장음표시 사용
351쪽
aru, atq; proinde misit c 1 Is Tu M, Filium suu . qui per morte& resurrectione redemit genus humanu a seruitute peccati, simulq; eduxit Patres de limbi carcere. Sed perstria tandum est quomodo clamor Propheis in cospectu Dei po-4uerit introire. Nuc loquitura similitudine fidelis nutij, declamor iste cauis iustitia est, quae utique ad Deu intrare poterat, quia pro mundi cladibus supplicabat. Introisse tamen clamor in aures Dei,de cosuetudine nostra figuraliter dicitur:no quod clamor oratis, quasi aliquid corporale, in aures Dominicas introierit, quuDeus totum spiritualiter sentiae& antequa fiat, uniuersa cognoscati Illi enim actuti nostro-rii qualitas quasi quibusda vultib semper assistit,&quod apud nos occultu,illi noscitur esse manifestu. Sed nue intellige Dauidem loqui de Deo more humano, quo clamor petentis introire aures illius quem rogamus dicitur, quando
oratio exauditur. Hoc autem modo audivit Deus Pater deprecationem David fidelis, quia tempore aduentus C H R. Is Tr. Commota est & contremuit terra,&c.
Comota est ρο coiremuit terra undameta motiσconturbata sunt, ct comota sunt, quia iratus est eis.
Apponit Propheta metaphoras, sequutus antiquoria morem, duiuina sub metaphoris cantantiis. Et meminit pro sua
liberatione illius admiradae eductionis Israel de AEgypto, in signis & prodigiis terrificis, quia teste Lirano Hebram-rum consuetudo fuit in priuatorum describendis opitulationibus, meminisse illius liberationis a seruitute AEgyptiaca, quae fuit communis toti populo Hebraeo. Quaelibet vers metaphora hoc in P almo sumitur ab aliqua rationali operatione, quae attributa Deo, monstret Deum esse actorem operum naturae, non per modum naturalis agentis, sed per modum agentis a proposito, quod est principale intentum Prophete. Qusd tamen non intelligas sic, quod describatur Deus faciens haec opera naturae exclusis causis secundis noenim hoc intendit Propheta)sed quod mediantibus causis
secudis naturaliter agentibus ipse agit ex intentione apro posito libere. Itaque nunc describit Deu causante terre in
tu sub metaphora Domini irati & terrisci.secundu historia
352쪽
NA.s . Istud factum fuit quando Moyses accepit legem In monte& Hebr. Sina cum terrae motu, qui fuit figura illius qui in passione
Ir. Saluatoris factus est, quando consummato veteri Testame- Matth. 27 to nouum instauratum. Nuncque sic Dauid spiritu Prophetiae ad c MR TvM descendit, atque ipsum mirabili narratione describit. Congrue autem ad aduentu Christi &eius legis terra commota est: quoniam praesentia iudicis dignum suit contremiscere peccatores. Per terram enim, homines in ea habitantes intellige. Memineris insuper ut in uit Iudas in sua Canonica idem i E s v s qui eduxit Isracle AEgypto, postea uniuerium mundum eripuit a seruitute peccati . Quare nunc per repetitionem signorum quae olim facta in AEgypto,nostra redemptio depingitur. Sed scruauit regius Vates ordinem rei, ut prius ostenderet terram motam, postea diceret esse tremefactam. Primum enim adductus est mundus ad poenitentiam, postea contremuit audito per Apostolos, reliquosque prirdicatores quod futuru-esi liudiciti, & ita clarificato Filio hominis, commoti sunt S cotremuerunt peccatores. Per fundanacta vero montiusgnificat diuitias, honores & caetera mundi fluxa, quibus fascinati superbi, his tanquam firmissimis fundamentis in nituntur. Sed haec omnia in cHRIsTr aduentu turbata sunt, quia mundi falla spes, vero Domino veniente, sublata est. vi scilicet iam firmamentum non haberet in cordibus hominum spes temporalium bonorum. Protinus subiugitur causa quare commota sunt fundamenta superborum: videlicet quonia iratus est eis Deus, 3cita Ascedit fumus, &c.
Ascendit fumus in ira eius, oe ignis Uacie eius exarsit,carbones succensi sunt ab eo.
Describitur opus naturae apparens in igne,& comit metaphora in similitudine hominis vehementer irati, in quo spiritus, tanquam fumus ascendunt ad partes superiores,dcaccensus spirat tanquam emittens ignem. Itaque nunc loquitur Litera de Deo ad similitudinem hominis biliosi, de cuius ore & naribus exit sumus: & asicrit hunc ignem ex-yxod. g arsisse a facie Dei: ut sic innuat plagas quibus quodam percussa AE gyptus de quibus supra atque deletionem Saulis.
353쪽
& exterorum hostium Dauidis,Dei prccepto atque voluntate venisse. Praesentia etiam ad Christum referedo, pu-mus hic in bono accipi potest, pro lachrymosa copunctione & deprecatione poenitentiu, quum aduentu Messae cognouissent quid minetur Dominus impiis in iudicio. Sicut enim terrenus fumus lachrymas mouet, & in altu ascedit: ita recordatio sumi huius iudicij poenitetiae calore succeia 'mente in Deu eleuat & fructuose persundit fluenta lachrymaru. Fumus siquide ex duabus rebus fit, igne videlicet &aqua. per sumu, lachrymae excitatur, per igne compunctio cordis intelligitur. Nihil in nobis corde fugatius, quod quoties p prauas cogitationes defluit, toties Deu offendit. Cor nostrii,cor vagu, instabile, dum iso ducitur arbitrio, Mdiuino caret consilio,omni mobili mobilius per infinita distrahitur. Sisti tamen potest, quemadmodu Sc argentu viuusi ei minu sulphuris, hoc est poenaru inferni recordationem adhibeas. Sic enim statim cocipimus timore,& per timore
cotinemus cor. Propterea nuc additur I N ira eius, ad significandu ipsium tempus quo Deus hic peccatores futuri iudicaj timore coturbat, ut eos ad poenitetiae via inssectat. Quis
vero totus no tremistat audito tam reformidado aduetu, dc
protinus ubi misericorde ac pili iudice no desyderet λο angustiae'hic erunt peccata accusantia, inde terrens iustitia, subtus horrendii callos inferni pates,desuper iudex iratus,
intus conscientia urens, foris mundus ardens. Peccator sic
deprehensus in qua parte se premet costrictas 3 ubi latebit Q sed mirum igitur il veluti scribitur Ecclesiastici cap. 18.
ante rudiciu paret viator iustitiam,& in omnibus operibus semper meminerimus nouissimoria, ut in aeternit no pecce- Eccitamus. Hoc pacto facile cotemnet ii dii, qui putabit se quotidie moritvrsi, & cu reru natura deliberans, id meditabitur ut possit aequo animo vita relinquere. Atq; hoc modo ignis charitatis a facie, hoc est a notitia Dei exardestet in nobis. Ignis quippe charitas est virtutu progressionibus cresce quae quanto magis contu piscitur,tanto efficacius amplia tur. Et ita Carbones, id est peccatores succesi liint a Domino. Extinguuntur carbones ab aqua, quae est cupiditas, in-Bammantur per gratia, quae est Spiritus Sanctus. Qui eniim
354쪽
iam mortui siunt, doserti ab igne boni desyderij ac luce iustitiae, & frigidi tenebrosique remanet: rursus a Christo accensi Sc illuminati reuiuiscunt,& poenitentia inflammante ex mortuis primis vivi incipiut esse carbones. Sed quomodo haec omnia fiant, Sequitur, Inclinauit caelos,&c.
Inclinauit caelos oe descendit, ' cale b pedibus eius.
In hac metaphora describitur Deus habitator caeli, veIut existens in excelso loco, ex quo absque gradibus descendere volens, ipsum inclinauerit ut descendat. Descendens autem ponit pedes super locum paululum a terra eleuatum, loco cuius ponitur hic caligo, ita quod describitur Deus velut homo existens in celo, inclinans caelos ad hoc ut descendat, non usque ad terram, sed ponendo pedes super caliginem ambientem terra. Veritas autem significata per hanc metaphora ex parte Dei est, quod Deus est author Se ordinator virtutis caelestis ad proaucedos effectus in istis inserioribus nam inclinare cactos nihil aliud est quam ordinare caelos ad agendum in haec inferiora & quod ipsa virtus diuina per ea quae facit mediatibus caelestibus corporibus, descedit in haec inferiora. Ex parte aute caeloru describitur subi edito corporis caelestis respectu diuinae voluntatis, si cut& idem fit per caliginem suppedaneam, quae significat effectu caeli infimii. His metaphoris potes concipere & te nebras has palpabiles, quas tribus diebus olim fecit Dominus in AEgypto: de quibus Exodi cap. 1 o. & reliqua portenta in quibus saluauit Deus iustu seu David. Voles insuper nobis Propheta abditu diuini incarnationis mysterium significare, ait quod Pater inclinauit caelos usque ad terra, Se quod Filius sine strepitu descendit:occulte enim ac latenter, inscijs nimirii aereis potestatibus, habitauit in Virginis Vtero: atque ita Deus pater inclinauit caelos, misso Filio in Philip. h. terras ad hominem redimedu: qui exinanivit semetipsum,& quasi dignitate se exuit,dum torniam serui sibi uniuit, in similitudine hominu factus quae similitudo verum homine Hebr. 4. exprimit.Humiliavit enim se Verbum, ut sine peccato quidem,sed tamen similitudinem carnis peccati sumeret Nam fuit
355쪽
fuit passibilis & mortalis sicut reliqui homines. Descend
re autem illi, fuit ad nos venire, qui etia canos inclinauit, id est humiliavit caelestia, subdens angelos humanae nat urar.
Sed caligo, id est diabolus, qui hominu mentes obnubilat, sub pedibus istius Messiae, quia unde humilis in carne apparuit, inde principe tenebrarii omnimoda subiectione prostrauit,& Ecclenae suae prosternendum dedit. Sive si per caliginem arcana scripturae sacrae intelligas, haec sub pedibus eius quasi sanctis & synceris doctoribus credita, qui pedes Chrini dicuntur, quia per eos ad omnes ipse peruenit. Non enim Spiritu humano allata est prophetia, sed Spiri- 2. Par. ritu Sacto inspirati, locuti sunt hi sancti Dei homines & Prophetae. Quare nec passim nec ab omnibus tractanda nostra fidei mysteria. Sed haec caligo sub pedibus Christi seruatur. Non enim Christus coram omnibus Apostolis transfigu- Mati. i,
ratus est, similiter nec omnes assumpsit,cum quibus in or- Mare. 26 iam, instante passione ad Patre oraret, neque a Discipulis fuit Mati. I I daemoniacus ille lunaticus sanatus. Quapropter oportet infirmiores a maioribus altiora fidei accipere. Interim autem inquit Augustinus bonae sunt in Scripturis sacris mysteriorum profunditates, quae ob hoc teguntur, ne vilescat: ob hoc qu. aeruntur, ut exerceant: ob hoc aperiuntur, ut pateant. Subnectit Psalmographus, Et ascendit,&c.
Et ascenditsuper Cherubin lauit, lauit
Nunc insinuatDauid nomine volatus, quam cito praesidhabuit auxiliu diuinu cotra suos aduersarios: simul etia designat Dei prouidentia ad creata. Ascedit quide Deus super Cherubin, quasi a principio mundi praesederit motori primi mobilis: a T volavit, hoc est velocissimo motu motus
est, non secusum seipsum, sed secundum subiectam sibi
creaturam puta caelum: no tamen quod ad motum caeli ipse per accidens motus sit. Et ut intelligas modum volandi, adiunxit explicado, Volauit super pennas ventoru, vel Cherubin volavit quia Exodi cap. 36, Angeli figurantur alati.
Et in Genesi, Moyses ait, Et Spirit' Domini ferebatur ceu Gen. tivolans super aquas. Quare sorte veritas significata per hac
356쪽
metaphoram ex parte quidem Dei est,quod Deus prissi
det caelo & motori illius, sicut equitans praesidet equo. Ita quod est causa& motus & velocitatis cani & utriusque,ve agens a proposito, ex parte autem cani & motoris eius est, quod angelus motor etiam supremi cani subiectus est diuinae voluntati:& similiter motus caeli, & velocitas eius summa qualis est velocitas primi mobilis) quanuis ex necessitate naturae determinatum sit caelum ad suam velocitatem.
vi tradunt philosophi. Si vero de Christo sit sermo, ipsis
4- Reg postquam resurrexit a mortuis, videntibus Apostolis non Auto. vi. in curru sicut Elias, non angelis subleuatus, sed propria virtute ascendit in caelum super Cherubin, id est plenitudinem scientiae. Nam omne modu cognitionis &intelligentit excedit, quod caro passa, sic usque adeo exaltata est, & ea creaturis omnibus fecerit Deus adorabilem, quae terrenas pertulit passiones. Nos vero qui ad tam altum explicadum mysterium non sufficimus, interim spem concipiamus, diuina auxiliante misericordia, illuc perueniedi ubi C H R. Is T v s Issus hominem collocauit. Nam dum humanam conditione syderibus importauit, caelum posse patere credetibus monstrauit. Additur in Litera,Volauit. Quippe cito se incomprehensibile esse monstrauit dilectoribus suis, ne illum corporeis imaginationibus comprehendi arbitrarentur. Repetitio vero,Volatus celeritatem decenter ostendit, qua se incomprehensibilem esse monstrauit super virtutes animaru, ad similitudinem incomprehensibilitatis Ioad 3- velocitatis venti:cuius, teste Euagelio, Voce audis, sed nescis unde veniat aut quo vadat. Niq; haec in coprehensibilitas superat omne vim animet, qua se ad Deu cotemplandia, velut pennis in altu attollit. Re vera etia vectus est in caelammin' super Cherubin, quae diuinitati proximiora sunt. licet Apostolis vehi ventorum alis visus sit. hoc est ab ipsis
ventis, quos alatos esse Propheta introduxit propter velocissimu eoru in aere motu alata enim sunt omnia quae per
aerem incedunt. Et quia de Christi ascensione scriptu legi mus quod nubes suscepit eu ab oculis eoru intellige quod nubes illa a ventis ferebatur, queadmodu aliae omnes ferri solent. Sed vide quod sequitur. Et posuit tenebras, &c.
357쪽
IN ALMUM X V II P , i hi posivit tenebras latibulsi suum in circuitu eius realernaculum eius tenebrosa aqxa in nubibus aeris.
Adhuc David nune pro explicatione prodigioru, in quibus liberauit eum Dominus, meminit illius insignis transitus maris Rubri per filios Israel, de quo Exodi ca. t , qua- .do in coluna nubis ductor eorum fuit Altissimus qua quidε n ψ' is coluna, si Hebriis credas, fuit duplex et una ex parte AEgyptiorum, Sc illa erat obscura, ita ut tota hac nocte in suo exercitu dentalinas tenebras habuerint: unde causa fuit cur Istaei non inuaserui: altera erat ignea, supra castra Hebreo-Tum , quae eos tota nocte illuminauit, sicque transiit Israel mare Rubrum, & has columnas nuc appellat regius Vates, Latibulum de tabernaculii Domini. Addat quoque tenebrosam aquam fuisse in nubibus aeris, quia ex nubium densitate cadebant crassae pluuiae ad maius impedimentum AEgyptiorum. Et forsitan istis similia aut prope accedentia aliquando pro Davide unde nunc gratias agit operatus est Altissimus, tametsi in libris Regum expressum non sit: 'uc- Ioan . io. admodu pro legis nouae confirmatione multa 3c alia signa fecit I E s v s quae no sunt scripta in libro Euagellarii. Vcritas autem per hanc metaphoram significata ex parte Dei est, quod Deus causat& nubes Sc pluuia, & serenum, adlibitum suum: sicut homo quando vult, locat se in secreto seu tabernaculo:&quando vult, apparet: & hoc in loco litera 2. Reg. ca. m. legit, Cribras aquas de nubibus caelorii, quasi Deus cribrans nubes pluat. Et aquae quide, quia guttatim
cadunt, velut per cribrum videntur spargi :quum tamen vere continua nubes in eontinuam conuertatur aquam, quae
descendedo ob hoc quod refrangitur undique ab aere obuiame, disicontinuatur, & descedit sine angulis velut si guttatim seu cribro effunderetur. Hunc versiculum etiam ad CH OsTuM referendo, posuit obscuritatem sacramen- 'torum,&occultam spem in corde credentium, ubi ipse lateret. Nam latuit diuinitas in carne, chlamyde hominis absconsi, remissio peccatorum in baptismo,& CHRIs Tusin altari, sub panis & vini sacramento. Sic ascendens posuit tenebras humanitatis latibulum suae diuinitatis, neque
358쪽
tamen interim suos deseruit, sed in his tenebris hic per sideambulamus, non per specie: quadiu quod non videmus speramus, ac per patientia expectamus. Verutamen etsi lateat, est in circuitu eius tabernaculu eius. Puta, quia dum assu m-ptus est, fuit in circuitu diuinitatis ipsa humanitas, velut tabernaculu eius. Ex quo collige ipsum Dominii cum corpore in caelu ascendisse. Aut nuc est in circuitu eius taberna culum eius,videlicet populus catholicus, in quo ipse habitat, & in medio eorum est, quum omnibus sine acceptione personaru fauet. At non aperte eum hic fidelis agnoscere potest per Scripturas veteris Instrumenti: nam tenebrosa
aqua, id est obscura doctrina, in nubibus aeris, hoc est Prophetis, quos ideo nubes aeris appellat, quia sicut nubes pluuia portat, & terra aridam irrigant: ita ipsi a terrenis eleuati, inferioribus imbrem salutis complutit, & eoru doctrina corda simpliciu irrigat. Tales tam e tenebras postea depulit adueniens lux vera, Quia prae fulgore, &c.
prae fulgore in conspectu eius nubes transerui grando carbones ignis.
Si de Davide sermo est reuertitur ad enarrationem sub- Exod. I . uersionis exercitus AEgyptioria, quando pede sicco transieriit filij Israel mare Rubrum. Nam ex nube quae castris eorum imminebat, circa crepusculii facta fulgura & tonitrua, Antiq. Iu- quibus rotae & currus AEgyptioru deleti: ita ut teste Iosedat. lib. r. pho quu AEgyptioru exercitus omnis intrasset, mare rurius effusum est,& descendens ventorii procella, imbriSsque simul e caelo pariter descendentes, & tonitrua grauissima, coruscationesque labentes & fulmina omnes comprehenderunt AEgyptios, nihilque fuit vindictae rerum euenientium per iram Dei ad perditione hominii, quod eis minime tunc accessit, noxiosque caliginose & fiuctuose mare apprehendit. Sicque calore fulminis sis perueniente, nubes
ex qua pluuia, grado & ignis) transiit atque cosumpta est. Neque mireris quod Propheta prius describis cessationem grandinis & carbonii ignis, quam describat generationem eorum, qua in sequenti versiculo describet. Fecit enim hoe quia simul cessant cum pluvia. De Christo vero nunc ista
359쪽
Intelligendo, praedicatores instar nubium, aquam sacrae Scripturae distillantes, transierunt de Iudaeis ad Gentes, sicut primo filiam principis curare venit I E s v s, sed mulier fluxum sanguinis patiens, praeripuit sanitatem. Matthaei cap. 9, Fli praedicatores facti sunt grando, obiurgationibus dura corda feriendo, ut quos beneficentiae con-sblatione ad Deum adducere non valebant , hos minis Τί
terroribus intrare compellerent. Aliis autem fuerunt carbones ignis, ipses fidei & charitatis ardore inflammando,' atque more Orphei in sernales furias musica ad pietatem reducentis saxea corda hominum, in carnea, disciplinae ferula transmutando . Doctoris siquidem praecipua pars est, vitio s, & a se inuicem per passiones varias discordantes, in unam ciuilitatem recolligere, & eos per leges & rationes sapientiae castigare. Sed de nubes hoc est mystica nostrae fidei seereta sunt in conspectu Dei praefulgore. Nam
tunc omnia limpide cognoscemus,&reuelata facie , quae nunc tantum in nube, ac obscure, siue per speculum cerni - 2.Cor. 2 mus: nec propositionibus exquiretur, nec Parobolis tegetur: quod manifesta luce tunc declarabitur. Nequis er- 2. Cor. 13go se putet esse in futura luce, quia hac in via aliquantisper scripturas intelligit, Sequitur, Et intonuit,&c.
Et intonuit de cado Dominus, Altismus dedi uocem suam, gyando carbones ignis.
Pro enarratione magnalium quae gessit Dominus in exi- Exod. Q. tu Israel de AEgypto, ista satis praecedenti versiculo Mesa- & i . rata sunt, N ad Dauidis liberationem utcunque applicata. Consistit autem metaphora in hoc & sequenti versu, quod Deus vel ut Dominus, puniturus, sonum emittit & vocem dc minas & sagittas : ita quod tonitruum est sonus: grando vero & ignis, vox: sulgura, minae: fulmina autem, sagittae. Veritas significata ex partoquidem Dei est, quod Deus est
author tonitrui, grandinis, Sc. & utitur istis,ut Dominus suis tubis, sua voce, missagittis, Sc. Ex parte autem rerum harum, est illarum subiectio nutui diuino, neque a natura alienum aeque per antiperistasim scilicet in nubibus
360쪽
generetur earbo ignis, sicut & grando. Vnde Exodi cap dicitur, qu bd grando & ignis mixta pariter ferebantur:
ruae omnia prodigia forsitan saepiustule contigerunt, quan-o Dominus inclytum suum Dauidem e faucibus inimicorum eripuit, & propterea nunc ipse gratias agendo ist ruimeminit. Ad Christii vero pr sentia referedo, intonuie Dees pater super Filiii, Ioan.ca. ra, quado eo dicente, Clarificaui & iteru clarificaso, turba quae stabat & audierat, dicebat tonitrusi factum esse. Similiter Altissimus dedit vocestia in transsiguratione. Matth. cap. i7. dum adhuc Christo loquente, ecce nubes lucida obumbrans eum,& vox de nube, dicens, Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi bene Matth. 3. complacui, ipsum audite. Qua in re sicut baptizato Domino sic& clarificato mysterium sanctae Trinitatis ostenditur: quia gloriam eius quam in baptismo confitetur credendo , in resurrectione laudabimus videndo. Spiritus Sanctus ibi in columba,h1c in nube lucida: quia qui modo Nait. 17. simplici corde fidem seruat, tunc aperta visione quod crediderit contemplabitur, & ea gratia qua illustrabitur, pro tegetur. Sed & quum opera Trinitatis ad extra sint indi uisa, & Filius in Apostolis reliquisque legis diuinae praedi- dicatoribus, loquutus sit: idcirco nunc vocem eorum suam esse asserit. Non enim dicebat Paulus ) audeo aliquid loqui eorum quae per me no efficit C H R I s T v s, ad Rom. cap. I s. dc ista vox recte grandini carbonibusque ignitis nite comparatur. Nam iuxta capacitatem auditorum, modo minando & torrendo intonabant, modo promittendo & demulcendo dabant vocem Apostoli, nunc ut grando contudens, nunc ut ignis inflammans, ut sic in profundo rerum humanarii omnes audirent caelestia,& qui adhuc esca serre non valebant, saltem interim lacte nutrirentur. Eadem simul audiebant paruuli & prouecti, quisque pro modo suo capiebat. Subnectit litera,
Et misitsagittas Aas, dissipauit eos stura
multiplicauit ' conturbauit eos.
Sagittae cis RisTI suerunt Apostoli & Euangelistae cum pennis virtutum recte volantes : ita ut aliis quidem c essent