장음표시 사용
111쪽
Iob. s. Gen. 3. Iob. I. Iob. I .Ro. I.
priteritum posuit, quum diceret, Laboraui in gemitu meo:& futurum, quum diceret, Lavabo per singulas noctes lectum meum: rursus futurum, In lachrymis stratum meum
rigabo illud ostendit quid sibi dicere debeat quum quisque
in gemitu frustra laborauerit tanquam diceret, Non profuit quum hoc feci, ergo illud faciam. Inde autem gemitus, Quia turbatus est a furore oculus meus,&c.
Turbatus est a furare oculus meus inveterani inter omnes inimicos meos.
Ad prouocandum magis Dei misericordia, apponit regius Propheta coditionem suoru oculoru, scilicet quod inter angustias inueterauerui. David siquidem ab adolescetia sua profugus a facie Saulis, multas passiis est molestias, propter quas venit praematura senectus. Sed quia superius & gemuisse se asserat, & plorasse confirmet, ineptum tamen est ut inde subito indignatione propria putetur esse confusus:
veru turbatur a furore sentctiae datae in Adam, omnib' mortalibus. de qua Ecesesiastici cap. 4 o, Iugii graue super filios
Adam, a die exitus de ventre matris eoru , usq; in die sepulturae in matrem omnita. Nam sicut auis ad volatum, equi adcursum, & ad Leuitia ferar gigniatur, sic homo ad labore nascitur: qui semper in sudore vultus vescitur pane suo, donec reuertatur in terra de qua sumptus est. Et interim quanctaq; miseria videris, homine scias: quid enim in se habet fortitudinis inui nascitur ex infirmitate qui & angustiatur ad vitam, & dilatatur ad inopiam 3 nudus venit. nudus recedit: quas flos egreditur & conteritur,& fugit velut umbra, quae cito transit,& nunqua in eodem statu permanet, sic per omnes aetates semper in morte currens. Si de ira iudicij etiaintelligas, est caecitas mentis, de qua ad Rom. Dedit illos Deus in reprobum sensum, in passiones contumeliae. & 2. ad Thessalon. cap. 2, Quia non receperunt veritatem charitatis, ut salvi fierent, iaco mittet illis Deus operationem erroris, ut credant mendacio, ut iudicentur omnes qui co- senserint iniquitati. Interdum in ultionem peccati abscondit Deus veritatem ab his quos perseueranter in peccato consuluit
112쪽
eonsuluit, adeo ut si velint omnino respondere, necesse est ut falsa respondeant. Ezechielis cap. I , Qui posuerit immundicias in corde suo, & venerit ad Prophetam ut interroget per eum, me, ego Dominus respondebo ei in multitudine immundiciarum suarum. & sequitur, Propheta vero quum errauerit,& loquutus fuerit verbum, ego Dominus decipiam illum,&portabui supple) uterque iniquitatem suam: iuxta iniquitate interrogatis, iniquitas Prophetarerit. Aliquando tamen costillos errare non permittit Deus, falsa docendo, sed tantum veritatis sermonem eis substrahe do propter interrogantis indignitate, sicut electo Propheis Ezech. suo prcnuntiat, Linguam tuam faciam adhqrere palato tuo,& eris mutus, non quasi vir obiurgans, quia domus exasperans est. Similiter quandoque in demeritum peccati non permittit Dominus indignos recte responsa intelligere. Iuxta illud Esaiae cap. 29, Et erit visio omnium Prophetarum sicut verba libri signati, quem nec sciens neque ignoras literas legere poterit. Quid igitur formidolosius quam illu irasci, qui sino misereatur, extinguitur peccator Postea antiquos ex Adam hostes enumerat David, dicens, In
ueteraui inter omnes inimicos meos. Non noua aduersum
me inimici bella gerunt, meus hostis antiquus est, quia veterem hominem cum vitiis & concupiscentiis eius, inimicis meis, aduersum me porto pugnantibus. Sed cupiens isto veteri homine exui, & itiduere nouum, addit, Discedite a
Discedite a me omnes qui operamini iniquitatem, qlioniam exaudivit Dominus uocem fletus mei.
Enumeratis afflictionibus, emedationis ingreditur partem, ut qui maloru collegio peccauerat, fugatis a se talibus, mandatis Domini deuotissimus appareret. Postquam igitur ipse misericordiam consequutus est, malos docet vel cohortatur ut a se abeant. Non enim vult iniquorum habere consortium. Simul tamen & illud notandum est, quod non eos
qui operati sunt iniquitate, sed qui operatur a se iubeat recedUe. Nunc itaque moribus malis & spiritibus immundis
113쪽
renuntians, ait, Discedite a me omnes qui operamla I iniuquitate. Quia is qui dimisit peccata, is inqua qui exaudiuit voce fletus mei, & orationu mea suscepit, dixit mihi, Ecce Ioan. s. saluus factus es, iam amplius noli peccare. Neque insit per incongruuest hic intelligere ut David pinnitens cacodarmonibus cominetur,dicens Discedite. Nam sicut mali angeli ingerunt se peccatoribus, ut faciant eos ruere de peccato in peccatu: sic refugiunt, quando vident peccatorem a Deo exauditu & liberatu: quia quia superbissimi sint, abhorrent ab hominibus seperari. Id praeterea praestat bonitas . . iar. Io Dei, sic semper cutentatione faciens prouentu. Vnde Origenes, Puto inquit sane quia stucti repulnantes aduersus istos incentores, & vincentes, minuant exercitu da monuevel ur quam plurimos eoru ligent, nec ultra fas sit illi spiritui, qui ab aliquo sancto caste Se pudice vivendo rictus est, impugnare iteru alium homine. Quod quaplurimi putant; intelligendii tantu de illo vitio in quo superatus est: ut si desuperbia alique virum sanctum tentat, & vincitur, ulterius; non liceat ipsi daemoni illum vel altu de superbia tentare. Ita de Lucifero quidam opinantur, ipsum imprimis Adani tentasse vicisse,&tum demit Christum, sed ab eo victum Apoc. ro. esse:&ideo in inferno religatu uti in Apocalypsi legitur, Quum consummati fuerint mille anni, soluetur Sathanas de carcere suo, & exibit. Vel in prophetia seu increpatione prophetica dictu accipiamus, D l s C E D I T E quoniam discessuri sunt, id est separabuntur a iustis impij, quuiudicij dies aduenerit: vel nunc, quia etiam si pariter atque iisdem conuenticulis continentur, tamen in area nuda iam grana separata sunt a paleis: quan uis inter paleas lateant,& simul Versari possitnt, sed simul vento auferri non posissint. Sequitur,
Exaudivit Dominus deprecationem meam, Dominus orationem meam suscepit.
Discrimen est inter orationem & deprecationem. Nam per oratione ut plurimu petimus nobis gratia elargiri: per deprecatione vero, peccata dimitti postulamus. Hoc modo Christus suscepit oratione Prophetarum, quado factus est
114쪽
Iomo. sed audiuit deprecationem, quum omnium pecca- Ioan . .'ta dissoluit,& diabolum foras eiecit. Nunc vero intuere magnum exultationis arcanum, ut David orationem suam Mauribus dicat auditam, &quasi oblationem aliquam reserat fuisse susceptam. Istius rei repetitio crebra est, sed ex affect quia gaudenti non susticit semel dicere, quod gaudet. En vides quam beati sunt qui per poenitentiam lu- .gent, quoniam ipsi tandem consolabuntur: & qui sic se- maxilis minant in lachrymis, in gaudio metunt. Sed quia Deus reta Pi s-gium Prophetam poenitentem exaudiuit, vates iam libera peccatis , optat & orat pro inimicis, ut conuertantur exemplo suo, dicens: Ergo iam erubescant & conturbea
Erubestant oe conturbentur uehementer om-ries inimici mei, conuertantur oe erubescant ratide uelociter.
Hic quaedam formula poenitentium est, ut incipiant alachrymis,& finiant in laetitia: quatenus hoc modo possit agnosci verum esse quod legimus, Tristitia vestra verte tur in gaudium. Et intuere quam sancta est conscientia poenitentis a peccatis facta libera, quae mox pro inimicis
suis, ut conuertantur, exorat: ut sicut ille assequutus est veniam, ita & inimicos suos ad Dei gratiam reducat. Bis dicit, Erubescant: quia non solum ante conuersionem est erubescendum, sed etiam post, ex memoria & recordatione peccatorum, quod est quaedam custodia virtutum. Et ne forte procrastinet aut tardent impii conuerti ad Dominii,
addidit, Erubescant valde velociter. O desideriu in cinctae mentis eximiul Quid enim amplius iste in causa sua petere potuit, quam quod pro capitalib' inimicis suis postulauit 3Taltu itaq; Dominus miseretur, qui misericordiq vice repedunt, dimittetes peccata uti & sibi dimitti volui: sua atq; alioru contagia plorates,& bona cupietes. Timetibus de false iustitia consilium correctionis dat, ut scilicet per opera misericordiar, misericordiaquςrat,&no conicptis pauperia curis, per sacrificia Deum placare confidant. Insupersi praesentia de spiritibus immundis intelligere velis, quum
115쪽
ait, Convertantur & erubescant, quis no iudicet esse iustis. smam poenam, ut conuersionem ad confusionem habeant, qui ad salutem habere noluerunt 8Sic Lemones a poenitentibus victi, conuertuntur conuersione erubescentiae, quae Lucae r s. Eos afficit. Contra vero tunc gaudium fit in caeso super illo peccatore poenitentiam agente: uti dux in prilio:plus enim
militem diligit, qui post fugam reuersus, hostem fortiterpremit, quam eum qui nunquam fugit, nec unquam fortiter egit. Tunc boni angeli quia rationales gaudent de r conciliato sbi homine: quq res nos maxime monet ut se per agamus quod illis gratum sit, quorum & desiderare patrocinium.' timere odium debemus.
Domine,Dem meus in te speraui, salvu me feex omnibus perfluetibus me, bbera m
Huic Psalmo in Hebraeo praeponitur talis titulus, Psalmus David quem cantauit Domino pro verbis Chusi filii Gemini. Sententia vero Hieronymi plerique, & maxime hi qui Hebrari sermonis scientiam non habent, hunc Psalmum arbitrantur eo tepore esse cantatum, quo Chusi filius a. Reg. 17 Arachi, amicus David, destruxit consilium Achitosel, &ad eum nuntios misit ne in Heremo ultra sederet, sed procul fugeret, ne opprimeretur a filio. Verum scicdum est eos errare:primum quod nomen Chusi per D Samech litera scriptum est, hic vero per U Sin: deinde quod nunquam Dauid qui Ioab & caeteris ducibus exercitus sui praeceperat, dicens: Parcite puero Absalon, de morte si ij ita loqueretur,2 Reg. 13 Concepit dolorem,& peperit iniquitatem, lacum aperuit S effodit eum,& incidit in foveam qua fecit: maxime qui
morte eius audita operuit caput suum,& eiulans clamauit,
Ibidem. Fili mi Absalon, Fili mi Absalon : quis mihi tribuat ut ego moriar pro te 3 ad extremum, quod illic Chusi, amicus Dauid, filius Arachi scriptus est, hic vero flius Gemini:de quatribu fuit ipse Saul. Sciendum itaque Chus hic esse nomen appellativum,& interpretari AElniopem:& totum Psalmucontra
116쪽
eontra saul esse conscriptum, qui iniuste persequebatur David, dc in foveam quam sederat, incidit. Quem regius
Propheta AEthiopem vocat, more Iudaeorum , qui omnem rem malam & peruersam,nigram appellant: atque in perditis hominibus nomen nigri apud veteres poni solitum, indicant etiam Poetae Latini:vnde extat illud Horatianii, Hic niger est, hunc tu Romane caueto Propterea etia Saul ΑEthiops dictus est, quod sanguinariis & tetris ac crudelibus moribus fuerit, atque super his vehementer diffamatus maxime in deuastatione urbis Nobe, & perditione Achimelech, reliquorumq; Sacerdotum, in odium David:vt habetur i. Regum cap. 22. Prarterea quod nunquam potuerit mutare suam nigredinem, quam conceperat aduersus
Dauidem ilicet pluribus vicibus expertus fuerit & conseia sus innocentiam Dauidis. Aquilla aute huic titulo addit, Pro ignorantia Psalmus David &c. tanquam Dauid fuerit causa mortis Achimelech, reliquorumque sacerdotii, petens ab eis praesente Doech Idumaeo & Saulis delatore gladium Goliath. Et in hoc Psalmo dolet David quasi huius calamitatis author extiterit. Non enim ignorauit futurum ut
Doech praesens statim amicitia Sacerdotii ad ipsum, Sauli denuntiaret. Unde Abiathar fugienti, & tam triste fatum nuntianti,dixit David, Sciebam inquit quod quit ibi esset
Doech Idumetis, proculdubio annuntiaret Sauli: ego sum reus omnium animarum patris tui. Quapropter praesen Psalmus editus est pro expiatione huiusmodi si pinae ignorantiae r & ne propterea tradatur ipse filius Isai in manus Saulis ac suorum inimicorum. Et hic Psalmus est primus eorum in quibus per actus David, significantur Domini futura mysteria. Caucam suam Propheta trahit in futurum mysterium Saluatoris Domini, cui etiam nomen ipsum David mysticis interpretationibus congruenter ascribitur. Quapropter de uniuersis inimicis petens liberari regius Propheta, acclamat, Do Mi NE per Omniu generalc gubernationem, Deus per creationem, Meus, per specialem cultum & deuotionem, in te speraui, no in gladio aut vir bus propriis:plus de tua bonitato quam de mea iustitia expectans, saluum me fac a Saule & ipsius complicibus, ini- I. M. εἰ
117쪽
micis meis: & libera me, de ipsis assecurando. Non enses mihi sufficit ut te defendente uni saluus, nisi& te liberantesim securus. Haec similiter Christo a Iudaeis iniuste dati . nato optime quadrant: quasi contra cos auxilium Patris es 3 Kςg tagitet. Nani ut David falso a Saule aecusatus , ita Iudaei Messit impingebant,quod contra Caesar'm coniurasset, ut Lης' se regem faceret: insuper quod populum comouisset a GaD- lilaea usque in Hierusale:&quod dixerit, Possum destruere 'Mδub' '' tempIuu Deiμ in triduo reaedificare illud. Pro his igitur iniuste appetitus, se excusat apud Patrem, petitque liberari in capite, per resurrectionem, dc in membris, tuam semper seruando a tyrannis Ecclesiam. Sequitur,
Ne quando rapiat ut leo animam meam, dum noes qui redima neque qui saluam faciat.
r. Reg.26 Saul tanta sevitia in sacerdotes Nobe reputans eos semicos Dauidis usus est, ut merito David timeret eum tanquam leonem rapientem & Vorante. Nam crudele sic opus Ibidem. cmeiens, & totam generationem sacerdotalem interimus,& neque infantibus misericordiam, nec senibus reuerentia habes, sed ciuitatem disperdes, quam patriam sacerdotum, a. Reg z. Prophetarum nutrice, diuinitas elegerat. Qi uis forsan hic coligerint sic ut Deus sacerdoti Eli praedixerat, propter iniquitates duoru filiorum eius,dicens, prolem eius radicitus euellendam:tamen etiam hoc est necessitatis periculu, quare petit liserari &saluari regius Propheta , ne incidat in manus tam impij principis. Nam certus erat si quandoque in manu inimici daretur, nullo pretio, nullo fauore, nec vlla potentia humana inde liberari posset, quum nihil magis quam illius iugulum quaereret Saul. Si de Chirsto vero nunc sit sermo, dum praecedenti versiculo pro suis membris per pluralem numerii diceret, Saluum me fac ex omnibus persequetibus me, hic singularem intulit: non enim ait,Nequando rapianti. sciens quis restet inimicus persectar Seir. s. animae vehemeter aduersus. de quo I. Petri, Vigilate, quia aduersarius vester diabolus,tanquam leo rugiens circuit, quaerens quem deuoret. Et conuenienter daemon leonic5- paratur: quia sicut leoni os ac fauces mile olent, ita etiam os daemonis
118쪽
os daemonis eructans blasphemias, male olet: atque quemadmodum rugitus leonis impedit aures, ne alium sohum excipiant: sic diabolus fidelium mentes terrendo,& illicita suggerendo,avia veritatis, ne vocem Christi audiant, aucttit. Deniq; velut hostis obsidens muros clausos, explorat an sit pars aliqua muroru minus stabilis, cuius fiactura in
castra erupatrita animae nostrae exterius insidiatur,ut mors
per sensus exteriores, quasi per quasdam fenestras intret in animam. Offert oculis formas illicitas & faciles voluptates, ut visu destruat castitatem: aures per canora allicit, ut emoliat Christianum rigorem: linguam conuitio prouocat: manum,iniuriis lacessentibus, ad caedem instigat: honores terrenos promattit, ut caesestes adimat:& quu latenter non potest fallere, addit apertos terrores: in pace subdolus, in persequutione violetus. Contra que Christianus animus semper debet tantum esse paratus ad resistendum, quantum paratus est ille ad impugnandum. Caute igitur hic semper ambulandum est, atque interim magna utilitas seruo Dei propriam infirmitatem recognoscere, nec sitis viribus aut meritis inniti. Tunc enim incipit ades virtus diuina , quum deficere incipit praesumptio humana. Quapropter nunc dicit Propheta, Si tu Deus non redimis, neque saluum facis,ille inimicus rapit. Non enim ab alio potest fatus venire nisi a salutis au thore. Et ut manifestum sit iam perfectam animam hoc dicere , cui solius diaboli fraudulentissimae insidiae cavendae sunt , vide quid sequatur , Domine Deus meus,
Domine Deus meus, si feci istud i es iniquitas in
Imprimis pro iustificatione petitionis suae proponit David Deo una coditionalem, dices, si soci hoc, scilicet qu6d machinatus sim ad deliciendu domus aulis a regno quod ei falso impingebant & Saul & eius complices & si est iniquitas in man1bus, id est operi meis, quib' inique egerim
coua domu Saulis, persequatur inimicus anima mea.
re teste Philone dum Saul Dauidi inuideret,& quaereret
119쪽
eum interficere, mansit spiritus in Saul Sc prophetauit, Si
cens: Quid seduceris Saul, aut quem iustum persequeris in vanum 3 Completum est tempus regni tui: perge in locum tuum tu enim morieris, & David regnabit. None tu & Glius tuus simul moriemini, & tunc apparebit David regnur Abiit tamen Saul semper iniuste conturbans filium Isai, Sc -Reg pQ non sciuit quae prophetavit. Quapropter dum David Ionathae valedixit, haec similia intulit, Cur anima mea persequutionem patitur minimus enim inter fratres meos fui, pascens oves: & quare morte periclitor Iustus enim sum,& iniquitatem no habeo:& quare pater tuus odit me
quum ego reddiderim illi bona, ille retribuit mihi malaia .Reg. 1 7 & quum ego Goliam occiderim, in verbo sortissimi, videsnem quem tribuit mihi, quia determinauit domum patris mei ut disperderet eam:posui manus meas in lancea, & benedixi eum in hymnis, at ille cogitauit interficere me, &tanquam passer qui fugit ante facie accipitris, sic fugi ante
faciem eius. Quinus verbis Dauid satis suam innocentiam explicat, do quia nihil in Saulem machinatus : unde etiam
teste eodem Philone) Saul moriens haec per Edab filium Agag Regis Amalechitaru, Dauidi mandat, hic dicit Saul, Non memor sis odij mei, neque iniustitiae meae. Ad Christum insuper ista referendo, nunc Deo patri ostendit quod falsa sit Iudaeorum contra ipsum accusatio. Η1c quidem dicit, Si feci istud: sed statim quid sit istud exponit, quum ait, Si est iniquitas in manibus meis. Sic enim manifestum est de omni peccato dici,de quo propterea Esaias scripsit, Qui
Esaiae s3- peccatu no secit, nec inuentus est dolus in ore eius. Quod de nullo alio potest dicit nemo enim mundus a sordibus, neque id ratione vacat. Nam quemadmodum ait Augustinus contra Arrium si verbum diuinum esset factu & creatum, non potuissent omnia fieri per ipsum, quod est contra I lan. r. illud, omnia per ipsum facta sunt. Ita pari ratione si Christus fuisset peccato obnoxius,non potuisset alios liberare,. qui primo suisset victus & seruus diaboli per peccatum.
Quare puto hanc veram esse rationem cur solus potuit pro
mortalibus satisfacere id enim iustitia exigebat tantia Deo patri redderetur, quantum per peccatum ablatum: quod
120쪽
morte siij peractu est. Sic enim & Deus oblatus, qui prius
per peccatum ablatus. Qu . de re modo Propheta per modum adiurationis priodicit hanc puritatem & innocentiam Christi, per qua meruit destruere nostra peccata. Hic praeterea, si perfectum loquentem facias, cui solius cacod monis decipular vitandae sunt, in his verbis non est superbia elati, sed humilis confessio non ingrati. Et quod perfectius
si reddidi retribuentibus mihi mada, decidans
merito ab inimicis meis inanis.
Saul bis in manus Dauidis traditus est: semel in locis tutissimis Engaddi, quando silenter praescidit summitatem chlamydis ipsius ventrem purgantis in spelunca, ubi David cum suis latebat,de quo I. Regum cap. 24. Iterum in Gabaa Achille, dum Saul edormiete tulit hastam & cyphuaquae qui erat ad caput illius, nec Abisai filium seroris suae Sarviae permisit volentem eum occidere,& in hoc vehemEter instantem,ut patet r. Regum cap. 26. Sic igitur satis patet quantum David abstinuit ab interfectione Saulis,& φno malii pro malo reddidit, sed vicit in bono malia. Et quὶa Rom. I l. cumulus perfectionis est diligere inimicos,& orare pro illi, sicut Christus & fecit & docuit Matthaei cap. s. & Luce, 13, Pater ignosce illis quod enim faciunt nesciunt. hic patet perfectu Christo dicere, Si te non sum imitatus in iusta silentio, id est, patientia qua pro me operatus es,& si inimico non sui beneficus exemp lo tuo, qui solem oriri facis ci- per bonos & malos, & pluis super iustos & iniustos, decida Matth. s. merito, &c. Et bene non ait, Si reddidi tribuentibus mihi mala, sed retribuentibus: qui enim retribuit, iam aliquid acceperat. Maioris autem patientiae est nec ei mala rependere qui acceptis beneficiis reddit mala pro bonis, quam a nullo ante accepto beneficio nocere voluisset. unde aduerte tres esse gradus patientile: Primus est quando quis aequanimiter sustinet mala quae meruit secundus, quando patitur quod no demeruit: tertius, quado mala accipit pro bonisi & istud est nobile vincedi genus. Contra aute ille inaniter se iactat,qui quu & ipse homo sit,cupit se de homine