prope est Dominus
omnibus inuocantibus eum. Si tamen uc prius sit Deu excitare sua rationalem creatura, quam ipsam excitari a Deo
Nos modo dicemus ista relative sese habere, & relativa eia se simul natura,sicut no prius est patrem esse patrem, quimsilium esse filium, licet pater sit causa fit ij. Quando vero hoc primo bono motu, Deo specialiter adiuuate, bene utimur, Altissimus gratia elargitur, a qua alij boni nostri actus profluentes fiunt de codigno meritorij & acceptati tanqua ignati vero signaculo iustitie. Proinde sequitur, Mane,&c.
Mane astabo tibi, uidebo quonia non Deus πο-
Vide ordinem: Mane, non vespere, non in tenebris, astabo tibi inquit David, paratus ad tuu obsequiu. Astare enim, rectitudine signiscat&perseuerantiam. E T videbo, peccatorum nebulis discedentibus, gratia quoq; infusa' Q v ori r A M non Deus volens iniquitatem tu es: uti a suis cultoribus & idololatris tunc exigebant daemones pro dijs a populo habiti. De quibus resert A ugustinus lib. 2. de Ciuitate Dei,cap. , super execratione ludorum scaenicorum, ac turpitudine secrificiorum idololatriae, ita scribens, Pertinebat ad conssiliores deos vitae bon precepta non occultare pOpulis cultoribus suis: sed clara praxlicatione praebere, per Vates etiam conuenire,atque arguere peccates, palam minari poenas male agentibus, praemia recte vivetibus polliceri. Qiijd unqua tale in deoru illorum templis prompta Memincti voce concrepuit Ueniebamus nos etiam aliquado adolescentes ad spectacula, ludibriaque sacrilegiorum: spectabam' arreptilios, audiebamus symphoniacos ludis tur
84쪽
pissimis, qui diis, deabusque exhibebantur. Oblectabantur caelesti virgini, & Berecynthiae matri deorum omnium. Ante cuius lecticam, die solenni lauationis eius,talia per publicum cantitabatur a nequissimis segnicis, qualia nec matrem ipQru scaenicorum deceret audire. Habet enim quiddam erga parentes humana verecundia, quod nec ipsa nequitia possit auferre. Caeterum in ludis scaenicis non offendebantur dij edictione suaru turpitudinum: uare Plato poetas in sua ciuitate noluit, quod de diis sunt coamenti, praebentia legentibus pessimum exemplum, putabella, rapinas,seditiones, furta, & c tera huiusmodi nefanda referendo. Hic etiam si Ecclesia cum dilecto suo lo- uentem audias, ipsa reddit causam cur mane astabit & vi-ebit, quia scilicet Deus non vult iniquitatem: quam si vellet, posset ab iniquis videri sine mane. Sed illa quae se cognoscit habuisse tenebras peccatorii de nocte mundi istius
congregatas,tunc exaudiri merito credit, quum in lucem eas estis conuersationis eruperit. No ergo inhaerendii ter renis , si volumus Deum videre, qui non nisi a mundis co de conspicitur. Et intuere quare MANE dictu est. Peccatum est nox, quo recedete, fit mane,ut videatur Deus: iisque diutius expectadum est, sed uti repromittit Dominus, Ezechie.cap. 3 8, In quacunque hora ingemuerit peccator, omnium iniquitatum eius non recordabor.Vnde Augusti mis Sermone is, ad fratres in Heremo, o copunctio quam sacra & mirabilis praedicaris. Tu spirituale lauachrum, tu stimulus per quem Deus ad homines inclinatur :tu ligame per quoa Deus fortiter astringitur. O lachryma, mentem purgans, intentionem secundans. confessionem irrigas, a nima in sanctificans: tu felix tabula, & vitae nauicula post naufragium. Animaduerte autem interea quam subtiliter Propheta describit diuinam voluntatem, respectu iniquitatis:quia non perpositiuum actum noledi, sed per negationem actus volendi depingit ipsam. No enim ait, Deus, nolens iniquitatem tu es : sed non volens iniquitatem tu es
Nam si Deus nollet iniquitatem fieri, hoc est si vellet nulla iniquitatem fieri, nulla iniquitas fieret:quoniam voluntati eius nudus resistere potest. & omnia quaNunque voluit,
85쪽
fecit & facit. sed Deus non vult iniquitate, cu quo non veta Amos s. testat quod velit permittere iniquitates squemadmodum
testatur Augustinus,dicens, Non esse malu in ciuitate quod non fecerit Dominus. Memineris interim, quem Latinus
interpres assidue iniquum appellat, ex legem potius quami iniquum, ad veritatem oraeeam significare, sed vocabuli inopia, ἐν stiis, iniquitatem appellamus.
Neque habitabit iuxta te malignus, ne ne permanebunt iniusti ante oculos tuos.
Quando aliquis recedit a nobis qui malus est, gratulemur: soc in nobis fit quod factum est in Domino. Videte enim quid dicat Spiritus Sanctus, Neque habitabit iuxtam e te malignus. Quae sane communicatio luci & tenebris γ ' ψ 'si' i,eonsensu, Cfristo & Belial 3 Quando ergo recedunti tales ex nobis, dicamus & nos, Exierunt ex nobis, sed non
''' suetutit eae nobis si enim fuissent ex nobis, mansissent utique nobiscum.Vel hic accipe prophetiam Dauid dicentis ad Deum, Non habitabit iuxta te, id est in templo lancto tuo in Hierusalem idololatra malo igne ignitus. Nam 2. Paralipo.cap. 6 .dicit Dominus, Elegi Hierusalem ut sit nomen meum in ea. si autem Deus ignis est consumens, qui-PζVx S cunque stipula,quicunque lignum fuerit, ree edit ab igne, ni re λλ. ne ardeat & quadrat voluntati non volenti iniquitatem, quod non patiatur secum habitationem person. e malae. Sed quando dicitur, si h Q v I permanebunt Iniusti, &c. oste-citur quod aliquado maneant peccatores ante oculos Dei, Domino expectante poenitentiam eorum . Sic benignissimus est Deus qui tantas tolerat iniurias a malis, relinques eis tempus in quo resipiscant. Sed hoc nouerint procrasti- nantes emedationem, quia sicut misericors est tolerando,' ita iustus est puniendo. Vnde Valerius , Lento gradu proce Dei ad vindictam. sed tarditatem graunate supplici
compensat. Quare concedit non unquam Deus hominibus certum tempus ad poenitentiam, quod postea contemnentibus,& relicto tempore abutentibus, abbreuiat: uti voluit Hieronymus libro Hebraicarum quaestionum, Interpretas illud Genesis cap. 6, Non permanebit spiritus in in
86쪽
hominibus istis in aeternum, quia caro sunt: sed erunt dies eorum anni centum &viginti,&c. Nepe quia poenitentia agere contempserimi, noluit Deus tempus expectare decretu, sed viginti annoruspatiis amputatis, induxit diluuiuanno centes mo agendae poenitctiae destinato. Quapropter qui permanent iniusti, non pinanct ante oculos Dei. Gerunt enim secum suam noctem, quae est mala consuetudo peccandi, quae in sacris frequenter appellatur clamor, ut Genesis cap. I 8, Clamor Sodomorum & Gomorrhae multiplicatus est ,& petcatum eorum aggravatum est nimis. Nam peccata, quanuis magna & horrenda, quum in cosuetudine venerint, aut parua aut nulla esse creduntur: usque adeo ut non solum non occultanda, veru metiam iam praedicanda ac diffamanda videantur.Sicut habes apud Esaiam prophetam de vinea mala, Expectaui inquit ut faceret Esnae iudicium, fecit autem iniquitatem & non iustitiam, sed clamorem. Et non solum tunc peccata publica non puniuntur, sed publice velut Iege frequentantur, & laudatur peccator in desideriis animae suae,& iniquus benedicitur &c. Sed ideo, Domine,non permanebunt, Quia odisti &c.
osse omnes qni operantur iniquitatem, perdes
Omnes qui loquuntur mendacium.
Non dixit qui operati sunt, sed cui operantur iniquitatem , quasi sic, Qvj perseuerant in peccato, illi odio habentur a Domino, fitque in eis lex peccati violentia malae consuetudinis, qua trahitur & tenetur animus. Quippe, teste Augiistino, S. Consessionum, ex voluntate peruersa stlibido & dii in seruitur libidini, se consuetudo,& dum G- suetudini non resistitur, oritur necessitas. Ecce quomodo peccatum quod statim per poenitentiam non deletur, mox suo pondere ad aliud trahit. Vnde narrat Gregorius lib. 4. Noralita, ca. Is . quod Christus tres mortuos suscitauit: et Iam in domo, iuuenem in porta, Laetarum in sepulchro. quartum vero mortuum, discipulo nuntiante, cognoscit, Maris . .
sed tamen non suscitat, quia difficile est ut is qui semel ma' Lueae ' Iaconsuetudine peccandi inueteratus est, a mentis fias mox Ioan . iste postea resurgat. Qtine recte dicit Sapien. cap. i, Nolite Matth s.
87쪽
,elare seu diligere mortem, id est peccatum, quod est Ousa mortis. Iacobi cap. i, Peccatum quum consummatu fuerit, generat mortem. Et vere peccatum mors dicitur, quia
sicut mors reddit corp' rigidu, frigidu, foetidu, putridu, horridum & terreum, ita peccatum facit animam rigidam, per superbiam: frigidam,per inuidiam quam vocat Propheta malitia. Hiere. ca. 6, sicut frigida facit cisterna aquam sua, sic frigidam fecit malitia animam suam ) foetidam,per luxuriam:putridam, per guis voracitatem: horridam,per iracundiam: terream, per auaritiam .ut dicatur tunc animae, sicut talpae dixit natura, & Deus serpenti, Gene. cap. 3, Terram comedes cunctis diebus vitar tuae. Sed quia etiam Deus
Rom. 3. verax est, proinde subiungit Propheta, Perdes omnes qui loquuntur me iacium. Quodquidem dicitur ab Augustino esse falsa significatio vocis cum intentione falsum vicendi. Ratio autem cur ipsum sit peccatum, haec potissima est. Nasuum loquela data sit homini ad exprimendum conceptu cordis, quandocunque aliquis loquitur quod in corde non habet, abutitur sermone, & loquitur quod no debot, & qua
omnis abusias rei sit peccatum, propterea sic abutendo dono Dei, peccat. Quare Sapie. primo, scribitur, os quod metitur occidit animam. Mirabile autem, & contra naturam est, dumos quod datur ad nutritionem & vitam hominis, sic mortem affert. Quapropter Prouerb. cap. 2I, scribitur, Qui os & linguam custodit, seruat ab angustiis anima sua. Si vero credimus Augustino, sunt mendacia quaedam pro salute vel commodo alicuius, non malitia sed benignitate rvtobsetrices AEgyptiorum, quae dixerunt Pharaoni falsum pro filiis Hebraeorum. Exodi cap. I.&haec mendacia in eis non laudantur: sed duntaxat bonus dolus, seu pietas naturalis, qua voluerunt seruare hos paruulos. Est etiam mendacium iocosum, quod non fallit. Scit enim is cui dicitur, causa ioci dici:& hoc adhuc non est sine culpa, tametsi modica sit. Perfectis autem non conuenit mentiri nec pro temporali vita sua vel alterius, quan uis liceat aliquando
verum tacere, si tamen non stemus coram eo, in cuius sorointerrogati teneamur veritatem occultam , de qua tunc reuelanda agitur, detegere. Semper tamen adhuc caveamus.k ne usquam
88쪽
he usquam veritatem negemus, quandoquidem eam negado falsum dicimus. Memineris insuper mendacium esse ingestu, sicut in verbis: si hoc potissimum gestu utimur qui ex
sui natura ad certo aliquid repraesentandum institutus est. Sic hypocrisis, peccatum dicitur. Quemadmota vero quedam sunt verba aequivoca, ita &gestus,&his possumus uti quando sancte veritatem celamus. Sic licuit David simulare furiam coram Achis: sic probe insidias posuit Iosue contra urbem Hay: sic Christus coram duobus discipulis finxit se longius ire. Lucae ultimo. Rem autem nouam hic video, Qui malu operatur, odio habetur: qui mentitur, perit.
Perpedamus quid sit plus, odio haberi a Domino, an perire. Infelix quidem est qui odio habetur a Deo, sed adhue
vivit qui autem loquitur mendacium, & perit, iam esse demit. Vtique ergo ut videtur infelicior est qui mendacium loquitur, quam qui operatur iniquitate: tametsi hoc quod hic dicit, Perdes omnes qui loquuntur mendaciu, & ex consequentibus Psalmi,& ex ipso ordine, intelligere positimus quia de haereticis dicat. Qui enim operatur iniquitate sua,
tantum animam occidit, qui autem haereticus est, & loquitur mendacium, tot occidit homines quot ad errorem induxerit. Sive per hoc verbii PERDE s, grauissima medacium tornacta denotauit Propheta. Deinde mutat ipse persenam, subnectens, Virum sanguinum,&c.
Virum sanguinum dolosum abominabitur
Nunc reuertitur ad saulem, quem propterea appellat virum sanguinum, quod Achimelech cum tota eius domo, odio David, iniusta morte perdidit,& octogintaquinq; viros vestitos Ephot lineo, ac Nobe ciuitate sacerdotum, vi ros & mulieres, paruulos & lactates, bouemque & asinum&ouem in ore gladij percussit. ut patet I. Regum cap. 22. Caeterum ipsium etiam virum dolosum nominat, tum pro-l ter dolos quibus usus est in Dauidem, ut quum lancea vOuit eum transfigere in parietem, & satellites suos nocte in domu Michol misit ut custodiret eu, & interficeretur mane. I.Regum cap. I i.&quia promisit ei filiam in scanda-
89쪽
Ium, atque petiit centum praeputia Philistinorum: eogitans sic tradere David in manus eorum, i. Regum cap.rg. Tum insuper ob fraude quam in Deum commisit in percussione Amalech , parcendo optimis gregibus ovium&armentorum,& uniuersis quae pulchra erant, simulans ea immolanda Domino, i. Regum cap. is. Sed huius futurum excidium indicat verbii quod sequitur, Abominabitur Do. minus. Quemadmodum etiam ei tunc asseuerauit Samuel, dicens, Scidit Dominus regnum Israel a te hodie,&c. Insuper vir sanguinii omnis haereticus est, qui quotidie animarum sanguine fundit, & recte eum dixit dolosum. Tales habet aduersarios Ecclesia: Mercurios, propter nummorum cupiditatem noctia os Plauti Amplistriones. ob solutam in omne licentiam luxuria, & Liberii Patre, ebrietate ac effiarnatis conuitiis, reserentes. Et frequenter licet venena pectoris non amiserint,tamen os impietatis ad tempus noaperi ut, sed sunt sicut aspides surdae,& obturates aures suas:& pedetentim indiscissam Domini tunica de desuper texta, minutatim per frusta discerpunt, ac Christa vineam exterminant vulpes ,ut inter lacus contritos, qui aquam non habent, difficile, ubi fons signatus & hortus ille conclusus sit, possit intelligi. Aut si mauis haec fieneralius cum praecedentibus connectere, quum mendaciu & lites & detractiones ac dolos seu fraudes pariat, memineris hic singula istiusmodi monstra prohiberi. Detractio contra famam pugnat, eo- tumelia honori derogat: his dolis laeditur nomen proximi:&lingua quae ad conciliandas amicitias, litesque resarcienda, homini cocessa est hoc pacto fit discordiae principium Is dolus pr signatus est per bestiam quam vidit Daniel, qui
similis erat urso,&tres ordines dentium erant in ore eius, cui dictum est: Surge, comede carnes plurimas , Danielis cap. 7. In his tribus ordinibus dentium designati sunt tres doli detractoris: Primus est, bona opera proximi minuere, seu perperam interpretari: secudus, desectus veros, sed occultos Dareis, animo diffamandi, non seruato ordine charitatis propalare: tertius est, falso crimina innocenti impingere. super quibus fugiendis nos admonens Petrus, I. sua Canonica ait, Deponctes omne malitia & omnem dolii, A
90쪽
simulationes & inuidias,& omnes detractiones, sicut modo geniti infantes lac mansuetudinis 3c beneuolentiae ad
omnes concupiscite. Ita ut iure postea de unoquoque no- ,
stru dici possit illud Caticorum, Fauus distillans labia tua, Catie smel & Iac sub lingua tua. At de his hactenus. Iterum nunc
Propheta mutat personam, dicens,
Ego autem in multitudine misericordiae tuae in troibo in domum tuam, adorabo ad templum san
Reprobato Saule, utruque borum intelligitur, quatum ad affectum &dispositionem Dauidis: habebat enim voluntatem aedificandi domum Domini, &sic ingredi illain,&curuus adorare in templo etsi Deus noluerit i per seipsum sed per situ id exequeretur,ut patet 2. R egum cap. 7. Rut de unoquoq ; fideli istud interpretando, peruersi in iniquitate sua egreaiutur de domo Dei: iustus aute diuina misericordia fretus, ingreditur domu Domini, quae est Eccle- sa. Ingreditur aute tanqua lapis in aedificili, cuius angula Vpbς ris cuneus ille est, que suscepit coaeterna Patri virtus &sapientia. Sic igitur Ecclesia de suis membris loquens, nune dicit, Ego videlicet adhuc militans, & quae nondum stadiumeta percurri, repulsis his vitiis de quibus supra sermo factus est in multitudine misericordiae tuae, vel in multa spe concepta de tua misericordia, non in meis meritis aut viribus cosdens,introibo in domum tuam caelestem, scilicet Hierusalem, quasi petra in caeleste aedificili. Homines autε multos regeneratos atq, perfectos recte dici multitudine misericordiae Dei quis negati quum verissime dictum sit, , Quid est homo , quia memor es eius, aut filius hominis, quia visitas euin Ex his superna illa ciuitas collabit, quosnuc parturit,& paulatim parit Ecclesia. Interim vero ipsalila dicit, Adorabo ad temptu sanctu tuli, in timore tuo. Cosderandum quod no dixit in templo, sed ad templum. NaIudaei etiam extra Hierusalem exeuntes, couersa facie versus illam, adorabant: uti scribitur. 2. Parali. cap. s. Et Danie
Iis cap. s,quado sub Dario captiuus Daniel, fenestris apertis in coenaculo suo cotra Hierusale, tribus teporibus, scili