장음표시 사용
371쪽
ta benescia quibus omnem creatura praeuenit. Sed si quan Eoo , debitor fuerit, sibi debitor est, ut promissa compleat. Inde est qudd aliquado decreuit Dominus misereri totius multitudinis, si vel unus possit homo deprehendi bonus- Hiere.cap. s, Circuite vias Hierusalem,& aspicite & considerate & quaerite in plateis an inueniatis virum facientem iudicium, & qumentem fidem, & propitius ero eius. Vbi Hieronymus, Sivnuinuenerit iamiamq; peritura Hierusalem, qui in te faciat iudiciu & quaerat fide, Deus tui mise rebitur. Vbi grandis amor iustitiae: ut nequaquam iuxta interrogatione Abrahae & responsione Dei pro dece viris iu- cen: ira
stis, sed pro uno iusto Deus liberauerit ciuitate. Interia auiatem nec iustorii vult misereri propter comixtos malos. Iob cap. 3s, Clamabiit, & non exaudia propter superbiam maloru.Vbi Gregorius: Reatus opprimentiu prohibet audiri Voces oppressoria, nec eripiutur visibiliter iusti, quia fatuari iniusti inuisibilitor no merentur:& du tribulatione temtur,' eoru nequitia cosummatur. Et glossa interlinealis, Sicut aliquando Deus suos, propter inimicos eripit, ut illic5uerta tur, ita aliquado suos no audit propter clamnatione perse quentlia. Quin qu u absolute cotra locu vel persona decreuerit Altissimus bestias malas, fame, gladiit & bellu immittere, nullius oratio potest mutare hanc sententia. vii testis locuples est Hieronym', super huc locu Hieremte cap. Io,' Tu ergo noli orare pro populo, quia non exaudia, &c. talia scribes, Praecipitur Hieremiae ne velit pro eis Dominud precari, in quos iam est consummata sententia, ne videatur oratio eius infirma, & propriis sceleribus non exaudiri
Istud etia probat verbii Domini, Ezechielis cap. et , si dixero gladio transi per terra, & interfecero de ea hominem Miumentu:&tresviri, Noe, Daniel&Iob fuerint in medio eius, Viuo ego dicit Domin' Deus, no liberabiit filios neq;
filias, sed ipsi soli liberabutur. Et haec inenarrabilia Domini arcana possunt ad quatuor iudicia referri. Duo sunt pro praesenti via: puta prosperitas maloru,& tribulatio sanctorum:duo pro futuro post viam statu,videlicet, remuneratio
iustorum,dc condemnatio peccatorum. Quare semper cir- prouer. c.
cunspectus 'lator debet praesentem vitam mini & aestati &3ο.
372쪽
comparare.Nam nunc inter ardores tentationum tempus est colligendi suturorum merita praemiorum. Dies vero tu
Eese. s. dicit, hyemis assimilatur rigoribus: quia tunc nulla relinquetur facultas pro vita laborandi sed tantum quisque poterit de horreo priscae actionis proserre, quantum prius recondiderit. Haec autem quam utile sit Christiano semper
animo menteque reuoluere, nullus sanae mentis ignorat. Eccles. 7. Quippe dum lac meminerimus nouissimorum, in aeternum Ro. 8.& non peccabimus: interim si copali in ur& conregnare spe-1.Timo. 1 rabimus, post Christum crucem nostram ferentes. Nec nos
alliciet perditoru hoc in mundo prosperitas, quae cito peri- Rom. s. tura est. Sed dicemus non esse condignas passiones huius seculi ad suturam gloriam, quae reuelabitur in nobis : atque Sapie. ii. talia Domino cum sapiente intonabimus, Quis dicet tibi quid fecisti aut quis stabit contra iudicium tuum Zaut quis in conspectu tuo veniet vindex iniquorum hominum3 aut quis imputabit tibi si perierint nationes quas tu fecisti naunicuique gratiose commodas quicquid habet. Itaque ex his neque iustitias Dei a nobis repellemus, quod faciut carnis fragilitate superati, qui sub fasce boni incoepti operis
deficientes,deserunt aequitatem quam cCeperat custodire.
Sed Dauid nunqua repulit iustitia Domini, quia semper incius carne permansit. Proinde ait, Et ero immaculatu ς,&c.
Et ero immaculatus cum eo, oe obfirnabo me ab iniquitate mea.
Promittit Domino regius Vates sugere consortiti malo- Dan. s. rum, atque ei assimilari: qui quusit Sanctus sanctoruἰcontabernium maculatoria no admittit. Et recte tale societate declinat David. Nam quadoque Dominus propter comixtione seu initia foedus cit iniquis, percutit innocctes,& in bonis fortunae,& in bonis corporis, atque usqueadeo exacerbatur, ut etia iusto preces petentiu liberari, renuat audire. Pro his habes historia Iosaphat 2. Paralipo. cap. 2o, qui quavispius iustus, tamen quia fiscietate merciu contraxerat cu Ochosia rege pessimo, nuntiatu est ei ex verbo Domini,q, contritae fuerint naues, nec ire potuerint in Tharsis. Idem legis α. Paralip. ly,videlicet quia Iosaphat rex Iu
373쪽
da alixiliatus est Achab regi Israel pro recuperanda Ramoth Galaad occupata per infideles, redeuti de bello & mixaculose seruato, per Dominu dictu est ei, Impio praebes auxiliii.& his qui oderut Deum amicitia iungeris,&c. Atque nonnunqua Dominus pro peccato eoru quibus attinemus, etia innocctes punit i legis Numeri i4. de Hebraeis quibus dictu est. Fili j vestri erunt vagi in deserto quadraginta
annis,& portabunt ornicatione vestra, donec cosumantur cadauera patria in deserto: iuxta numeru quadraginta dieruquib'cosiderastis terra annus pro die interpretabitur, &e. Et 3. Regii cap. ii, Propter peccatum salomonis, Dominus
praedicit se praecisum dece Tribus a filio suo, parces ei propter David patre tu. Ouid mirii ergo si nuc Propheta a tali sodalitio immaculatus fieri spondet, & perseuerare vult in illa innocetia in qua vocatus est Certe ex his verbis quae sequutur, Obseruabo me ab iniquitate meat subtiliter beati vita describitur, qui quando ad aliqua se gratiam Dominili eruenisse cognoscit, cauet ne iteru iniquitatis antiquae ca- amitatibus innodetur. Proinde oportet sit immaculat' deIectatione mal.e cogitationis, simul etiam caueat maculam seu iniquitatem praui operis, quod esset suum, si quadoque ipsum perpetraret. Itaque tale semper debet esse nostrum studium nostrumque de syderium , ut intus simus immaculati, foris vero innocui, quia umini sine altero non siissicit. Tunc retribu ait David inibi Dominus,&c.
Et retribuet mihi Dominus fecundum iustitiam
meam, oe secundum paritatem mantium mearum in conspectu oculorum eius.
Sperat praeiariti no solii propter latitudine fidei, quae per dilectione operatur: sed etia inquit propter longitudinem Gala. s.
perseueratie retribuet mihi Dominus secundu iustitia mea. Navi scribitur Ioannis cap. 9, Si quis Dei cultor est, Ac facit eius voluntate, hunc exaudit. Quippe sentetia non ulla antiquorum, si dii curam habet aliquam humanarum rerum, ut existimatur & creditur) rationabile est eos gaudere o primo & cognatissimo sibi, cuiusmodi est menς, de amanti-Dus illam maxime honorantibusque fauere, tanqui rerum. z. iij.
374쪽
charissimarum sibi curatoribus ac recte & bene agentibus. Decet ergo illorum vota ac desyderia exaudiri. Pulchre vero additum est i es conspectu oculorum eius, quod utiqueno potest, nisi beatis euenire:vt sicut illi semper corde Dominum contuentur, ita eos iugiter virtus diuina respiciat Et utriusque retributionis speratae scilicet, dc expertae, una
communis ratio subiungitur, videlicet suavitas diuini regiminis, subiungendo, Cum sancto sanctus eris, &c. Insuper quia dixit de iustitia, ostendit quomodo habeatur: salubriter nos instruens & admonens quod societas bonorum sit appetenda,malorum fugienda:dicendo,
Cumsincto sane his eris, in cum auro innocente
Quod nunc memorat, cura sancto sanctus eris, sorte no ad illud respicit quod usitata vulgi sentetia dicimus, Cuquo aliquis iugitur, talis erit. Sed si vis hoc in loco planum facere sensum canetis: illud ad memoriam reuocabis, quod . per Propheta Domin' dicit ad populit, Si ambulaueritis in Leui conspectu meo recti, & ego vobiscu rectus incedam: si vero
ambulaueritis peruersi,&ego vobiscu peruersus ero. Vnde sententia clara est, scilicet diuinu regimen est suave proportionaliter gubernans unuquenq; , ut cuiusque poscunt merita. Et Hieremias cap. m. simili metaphora vlus dixit, Se
duxisti me, Domine, & seductus sum. Aut quum de iustitia superna loqueretur David, quia unicuique reddit secundustorum actuum qualitatem, nunc exponit quemadmodum possit impleri quod lex praecipit obseruari. Conuersatio enim nostra ex prioribus aut ducibus suis maxime similitudinem trahit, dum unusquisque tali ingenio gaudet, quali fuerit praeditus illeque sequitur. Hinc est quod nobis salutaris& moralis regula data est, quod cum sancto viro, id est Domino Saluatore ipso praestate, sancti esse possimus: sicut ipse dicit Levitici is, Sancti estote, quoniam ego sanctus sum.
Pricipitur etiam tertium, ut cum innocentia eius innocentes csse mereamur. Proinde Christiano semper incubit a curate sugere quodvis suspectum contubernium. Quis enim unquam mortalium luata viperam securos somnos ea
375쪽
pit 3 Securius est perire non posse, quam iuxta periculum noperiisse. In altero tranquillitas est, in altero gubernatior ibi
gaudemus,hic euadimus. sequitur, Et cum electo, S c.
Et cum Aecto electus eris,o' cum peruerso pem
uerteris. Potest hie reddi primus sensus qui praecedenti versiculo
scriptus est. Quippe Deus ab eo que eligit, eligitur: uti Pau- pilistus dixit, Coprehendam a quo coprehesus sum. Vel nuc est 6
argumentu a covictu, quia ex couictu mores formatur, atq;
moribus coutuam velut attactis quibusdam coloribus inde notamumquemadmodum & qui tagit picem, inquinatur ab reele , ea. Ecce viator) duae viae tibi ostensi sunt, una iustorude fa- 'Iutis: altera reproborum & damnationis. Qus in morte ducit, fugienda: ut si voluptas tibi blanditur, tam caute eam sufe, quam prudenter seniores plebis Troianorum se habe ant ad Helenam, quam nec tangere nec videre volebant. Ita dicente Aristotele, Qu0d senes plebis patiebatur ad Helenam, hoc oportet &nos pati ad delectationem, &in omnibus, illorum dicere vocem. Contra vero amplectere humilitatem. Quonia tu, Deus, populum humilem saluu, &c.
Quoniam tu populum humilem saluumfacies, oculis superborum humiliabis.
Quid mirum igitur si quemadmodii scribitur Iacobi cap. , Deus superbis resistit, humilibus aute dat gratia. Ipse enim quu per naturam sit excelsus & iustus, & omnia alia ad eum coparata, sint infimaridcirco humilia respicit: alta versi& superba despicit. Super quom enim requiescit, nisi super Pal. 13 humilem & quietum,& trementem verba sua3Potentes po- ΕΔ. 6 s. tenter tormenta patientur, bumilitas autem usque adeo ex- sap. 6.cellens bonia est, ut & ipsa quoque superbia ea palliari appetat ne vilestat. Paruulos diligit Dominus, humiles magnifi- Das. 13.cat & exaltat. Hac de causa presbyteros Daniel puer iudicat: Amos . Amos ruborum mora distringens, repete Propheta essectus i. Reg. is est. David pastor, eligitur in Rege,&s autquii esset paruu- r. Reg. is Ius in oculis suis,caput in Tribubus Israel fact'. Publicanus Luc. et S.
in super stans a longe qui no audebat pret humilitate oculoset. iiij.
376쪽
leuare In eaelum, sed percutiebat pectus, petens sibi Deusti
propitium, descendit iustificatus in domum suam a Pharisbeo, qui nimium de meritis extollebatur, atque ita humilis publicanus non audet appropinquare ut ad eum Deus appropinquet: non aspicit ut aspiciatur, premit conscientiam percutit pectus, poenas de se exigit ut Deus parcat:confitetur, ut Deus ignoscat, ignoscit Deus, quod ille agnoscit. Pharisaeus vero dum se laudat,& Deum non rogat, humiliatur.& superbiendo a Deo fit alienus. Sic opertum est Euangelium perfidis Iudaeis, qui fastu atque ignorantia Christiani praedicantem, & legem ac Prophetas declarantem, audire
contempserunt. Credita vero sunt haec eloquia sacra Gentilibus, qui non viderunt & crediderunt: sed imitatione mulieris Cananitidis, s de qua Matth .cap. i s simul fidem, patientia ac humilitate Domino consecrauerunt. Fidem qui dem, quia etsi Christum docente, aut miracula saciente oculis no perspexeri ni, tamen per doctrina eius ac Apostoloracouerii sunt patientia aute, quia quavis pluries spreti quippe non erat missius Dominus nisi ad oves quae perierant domus Istael)tamen mox vocati statim intrare non distuleriit. Matth. is. Postremo eoru humilitas ex Euangelio patuit, per quod noeanibus, sed catulis coparantur, qui edunt de micis quae cadunt de mensa dominorum suorum. Et causam istius vocationis Gentium, reprobationisque Iudeorum nunc prophetice annuntiat David. Sed aduerte dum hic si sermo con-- tra superbos Iudaeos, illa pars in qua maxime manifestatur gestus superborum, ponitur pro toto, scilicet oculi pro homine. Deinde progrediens Ecclesia, quod enuntiauit, ora dicens, octoniam tu illuminas,&c.
Quoniam tu illuminas lucernam meam; Domine
. Deus meus, Pamina tenebras meas.
Loquuntur adhuc sue ipse David petens lucerna sui sc
piri non extingui, siue i pia Ecclesia, siue populus ille beatorii, mirabili decore verboria m. Atque ad ista duo extrema sermone resercito, Lucerna, noctis est lume, que merito delinquetibus datur, ut per verbum illuminationis fugiat te- . . . ' nebrosa peccata. Insuper quum lucerna sit lumen in testa, merito
377쪽
merito lumen naturale, quod corpore terreo clauditur, Glucerna nominatur:& sicut lucernaeorporis oculus ita luia Matth. cerna animae, haec mes. istam lucerna Deus illumiciat, qua lohuic lumini naturae sit peraddit lumen gratiar: nempe gratia perficit natura, & dum infundit Christus oleii donoru suorum, prorsus tenebrae prim qua originalis iniquitatis repurgantur. Anima certe hae lutosa carne absconditur, quemadmodum candela ardens in eornu sed sicut quanto plus cornu attenuatur, tanto magis peruium fit, & lumen inde clarius apparet ita mens eo plus valet, quo melioribus &honestioribus exercetur caro: quam perfectionem optime adducit gratia. Et nunc Propheta suas impersectiones, atq; ipsum solum lume, naturae lumine supernaturali nequaqua illustratu, Tenebras appellat. Nanque sicut oculus corporis in tenebris non videt, ita intellectus animae nisi illuminetur ab altero, hoc est a Christo, no bene prospicit. Io. cap.r, Erat lux vera quae illuminat omne homine venientem in hunc mundum. Sic errauerunt vani philosophi in cognitione diuinor rin:sic lume quod in nobis est,tenebrς fieri potest. Lucernam ergo siuam nunc postulat Ecclesia illuminari a Domino, quae si lucida fuerit, ostendit foueas in quas incauti ruunt, & laqueos in tenebris positos, quibus stulti
irretiuntur. In tenebris enim nisi lume habuerit ambulans. aut ostendiculum incurrit, aut paratum periculum prorsus non evadit. Sed te, rogo, Domine ait & merito, Quoniam
Quonia in te eripiar ά tentasti coe in Deo meo transgrediar murum.
Si de regio Vate verba sunt, iste tentatus fuit oecidere Nabal cum omnibus de domo ma: a qua tentatione preseruatus est per verbum Abigail. propter quod dixit ei, Benedictus Dominus Israel qui misit te hodie in occursum meu:
tu ,curante Deo, meum mutasti rorem. I. Regum cap. 2s
Qv od autem sequitur, i N Deo meo transgrediar murum tantundem est ac si diceret, Te Deo efficiete, & vincam exercitus in campo,& vinca ciuitates muratas. Quod impletum est quando expugnauit arce Sion, quam occupabat Ie-bucius
378쪽
busaeus In Hierusalem. r. Regum cap. s. dc quando superauit Rabath filiorum Amon, 2. Regum cap. I 2. si vero nuest vox Ecclesiae, litera hic insigniter docuit regulam fideia A te dixit eripiar non a me, quia per me nihil possis m. Tetentatione autem,diabolum 1agnificat, qui momentis omnibus tentat, ut a bona conuersatione nos abstrahat. Et in Deo meo inquit transgrediar murum, quem inter homines, & caelestem Hierusalem peccata erexerunt: sicut san- Iudic i6. son virtute Dei transiit per portas Philistinorum, transportatis foribus cum postibus suis & sera ad verticem montis. Nurum vero appellat obstaculum peccatorum quod inter Deum de hominem mortalium construxere nequitiae, ut ait Gregorius. Murus est quicquid in itinere nostro erigiturne ad Deu traseamus. Sed de nisi i Deo destruatur illa peccata, no possumus per nos utare ad ipsum. Tuc tame tra redimur, quado pro amore aeternar patriae quaecunq; interim via virtutis praepediunt, calcamus. Sed memineris quam benedixit Psalmographus, Transgrediar, non Irrrumpam, non Dirua murum: nempe murus ille humano generi inam bilis manet, etiam quum eum sanctis beneficio diuinitatis transilire contigerit. Et vere geminat Ecclesia per D minum eripiar, & in eo transgrediar, quia Deus meus impolluta via eius,&c.
Deus metu, impolluta uia esita, eliquia Domiani igne examinata, protector est omnium sperantium in se.
Aliud versus iste Inchoasse, aliud subiunxisse videtur
Deus meus aggressus est dicere, nescio quid exoratiuum: &subiunxit ei exitum inopinatum: Impolluta via eius. Nam si propositio sequentibus concordaret, Dei mei dicturus erat, non Deus meus: quae figura dicitur, Paradoxia, Latine inopinatus exitus, quum aliud proponitur, aliud explica- . tur. Vnde hic est quantum existimo) figura loquendi apud sacram Scripturam usitatior. Pro eo enim quod dicendum erat, Dei mei impolluta via est, dixit, Deus meus impoli in via eius. Istud autem Impolluta via eius, vel ad incarnationem
379쪽
Monem c HRisTi pertinet, quem constat no ex virili semine, sed de spiritu Sancto conceptum: vel ad legem eius Euagelicam refertur,in qua nihil turpe ac flagitiosum spectandum imitandumque proponitur, ubi veri Dei aut praen
eepta insinuatur, aut miracula narratur, aut dona laudatur,'
aut beneficia postulantur. Ibi nulla cocessa est immunditiar exploduntur pagani pro idololatria colentes Opera manu usuarum, in quibus nihil est numinis:damnantur Sarraceni, vilissimi Mahometi discipuli, expectantes pro beatitudine quod porcis conuenit, gulam scilicet & coitum: conis funduntur obstinati Iudaei, quorum nunc ceremoniae sinec HRis To sunt in idae: refelluntur & singuli haeretici sacra pro voto suo peruertere conati. Nam cut inquit Augustinus lib. 8 3 .Qu stionii non potest error oriri palliatus nomine Christiano, nisi de Scripturis no intellectis. Sed Glet circunstantia scripturarum illuminare sententiam unis de haereses ortς sunt, per se legendo, quae conserendo repulsae sunt, quia conferentes diuersas sententias adduxerui, quae ex se inuicem mutuo videri poterat quomodo, & qualiter essent intelligendae. Qia mobrem nunc dicuntur Eloquia Domini igne examinata: nam flamma fidei lex superna discutitur: & ut scribit Hieremias, verba Domini sicut ignis qui paleas consumit,&sicut securis cocidens petram, - εquippe auferunt cor lapideum, visonant pro eo cor cas nηςς neum, molle videlicet, & quod possit Dei suscipere & sentire praecepta, atque interim has inanes stipulas pseudoprophetarum conterunt, dc ipsas infructuosas arbores succidunt: atque ita qui haec eloquia Domini bene gustaverit rutilat sicut aurum per ignem purificatum. Postea addit Propheta generalem promissionem, ut omnium animos res uet, ne putet quis protectorem Deum non habere, si a peccato prorsus immunis non fuerit. Dicendo enim eum protectorem omnium sperantium in se, nullus ab eius custodia excipitur, nisi qui in eum sperare neglexerit. Sic nunquam
consumet tribulatio, quia spes semper sequetur fidem. Et merito sperandum est in illo. Quoniam quis Deus praeter Dominum, aut quis, & caei.
380쪽
Quonlam quis Deus praeter Dominum, aut quis
Hoc contra Paganorum scribitur dementiam, qui Deos mi multifaria vanitate finxerunt:quorum error ex hoc satis refellitur, dum eos pro hoc impetrando colebant, quod neque pristare sufficiebant.Vt dea Iuventa no passim quoiacunque iuuenes reddere valebat, neq; Fortuna semper suos ubique felices collocabat. Adde quod neque immortales ex mortalibus facere poterant. Quare sorsan his melius co-sultum erat qui ignoto Deo aras construxerant, prout legis Act. cap. 37. Sic enim tacite fatebantur beatum fore popu-Pal. 343. lum, cuius esset Dominus Deus eius,& qui non respexisset in has vanitates & insanias falsas . De origine tamen
huiusmodi cultus ignoti Dei, nonnulli scribunt istas aras inuento Epimenidis Cretensis fuisse erectas. Nam quum regio pestilentia laboraret, consultaque Pithia respondisi set expiari oportere urbe & agros, nec cui Deo sacrum fieri oporteret, dixisset, Epimenides qui tum Athenis erat, iussit dimitti hostias per agros, sequique eas sacrificos, & in quo loco qu que constitisset,ibi mactari eam immolatique Deo
ignoto propitio. Itaq; ex eo tempore etia ad aetate Dioge- nis Laerti j frequetes visebantur per pagos Atticae terrae, lacrae arae sine nomine. Sed utcunque res sese habeat, quod ignorantes aliquandiu coluerunt Athenae, tandem veritas ostendit: Deum videlicet esse omnis creaturae conditorem, en cui propterea omnia serviant: qui secit omnem animam sue quocunque modo viventem & sensus & rationis expertem, siue etiam sentientem, siue & intelligente qui rerum causas habet . qui vim seminum condidit, qui munus
futura dicendi quibu placuit spiritibus impartiuit, &per quos placet, ipse futura praedicit: qui bellorum quum ciem edandum & castigadum est genus humanum exordiis,
progressibus finibu q; moderatur:qui terram fundauit alisque foecundat, qui fructus eius animabbus hominibusque largitur, qui lunae statuit motum suum, qui vias caelestes atque terrestres locorum mutationibus praebet qui humanis ingeniis quae creauit, etiam scientias artium variarum ad adiuuandam