장음표시 사용
581쪽
T E x t Y me In abscondito tabernaculi sui, hoc est, Ita sectire, ac si essem absconsus in intimo tentori j diuini. Rursus etia vir fidelis manifestius diuina quae accipit, praedicat beneficia. DIss autem maloru, est vita praesens,in qua undique semper fluctuamus, nec requies vlla datur nisi finito hoe stadio, & dum in portu caelestis Hierusalem nauigamus. Abscondit igitur Dominus fidelem apud se, ut inquit Paulus ad Colossenses cap. 3, Mortui estis, de vita vestra Mati. s. abscondita est cum e M R. s T o in Deo. Proinde non debemus hic nostrum quaerere solatium, ne de nobis quoque dicatur, Receperunt Mercedem suam. At si quaeras quid sit Abseonditu tabernaculi, audi quod sequitur, In petra,&e.
In petra exaltavit me,'nunc exultauit caput
Hoc in loco est allegoria,ducta ab iis qui persequetibus
inimicis se recipi ut in rupe aliqua excelsam,& pr rupta,&omnibus ex partibus natura munita: atq, ita nuc David se a Domino absq; timore, ac secum in regno esse collocatuindicat, neq; suu sceptria posthac eadere, qualiter & ipsium Saulis cecidit, taqua in petra no fuerit ipse Saul exaltatus. Tum demia animaduertes Regius Propheta petitione sua fuisse sibi a Domino ineffabili quoda modo confirmata, defuturis deinceps, Prophetico more, veluti de praeteritis lo-t. Reg. s. quitur. Quia inquit)exaudiuit me Dominus, spero me bre2. Reg. t. vi exaltandia in Rege super totu Israel, etsi nunc sollim regne super tribu Iuda: atq; hoc pacto co fidebat se superiorε inimicis a Deo costituendia. Solent enim victores victis insultare,& supra illos quodam odose extollere. Aliter enim petitio beati Dauid impleri non poterat, nisi eius inimici prius destructi fuissent. Si vero etia modo fidele loqui intelligas, se I N petra, id est cit Ris r o a quo nome ChriRom. a. stiani habet exaltatu esse dicit. Nam licet corpus mortuu sit propter peccatu, tame per Christu sentimus mente nostra seruire legi Dei, neque nos duci captiuos sub lege peccati, sed de virtute in virtute progredimur. Quid mirum ergo si de hac petra scripsit Paulus i. Corinth. io, Petra aute erato Hros Tur, neq; dixit, Petra significabat Christuc quia solet
582쪽
Llet loqui scriptura res significates, tanqua illas qui significatur appellans:omnia enim significati a videntur quoda- modo earu reru quas significant gerere personas. Sed proster firmitate, Petra dictus est CHRIsTus: qui duobus ignis crucis assi xus, profudit ex suo latere sacramenta no- Ioan . Is.strae calutis, quibus interior sitis nostra potaretur: sicut petra illa de qua Numeroru ca. 2 o. bis percussa, dedit aquam unde populus Israel satiaretur: gemina enim percussio, tuo ligna crucis significat, inquit Augustinus, locii praenarratu Pauli explicans, De petra educta est aqua accedente virga, I. Cor. Ioquia ligno accedente ad petra c Hos Tu vi, gratia spiritualis manavit. Rursus subnectit fidelis: Quauis hie adhue
patiar inimicos corporis CHRIs T I, neq, adhuc sim exaltatus super inimicos meos, tame exaltavit Deus caput meu super inimicos meos. Ia caput nostru CHRisTus in cetio
est. Adhuc inimici nostri possit ni saeuire in nos adhuc bel- Ium carnis, mundi,& diaboli iuxta nos est, sed iam c H R is T v s, caput nostrii, in caelo regnat. Ecce quale pignus habemus, ut nullis lain vel vitiis aut aduersitatibus cadamus. Et quia sic exaltatum est caput meum inquit fidelis) idcirco Circuivi & immolaui, & cari.
Circum Ο immolavi in tabernaculi eius, hostia uociferationis cantabo, Pselmum dica Domino.
Quod praecedenti Psalmo tanqua suturu dixit David, Et Pol *s' circii dabo altare tuu Domine, id nunc quasi iam adimple tum ponit: C I R et v i V i inquiens Sc immolavi. Aquilavero, Exaltabo, circuibo dc immolabo, transtulit, ut sit tem pus pro tempore. TABERNACvLvxi autem id dieit E 04 quod fixerat Moyses. Porro in eo quod sequitur, Ho-sTIA M vociferationis, &c. nonnulli hoc in loco legunt
Hostiain iubilationis: sic appellantes genus illud sacrifici,
quod fiebat pro adepta victoria: in eo enim tubaru clangor adhibebatur, ut scriptum est Num .ca. io. Unde etiantic rite appellatur Hostia vociferationis: vociferatio enim ut clamor quida est aduersus inimicos, ita & pro cantu quodam atriumphali accipi potest. Alii legunt Sacrificia clangoris. Nam dictio Hebraica hic non significat purum sonu tuba N. iiiJ.
583쪽
sed significat sestiuum quedam senum tubar, quem penuria vocabulorii nonnulli designant nomine Clangoris alij nomine Iubilationis. Et propterea forsitan isto in loco legit Hieronymus Hostias iubili. Iubilus qui de eodem teste dicitur, qui nec perliteras, nec per syllabas, nec verbis potest comprehcdere magnitudine laudis Dei: queadmodu M 6-Leuit. 4, s T i A dicitur quae per partes diuiditur, & sanguis circa altare effunditur, necno foris coburitur si tamen de hostia veteris legis loquendum est tuc enim hostia occidebatur, ut
homines causa peccati mortui, ostenderetur : nuc aute quia
a peccatis sunt liberi, uiua offertur, in signum vitae aeternae. ROm . Ip- Quapropter inquit Paulus ad Romanos, Obsecro vos,fratres, per misericordia Dei, ut exhibeatis corpora vestra hostia vivente. In lege siquide Moysi, corpora brutorii animallu, hostia mortua, sed in Euagelio corpora hominu offeru-tur hostia uiua: quae dictitur hostia viva, si studiose viuut, &eis vitia mortua sunt. Per hostia aut e nunc David sacrificiuintelligit in gratiarii actione oblatum pro auxilio Sc victoria. Hic vero CANT v s pertinet ad iocuditate laudis, &PsALMus, ad usum boni operis. Sed quod hactenus hoc in versiculo annotatu est,etia ad fidele coaptari potest, quasi iam animo meteq; reuolues beneficia quae se a Deo agnoscit accepisse, nuc gaudiu suu mirabili narratione describit. - Cosiderans siquide orbem credetem in CHRISTUM, Mphilip ε p in eo quod pro nobis teporaliter Deus humiliatus est, gaudes inquit Laudaui eu. Tali enim hostia delectatur, & hae ideo nominat Hostia iubilationis, quia Iubilatione dicim',
eo P nos iuuat laudare, quando delectates cum summa iocuditate gratias referre contendimus. Et idcirco subinfert,
Exaudinomine, vocem meam, qua clamaui ad te, miserere mei exaudi me.
Quis labor, quis gemitus Dauidis 3 Oratio est ante adeptusceptria super uniuersum Israel, quod tame sibi promittebat Spiritu Prophetis. At subnectit M tsERER mei&exaudi me, quasi dicat: Nome debes exaudire, ob mea scelera: sed quod peto, est, ut ex tua id facias misericordia. Veru-xamen
584쪽
tamen si rursus hie sdele loqui permittas, nec desyderio suo adhuc satisfacit, nisi hoc frequeti supplicatione rogauerit, scilicet quia diuinaruretu nulla satietas est, sed quato plus
fustatur Dominus tanto siuauius cocupiscitur: sicut in alio salino testatur ide David, dicens, Gustate 3c videte quoniasuauis est Dominus. Attamenucide fidelis in Ecclesia sundes preces, tremebudus acclamat Domino, Miserere mei,&exaudi me, ac si ad Deli voci seret, Ex misericordia tua exaudi me, ut merear in illa una esse: ato; preces inculcat, quia quadiu in dieb' maloru sumus, oratio nostra cessare no debet, sicut Moyses dii ore tacebat, semper tame interim corde clamabat. Et propterea isto in loco amator Dei no quaerens ullam mundi speciem, sed sola cis RisTr pulchritudine ambies, ea verba quae amatores solent eis quos diligui dicere sermonibus linguae, iam illa exclamat sermonibus cordis. Domino dicens, Tibi dixit,&c.
. Tibi dixit cor meum, exquisiuit te facies mea a
T i B I inquit David no homini loquut' sum. Exintimo cordis tibi dixi cor meti 1 neq; enim quasi i ii superficie solis labi is loquebar, sed te in angustiis semper ex animo deprecat' proris neglecto ac spreto omni alio humano auxilio, quod fatis declarat verba quet sequutur, E x RV isIVI τ te facies mea. Ait igitur summa cudiligetia perquisiuisse se adiutore Deli. Et per F Α c I a M sua circuloquendo, seipsum intelligit, ac si diceret, Ego ipse exquisivi te: quo in loco praepositio illa Ex intentione quanda denotat maiorem. Porro regius Vates explicando quid medita lo rogauerit, subiungit, FAC ill M tua Domine, requira: quasi ipse cotinuo protectione & custodia Domini sibi de*deret ac desdiderauerit. Et loquitur de Deo more humanor naquil, be ne optam , in eos facie vertimus. C steria prisientia a fideli dicta intelligendo, Nohominibus inquit me ostentaui, sed in secreto, ubi solus audis, tibi dixit cor meu: atq; hic Cor delyderi u tacitu significat, quod poli' audit diuinitas quam populorum tonatissimas voces, sicut Moysi dixit Dominus. Quid clamas ad me3tametsi tuc voce aliquid loquutus suisse non
585쪽
I. Reg. r. se non legatur: quod&Anna Samuelis matrem,in Regum volumine fecisse legimus: Labia inquit eius tantu move-r. Reg. is batur,& vox illius no audiebatur. Deus enim imprimis cordis auditor est. Ista tame scribim', n5-oratione vocalε etia. publica danemus, sed ea sane intellecta erudient lectore ut vana orandi gloria fugiat, atq; semper attente,& ex assemio ratione sua vocale faciat. Attente quide, scilicet ut & sensum & verba aduertat:deuote vero, puta si interim mente in Deu eleuet,de quo plura in capitulo, Dolentes. Extra.de celebratione missa ru.& Paulus I. ad Corinth. cap. i , Orabo Spiritu, orabo & mcte, psalla Spiritu, psalla & mcte. Quapropter Mat. ca. 6. scriptu est, Tu aute quia oraueris, intra in cubiculu tuu & clauso ostio ora Patre tuu in abscodito. Cubiculii aute est cordis tecretii Ostiu, carnalis sensus, perque hqc exteriora improbe se ingeriit,& turbς phalasmatu oratib' obstreput. Na per quin q, sensus, quasi per quasda fene-
, - stras, vitioru ad anima introitus est. No potestauic metropolis 3c arx metis capi, nisi per portas eius irruerit hostilis --ercitus, horuperturbationibus anima pr grauatur & capitur aspectu, auditu, odoratu, sapore, tactu. Edocemur ergo dum oramus resistendum esse carnali sensui, ut oratio spiritualis ex intimis cordis dirigatur ad Deu . Sed subnectit idefidelis, ut inuenia quod quero tu Domine Ne avertas,&c.
Ne avertas faciem tuam a me, ne declines in ira ervo tuo.
Petit David protectione & custodia Dei sibi semper ade
se. Dupliciter autem negatur facies Principis subdito, puta aut occultatione, scilicet quado no apparet, sed velit aliquod interpositu est, & tuc verius dicitur princeps facie sua abscodere, quam auertere. Aliter id fit quado apparet quide facies principis, sed neq; ipse dignatur oculo subdituita: quae declinatio faciei apud mortales signu est hominis irati, vel si
ipse respicit Pstratu, huc dutaxat toruo oculo,&facie furo- re liuida Pspicit, quς omnia signa sunt inimicitie, ita ut expectans gratia, tunc recedere debeat, vides no aden tepus gratis. Itaq; niic David Domino acclamat: Hac p ACIEM
586쪽
di ne in ira secedas a me, cui hactenus summo cu studio &cura astitisti : quod si ut homo deliquero, tu me humane ac misericorditer castiga. Rursus fidelis hic de*deria sua caute decet Srq; exequitur: iste no putat ira Domini, nisi dum a uertit vultu gratiae, etia si quid in eo per iustitiam vindicet Nec immerito semper hoc auxiliu vult' siue gratit Dei sibi
desyderat: na queadmodu terra germinare nequit & fructu producere, nisi enutrita sit calore solis,&ei virtus quasi mortua excitetur:ita terra animae nostre nihil Deo dignu potest
operari, n isi sole cfestisgratis illustretur, & ad operadu excitata adiuuetur. Est enim omne mortale peccatu lethalis morbus animae, que ipsa nec via naturae vincere potest e sed lamedicina e testis gratis morbu illum curare,& aegra anima sanare valeti adhuc tame ipsa anima cooperate: tametsi sub-
ordinate post Deu,queadmodii loquitur Paul i. ad Corinth. Gratia Dei siam id quod sum,& gratia eius in me vacua non fuit, sed abudatius illis omnib'laboraui:no aute ego, sed gratia Dei mecum. Quapropter animaduerte P sit perna pietas pri' agit aliquid in nobis sine nobis:vt subsequete quoq; nostro libero arbitrio, bonii quod iam appetim ' agat nobiscu. Quia enim diuina nos bonitas, ut in nocetes faciat, pr uenit
apte ait Apostol', Gratia Dei sum id quod sem: & quia eadegratia nostrum liberii arbitriu sequitur, adiugit, Et gratia eius in me vacua no fuit, sed ab udantius illis omnibus laborauit qui dum se de se nihil esse conspiceret, ait, Non autem ego: & tamen quia se esse aliquid cum gratia inuenit, adiunxit, sed gratia Dei mecum. Itaque nunc Deo ait fidelis: Ne auertas faciem tua a me, sed da mihi gratiam ut reuertar ad te, per gratiam prquentEtem:& maneam in te, per gratia cooperante & perficiente. Sic igitur bona nostra &Dei sunt& nostra: quia ipse nos pr uenit vivelimus aspirado, qui adiuuando subsequitur, ne inaniter velimus, sed possimus implere quod volumus. Pr ueniete ergo gratia,& bona volutate subsequete, hoc qFddonu Dei est, fit meritu nostrum. Quapropter sequitur, N E declines in ira a servo tuo,quasi
roget fidelis ut illu hIc corripiat & prospiciat Dominus, novi ab eo cu ira sine eorrectione & venia discedat Homo carnalis Deum timet, ne peccatis ingrauantibus, aut substantia
587쪽
perdat, aut fit Ios amittat, aut copia auri argentiquem Inu tur . sed sanctus vir hoc apprime metuit, ne a vultu Domini reddatur alienus. Quamobre sequitur, Adiutor meus, &c.
Adiutor meus esti,ne derelinquas me, ueque δε- sticias me, Deus, salutaris meus.
Quousque insanit humana temeritas, sibi ex se aliquid boni aretribuens ubi sunt qui humanis meritis sine Deo specialiter auxiliante, dicunt aliquid applicandum 3 En petit Rex & Propheta plenus gratia & benedictionec lecti, hoc auxilium diuinum sibi semper ad bonum adesse: quasi testante Paulo non simus sufficientes cogitare aliquid ex nobis, quasi ex nobis, sed omnis nostra sufficientia ex Deo sit. Postulat ergo David perseueratiam in studiosis actibus, Domino dices, Sine tuo auxilio, nullum est opus bonum: itaque adiutor meus esto. Et verbum EsT o, hic tam ad praesens quam ad futurum testante Hieronymo accommodari potest. Atque verba sequentia, N ε derelinquas, neque despicias, &c. non inepte coaptantur stabili meto regni Dauidis, quod ipse de*derabat. Quapropter ista accipe laqua si
Deo ipse diceret, Tu, Domine, perseuera,& perfice coepta tua in me: hactenus enim adiuuerat ipsum Deus, & in spi-2. Reg. 2. ritualibus & temporalibus, saluando a Saule,& eleuando in Rege Iuda, sed adhue restabat ut regnaret super omnes Trir. Reg. I c bus Israel, iuxta diuina promissa persamuele:& propterea nunc frequenter idipsum rogat,constantiam suam in orando summam esse ostendens, atque ex corde proficisci. Si autem fidelem modo loqui etiam intelligamus, nec abs re rogat ut Deus eum semper adiuuet, & nunquam despiciat: Nam Ecclesiastae cap. 7. scriptu est, Considera opera Dei, quod nemo possit corrigere, quem ille despexerit. Sed re paucis enodemus arcanum desertionis diuinae in via, ann tabis duo esse auxilia, quibus hac in valle miseriar suae creaturae ad bonum assistit Deus.Vnum sit ad QTcientiam sal uationis cuiust bet, quo semper prope est Dominus omni-Psal. i 4. bus inuocantibus eum & illud nunqua pro via aufert Deusa sua creaturat ut in hoc differetia sit viatorum ab his qui transierunt texminum, quia semper si quod in nobis est ad' promerenda
588쪽
promerendam veniam peccati, hic fecerimus, parcit Dominus, ut inquit Ezechiel, In quacunque hora ingemuerit Ezecb. it
peccator, omnium iniquitatum eius non recordabor. Aliud
autem est auxilium abundantioris gratiae, quo non solum Deus hic creaturam suam, ut resipiscat, adiuuat, sed & ut resipiscat,abudanti gratia excitat atque dirigit: & hos, quibus demerito peccatorum tale auxilium suum substrahit Domi nus, vere despicere dicitur. Nam proinde fit ut eis culpa sua saepe in via adimatur facultas, sine qua non sunt conuerte-di, aut sine qua non conuertentur: tametsi semper conuerti possint, quia semper si pro extremo virium laborando insitam salutem, ad Deum conuerterentur,& Deus conuerteretur ad eos, ut ipse inquit per Zachariam, Couertimini ad Zachar rme, & ego conuertar ad vos. At proh dolor frequeter mortales dura refugiunt, & a pondere graui humeros substrahunt: leue aute facilius subeunt: & idcirco paucos inuenies qui ad extremum virium aliquid faciant. Itaque si debeant ad Deum carnalia corda hoc est peccatores conuerti, opus est plusquam sufficienti diuina gratia: quin & ipsum caeleste superabundans auxilium requiritur,quod impositum onus magna ex parte alleviet. Huiusce rei haec clara & breuis potest accipi analogiar videlicet, si quis sit aeger qui pro extremo virium laborado, adhuc sine baculo deambulare potest:
tamen tam fracto est animo, ut si baculo careat, nunqua ambulabit, neque ad extremum virium suarum enitetur, ut ta-dem aliquando ambulet: tunc quisquis ab eo baculum auia feret , causa erit quod nunquam ambulabit, tametsi semper ambulare possit, neque propterea ei facultas ambulandi penitus ablata sit: ita cepissime Dominus Deus hanc gratiam suam abundantem ob hominum peccata tanquam indignis substrahit: ut sint quasi vulnerati dormientes in sepulchris, quorum non est memor amplius, quia de manu eius
repulsi sunt, Psalmo 8 . Itaque rectissime scripsit Esaias, Esa. ss Quaerite Dominum dum inueniri potest, inuocate eum dii
prope est: nam si peccatori pro via praestat Dominus hoc superabundans auxilium, misericordiar eius est : si deneget, iniustitiae argui non potest.Ad Romanos cap. 9, Cuius vult miseretur, & quem vult indurat. Veruntamen ita freque
589쪽
ter accidit,ut quibus hoc superabundans auxillum denegauerit,hos& deserat: contra vero quibus praestiterit, hos aetrahattaque madmodum iuxta deductione Ambrosij de Pharaone & Paulo legimus, quorum alter adhuc spirans minatum &caedis in discipulos CHRisTi tractus est alter vero Exodi cap. s. quires quis esset Dominus, ut audiret vocem eius,& dimitteret Israel,desertus & obduratus: nec tamen Deus obdurauit, impartiendo malitia, sed non imparti edo misericordia, qua quidem misericordia no erat dignus ipse Pharao: & hoc iudicium facit Dominus aequitate occulta,& ab humanis sensibus remota, qua no aperit Apostolus, sed miratur dices, O altitudo diuitiaru & sapietit & scientiae Dei, quam incomprehensibilia sunt iudicia eius,& inuestigabiles viae eiust ad Romanos cap. tr. Quid mirum ergo si nune hane desertione Dei pertimescat fidelis viator, atque propterea Deo dicat, Frustra creasti,& redemisti, si medeia picis: Nam nullum alium praeter te hic habeo ducem & au thorem, voluntatem quidem liberam dedisti, sed sine te frustra est conatus meus: ne igitur usquam deseras aut despicias, Quoniam pater meus, &C.
Quoniam pater meus oe mater mea dereliquerunt me,Dominus autem assumpsit me.
Ad literam r. Regum cap. Is . non est praesentatus a patre de matre ipse David Samueli, quu ab eo cosecratus fuit Rex super Israel, sed minimus inter fratres a parentibus cotemptus, a Deo electus est per Samuelem:& propterea hic Domino dicit, PATER meus & mater mea dereliqueret me: atq; superaddit. Ouonia omni parctu solatio proris careo, ut vel amicos meos omnes tacea qui Saulis potetia veretur, hoc duntaxat ad solamen mihi restat, quod Dominus assumpsit me. Licet enim inquit omnes me dereliquerint, ipsetamen Dominus AssvM IT me, protegens scilicet atq3
eripiens a periculis. Insuper iam fidelis explicat in quae mala decidit ob praeuaricationem primi patris Adae. De quibus scripsit Paulus ad Romanos cap. 7, Occasione accepta peccatum per man um operatum est in me omnem con- . r cupiscen-
590쪽
eupiscentiam: sine lege enim peccatum mortuum erat. Ego autem vivebam sine lege aliquando: sed quum venisset madatum, peccatum reuixit. Quae verba satis declarant qualiter culpa primorum protoplastorum omnes carnales sumus Rom. 7 vaenundati per ipsos sub peccato. Neque tamen propteria causa subest cur legem siue mada tum damnemus: quando- ruidem quomodo medicina non est causa mortis, si osten- at venena mortifera, licet iis mali homines abutantur ad mortem,& vel se interficiant vel insidietur inimicis: sic leae data est ut peccatorum venena monstret, & hominem male libertate sua abutentem, qui prius ferebatur improuidus,&per praecipitia labebatur, fraeno legis retineat,& compositis doceat incedere gressibus: ita ut serviamus in nouitate spiritus & non in vetustate literae, id est vivamus sub praecepto, qui*rius in modum brutorii animal tu dicebamus, Manducemus & bibamus, cras enim moriemur. Qia Ad si subin- t. Cor.
trante lege quae docet quid facere, de prohibet quid non facere debeamus vitio nostro Jc incontinetia seramur cotrastita legalia, videtur lex causa esse peccati quae du prohibet cocupiscetiam quodam modo inflamare eam cognoscitur. Secularis apud Graecos sententia est, Quicquid icet minus, Reg. x minus de*deratur: ergo ecotrario, Quicquid non licet, metum accipit des erij. Vnde& Tullius de parricidarum suppliciis apud Athenienses Solonem scripsisse negat, ne non tam prohibere, quam comonere videretur. Sed nuquid propterea existimabimus legem causam esse peccati 3 Istud absit a nobis : neque hac occasione legem damnemus, quae& tota sancta,& tota spiritalis est. At iam aduertamus qualiter fidelis hic se fecit paruulum Deo: ipsum fecit patrem,
ipsum fecit matrem: Pater est quia codidit, quia vocat, quia iubet, quia regit: Mater vero, quia fouet, quia nutrit, quia lactat, quia continet. Itaque si a carnalibus parentibus iste fidelis aliquando derelictus sit, interim Dominus suscipit eueonsolandum temporalibus,& beatificandum aeternis. Hoc Blum ergo restat, susceptus ab illo dicat, Legem pone,&c.
Legem pone mihi, Domine,in uia tua, oe dirige me in semita rectu,nopter immicos meog.