장음표시 사용
601쪽
rem corporis, ut iam resipisces dicas, Turbatus est a furore oculus meus. Quis oculus tuus, nisi tua fides quainc H Rrs T v M credidisti Respice autε quid tibi propterea opo-dit c H R. I s T v s. Si felicitate seculi huius tibi promisit murmura aduersus eu quando vides in fidei si felice. Si praemiutuom operum hoc in mundo pollicetur, acclama qua-do cum mundo no tri uphas. Quid pollicetur nisi in resurrectione mortuorum 3 Qujd in hac vita pateris, quod no ipse prior pertulerit nonne ab ipsis audis, Non est seruus maior Domino suo,& non est discipulus super magistru suum Ille pro te dolores, flagella, opprobria, crucem , mortem passis est: quid horu innocens promeruerat Nonne haec omnia tibi peccatori debebatur Tene igitur directu oculun, tuae fidei, Nox I aemulari ut maligneris, ne alios prouoca-do ad nequitia, ipse nequa essῖciaris:vel Ne maligne facias, quasi imitando eu, qui maligne faciendo floret ad tempus.
Quoniam qui malignatur, terminabuntur sustinentes aute Dominum, ipsi haereditabunt terram.
Duplex ratio proponitus,timoris scilicet & muneris, cur malos non imitemur: imp ij enim exterminabuntur tanquanon habentes radicem pietatis, sicut scriptum est, Tollatur impius, ne videat gloria Dei. Ex TERMINARI quidE, est extra terminos proiici, videlicet extra terram vivetium. Aut etiam exterminabuntur , quia frequenter praematura morte naturali moriuntur, ut alij ferro, alij veneno, alij malo alio fato tapissime cadunt. Quid igitur homo illos imitari desederas, quos sic perire prospectas Solet materquae filium diligit, illum admonere, semper cum bonis versetur, ne cum perditis & nebulonibus conuiuendo, aliquando dc ipse pereat. Tu ergo similiter cum bonis ambula : nec insequaris malignantes, quoru exterminium hic ore Dei certissimum est. Nusquam dicas felicitatem eorum video: crede illi qui dicit, Exterminabuntur, quia melius ille videt
quam tu, cuius oculum ira furorque turbare possunt. Sequitur spes bonorum. svs TiNEN TR s autem Dominum, ipsi haereditabunt terram: Hi videlicet qui persequutionem patiuntur propter iustitiam, qui malis displicent, ut
602쪽
o M is T o serviant, qui pro nihilo ducunt selicitatε impiorum,nec sibi volunt munera praesentia codonari. Hereditabunt TERRA M,caeleste scilicet Hierusalε, quae Chrisiano est terra sua repromissionis. Quapropter ordine superni chirographi cosideremus: pollicita suis teporibus expectemus:na quod dissertur no ausertur semper interim Q stineamus Dominum, mala aequanimiter suΠeredo, nedum velimus promissa festinanter exigere, causae videamur nomae ruinae. Verutamen ut infirmis animis longum non appareat sustinere, protinus adiungit,
Et adhuc pusillum no erit peccatorior quaeres locum eius, ' non inuenies.
Ne ergo te t deat qui sustines, cit8 erit quod infirmo diuturnum videtur. Inter peccatores gemis, de peccatore tristaris, pusillum & no erit. Modicu sustine, sine fine accipies quod sustines. Modice expecta, & no erit peccator, qui tolletur hinc, quia diuina opprimetur ultione iudicandust &rvm L vM,dicit tep' illud quod restat usq; in huc die iudicij, coparatione arternitatis qui sequetur postea. ψ ΑΕ nas locum prosperitatis eius 3c no inuenies, quia mometo trasibit: Insuper, quia frequeter mali pro suis peccatis nosolii destruutur in persenis Ppriis , sed & loca & posteritas eorum tota pessiandantur .uti legimus de domo Achab quae per Iehu destructa est usque ad mingentem ad parietem. Aut per locu impij, intellige estraenata vim ac malitia qua contra bonos utitur. sepe enim flagellum de malis sibi facit Deus, quo castigat filios,& probat iustos: quomodo usus est diabolo ad probandu Iob, quomodo usus est Iuda ad tradeduc HROTV M. Hoc in seculo ergo est locus eius, quomodo est in fornace aurificis, locus palear. Ardet palea ut a ria purgetur, sic hic saeuit impius, ut iustus probetur: statim autem no inuenietur is locus eius, scilicet malus usius contra sanctos: puta post gnate iudicium, quum transierit tempus probationis nostrae, neque locum quietis accipiet impius , sed perpetuam gehennam & assiduum tormentum possidebit. q. Reg. Iob i.&U
603쪽
syi EXPOSITIO Mansueti autem haereditabunt terram, oe delectabuntur in multitudine pacis.
MAM sv Eros hic appellat patientes & mites, qui a- Iienas iniquitates tolerant, no vi ipsi aliquem grauare pro sumant: hi ergo quos nullus turbo furoris exagitat, neque concupiscentiae ignis inflammat, HAEREDITA BV Naeterram, scilicet supernam Hierusalem, quς vere terra est cς-lesti melle Sc lacte manans, in qua liberabimur de peres i- natione huius seculi, & in aeternum vivemus cum Deo , &de Deo. Non ergo quicunque sustinentes, sed mansueti. id est qui patienter aduersa tolerant, hanc terram h reditabit: Merito enim caelestem illam terram haereditabunt, postquam undana hac atque eius bonis ob propriam mansuetudine priuati sunt. Sic beati mites, quoniam tanquam filia Dei h redes illius aeternae patriae: Sic beati, qui persequutionem patiuntur propter iustitiam . illis etenim iste felix incolatu repromittitur, quando dicitur, Quoniam ipsorum est regnucaelorum. E T delectabuntur, id est laetabuntur in multitudine pacis, in cra Ris To scilicet, quum ei suo in regno coniuncti fuerint, qui est pax nostra. Aut delectabuntur super multitudine pacis, id est tranquilli status. Tuc enim absterget Deus omnem lachrymam ab oculis sanctorum t& iano erit amplius neq; clamor, sed nec ullus dolor. Aut etiam si velis, id de pace temporali dictum intelliger nam neque mites neque mansueti mouent rixas, propter quas debeant
ab aliis inquietari: inde bona pace suis in diebus fruuntur. At quoniam saepiuscule hic iusti opprimuntur ab iniustis, ideo subditur. Obseruabit,&c.
o bseruabit peccator iustum, oe ridebissupeη
Superius dixerat fideli. non debere impios aemulari: nucannuntiat peccatores de bono iustorum inuidia facieto torqueri non enim cessant praui de vita bonorum sollicite rimari, ut qua ex parte tande possint eis nocere:diuersa quippe voluntas iniusti, iusto odium parati nam quando sceleratus videt iustum studiosis operibus vacare, ille secredit prς-cipue
604쪽
ipue accusari. sic ergo prim lim vulpine huc iustum obseruat, dolens de eius bono virtutisxatque accepta occasione laedere desyderans, intus in mente malitia ac inuidia agitatur. Hoc enim modo, neque mali bonam famam studiosorsi ferre possunt: & in huiusce rei typum Heli sacerdoti ita caligauerunt oculi, ut neque lucernam in templo Dei ardente videre posset. Postea impius sT RIDET dctibus per motu corporis, ita motum animae ostendens,& cum violentia, potestate,& furore suo saeuit in sanctum, Demit animo, & cuius non potest mores subuertere, vitam ipsam protinus conatur auferre. Quare si iustus es, vide ne in praesenti mundo meliora perquiras. Non enim sanctior Paulo eris sub periculis in mari, periculis in falsis fratribus, in frigore, & nuditate durati. Haec tamen leuia iunt, de cito transeunt, ut se quitur, Dominus autem,&c. '
Dominus autem irridebit iam, quoniam in osticis
At inquies, Nunquid Deus alique irridet3Absit, sed quia impius dignus est ut irrideatur, in vindicta Dominus irrisione dignum iudicabit, vel irridendum ostedet,quado fraudatum spe sua aeternis tormentis cruciandum tradet. Mirabilis vero nobis forma consolationis ostenditur: quis enim debeat delectari eius pompa, cuius perituram nouit audaciam Irrideamus igitur eum cuius praeuidemus occasum, iudicemus infelicia, qui deprehendimus peritura. Licet enim Deus permittat peccatorem ad tempus affligere iustu, tamen non fauet peccatori, immo irridet, quia expectat die mortis,ut magis puniat eu, qui interim misericordia & patientia diuina abusius est: & PRO s prer T quod veniat dies eius , scilicet ruinae impij: vel Dies eius, id est dies ultionis irae Dei: semper enim vindicatur in impium: hie, si se couertat, ut in Paulo saeuiente, qui in terram caelesti voce prostratus est: in fiaturo, si in hoe seculo non resipiscat, ut in Iuda proditore, qui propterea perpetuis gehennae ignibus deputatus est. Tu ergo quum pateris iniquMm, per oculos fidei, prospice cum Deo diem eius: & quum videris in te quientem,dic tibi, Iste aut correctus, meus erit, aut perseu r. Reg. s.
605쪽
rans, mecum non erit. At quia omnes qui persequuntur sustos, maiore damno seriuntur, & grauiore pernicie asilictatur,quum in eis vastatur ipse animus, sequitur & ossedit hoe versiculus sequens,
Cladium evaginaverunt peccatores: intenderunt
GLADiu S peccatoris, est quilibet dolus appetens vindictam. Gladiu aute evaginare, est malitiam prius in corde occulta, opere exercere. Ita enim impij frequeter armat sequatu possunt ad destruedu iustos, ut quod ante erat in cogitatione, taqua in vagina recoditu, post eductu, reuelatis peruerso opere cogitationib', appareat. Sequitur, INTENDERvNT arcum suu: Arcu intedit, qui dolum parat, unde incautum feriat: maligni enim, quando vident se nihil proficere aduersus sanctos, apertis odiis statim insidiantur. Arcum vero tendere, non statim sagittare est, sed paratum atq; intentum operi fraudulento, designat, veluti iniqui faciut expectantes tempus quando simplices decipiant. His duobus generibus persenuutionis impugnant mali bonos.Deinde textus reddidit singulis singula,
Vt decipiant pauperem inopem, ut trucident
Nomine P AvpERr s&r Nopis designatur simpliaces scientiam & facultatem non habentes. Per RECTO scorde, intelligimus perfectos. Iniqui ergo moliuntur simplices arcu, id est occulte decipere:perfectos autem student aperte persequutionis gladio trucidare. Aut per Rectos corde intellige eos , oui bene credunt, & in fidei culmine stat, quos hi peruersi deiicere student, dum eis tenebrosum di morti similem errorem infundunt,stulta arrogatia vanitate superfluere, & scripturas sacras cum omni humilitate tractandas vitiosa interpretatione 3c pro libito ad suum sensim corrumpere suadenti haec & maiora audent, sed statinxsequitur vitio, Gladius,&c.
606쪽
Ita enim accidit, ut unde hi maligni iustis nocere putant,' inde sibi plus nocent: in corpore occidere volunt, in anima moriutur: damna in bonis temporalibus afferunt, ipsi iacturam sibi in mente pariunt. Hoc modo GLADIus eorum intrat in corda ipsorum, unde scilicet venerat, quia eorum persequutio ut dictu est primum a mala volutate & cogitatione oritur: in corpore occidere volueriat,in anima moriutur. Quale est aute saeuire gladio, nec posse occidere nisi corpus inimici,& posse occidere animi sua3 Desipiut contra se saeuiunt, insaniunt, nec se vident, tanquam si vellet aliquis per corpus suum ferrum traiicere ut concideret tunicam alterius. Constat ergo plus esse quod se laedunt in anima iniqui, & sibi nocent, quam quod sibi videntur nocere bonis quos oderunt: hac via itaque gladius intrat in corda ipsorum. Aut etiam id de morte temporali intelligere potes, nam frequcter diuino iudicio contingit, ut mors quam innocentibus praeparat,veniat super eos , sicut Aman fuit se si pensus in patibulo quod praeparauerat Mardochaeo: Similiter & Α R c V s eorum confringitur id est insidiae eorum frustrantur, ne bono noceant, unde nihil nocet iusto,
quem forte sic spoliant, sed semper habet quod cantet,
Melius est modicum iusto uper diuitia3 peccata
pia mater sacra Scriptura bonos filios quasi osculans atque complectens, adhuc in eorum consolationibus perseuerat, suades, Melius tibi sit modicum de iustitia possidere, quam de iniusto diuitias peccatorum multas. Metuit enim
illud quod Dominus ait in Evangelio, Quid prodest homini, si uniuersum mundum lucretur, animae vero suae detrimentum patiatur Vnde melior est iusti paupertas, quam Irauorum diuitiae: nam iste paucis contentus est, & a undat. Isti autem pleni sitiunt, & egent: sicut avaro semper deest ta quod habet quam quod non habet: iste in pau-Hester Matth
607쪽
pertate animam saluat, illi in diuitiis & corpus & animam perdunt. Sed dicis, iniqui sunt potentes, multa faciunt per se, vel per amicos, suppetit eis agendi celeritas, iussio-Eccl. 4. num obedientia sequitur. Vide quid ait Salomon, Melior est exigua portio cum requie, quam plena manus cum iniquitate. Quapropter iustus ne concupiscat fluxis ac temporalibus superquere: natura siquidem modico contenta est. Hic M o D r c v M etiam potest intelligi humilitas, in qua dum se animus cohibet, mundi pretiosa trascedit. Aut si ve Matth. Ia. tu, hie Modicum est fides, qu propterea in Evangelio grano sinapis comparatur. Nam sicut granum in quantitate est, modicu, sed maximu in virtute: ita fides prima facie humilis est, sed in pectore seruens,vilis amatoribus mulli, dc nullarum virium appares, sed pressuris trita, quid intus habet,'
ostendit. Per hanc iustus, dum patitur & eget in hac vita, in patria satiari ae ditari expectat: inde fit melius sit illi m
dicum, & vere melius, Quoniam,&c.
Quoniam brachia peccatorum conterentari confirmat autem iustos Dominus.
Hic BRACHIA peccatorum vocat diuitias, sortitudinem,robur, potenIiam secularem, & alia huiusmodi fluxa, tuae sunt brachia dc vires impiorum, in quibus maxime co-dunt, dum nulla rationis cosideratione flectutur. Sed hareeo NTERENTUR. 3c destruentur in vindicta, ne innocentibus noceant,ut patet de Croeso, Sardanapalo, Dario &caeteris istiusnodi mostris, qui nuc vere testantur quomodo
perpetuum nihil est homini, nisi candida virtus. Quare breuis est molestia tua iuste, sed aeterna erit beatitudo. Ad modicum doles, sine fine gaudebis.Inde sequitur, C ONF-M A et iustos Dominus, scilicet sortitudinem & robur pra
stando, ne ab iniustitia vincantur: vidc neque in prosperis, neque in aduersis a bono virtutis moueantur, dc nec mor- Rom. s. te, nec vita a charitate Dei separentur, 3c hoc per spem futurorum, per exempla Martyrum, dc maxime per exemplusuae crucis, passionis de mortis. Si inter molestias nescis pati, incipis labi, considera ignominiam dc dolorem crucifrvide quid pro te pertulit, quiquare perserret,non habebat. Quimtunc
608쪽
Quantuncunque patiaris, non peruenies ad illas in su ita 'tiones, ad illa flagella, ad illam ignominiosam vestem, ad illam spineam coronam, ad illam postremo crucem. Haec ne Ioan . Isia sit tibi sunt, Christiane, ut statim cu Paulo intones, Quis Rom. 8.nos separabit a charitate C H R I s T i Tribulatio, an angusta 3an fames Zan nuditas Zan persequutio Haec ne faciant, o us in has voces erupas, Gloriamur in tribulationibus, Rom. s scientes quia tribulatio patieni iam operatur, pati ctia probationem, probatio spem, spes autem non confundit, quoniam charitas Dei diffusa est in cordibus nostris . Qiijcquid acciderit iusto, voluntati diuinae deputet, non potestati inimici. saeuire ille potest, serire si ille noluerit, non potest idcfi ille voluerit ut feriat, nouit suum Dominus quemadmodum excipiat. Quem enim diligit, corripit, & flagellat omnem filium quem recipit. Quid ergo sibi plaudit iniquus, Hebr. ii quia flagellum de illo sibi secit Piter noster Deus 3 illum
assumit ad ministerium, suor erudit ad patrimonium, quos di confirmat. Et quomodo
Nouit Dominus dies immaculatorum, haereditas eorum in aeternum erit.
Hoc in loco per D I a s, couersationem iustorum,dc perfecto corde ambulantium intellige. Nouit ergo Dominus r. Timo. qui sunt eius, immudos autem & eos qui eum ignorat, nescit. Omnis enim ignoras, ignorabitur. seruat bonis nescio i. Cor. i quod dulce spectaculu. Nam quia conlepseriit trasitoria&terrena, habebunt caelestia Scaeterna. Noli igitur, quisquis
iustus es, mirari quia hic in laboribus pararis: sane ad magnum aliquid pararis. Vnde vox illa iusti confirmati, Non Rom. t. sunt condignae passiones huius seculi, ad suturam gloriam
quae reuelabitur in nobis . Propterea textus habet, H AERE D I T Α s eorum in aeternum erit . quorum haereditase H R I s T v s est, qui in aeternum manet, neque in hoc seculo iusti haereditatem habent, hospites se esse scientes aeperegrinos. Per CHRis Tura autem non confundentur in tempore malo. Vel i N aeternu erit, hoc est In vita a terna, Matthari eap. 2s,Ibunt hi in supplicium aeternum, iusti autem in vitam aeternam. Merito autem haec vita aeterna
609쪽
toties bonis repromittitur, ut vere pollicitationis ambia
Non confundentur in tempore malo, in disbus famis saturabunturireta peccatores peribunt.
MAL v M tempus, significat diem extremi iudici j, quando omnis caro solicita actuum suorum, mercedem compensation Emque resermidat, quod tempus discussionis impiis malum erit. Nam tunc terribilem Dei sententiam audient,
Matth. is. Ite maledicti in ignem aeternum. In hoc tempore iusti non confundentur aut fallentur, quia ille in quem sperauerunt, non fallere potest. Impij autem esurient & sitient, nudi de quibuscunque actibus studiosis caretes, de quibus dicitur. Lue. s. Vae qui saturati estis, quoniam esurietis. Nam dies vita e rum, illis dies famis sunt: siquidem nihil habent spirituale In epistola quod illos intus reficiat: patiuntur famem spiritus, arbores Iudae. autumnales, arbores infructuost. Quado ablata sunt exte na, nihil habent quod eos consolari possit in conscientia. Σ. Cor. re. Contra autem iusto accidit, cui si foris angustiae, in animo habet unde delectetur de dicat, Lubeter gloriabor in infirmitatibus meis,ut inhabitet in me virtus CHRIs Ti. Sic
ΕΔ. cf. in diebus famis saturatur,uti dixit Esaias, Serui mei comedent, & vos esurietis. sAT v RATVR quide in hae vita & per Scripturas sacras,& per exempla Dominica,& per spem ac Dei repromissiones,& in futura artemo summo indicibilique bono: quibus epulis satiat eum C H R I s T v s. PECCATOR As vero peribunt: quandoquidem quibus locus nusquam est, quomodo no peribunt ZNon erit impio in iudicio consolatio in suis externis, quia iam consumpta erunti neque solatium habebit a suis interioribus & animae bonis, quia nulla apparebunt. Sic ergo quomodo non torquebitur cui nullibi bene esse potest Zsibi ipsi tormentu erit: ipse enim erit gehenna sua, que torquebit conscientia propria. Fugiat ab inimico quo potuerit, a se quo fugiet Inde Esa. cf. Esaias, Ignis eorum non extinguetur,&Vermis no morietur. His igitur modis peccatores peribunt. Istud clarissime ostendit versiculus sequens,
610쪽
Inimici uera Domini mox ut honorificati fuerint exaltati, deficiores queadmodusumus defciet
Ex ipci similitudine, rem quam insinuauit, agnosce. Fu mus a loco ignis erumpens, in altum extollitur, sublimat an globum, intumescit: dc quato fuerit globus ille gradior, tanto sit vanior, ac citius in auras dilabitur, ita ut videas ei obesse illam magnitudine. Sic inimici Domini mox ut honorificati fuerint potestate terrena,& exaltati in vana gloria, quanto maiora in hac mortali vita habuerint, tanto magis ac magis deprimentur in sutura, sicuti scribitur in Apocalypsi, Quantum glorificauit se in deliciis, tantum date ii Apoc. it. ε li tormentu & luctum. Saepe lue fit ut quanto gradus hic altior, tanto etia sit hic casus grauior&breuior, ae insutura ruina maior. vii testatur Suetonij historia de Uitis Caesarii quoru alius neque sexaginta dies imperauerit, alius vix se Pte, alius vix octo meses expleuerit, hoc modo inimici Domini cito cosumuntur,&evanesciit in fumo vanae gloria 'ac quasi umbraetrasitus, vita eoru, de nome illorii obliuionξ accipit,& finis eoru est consio. Saepissime enim uti coqueratur Deus per Osea, ipsi regnaueriit, sed no ex Deo : na via Oseae p. Per qua assequuta sunt huiusmodi sua dominia, fuit aut tyranis, aut dolus, aut decipula alia qua da, uti reserete Ioane rinnio)strabit Philo de Herode, qui de anno quo Christiis ortus est, credens filia propriis ad regnandii natu, illii interiecit, similiter& Salome sorore sua, ac virii eius de tribu Iuda, de Zanedrin de domo David deleuit: neq; destitit in diis & fraudibus Iudaeos persequi, donec seissi Hebraei ultro apsi ac eius posteris eo anno regnii obtulersit, iurates in s de ipsius ac posteroru sese permasuros: quo tcpore ilicsoluvere fuit ablatu sceptru de Iuda. Sed nuquid his homicidiis ac tot facinoribus insignis dignus erat cito deficeret3quod
dc accidit: na postea vix sex annos copleuit. Addidit Propheta TANDAM tam , ut nulla pars actuu eoru residua, esse noscatur. Insuper quia adueniete morte, omnis gloria malorum, tanqua fumus aut nebula perit nam cito omnia transeunt,&dementia eorum manifesta fit omnibus: ideo autem utud malis accidit, inua mutuabitur peccator,&c.