장음표시 사용
331쪽
quia nondum erat i s s V s glorificatus. Et tunc multitudo Gentiu coepit intrare Ecclesia Christi, quando sollim antea Rom. pauci ex Israel conuersi sunt,&Apostoli omniu linguis lo- Act. 2.quuti, quado ante solam Hebraeis de Patre Filius annutiabat, miracula insuper demirata inerebueriit. Na si Christus ad tactu fimbriς sui vestimeti, muliere, qui erat in fluxu san- Matthguinis sanauit,& umbra Petri quod maius est postDomini Act. s. ascensionem quoscunque languores curabat. Quapropter hoc modo mirifieauit Deus Pater misericordias suas, salua-do sperantes in eum, qui ut clarificaretur in Filio, quodcunque petierunt in nomine ipsius Apostoli, hoe fecit, non Ioan rquod ex se aliquid potuerut Apostoli: na non est seruus maia Ioan. 3ror mino. Ipse enim sine eis omnia, illi vero sine eo nihil operari valebat. sequitur, A resistentibus dexterae tu .&e.'
A resistentibus dextera tur modi me,ut pupiti
iam oculi. a Petit David custodiri ab omni Itsione, & coprimis ab Impiis, qui resistebant prolemoni & fauori quibus Deus eum defendebat & vult si seri potest tam tenelle a Deo, quam
pupilla oculi a nobis diligi. Admiranda est aute quam maxime stodia illa qua oculiis pupillae praestat. Siquidem tunica super tunicam, & alia quaedam tegumenta eam muniunt, quorum alia tenuia ae transparentia sunt, ne pupill quae suapte natura humida est & mollis asperitatem inserant. Alia ver A exterius crassiora, ut palpebrarum tunica 'quae duobus est semicirculis distincta ut pulueris & aeri, te sonem & paruula quaeque animantia repellat, & pilis etiaquibusdam vallata ut siudorem prope fluentem prohibeatracutus enim sudor est, atq; admodu molestus superius preterea sit percilii vallis Ormata est. Ipsum aute superciliu veluti tectu quoddam firmuae validum iacet,quod pilis etiam multis ac condensis ornatum ac munitu est, ne sudor desiu- perfusis in pupille habitaculu irruat, illine enim repulsius in apsia deuoluitur tepora. Cii tanta igitur praestet ocul' pupillae custodia, n5 mirandii sipare sibi a Deo Propheta pristari
332쪽
vox est Ecclesiae tam syncere suos a fermento haereticorum seruari requirentis, quam munda semper & pura est oculi pupilla, quae neque vel puluerem, vel minimam festucam patitur. Rogat ergo si forsan insurgit noxium haeresis ca- ut, ocius fiangatur,&sibilancia hydrς ora protinus mute-cant, nee peregrinam doctrinam quis suorum recipiat. Solent enim huiuscemodi per angulos mussitare, dc innumeris euniculis nituntur subuertere veritatem, pleni arrogatiae & supercilij cunctos despiciunt, armantq; linguas suas. detrahedo. De quibus rectissime alio loco Psalmographus, --I Fili j hominnm dentes eorum arma & sagittae, & lingua e rum gladius acutus. Bonum est igitur nequaquam hoc vε- to erroris circunferri, &his praeceptoribus pessimis non uti. Hoc itaque postulat Ecclesia ut persectis & sanis doctoribus, qui sunt illius oculi, semper dirigatur,&quomodo pupillia oculi pluribus palpebris, &neruosis tunicis imgitur, sic continue diuinis gratiis donisque caelestibus ad-- umbrata sit. Sive si vox cri RisTI est Custodi me, inquit, ut pupillam oculi: quae apparet perparua& exigua, peream tamen dirigitur acies luminis, quo lux & tenebrae diiudicantur: sicut per Christi humanitate diuinitas discernens est inter bonos & malos. Subnectit Propheta, optat, atque hic opus misericordiae appellat dexteram,sicut
forte opus iustiti , sinistra Domini dici potest. Matthaei cap.
2s, Statuet oves a dextris, haedos aute asinistris. Similiter
sub fimbra alarum tuarum protege me i facie impiorum qui me afflixerunt.
Ad similitudinem pulli qui absconditur sub umbra macternarum alarum a facie auium rapacium, intendit David
sibi propitiam facere diuinam protectionem. Agnostitque
auxilium suum tantummodo a Domino esse, qui est omniuconditor, qui pauit Israel in deserto & in terra inhabitabili, ubi rerum omnium penuria, ubi nullae aquae, dedit manna Ixod. I s. de caelo,& aquarum fontes produxit de petra durissima. 7.&Nu Neque enim per tantam heremi vastitatem ubi non solum me, 2. . seu ges & arbores vineaeq;.sed nec herba quidem gignitur,x nullae aquae ardorem temperant solis, quadraginta annis poterat
333쪽
boterat domus Iacob ad terram peruenire Iordanis, nisi Do minus omnia praestitisset. Nil mirum igitur si nunc regius Vates a facie suorum inimicorum saluari cupiens, ad .Deum confugiat, cum quo omnia possit,& sine quo fractus
iacet. Similiter nunc vox est cHRIs TI&Ecclesiae. Aia fixe ruesiqis idom Iudaei e in xv M in passione,&haeretici quotidie sponsam fmesiam P et antiqui eo mederunt & impleti sunt,& cibos Domini non tulerunt quibu1 loquitur Apostolus, Iam saturati estis, iam diuites facti estis r. r. rsne nobis regnatis, atq, Vtinam regnetis, ut & nos regnemus vobiscum. Comederunt enim in sanctis scripturis pa
nem qui de caelo descendit, & cum Psalmographo dixeriit, Psil. so Incerta & occulta sapientiae tuae manifestasti mihi. Imple lique sunt, & saturati eleuauerunt contra Creatorem corsium.&alterum sibi finxerunt Deum:quicquid ante bibe rant & comederant, suis meritis non Dei misericordiae dea putantes. Idcirco obliti sunt Dei, qui praecepit eis ut testis verba religarent inter oculos, & in manibus atque in fimbriis pallioria, ne unquam obliviscantur Dei sui. His de re Deutis.&bus cepissime suctuat & semper sibi timet Ecclesia, quae ta- ι r. men interim missiericordia & charitate alis paternis defenditur: atque sicut gallina sub alis pullos abscondit propter Mare . ii miluos, sic sapietia diuina duabus T inamctorum alis eam contra has spiritales milvici diaboli nequitias munit. De Christo inmer loquendo, nuc Facies dicitur dira impretaso mentis ad mortem in nocentis. Impij vero intelligutue Iudaei, qui Messiam crucifixerunt.Contra hos minc a Patre protegi rogat, atque siabiungit quomodo isti ancierunt dicens, Inimici mei &e.
Inimici mei anima mea circundederunt adipem fusi concluserunt: os eoram loquutum e verbig.
Si de David nunc est sermo, & iam petit liberari ab hoe periculo, de quo. 2. Regum cap. 23. quando scilicet Saul dc viri eius cingebant David in modum coronae, ita ut de sueta quasi prorsus desperaret: & propterea nunc abundante milite qui larte adeps principis nominari potest se undique conclusum fatetur.Siue per adipem cor intelligit & visce-
334쪽
xa, quoniam elicum haec multa solet esse pinguedo. Ad IGdaeos insuper c HRisTI persequutores ista reseredo, ipsum Verbum circundederunt. Evangelicae narrationis exprimit veritatem, quado cum gladiis de sustibus Dominum redeptore, insanorum turba circundedit. Tunc certe igitia sua pingui cooperti sunt scribs 6c Phari ι,postquam cupiditas eoru deseeIcις lati La. Et hou loco Adeps, nihil veriusquam corum malitia designat, quam ex teporalium abudaatia de terrena concluserunt seu cotinuerun t in seipsis veluti nunquam amplius recessuram, sed cum eis perpetuo futuram, atq; ita potestate orta est, adsimilitudine animaliu, quo
ex adipe inflantur ac hanc, bonis saginati, veram intelligeriam perdiderunt. Ezechielis cap. i 8, Ηte fuit iniquitas S domi sororis tuae, superbia, saturitas panis, abundantia oeotium. Nam propter haec sequitur Dei obliuio , quae praesentia bona putat esse perpetua. & nunquam his sibi esse carendu existimat, quin talia malis superbiae seminariu sunt
Quare Deuter.ca. s. scribitur, Attende ne comedens de bibes & faturatus, aedificatis optimis domib ,habEnsque oues& boues, obliviscaris Domini Dei tui. Diues enim ille Eua-
elicus non aliud peccasse memoratur, nisi quod opibus deiuitiis affluens, in tantam erupit superbiam, ut manum noporrigeret indigenti Lazaro,conditionis suae oblitus,ut ne hoe quide quod proiicienduerat, daret misero. Adde quod in desyderiis est anima hominis otiosi. Proinde semper aliquid agendum, ne ager nostri pectoris, manu cessante, malarum cogitationum sentibus occupetur. Restabat auteve qui pinguissima immanitate tumuerat, superba loquerentur. Quapropter nunc sequitur, Os eorum loquum est superbiam. Sed bene hic dixit,tantum ore non etiam corde loquuti sunt: nanque sceleratoru mos est, illa frequenter sermone defendere, quae noscuntur constientia teste damnare. Quemadmodu ita de Ioviniano legimus, qui tametsi & gulam Sc luxuriam doceret, aequare que matrimonili virginitati, neque tamen uxorem duxit, remordente forsan conscientia, nam ex monacho clericus factus erat, attamen versute semper negabat id se facere,quod hinc primiu aliquod
speraret, sed ne molestiis matrimoniorum irretiretur, hoc est, nou
335쪽
est non ut melior esset, sed liberior. Tantudem egit Epicurus voluptatis assertor, frugi semper vivens, neque id faeies quod docuit, sed vafre dicebat, Carnes dc exquisitae epulae . ingenti cura ac miseria praeparantur, maioremque poenam habent in inquirendo, quam voluptatem in abutendo. Et propterea afferebat se non posse hos varios cauponum si pores ferre. Sic gulam uno umul tempore & suasit & fugit.' ore quoque id foris docuit, quod corde intus reprobabat. Sequitur in textu,
Proiicientes me,nunc circunderut me: oculos suo, futuerant declinare in terram.
Aduerte hic q, exadverbio temporis N v N c, Insinuaturqu6d oratio ista tempore illo habita est a Dauide, quo ex- χploratis gressibus eius, a saule cireundatus est. Cu qua ora. H ῖ' tione stat quod de illa circundatione tractat alter Palmuibi per modum Cantici, hic per modum orationis. Immo hie ipsa oratio tune habita ponitur, & quum Saul. r. Regucap. 13, Ziphaeis dixisset, Considetate & videte omnia latibula eius in quibus absconditur, qu od si etiam in terram se
obtruserit, perscrutabor eu. Propterea nuc David Domino dicit, oculos suos statuerunt declinare in terram: ut ita explicet qualiter semper siue in terra siue in aquis, siue in aere persequentem habebat, neque illi usquam tutus refugij I
cus patebat. Praeterea hoc in versiculo est accusatio Christi aduersus Iudaeos,& p suit regius Vates praeiens lepus profuturo ob certitudinem Prophetiae. I psi autem eum proie- Io a Deerunt.Nam Ioannis testimonio, Iudaei faciente eoru inuidia , conspirauerant ut siquis Saluatorem confiteretur essee HRISTUM, extra Synagogam fieret: quasi loeus & a Christo de a receptione nominis Christi macularetur. Cisocundederunt quoque eum non obsequio, sed furore, quem cruci affixerui. Sicut praui coloni, qui seruos Domini in vi- Matth sinet eius primu initas occiderunt, nouissime perdiderunt &filium ac haeredena illius, quem potius reuereri debuerant. Sed memineris quado cis UsTus passus est, omnis ter- Mati . scra tremuit, sydera obscurata sunt, petrae scissae, ac monumenta aperta. Miserrimi vero Iudaei oculos in terram sta-
336쪽
statuerunt: quia hominem purum existimauerunt, & diui nitate non intellexerunt. Vel oculos suos in terra statuerunt, quia selii de terrenis actibus cogitabant, & nunqua ad caelestia aduertebant, similes talpis sedientibus semperiri terris, quom caecitas usque ad mortem animae durau it: sicut talparum oculi nisi in morte quod aequo tardius est ) non
aperiuntur. Haec caecitas auarorum praesignatur per caecitatem mendici, qui sedebat secus viam prope Ierico, & medicabat a turba praetereunte, Lucae cap. 18. Nam semper
auarus eget,& ut inquit Seneca No qui parum habet, sed qui plus cupit,pauper est. Quid enim resert quantum illi in
arca, quantum in horreis iacet,quantum praeset,pascat, aut foeneretur, si alieno imminet,si acquireda computet 3 Quis si diuitiarum modus, quaerist Primus, habere quod necesse est: proximus, habere quod satis est, & certum voto ponere
snem. No maneat mens hominis In terra, no enim ut ani
malia rationis expertia prona esse videmus in terram, ita creatus est homo, sed eretia in caelum corporis sorma, admonet eu, quae sursum sunt sapere. Porro mira mobilitas, quae linguae ac manibus attributa est ad loquendum & scribendum apta atque conueniens, & ad opera artium plurimarum officiorumque complenda, nonne fatis ostedit quali animae ut seruiret, tale sit corpus adiunctum Itaque non sepeliamur hac in terrena solitudine, sed cosideremus quonia non habemus hic ciuitatem permanente, quin futuram inquirimus. Deinde intonat Redeptor, susceperui me,&α
susceperunt me sicut leo paratus ad praedam,
sicut catulus leonis habitum in abditis.
Adiungitur descriptio ipsius Saulis ad Dauidem. Similitudo eius quasi leonis parati ad praedam, hoc est perseuerantis in desiderio rapiendi, & quasi eatulus leonis sedentis in absconditis. Per quas similitudines denotatur quod tam occulte quam manifestes aut anhelabat ad mortem Dauidis. Disseretia enim inter leonem & leonis catulum quida huiusmodi tradiderunt, dicentes quod leo proprio fretus robore manifeste ac palam rapit, & quod catulus tanta carens cofidentia clam atque occulte se accingit ad praedam,
337쪽
3 svnde abditus cosdere dicitur. Haec insuper ad Christit in pertinent. Na susceperunt eu Iudaei a Pilato, quado Ioan is cap. i 9.tradidit eis illii, ut crucifigeretur. Susceperunt autem I E s v M & eduxerunt eum sicut leo, circundates ouera laniarent. Istoru feritas & leenae,& vrsae raptis catulis,ue cibo indigenti, merito comparari potest. Aiunt qui de Oseae 13. bestiaru scripsere naturis, inter omnes seras nihil esse ursa saeuius, quia perdiderit catulos, vel indiguerit cibis. At istorum crudelitas non solia panthera , pardi,& vrsae serociam superat, sed leonis quoque,&omniubestiarii quae gignuntur in saltibus. Leone, populu Sacerdotii Catulia leonis, populum subditiun sacerdotibus, posuit David, illis se cinetibus super innocente i E s v M captum, illis seditiosa rabie deuorantibus, qui habitaueriit in abditis. Nam nefandoruhominum consuetudo est, mala vota sua tegere, ut latenter possint quod non conceperui, opere perficere. Sed tu Deus
pater ait Filius) qui dissimulando videris dormire, & iniquitates hominum non curare, Exurge,&c.
Ex ge, Domine,prauent eu sentita eumi eripe animam meam ab impio : frameam tuam ab
David more humano Domino dicit: supplanta, id est cosuetudine luctantis delice Saulem. quod impletu est l. Resum, cap. 24.& 2s, quando David potuit ipsum occidere,n voluisset. Et istud ex eorti metaphora ductum est, qui dum currentem impedire volunt, tibiam aut pedem transeunti subiici ut, ut huiusmodi offendiculo eos in terram prosternant. Nec solum David a Saule, sed a sociis eius petit saluari vitam, quibus Deus utitur, ut manu sua ad vindictam maIoria, de probatione iustorii. Iuxta illud E satae I o, Assu r vir sa furoris mei. Exurge, praeterea nuc Christus Deo patri dicit in peccatores, quem illi putant sicut homo posse quiescere:atque hoc petit ut tande ipsi cognoscant eii vigilare,
dum eoru non permittiatur iniquitates crescere. Praeveni aute apposuit,ut ante subuertantur quam peccata perficiat.
Sive praeueni ipsum populu Iudaicu, Christu tuum suscita-
338쪽
do, quo resurgente, eum subuertes. Habet enlin ruinam Iic, rum inuidia, si hunc quem occidi studuerunt, videant triti phantem. Quapropter nunc sequitur, Eripe anima mea, id est cito fac eam resurgere: aut hic rogat iponsum suum
Ecclesia, liberetur a diabolo, vel ab haereticis, & ab unoquoque homine malo. Christus auic nunc animam suam
dicit frameam, id est gladium Patris: quandoquidem per
ipsam diabolum vicit, mundum a sordida superstitione purgauit, atq; per ea debellata est captiuitas, qua omnis huma 'ni generis soboles inclusa tenebatur. Hanc ergo petit erui ab inimicis manus, id est virtutis Dei. Ipsi enim Iudaei gladium, leurotestatcquam a Deo acceperat ad punitionem peruerseru,&defensione iustorii, prorsus conuertebant in exterminiu boni & iusti, quoscuque probos & sanctos inique affligendo. Nam lapidauertit Stephanii, utruque Iacobum occiderunt, Paulum denique relegarunt, & antea sanguine Prophetarum laetati sunt.Vnde A. Regum cap. M.tegitur quod tempore Manasse est usus est sanguis innoxius in Hierusale, donec repleretur usque ad os . Quapropter tu Domine orat Christus a paucis de terra diuide cos,&c.
Domine, a paucis de terra diuide eos in uita eorum: de absconditis tuis adimpletus est uenter eoru.
Precatur David ita suos inimicos ab eo diuidi, ut nunquam eum contingant: & eorum opulentiam reformidat. qui pauper & paucis comitatus erat. sed haec bona temporalia propterea nominat Abscondita, aut ratione iudiciorum, quia nobis asscondita sunt iudicia Dei, quibus satiat impios bonis temporalibus, iustos vero passim vere & angustiari permittit: aut ratione naturae ipsarum diuitiarum. Nam sunt velut res abscondit hoc est conditionibus sordidis Ic obscuris constantes, addisssentiam bonorum spiritualium, quae ex se clara & lucida sunt. Nunc etiam fit oratio cotra Iudaeos, quos in vindictam suae mortis a terra Iudaeae eiici, & per omnem orbem dispergi expetit Chri stus, ut serviant caeteris nationibus, in ostensionem sui criminis:& a paucis eos diuidi quaerit. Siquidem in principio nascentis Ecclesiae pauci fideles in regnum Agrippae secesserant
339쪽
serant. Solet etiam saepenumero scriptura per Paucos, probos homines significare: quia&praui homines plures sunt,& peiora numero semper vinciit. Bene autem intellectus Iudaeorum hic comparatur ventri. Nam de praeceptis legis di miraculis quae modo Abscondita nominatur venter, id est carnalis sensus eorum, repletus est. Siquidem teste Paulo)eis tanquam amicis primum credita sunt eloquia Dei,&lex ipsis paedagogus fuit in Christo, qui ex eis secundu carnem nasciturus erat propter quod ptae aliis debuit isse populus quadam mira sanctitate pollὀre, ad quam induciit lex
& Prophetae. Verutamen super his omnibus impugnatus, incrassatus, dilatatus recalcitrauit: nec ei tande ad salutem
profecit testimonium generis, quia scilicet filius esset Abranae: quinimmo quan uis his bonis caelestibus enutritus, tamen vere saturatus est porcina, id est immundicia, de reli-' quias peccatorsi dimisit posteris. Quapropter Matth. cap. x3, ciuitati Hierusale exprobrat Redemptor, Quoties v qui congregare filios tuos, quemadmo lum gallina copregat pullos suos sub alas, & noluisti Z Sane quemadmodii hoc animal tam magnum inditum amore in filios habet, ut eorum infirmitate afficiatur: ita Dei sapientia per carnem infirmata, ad Istaei &instruedum & protegendum, si voluis-
det, venit. In eo autem quod dicit, Quotiens volui congre gare filios tuos tomnes Retroprophetas a semissos esse te natur. sed tantas diuitias bonitatis & gratiae Dei contempsit domus Iacob. Vnde sequitur, Saturati sunt,&c.
saturatisunt ili', dimiserunt reliquias si sparuulis suis.
Multi docti mi interpretes hoc se loco Iegunt, Satura.
ti sunt filiis: hon aute porcis siue porcina. Dicentes in Hebraeo haberi dictionem Banion, quae filios non sues significat. Alia exemplaria habent, Saturati sunt porcis seu por- Cina. Et errore huius variae lectionis credo ortum esse scriptorum vitio, quum Ctraece, dictiones Porcis .L Filiis maximam habeant literarum similitudinem. Quod si legas, saturati sunt porcina: istud bene Iudaeis conuenit' nanque au-
340쪽
diebat sensius eorum mandata Dei, illi saturabantur sordibus peccatorum: novoque modo bonis caelestibus pasti, 'malorum faecibus explebantur. Porcina enim ad polluta Leuit. 1 I. respicit: quae inter caetera veteris Testameti praecepta, immunda praenotatur. Neque aliquado tandem rationem sui Exo. 7. g. nominis habuerunt ipsi Hebraei: dudum siquide AEgyptus& 97. propter iniurias illorum,diuersis plagis percutitur in de- Exod. 16. serto: caelesti pane cibatu Comnibus Gentibus terrori sunt,' quod populus Dei nominarentur,& Deus pro eis pugnaret. His titulis ad virtuteinani inari debuerunt, Scab inuasione Christi Domini arcere debuit,& Gentis & horum titulorum claritas. Facinus tamen non dissuasit, aut Messiae
reuerentia, aut beneficiorum ab eo receptorum recordatio. Vsque adeo excaecauit eos impudorata patrandi facinoris volutas, ut nec generis recogitauerint iacturam, nec
ullius discriminis habuerinx aestimationem: sed praecipites Ze furibundi in Domini via imam seruntur .sic transmittentes reliquias peccatorum filiis suis. Quando enim clama- Mati. 27. uerunt, Sanguis eius super nos,&super filios nostros:peia sinam haereditatem filiis reliquerunt. Perseuerat siquidem usque in praesentem diem haec imprecatio super ip st de Esaiae i. sanguis Domini no aufertur ab eis.Vnde per Esaiam Deus loquitur, Si leuaueritis ad me manus, non exaudia vos' manus enim vestrae plenae sunt sanguine. Si aute hic nunc cuvulgata editione aliquis legat, Saturati sunt filiis, adhue istud populo Israel quadrat: qui tametsi malus fuerit, tamead stellas caeli, puluerem terrae, & arenas quae in littore maris sunt, multiplicadus erat. Gen. cap.r 3.& 22. In reliquiis etiam quas suis paruulis dimiserunt, descriptam vides abu- dantiam temporaliu usque ad nepotes nempe testimonio prophetae Dominus visitat domum aut parentelam usque Exod. 34. in tertiam & quarta generatione: nam tandiu durat proa&Nu.iq. uorum sanguis & memoria. Sed forsita hanc opulentia nil cDauid detestas, Domino dicit se maluisse sua paupertate M patientia sibi diuitias caelestes peperisse, quam furtis & rapinis, imitatione locioru Saulis,& Stribaru ac Pharisaeoru, multa isto in seculo suis filiis acquisiisse, quae tande patre ac charos eius in aeternam gehenna perdidissent. Probe ergo