Servatii Gallaei Dissertationes de Sibyllis earumque oraculis, cum figuris aeneis

281쪽

facto, at non potuit sactum dici absque lapidibus illis iam memorati

sine quibus pectorale non erat nec pectorale esse poterat, Moses inis

Exodi cap. XXVIII. v. XXX. Ex qua materia constarent Urim &Thummim, Scriptura non revelavit, nec magis quemquam Divinare

posse hoc, quam ex quo lapide sectae fuerint tabulae quibus, Decalogum inscripsit digito suo Deus. Quid igitur suerint Urim & nummim, hoc distincte ex Saera Scriptura non docemur atque cum Rabbino Abraham Seba in Tseror Ilammor. ingenue dicimus nescin usquidsint: at vero Doctissimus D. Spencerus in libro suo quem de Urem di m mmim scripsit. quid fuerint se invenisse gloriatur. Videat Lector Caput quartum Sectione secundi ubi τῶν Urim descriptionem hane refert: fuisse nempe instrumentum concavum decore fabricatum, simulachrum sorsan parvulum ad humanam similitudinem sormatum Terubim antiquitus appellatum, fuisse videtur; quod reconditum g stavit Sacerdos,intra concavas Rationalis plica unas,quo medianteDeus, aut Angelus illius vice & nomine, ad Pontificis interrogata respondit, eumque quid ex usii esset agere, quid non agere, quid praesens quid suturum, voce formata docuit. Quandoquidem autem Doctiss. Spe cerus existimat Judaeorum Urim ejusdem cum Theraphim Muneris &Figurae fuisse, sub diverso tamen nomine icunculam, necessum iudicamus heic adjicere, quam τῶν Therubim descriptionem secerit. Erant, i quit, Theraphim simulacra quaedam parvula, seculis antiquissimis fi quenti in usu, in sacris plurimum aediculis seposita, quae Spiritus cujusdam, saepius impuri, praesentia animata, oracula iundere solebant. Secundum Spencerum itaque inim & Theraphim sunt eadem: puta que Mosaici seculi mores suadere, ut existimemus Deum των Theraphim usum paulo emendatum in Pectorali inim Israelitis conservasse, ne in ulla re sacrorum minores essent Chaldaeis a quibus primam trax runt originem : aut AEgyptiis inter quos per aliquot secula habitaverant, aut etiam Cananaeis quorum terras occupare parati stabant. Verum bona cum Doctissimi Spenceri venia, asserimus nos, Deum contumelia haud parva astici, hac opinione qua Urim esse Theraphim imagunculam parvam intra plicaturas togae summi pontificis latitantem, &a Spiritu sive puro sive impuro animatam ac loquela praeditam, sic

enim Deus, summo conatu nobis venerandus, circum soraneis aliisque

. nebulonibus assimilaretur, illi enim, ut adstantibus risum & attenti

282쪽

iem moveant, icunculis parvis, quas loquela praeditas fingunt, quidquid volunt ab illis proficisci ut plebecula eredat, impostoribus illis i

strumentis utuntur, quod quam profanum sit, nemo est qui non via deat. Quam insulsa si haec opinio multis demonstrare possemus: Vcrum quia hoc iffstituti nostri nunc non est, & ne longiores simus superhoe Revelationis Divinae modo, alias sorte & alibi plura dicturi, consulto praeterimus. Interim tamen , ut sedulo lectori aliquo modo fiat sitis,qui plura vult, videre poterit Doctissiimi D.Witrii Theologiae Pr sessoris Ultrajectini AEgyptiaca lib. a. cap.X.&c. reperietque ibi Ther ρbim olim fuisse superstitionis instrumenta, atque inserviisse Divinationi, Idololatriae & Magiae, nusquam enim Dcus ut cultui suo adhiberentur mandavit imo vetuit atque interdixit secundo decalogi prae cepto, ic quod probe notandum, nullo ex Sacris petito exemplo idoneo probari poterit, laudabilem fuisse αων Theraphim usum .imo Urim nihil minus esse quam Neraphim docet idem D. Wiletius lib. 2. cap. XII. Sed cum illud ex Divinis oraculis constet per Urim N Thummim Deum sese sacerdoti, & per illum populo Revelasse futuros rerum eventus, inquiramus nune, quo pacto per res illas Deus decretum suum Revelaret. Notandum igitur Iudaeos Revelationem aut responsum ρer Urim& nummim petiisse in rebus maximi momenti, ut ex. gr. in Electione Regis, in rebus bellicis, an bellum suscipiendum contra hunc vel illum populum, an praelium esset ineundum pro Republica aut pro tribu, aliisque rebus maximi momenti inquirebant per Urim & Nummim,

videamur II Sam. cap. II. v. I. HSam. cap. V. XXIX. in rebus mino

ris momenti non consulebatur Deus per Urim Ad Thummim, sed iuramento interveniente res decidebatur. Exodi Cap. XXII. v. XI. de m do quo Deus oracula dederit per Urim & Plunnmim cum nunc sit paucis agendum , in eo considerandus primo modus interrogandi & sci- , scitandi ; quandoquidem responsum datur ad interrogatum: mΟ- dum autem interrogandi quod attinet Deirio in de magia lib. IV. cap. I. quaest xISect.Ι.refert Hugonem Victorinum censuisse interrogationem

per sortitiones quasdam proponi solitam. Rabbini larchi & Abeneetra docent codicillis inscripta fuisse quaesta, pectoralique apposita has opiniones ut commentitias explodit Deirio loco supra citato suamque ut vulgo receptam adjiciens, nempe Sacerdotem indutum Ephod eique appenso Rationali clara & viva voce interrogata proposuisse, post pre-

283쪽

1,1 DE SIBYLLIS, M.

ces Deo oblatas, illumque morem doceri noe ab EZra cap. II. v. LXIII quod quam immerito , & nullo laudamento dicatur, cuivis locum in spicienti patebit, nihil enim ibi de viva voce Sacerdotis, nec de inter rogato, Deo proposito, ideoque illam Detrii affertionem ut incertam conjecturam reiicimus. Modum quo Deus oracula sua per Urim Ac Thremmim reddebat, Rabbi David Kinchi exponit in ad X.Cap.Jud. N tis his verbis: stin volebra depuklico vel alioquι den avi negotio pereontari, meniebat ad Saterclitem, is indutus Ephod stabat coram Arca Domini. I Ephod sive Pectorali erant inclusi duodeeim lapidespreris, in quibus nomina

duodecim Tribuum erant insiripta, addebantur nomina Abrahami, Isaei ct farebi , atque ita in illis lapidibus erant omnia elementa alphabeti. Inter, rarantem oportuit faciem obvertere ad Sacerdotem, O snterrogare, nori qui

dem tam aperte, ut v x au fretur, me ita obseure , ut tantum In anima est,

gitaret, que peteret, sed eo modo, ut Hanna legitur precata in primo Samue, lis libro, tantum labia movise , nec dixisse quidquam. Deinde Sanerdotitie pacti riadebatur Oraculum: Spiritus Sancti τι hurae quaedam in Pret rati eminebant idque vel loco vel ulgore, in quibus Sacer in Uraculum is m. luntatem Dei legebat, atque haec sunt ilia Uram ct nummim, 'e Sacerdas expectdirati gerebat. Hunc locum Κinachii recte ut intelligamus, primo notandum , Oraculum consulturos venisse aut venire debuia ad Sace dotem qui indutus Ephod stabat coram Arca Domini: ubi observandum a Deo illud mandatum suisse, Oraculum consulturis, uti patet ex Numeror: Cap. XXVII. vers XXI. is stilicet ysua caram Eleazare sacerdotestato, ut eum consulat de D icio im toram Dia . Verbum: ii ', non ita intelligem dum ac si oraculum consulturus ante Sacer dotem stetisset, hoc enim modo locus illi suisset medius inter Arcam Se Sacerdotem. sed placet illorum interpretatio qui Sy . exponunt Hr. a Lirere. adeo ut Oraculum petens steterit a latere Sacerdotis ad Divinum responsum attendentis. Notandum etiam non semper hoc obtinuille ut Sacerdos Ephod indutus steterit coram Arca. Tempore enim quo Arcaalio reperiretur in loco quam inim θ Thurimim, uti factum nonnun. . quam : nec Tabernaculum nec Arca erant in urbe Thiklag, interim tamen Davidis causa Sacerdos Ephod induebat, pro illo Deum consul. turus , sic etiam i Sam. cap. XXI s. vers X. dicitur Achimelceus Saceris dos in urbe Nob pro Davide Deum consuluisse: At Nobi non erat

284쪽

tiscem reperiebatur. quando igitur coram Arca Deum consuluisse dicitur Sacerdos, intelligendum est, nempe quando Arca ac Urim de Ila mim in eodem essent loco. Quando autem Arca non erat in illo loco quo Urim de Nummm, tum oraculum consulens seciem suam illam Regionem versus vertebat, in qua exstaret aut staret Arca. Pectorali autem illi inscripta erant nomina Tribuum: ut post Mosem recte

assent R. D. Κomchi, scd hoc de suo addidit, adjuncta suisse nomina Pati iarcharum Abrahami, Isaaci&Jacobi. Haec illum commentum esse putamus, ut obicctioni obviam iret, quam Jure meritoque proponi posse praevidebat.Nam si Deus per eminentiam aut sulgorem li- aerarum responsum dabat Sacerdoti, oportuit omnes Alphabeti literas repertas sui sie in rationali, quod fuit non potuit si tantum nomina duodecim Tribuum in illo inscripta repirerentur, videamus exempla nonnulla. David Deum rogans num Nehilaei ipsum Sauli essent tradituri, responsum fuit P literae enim hae omnes potuerunt in Rationali, re

petiit Jod ex JAuda, samech ex JUeph, Gimel ex Gad, Iod ex

Levi, ReschN Vau ex Ruben, sed si oraculum redditum Isralitis Deum consulentibus quaenam Γ6bys prima ad pugnam descenderet, perpendamus , respondit enim Π' 'T Bhudo Ratuchilla. Je-hudae Tribus prior adscendet, Iudicum cap. XX. vers. XVIJI.Om'cs haeliterae in Pectorali non reperiebantur Π enim desiderebatur, patetque quatuor has literas in duodecim Tribuum nominibus non inveniri, nempeυ - .,Hinc fabellam commenti sunt nonnulli, de adjectis. Patriarcharum 'nominibus, quod quont m absque ulla probatione

- gratis dicitur. plane reiicimus ac improbamus : putamus autem re-

onsum non fiuile collactum ex literarum irra latione imo non po-- tuisse colligi, quandoquidcm omnes Alpi iubeti . literae ibidcm non extarent, hieoque non poterant cile ζ' G Π Missis, photo hoc esti in unam camus. enim nonnulli, ut qu: d rc sponderet .Deus , digno, --At coivi semidi cx. Ones, quod . absurdum tae Suoniam una eademque litery s.lpius in diversis dictvinibus x. GMur,: ponamus omnes Alphaesti lucras extitisseis,pectorali, Neasqyx intribuum nominibus desiderarentur

285쪽

cietur , David a Sam. cap. V. vers XIX. Deum constat, nun quid contra Philistaeos adscensurus esset, respondis oraculum

non Uendito, diverte a persemendis eos, ut auriataru eos ex admers morarum, O em quum audieris famaem incessus in caci - - rum, tum enim prodierit Diaua ante te adpercutiendumcoba Phus eorum. Si ex Pectoralis literis etiam additis Patriarcharum nominibus conficiendum esset hoc responsum, multae deficerent literae, quamvis enim omnes A phabeti literae Patriarcharum nominum additione reperirentur, non tamen tot literae deprehendentur ut ex illarum coalitione oraculum eonMceretur: Iiterae quae in Pectorali non extabant, adios emittere non potum

runt,& unde Sacerdos hariolari poterat hanc potius quam illam litteram, omnes enim radios emittebant, esse multiplicandam' Rabbi Marba nel, ait, unam literam primo luxisse, mox scessante prioris literae Iumine) aliam rutilisse, donec responsum integrum esset datum, v rum haec quidem sic dicta, sed non probata videmus, simplici assimationi non adeo faciles assensum praebemus. quam Merarum in dictiones coalitionem, aut ex locis suis prominentiam heic rejiciendam ese censemus, eadem enim est ratio literae ut prominerent, debeba omnes in Pectorali reperiri, & quis unquam credat, haeO si. ha contigis. sint, voluisse Mosem exactissimum Scriptorem rein , illa admiranda, literas nempe lapidibus incisas prominuisse, atque in dictiones e

visi e quae certe non exigui momenti missent istacularissilente Semptura , illa asserere non audemus. Putamus etiam isto fulgore responsa tam varia quae Deus dedit illum consulentibus, stem rari non potuin se. Probabiliorem hane esct credimus opinionem, Deum nempe celeto ritu a Sacerdote Urim 3e nummim gestante , invocatum, per illuminationem intellectus illius & certam persinsonem menti ipsius induam, Revelasse quid esset respondendum, uti sentiunt ex nostr R i verus weem se aliiquet ex Pontificiis Salianus, Deirio, Serrarius ερ Ribera, dic. Rationale enim, responsum non suppedi abat, sed tignum tantum erat Deum Sacerdoti Rationali induto . responsurum lia mim reminiti,

quemadmodum sampsoni, capilli tantum lignum exant , Deum velle

286쪽

vires Immensis ipsi concedere quam diu illud Capillitium gestiret, non

enim vires Samsonis capillitio inerant, ut in cauisaut in subjecto, sed infigno:sic etiam in Urim denummim de Rationat, responsa non inerant sed tantum signum erat Sacerdoti Deum quando illud gestaret ad quaesta responsurum: Alia a nonnullis datur responsio, Deum nempe clara ac distincta voce a Sacerdote intellecta ad quaesita respondisse, eo modo quo Mosi olim vox Dei, eum illo sermocinantis, fuit audita Numeror: cap. VII. vers. LXXXIX. Quidam Doctores in Talmude Hierosol

Ioma cap. VII. huic sententiae savent, censemus etiam nos cum m gno Buxtorfio, hanc opinionem quamvis in Scriptura non expresisam, & a vulgo non receptam, esse omnium maxime probabilem. Saeis pius enim Deum viva voce ad interrogata respondisse docet nos sacra Scriptura, ideoque nihiIabsurdi nos statuere putaremus Hanc si arrip a mus opinionem r Deum viva voce a Sacerdote Rationali induto, rogatum . etiam distincta voce respondisse quid absurdi inde extundat aut elici possit, nos equidem non videmus, gaudeat suo quisque judicio, has postremas sententias cum probabilissimas judicamus, non tamen asserimus indubitato responsa di vina eo modo data: ingenue ut fateamur , putamuvneminem exacte nobis Revelationis Divinae modumpor Urim & Phummim posse dare, quidquid scriptores assirment. Novi quid Iosephus Antim lib. III. cap. IX. referat de lapidibus Rationali i ditis; nempe illos fulgore ad Sacerdotis quaestionem respondisse: se

Josephus loco citato, per duodecim gemmaν, quas in pectora Pontifex in saar esseni gestat, in belli victoriam pronuntiare Deusseolabat. Nampriu

' quam exercitus se moveret, tantus ex iis fulgor emicabar, in toti populo facile innate ceret, Mese Deum, opemque di auxilium suum invocantibus esse algaturum. stuapropter Graci tui a nostra Religione non abhorrent, cum hoe m raculum pro compertissimo habeant, ita in negari non possit, essena v

eam λόγον, hoe est, Oraeulum. Sed ad locum illum responderi posse censemus, Iosephum nop affirmare cuncta Dei responsa ex. sulgore percepta, sed tantum in casu particulari, nempe quando Deus Victoriam suis polliceretur tunx rutilasse lapides. Ponamus haec ita se habere, quamvis Iosephum non semel hallucinatum esse, pro comperto habeant viri docti, an ex eo sequitur, semper & in omnibus reiponsis ita obtinuisse' an lapides rutilabant cum auxilium denegabat , hoc se si se haberet, nulla inter Victoriae concessionem ac deneg

287쪽

tioneni foret differentia , . quod plane absurdum. Multa lia, quam de victoria, inquirebamur. quare quod de uno cal ait rit Josephus, ad omnes extendi non debere quisvis videt et mam diu autem Pectorati m 3e nummιm in templo primo servata fuerint, pro certo a firmare non possumus: si Josepho fidem habere quis velit, diiscendum ex ejus relatu, Antiquit. lib. III. cap. lx desu, inquit,

tam esse quam Sardonyx fulgorem emittere annas ducentas auteruam hae commentaremur, irato Deo propter Iegum Asarum pravarumio . Quidquid sit nec ex hoc testimonio facile quis determinet, quo, praeciis teminpore fulgorem emittere desierint Urim di numm-. nam primo conis

stare deberet de tempore Nativitatis Iosephi. quam quidam reserunt ad A. C. XxXlX. Alii ad tempus Prophetae Haggaei. Deinde

etiamsi nulla inter Seriptores hac de re foret di screpantia, non iacile dicat quispiam quo aetatis anno historiam hane J udaicam commentatus sit Iosephus. Notandum porro quamvis tum temporis a Iosepho indicati radios emittere desiissent lapides Pectoralis, non tamen poterimus ex eo concludete, quid rebus il lis sacris evenerit, num ab inimicis ablatae, quo facto aut fato perierint, de quibus cum nemine litigare est animus. Interim hoc certum est, per Urim & nam-m , . Deum oracula sua

Revelasse. ' Hoc unum heic in transitu observandum est,nempe ex vocibus ' ΠΤ 'Bellar num argumentari pro Papae Romam finia libilitate , in dijudicatione nerum de fidei quam belle hoc argumentum proredat, ostendit olim Sixtin: ama in Antibarbaro Biblico P. M. 67. de sane derivarim, iamis fallissima est de rivatio, quemadmodum etiam vocis M ab ἐῖε cie ias prior deri vatur ab N. lux de posterior a perfecit. dato etiam, sed non eo cessis, Urim & nummim significem marisiarmis Veritarem, an inde senuetur Sacerdotem l udaeorum in diiudicatione rerum de fideriis inta fallibilεm & hoc privilegio etiamsi Saoerdos Judaicus sit decoratus. ζ,in ex eo concludendum, ergo S illud Pontifici Romano attri indum lquindo igitur Urim&Tiuimmum Deus in pectorali poni voluit, eo noluit indicare quid esset, sed quid ine debe et Pontifex & qualis sui rus esset Messias Servator noster Jesus Christum deinde, si ex eo quod Sacerdos Urim ferret in Pectorali, ejus Infidlibilitas sit inserenda, ex voce nummim ei tri persecta Sanctitus eriladimi da, quod qu/m v re de Ponti fidibus Romanis dicatur , testis ac Judices voco, e Pomi-

288쪽

stiis ipsos Scriptores qui Paparum vitam describentes, plurimos ut hominum omnium nequissimos repraesentarunt. Etiam hoc observandum, Doctrinam Sacerdotis non obatam & exploratam fuisse per Urim & TZummim, sed perlegem c testimonium. Sin ex his vocibus tam asseveranter Bella inus concludi posse putat Poniis cis Romani in rebus fidei Insassibilitatem tum firmiori sundamento verba illa Urim & Tummim pro Judaici Sacerdotis Insallibilitate militabunt tquod quam nullo iundamento afferatur, concludat quivis qui novit Pontifices I udaicos erroribus suisse obnoxicis & actualiter errasse,uti constat exemplo Uritae Sacerdotis, o Regum cap. XVI. vers X. Sc. Rex Acbas quum vidisset altare quod erat Damasci, misit Rex ad Uriam Sacerdatem , Similitudinem illius Altarisiis structuram pus secundum Iesum arriferum ejus v. XI. Et exstruxit ita Sacerdos Altare omnino pro ut miserias Rex Achaς Damasio. Consensi etiam hic Urii a Sacerdos in fictum Achazi Regis longius amoventis Altare seneum quod fuerat coram Je- hova: hoccine est absque errore sungi Sacerdotis munere t quid i an non Cataphas Christum morti adjudicans & innocentem Jesum condemnans erraviesitaque hinc cuivis patet nullo modo procede re argumentationem hanc, imo uti Judaei Sacerdotes potuere errare erroresque demonstrarunt, sic etram Papas Romanos errasse constat, uti proba

tu facillinum foret si nostri esset instituti: hoc solum nunc dicemus, abis hinc aliquot annis, thesibus pubilaisa Sorbonnistis de sensum fuisse Papas erroribus esse obnoxios & in nonnullis etiam spisse errasse: sie i suuntur ipsi Papicolae, quorum scripta cuivis legenda prostant: at Iexamus reliqua. Deus etiam subinde Oracula sua mani testavit, modo apud Hebraeos filia vocis dicto, quod ut recte intelligatur norandum est: in Sacris literis vocabulum biri iunctum nomini Iese

significare tonitru , uti constat ex lectione Ps. XXI x. nonnumquam autem immediate ante Revelationem Deus decretum manifestare volens,

Tonitru in nubibus excitavit uti videre licet Exodi cap. XIX. vers XVI. Tonitrua & fulgura Legis Divinae promulgationem p cedcbant, ruando tonitru audiebatur Majestatis Divinae pariter ac praesentiae erat

gnum. Ps LXXXI.vers VIII. exaudivi te in latebris tonitru : post tonitru audiebatur vox aliqua, quae ut Echo aures seriebat, & vocabatur ' sa buth Κώ, filia vocis, quoniam vocis repercussae instar audiretur. Quando tonitru nulla alia voce aut repercussione audieba

tur a

289쪽

tur Res simpliciter dicebatur, at vero quando submissa vox Inastar echo audiebatur post tonitru bipidi bath Sol, filia meu vocabatur. Vel etiam filia vocis dicebatur, uadnotante Doctissimo Drusio, respectu Oraculi Urim & Thummim, quod erat vox ex propitiatorio missa, quo ablato eius loco venit hip ndi bat Bl, filia vocis; si ve sueriffrixis. Existimant Rabbini hoc genus Revelationis Divinae si ve prophetiae, maxime viguisse sub templo secundo, quanquam etiam in usu fuerit ante illud templum: Rabbi enim Jonatham eius meminit ad Num. I. vers. XXVII. &Deut. XXVIII. vers. XU. De hujus m di Revelatione & voce intelligunt quam plurimi locum I Regum cap. XIX. vers. XI. ubi innuitur post ventum & ignem in quibus non erat Jehova, auditam fuisse vocem silentio tenuem, uti versio Tremeruliana habet, in Hebraeo est: ΠΙ Πῆ ' post ignem vox t eita tenuis. vel ut alii exponunt, vox ens, Praelia. Alii vertunt ταμου viii id est, submissa. Syrus habet post ignem vox sermonu tenuis. Α-rabs, post Angelos ignis, vox cantici cum 'utere. Hoc pacto etiam explicatur a nonnullis Jobi cap. IV. vers. XVI. In Hebraeo est Π 'Pi ' hoc estvembo ad verbum si reddamus locum, di non agnosiam a pectum jur,

imago coram oculis meis, murmur silens di vocem audiam : Valabius bene hujus loci sensum exposuit, meem tenuem, submissam aegracilem at divi. Huic Drusius adstipulatur, Iocum IReg. XIX. supra laud tum expositioni suae firmandae adducens Symmach. verti ησυχίας fidentium vocis audivi. De modo illo Revelationis per bar XoI, au locus hic accipi explicarique non debeat, non video. sic etiam Matthaei cap. XVII. vers. V. ubi de Servatoris transfiguratione inter aliam meminit scriptor Sanctus: .s ud eri P νεφελης, λέγουσα

nantur nonnulli locum hunc, de maninstatione per thhil posse intelligi : scimus quidem aliquos contradicere huic expositioni, v rum operose haec nunc disputare non est nostri instituti, quoniam brevitati studemus. notandum est Doctissi D. Ligi otum, illa quae de barb- Κώ reserunt Iudaei habere pro fabellis partim Judaicis, partim pro praestigiis, vel diaboli ut falleret populum , vel magorum diabolica arte, ut res suas promoverent. Gens Judaeorum&credulitati & magicis artibus sub templo secundo valde erat dedita. de illa revelationis specie

290쪽

aeeipit de intelligit, Laurentius Fabricius, sic illum citante Georgi Neebio) lora Matth. cap. III. Veri. XVII. ubi de voce e coelis audita, quando Christus a Johanne praecursore suo baptiraretur.Sic Damascum p oficiscenti Paulo sit RevelatioDi vina, Actorum Apostolicorum cap. IX. vers. IV. etiam talis erat Vm ad Petrum facta: Comede. Actori cap x. vers. XIII. & XV.. Eiusmodi vox saepe audita fuit postquam Proinphetiis , hoe est prophetarum missioni finem imposuit Deus, & sub ve teri & sub nouo Testamento. Deus enim post Malachiam nullos susciatavit Prophetas, quandoquidem, summum prophetam filium suum

Jesum audiri volebat. Ultimo loco dicendum, etiam Oraculum per serates aemulatum esse diabolum olim etiam jussu divino sortes adhibitae va fit, in rebus. in distributione terrae Canaan, in delectu uter ex duobus hircis in sacrificium esset offerendus, in explorando quisnam criminis alicuius occulti autor esset, etiam in electione Saulis ad munus regium, Matthiae ad A postolatum,aliisque occasionibus. Hinc versipellis & astu tuς hominum impostor & delusor Satanas, etiam suas inter misere des.ceptos mortales, introduxit, hisce sortibus de rerum eventibus, inquire. bant. aut ad interrogata respondebant. Variarum sortium species enumeratas videre si quis velit, c asparum Peucerum legat in de Divinatione, prolixiori tractatu his de rebus scribentem. Videbit Deliae Antiatinae

Geomanticae, Onomanticae. Arithmomanticae dic. exactam enarrati nem institui. Hamanum sorte divinatoria & exploratoria usum in lib. Hester legimus, capp. II l. vers. VI l. & lX. vers. XX lU. scelestus ille homo sibi revelari petebat quis dies S mensis nefando intento esset maxime opportunus, duodecimum mensem, decimum tertium diem illius mentis, indicabat sors, verum longe alium eventum prieter oppressoris nequissimi inspectationem sortiebatur illa sors. Deus enim pro voluntate ac beneplacito cuncta dirigit ac gubernati Eiusmodisertemplicatoria usum fuisse olim Nebucadnetrarem resert EZech. cap. XXI. v XXVI. Sortes autem hae apud Magnates maximi fiebant. quippe quibus saepius de rebus dubiis, ipsis certa praedixerant. Sortibus Domitiano impera ori mortem indicatam resera Suetonius in Domit .cap. XV. 'aem lina Fortuna toto Imperii spatio annum rimum eommendantι claream eandemque semper sortem dare a sueta extremo trist sim in reddidis me sene san uinis mentione. bo te etiam de exitu suo edoctum , Caium Caligulam apud eundcm legimus scriptore iri. Sorte etiam Tibe-Hh - . rium