장음표시 사용
341쪽
nune velut alter Seneca talia intonasse censeri potest,
Rcgnet quisque volet alto culmine aulae, Ne Lare tuto angusta foueat domus, Nullis nota Quiritibus aetas per tacitum svat. Sie quum transierint mei nullo cum strepitu dies Obscurus moriar senex. Illi mors grauis incubat, Qvj notus nimis omnibus, ignotus moritur sibi. Quapropter quia ad hoc nostra tedit oratio, nostraeq; deuotionis affect', nostra opera, nostrae patietiae exercitia, ut gloria Domini satiari valeamus,idcirco subiungit, Ego,&c.
autem in iustitia apparebo in conspectu tuo: satiabor quum apparuerit gloria tua.
In animo iusto inquit David apparebo in cospectu tuo: hic per gratia, in futuro per gloriam. Et ideo sequitur, Satiabor non in bonis teporalibus, sed quu apparuerit gloria Ioan . D. tua, id est Filius tuus qui est solus vita, & Sanctoru omnium & Iq. gloria. Felices qui praesentiu deliciaru & vanitatum obliti, merebuntur ibi satiari. Pro hoc oportet expergefaciamus Dei imaginem, quam portamus: & id quidem omni studio& conatu, videlicet Deum intelligamus, qui per illam repraesentatur:ipsum amemus, mores, actionesque nostras illi consermemus in eum sperantes. His artibus hic parada
est nobis haec adeptio futurae beatitudinis. Aut si Christununc loqui velis: Ego ait Filius Patri) qui non apparui eis
qui corde tenebroso & sordido lucem veritatis & sapietiae non vident, in iustitia tua apparebo in conspectu tuo deuicta morte. Et quum illi saturati sunt immundicia, ut me nonoscerent: ego fatiabor, dum manifestabitur gloria tua in his qui me intelligunt. Satiabor, caelos ascendens, quum apparuerit gloria tua sanctis & electis tuis, qui per me crediderunt: quia meum est quod illis est praestitum. Nam ego in illis sum & ipsi in me tecum. Sic gloria patris ostenditur in iudicio Saluatoris, quum unusquisque recipiet pro actibus
suis, sicut ipse Dominus Apostolis dicit, In illa die cognoscetis, quia ego in Patre,& Pater in me est. Sic Patris & Fili j Sc Spiritus Sancti una natura, una potestas, una gloria Ioan . I . x. iij.
342쪽
declaratur.Nos vero a te redempti, Domine I E s v , tanta potentia pietatemq; cernetes, supplices exoramus, ut examinati diuino igne, no simus humanorum operum detractores, sed in te stabiles fixique, tuam gloria iugiter extollamus tu opere, proferamus in fide, laudemus in voce.
Diligam te omine ortitudo mea,Dominussirmamentum meum oe refugium meum,
Sentelia Hieronymi, titulus huius Psalmi ad veritate Hebraica, talis est, Victori, seruo Domini. David, qui loquutus est Domino verba Cantici huius, in die qua eripuit eu Dominus de manu omnium inimicorum eius, & de manu Saul, & dixit, Diligam,&c. At si miraris incongruit principium a coniunctione copulativa, recole coniunctionem referri ad internam cogitationem: hoc est non solum cogitauit haec olim David sed & dixit: vel quia non simul haec fuerunt dicta, sed diuersis temporibus diuersae particulae quoad sententias, prout pericula occurreriit. Ideo inchoauita coniunctione ut intelligas Dixit,&dixit, hoc est pluries dixit, Si quasi simili verborum contextu incipit hoc Canticum,2. Regum 22. Qii id vero per Victore significetur, satis in pr edentibus Psalmis dictum est. Sed aduerte quod non fuerit una dies liberationis Dauidis de omnibus inimicis suis,& de manu Saulis, aut hic ponitur numerus singularis pro plurali, & est sensus, pro diebus liberationis eius,&c. aut dies liberationis ab omnibus appellatur tempus, quo David requiem sortitus est; subactis omnibus inimicis suis:&hic sensius quadrat textui atque hi- . storiae libri Regum. Edidit siquidem Dauid tunc temporis hoc Canticum, ad gratias agedum Deo generaliter pro salute sua ex omnibus inimicis, &coprimis a Saule, cui uxAntiq. Iu . persequutio fuit ei inter multa δc maxima pericula acer- lib. .ca. bissimum malum. Istud testatur Iosephus talia de Dauideri. libro septimo Antiquitatum scribens, Expeditus David ap raniis
343쪽
praeliis & periculis quum, pace iam altissima frueretur, ca-tica in Deum, hymnosque vario metro composuit:diuersaque faciens organa, docuit ut Levitae secundum ea Deo hymnos edicerent per Sabbatorum diem, aliasque festiuitates. Organorum autem species huiusmodi erat: Canora quidem cithara decem chordis coaptabatur & plectro percutiebatur. Nabia vero duodecim sonos habens , digitis tangebatur. Erant & cymbala aerea & grandia & lata. Veruntamen nunc de his quae dicta sunt sussciant, ne omnino horum ora ariorum natura nesciatur , sed potius intueamur qualiter David de cunctis suis aduersariis saluus
factus, Deum laudandum instituerit. Interim autem memineris etiam quod Paulus ad Roma. affert ex hoc Psalmo salutem Gentium ex diuina misericordia per Messiam: dicens Gentes super misericordia honorare Deum, sicut scriptum est, Propterea cofitebor tibi in Gentibus, Domine, &nomini tuo Psalmii dicit quod est penultimus versus istius psalmi. Quod ideo dixerim, ut intelligas materiam Psalmi sic esse laudem Dei pro salute& victoriis Dauidis, ut tamen terminetur ad diuinam laudem futuram in Gentibuς propter Messiam promissum ex semine Dauidis . Nam totus
bla Psalmus, sub persena Dauid ad Christum pertinet. Et
forte catabatur a Levitis ad victoriam vocum, quia lex vetus omnibus neruis vocabat Christit, veniret ad redimedu& liberandii genus humanii, acciperetq, imperiit totius mudi. Qia re hic nostruerit propositu ut mystica historii Regii admiscetes, hunc Psalmu & ad Christit & ad eius Ecclesiam
reseramus. Proinde continet multa secramenta diuersaque
Ecesesiae tepora. Caticia est laetitiae pro die resurrectionis quo vere liberauit Deus Pater Filium suum, caeteros etiam in sipe. Et David secundum historia cantauit istud canticii, quia persequutionc pateretur ab inimicis: Christus vero in passione, dii morte morte vicit: Ecclesia quoq ; in persequutione, que more palmς, quato plurib' tribulationibus onerata, lato plus valuit, atq i, firmius stetit. Dicat ergo hic David, Christus, & Ecclesia, Diligam te, Domine, per quem fortis sum ad exercendii bona, tollerandum mala, & expugnandii tentamenta, &c. atq ; liberati ab hostibus suis recte x. iiij.
344쪽
confiteantur Dominii suam esse virtutem : quo donante n-ctum est ut inimicis suis sortiores apparerent. Id enim tantum restat de omnibus ereptis. Que tamen de CHRIs Toscribimus, ea secudum hominem accipe. Is vero diligit Dominii, qui mandatis eius deuotus obtemperat, sicuti testatur Ioan . 1 - per Euangeliu dicens, Mi audit verba mea, & facit ea, hic est qui diligit me. Pos haec regius Vates singulis diuersitaque verbis prςdicado,declarat quid sit Domitius, modo virtus modo firmamentum, modo refugium, modo liberator, modo adiutor, modo protector, modo cornu salutis nominatur. Haec omnia pulchre ostendunt quis eius est Dominus. Sed iuste addit Dominum firmamentum suum, quonia ab ipso concessum est ut inimicis suis in acie firmus obsisteret, & vivaci animositate pugnaret, habens in eo firmitfundamen tum, ne ventis tentationum usquam moueretur. Forte igitur nunc, aut David aut C H R a s T v s homo, aut
Ecclesia inseri, Domine, firmasti me, quia refugi ad te. Tu enim mihi semper es turris fortitudinis a facie inimici. Refugi autem, quia liberasti me. Ques sermone merito liberatorem suum Dominum agnoscit, qui eum de sevissimi regis Saulis ira, tanquam de inferni ore liberauit,& a principe huius mundi Saulo, relictiique vitiis intactum fecit.
Deus meus,adiutor meus, oesperabo in eum.
Praestitorum suauitate pellecti δ verus & mysticus David, in summam repetunt superiora quς dixerunt. Sed considera quod ita percurrunt ungula, ut nusquam suis meritis privium ant applicare collata, sed toti a Deo & Domino pendet, quem suum appellant, per speciale cultum & gratiam, quibus dignatur ab eis coli. Eligamus quo vocasulo
Creatorem nostrum nominare volumus: Deus, nomen est naturc Dominus, vocabulum ostici j: primu pertinet ad maiestatem & dignitatem quae ipse est: secundum, ad potesta- tein & dominium quod in nobis exercet. Deus dicitur quinos & omnia ex nihilo creauit: Dominus cui cuncta subduntur. Itaq; iure illius aut si ij aut serui esse debemus, que- admodum loquitur Malachiae cap. a, Si Pater ego sum, ubi est honor
345쪽
est honor meus 3 si Dominus ego sum, ubi est timor meus sed cosidera quod filius ac seruus in Scripturis sanctis, voluntate fiat, non ecessitate naturae. Qui enim spiritum ado- Roma.ptionis acceperit, in Filium Dei vertitur: qui autem spirituleruitutis, in timorem Dei seruus cssicitur. Vult itaque primum Deus ut filij eius simus, & bonum volutate faciamus. Si hoc consequi nolumus , ut saltem seruos nos habeat, &a malis, per suppliciorum formidine recedamus. Sic enim Esa.dic testante Esaia) a timore spiritu bonum parturimus. Seruus
enim etiam honorat dominum, quanuis non eadem charitate qua filius sed Deus sciens differentiam serui & fiiij, a
filio gloria. a seruo timore, qui est initiu sapientia', expetit: vide timore serui, ad gloriam fili j transeamus. Sic in uno phouερ, 'osteditur nobis quid amemus, in altero quid resormidem in utroque quid credamus, quid speremus. Propterea vero regius Vates nunc Deum adiutorem suum dicit, qui ei adiutorium prius vocationis suae praestitit, ut sperare in illia potaset. sed quia etiam nobis cooperator est in bono, ideo subdit, sperabo in eum. Insuper de suturo fiducialiter sperare se dicit, qui eum in ptaeteritis senserat adiutorem. Mox sequitur pulchra ratio tribus comitata beneficiis, cur ad ipsam spe semper dirigam', quia videlicet Protector me',&c.
Protector meus,'cornu salutis mea, ρομ-
Protector est Deus defendendo & te edo sicut scutum
eontra quascunque insidias siue insultus maloria. Quod autem hie dicit regius Psaltes Cornu salutis suae Dominum, ad inimicos pertinet dissipandos. Cornua enim sunt arma beluarum, quibus salutem suam solerti concertatione tuetur. Et quemadmodum in animante cornu eminet, ita Christus est eminens nostra salus, qui in firmitatem hominis reparauit, de saucio ac laeto adfuit. Ipse siquidem humana naturam quae per peccatum in Adam ceciderat, eam assim endo subleuauit, & per mortem ac passionem sananit: tum demum in ea resurgendo & ad caelos astendendo, sic eam gloria & honore multo donauit, atque erexit cornu, id est firmam celsitudinem salutis nobis. In cuius figuram Dauid oc
346쪽
Salomon cornu olei sunt in regni gloriam consecrati, o prius Saul lenticula. Non ergo in cornu illud superbiae, sed in cornu salutis Messiar, adiutorium habere cofidamus. Et ideo inquit David Ipse erilsusceptor meus :taqua medicus infirmum suscipiens ad sanandum. Ecce dulcor accepti beneficii. repetitionem facit e sensus & verborum. Supra enim Adiutorem nuncupauit, quem hic nominat Susceptorem. Suscipitur etiam Ecclesia in fide,& susceptus est Christus a Patre in humanitate, quem a dextris in cano recepit.& collocauit. Non quod filius priorem locum occupet, qui natura Patri est aequalis,& ratione qua homo est,cedere debuit Patri primam sedem. Sed aut Pater sedet in throno maiestatis suae,& ita iubet Filium hominem sibi a dextris, hoc est in secundo loco sedere. Aut praestat se Filio tanquam stipatorem protectoremq ,' & tunc reponit Filium in primo, hoc est in tutiori loco: oc sic in Psalmo decimoquinto dictu
est Providebam Dominum in cospectu meo semper, quonia a dextris est mihi, ne comouear. Istoria tantoru beneficioru no immemor David, propterea intonat, Laudo,&c.
Laudans, inuocabo Dominum ab immicis meis saluus ero.
Post omnia superata pericula, filius Isai non elatus se iactat, sed omnia Deo tribuit, qui dignatus est uniuersa praestare : neque suam, sed Domini gloriam quaerit. Vnde auditem quisd ordine quodam naturali hic succedunt laus Dei& inuocatio eius, ut scilicet laudatus Deus inuocetur Mnon erit unde noceant impietatis errores, sed omnis qui inuocauerit nonae Domini saluus erit. Ecce quata est utilitas laudare Deum . Si enim & in prosperis, & in aduersis quis Deum toto corde laudauerit, nullus ei poterit nocere inimic'. Qui aute aliter facit, sibi relictus perit, tametsi for- sibi vicisse videatur. At forte cum Apostolo dices, Quo modo inuocabunt homines, in quem non crediderut Propter hoc symbolum, intuere ut inquit Augustinus) hane inuocationem perfici fide, spe,& charitate. Fides credit ac laudat: spes & charitas orant atque inuocant, sed sine fidota. non possunt: ac per hoc & fides orat & inuocat. Propter
347쪽
yropter quod Apostolus Paulus fidem, quae per dilectione Gala. s.
operatur, approbat atque commendat: quae utique sine spe esse no potest. Proinde nec amor sine spe est, nec sine amore spes, neque utrunque sine fide. Postea subnectit Propheta fructum suae iuuocationis, ut intelligas quod laudatumDeu vocare non est vanum, sed perutile. Quia inquit inde ab inimicis meis saluus ero. Hac via Dauid a Saule, Christus a Iudaeis, Ecclesia ab haereticis liberatur. Et merito ab inimicis saluari de*dero ait Dauit Na circundederunt me dolores mortis, &c.
Circundederunt me dolores mortis, ct torren tes iniquitatis conturbauerunt me
Nunc Dauid appellat dolores mortis, insidias suorum inimicorum , quibus satagebant eum ad mortem tradere: quem & prae inuidia dolebant vivere. Simul etiam Dolores mortis, nominat Satellites Saulis positos ad custodiendum t. Reg. domum, in quam ipse declinauerat, ne exiret nocte, & ad hoc ut mane interficeretur, quibus illusit Michol, depones Antiquit. maritum per fenestram,& ut refert Iosephus) his qui a pa- Iudaic. libtremissi erant nuntians quod nocte sumet famis infirmus, s. cap. Iz. ostendens lectum coopertum, & iecur pecoris, quod sub sago iacebat palpitans, & his artibus qgrotum vere esse & dormire persuadens. pro quo lege I. Regum. decimumnonum caput. 'fortens autem iniquitatis intelligit & homicidiuVriae, adulterium cum Bersabea, simul peccatum suum in dinumeratione populi, pro quibus pluries pressiis,& angustiis multis conturbatus, sicuti patet 2. Regum cap. 32. δί24, quando Rex videns angelum evaginato gladio in Hie-solymam properantem, clamauit ad Dominum dicens, Iustum esse ut ipse puniretur, qui pastor erat, & greges qui nihil deliquerant seruarentur: & in se poscebat iram Dei conuerti, & in generationem propriam prouenire supplictu, ut innoxio populo parceretur. Et has suas pressuras torrentissimilitudine vocat: quandoquidem &cito& inopinato, rapide tamen ac multo cum impetu exundarui, atque . 'ita Dauid praeterita narrat, ut amplius futura non formidet.
Aut si mauis nunc sit vox Christi vel Ecclesiet: iam ventu est
348쪽
ad hunc ordInem quo pro cladibus humanae sobolIs MEGsias communis precator accedat. Et ne putares gemitus de iactura facultatis esse, addidit, Dolores mortis. Tanta siquidem est authore Augustino in unitas C H R I s T i ad sua membra mystica, quoia communicantur idiomata. Qua de re si, Christus miserias & infirmitates omnes quas in Ada contraximus, suos dolores mortis esse dicat: sicut patronus causam quam defendit, dicit esse suam, & fideiussor debita alterius fatetur esse suum. Ipse insuper non verius alia ex causa necessitatem moriendi assiimpsit, quam ut sic morte mortem destrueret,& nos a mortis imperio liberaret. Ne- pe vere mors erat, ubi diaboli potestas regnabat: quod re .gnu passione cHos Tr deletum est. Torrentes vero iniquitatis ostedit fuisse turbas iniquorum in eum insurgetium: quae sicut torrens) hyeme infidelitatis vigente, intumuerunt : protinus tamen aestate seu calore charitatis accedente, effluxerunt. Aut torrentes iniquitatis, dicit maculas vitiorum, quas in Adam contraximus. Ille siquidem torrentium more rapide omnia nostra gratuita abstulerunt, &hominem grauiter vulnerauerunt, relinquentes infirmum,& in intellectit,& in voluntate, & in sensu. Hac calamitato secundum hominem conturbatus est Christus, qui & pro pterea poenas, deformitatem culpe, non decentes, ex Adam reportauit. Sequatur, Dolores inferni,&c.
Dolores inferni circuηdederunt me, praeoccvaverunt me laquei mortis.
Dolores in serni dicit David ad denotandam certam de snitionem morti Dauidis iam institutam a Saule quia r. Reg. 7'. ante lucem ut dictu est custodes missi sunt a socero, in quos impingeret gener, si exiisset domum ideo ait, Praevenerunt me laquei mortis. Satellites enim assimilati sunt ossicio laqueorum seu funium in custodi edo. Ab his rememorat David se fuisse & circundatum & praeoccupatum, qui eius mortem operari festinabant, atque eum ad infernum seu limbupatrum deducere putabant. Aut si C H R I s T v spro suis& Ecclesia loquitur, Doloribus inserni circuitatus est, qua-do descendit ut gemitum patrum in limbo captiuorum auferret,
349쪽
fferret, & vinctos de carcere & lacu mortis educeret. Pry-Den ire vero dicimus, quando aliquid nos anticipare dignoscitur,ut est ille reatus originalis peccati, qui nos antequam nascamur, ab ipso conceptu laqueis mortis tum corporis tu animae reddit obnoxios. Hanc miseram mortalis conditionem deplorat Messas, videlicet per unum homine peccatum intrauerit in mundum, in quo omnes peccauerint, &per peccatum sit mors. sed sorte quaeres quomodo tale in paruulo inuenitur peccatum: non peccat iste qui nascitur, non peccat ille qui genuit, non peccat ille qui condidit. Per quas igitur rimas inter tot praesidia innocentiae dicimus peccatum ingredi Pro hoc istas analogias acccipe. Quomodo enim praeputium per circuncisionem aufertur, manet tamein eo quem genuerunt circuncisi: quomodo etiam palea, quae opere humano tanta diligentia separatur, manet tamein fruliu qui de purgato nascitur tritico. Ita peccatum originale quod in parentibus per baptismum mundatur, manet in eis quos genuerunt, atq; hoc modo ipsum anima c5- trahit. Nempe ea eum corpore facit compositum quod est filius Adae. Et dum is filius nascitur, carens iustitia originalicum debito seu oblatione habendi eam, ipse sic in iniquitate conceptus est,& in peccato concipit eu mater sua. Quippe aliud non refert ipla originalis labes, nisi carentiam iustitiae originalis debite inesse. Hic vero flius propterea patrem Adam refert, quia per rationem seminalem lege communi propagationis factus, atque ita iustitiam originalem in protoplausto perdidit, quomodo & eadem in ipso primo parente omnibus seruari poterat, si stetisset. Et sicut quonda omnes Hebraei, qui erant in AEgypto, concipiebantur &nascebantur in seruitute, propter quam affligenatur & angustiabantur ab A Egyptiis, ita omnes filij Adam concipimur & nascimu in seruitute peccati originalis. Eiusce rei causa omnes ingemiscimus & parturimus usq; adhuc. Tatam ergo hanc communem iacturam animo mentoque re
uoluens Propheta, ad Deum confugit, praesertim quum in angustiis& tericulis potius recurrendum est ad auxilium diuinum, quam humanum:&idcirco subiungit, In tribulatione mea inuocaui, Sc.
350쪽
iar EX PO a Trois tribulatione mea inuocaui Dominum, dἱ
Inter mala multa quae dixit regius Vates, unu & singulare profitetur esse remediu, inuocare Dominii in tribulationibus suis, quando costat totis viribus peti quod te ore necessitatis optatur: & iure ad Deu clamamus, qui est unicum inter aduersa remediu. Mala quoq; qui interim premur, sic ad Deum eundu esse ostedunt. Clamare vero,plus est quam Inuocare. Crevit in anxio David sermo, progredicte de*derio,& accensus animus ad oratione, in eam prosiluit auidus. Si ergo te circundat dolores & laquei mortis ac inseri, siserturbationes iniquitatis intus in corde, invoca Dominii,& toto cordis affectu clama ad Deum tuu , & ipse te eripiet deonini tribulatione. Inquit enim Ecclesiasticus, Re- Ecclesia- ipicite filij nationes hominum,& scitote quia nullus spera-rauit in Domino, & confusus est. Quis enim inuocauit illa& despexit eum Quonia pius & misericors est Deus, & remittit in die tribulationis peccata, & protector est omnibus exquirentibes se in veritate. Oratio siquidem est scutum nostrae defensionis, quod mediat inter Deu de nos. Atque orationis purae inquit Augustinus magna virtus est, & velut fidelis nuntius mandatum peragit, & illuc penetrat quo ca-fo non peruenit. Quare Eccl. 3 s. scriptum est. Oratio humiliantis se, penetrat caelos & nubes. Itaque nunc sequitur enfectus certa spe ex oratione conceptus. Et exaudiuit,&c.
Et exaudiuit de temptisancto suo uocem mea,
Hamor meus in coDe la eius introiuit in aures eius
Sive de caelo, siue de eorpore Domini, quod venturum esse praeuidebat David, templum non indecenter aduertimus: aut De templo sancto suo, id est De seipso. iuxta illud Apoca.cap. M, Dominus Deus omnipotens templum illius est. Exauditam ergo dicit vocem suam quam de aduentu Domini iugiter offerebat. Quippe sicut clamor filioru In Exod. a. rael in AEgypto penetrauit ca os,& introiuit usque ad aures Dei, ita ut eis propterea miserit Moysen liberatore: GDeus Pater audiuit voce & eiulatu Patriarcharu ac Prophe ,