장음표시 사용
641쪽
Invenimus constanter sere omnes Scriptores, montes Ararat in Arm nia collocare t unde etiam Vulgatus Interpres pro montibus Araras legit montes Armeniae; Gen. VIII. vers. IV. Theodoretus etiam testatur Ararat vocari Armeniam. Sic & Philostorgius Hist. Eccles.
mons Ararat, qui etiamnum apud Armenios vocatur, ubi , arcam eonquievisse ait Scriptura, in quo etiamnum esse lunt haud parva lignorum ct clavorum fragmina quae iti reliqua facta sunt. Sic etiam Il. Reg. Cap. XIX. vers. XXXVII. legimus in Hebraeo filios Senacheribi proripuisse se in teream Ararat. Vulgatus dicit illos aufugisse in Ammeniam. Rectissime quidem, quoniam in Armenia totius terrarum orbis altissimi montes reperiuntur , at in Phrygia non item , praesertim in illa Phrygiae regione in qua Arcam substitisse Sibylla assismat. Dicit enim ibi suisse montem altum, at prope Marsyam nurulus mons altus, ut recte Doctiss. Bochartus observavit, sed collis aut tumulus. Λοφον Graeci appellant , id est γῆς ανα ρια terrae apicem & ersam. Strabo lib. XII. de Maeandro: οΚελήνων λόφου πινἰς . O J mλις ω οριων τω λοφεω , incipit d Celaenarum apice quodam , in quo urbs est apici cognominis. Et in Ptolomaeo memoratur Κελωνος Celamus apex. An non igitur immerito Sibylla meminit montis ardui & extens prope Marsyams' Hoc etiam , sedulo Lectore observetur rogamus, Sibyllam nempe gloriari sese suisse Noachi coaevam , Ac cum ipso diluvii tempore degisse in arca, quis vero adeo credulus reperietur ut credat etiam Noachi tempore innotuisse amnis Marsyae originem l Nunquid Sibylla Spiritu Prophetico praedicere potuit, fluvium hunc tem p ris successu Marstam vocatum iri ante Marsyam , ab Apolline e coriatum, a quo fluvio illi datum illud nomen esse, testantur Historici. ZMia fons dicebatur, uti videre licet apud Plutarchum de Flu
minibus. Nunquid Sibylla praevidere potuit Marsyam post Midae
642쪽
tempora excoriandum & fluvium illo nomine insigniendum p Cre dat hoc cui lubet, nos saltem in aeternum non credemus. Quis hoc admittat, Sibyllam potuisse hariolari, terrae quandam portionem, Phrygiae nomine designandam. atque ibi arcam Noachi consesi ram An non etiam evidentissime patet, mentiri Sibyllam , quando in Phrygia substitisse arcam contendit, si Μosix, Scriptoris Divinitus inspirati sententia perpenditur, quam legimus Gen. XI. vers. II. Evenis autem , inquit , quum ab oriente profecti essent illi qui ex area
egressi erant, vi invenientes convallim in terra Sehiniam eonfiderentile: atqui ex Phrygia Babyloniam versus, si in Arca salvati iter secerunt , non possunt dici profecti ab oriente, sed ab occasu in ortum, quoniam Phrygia in occasu respectu terrae Schinharis sta est. Novimus etiam Doctis D. Isiacum Vositum , patrocinari pseudo- Sibyllae, quasi recte scribenti, quod Mons Ararat in qua arca Noae quievit, Phrygiae adscribatur , quandoquidem multi olim siescripserunt & sic crediderunt et verum , quod pace tanti Viri dixerimus , non quaeritur, quid senserint quondam nonnulli, sed quid sentire debuerint. Rationes D. Vositi nostro quidem judicio non
succedunt: nummus Apamenus ante aliquot annos Romae vulgatus
a Falconerio in quo exprimitur arca Noae , nihil probat: hoc sese se habeat, uti refert D. Vossius, sit Apamea praecipua post Epheium majoris Phrygiae civitas , ad sontes Marsyae fluminis sita, st-que mons urbi illi vicinus dictus κιcωτις, quod in eo arca seu Noae seu Deucalionis quievisse ab Apamenis, vel potius Judaeis Ap meae habitantibus credita fuerit: an inde sequitur, ergo montes A rarat in Phrygia recte & vere constituuntur ἐ At inquit D. Vossius, Mons ille dictus suit κιcωτοι, area: illius Regionis incolae crediderunt, arcam ibi substitisse, itaque res ita se habet, certe nullam hae in re videmus consequentiam: nunquid Α pameae habitantes decipi non potuerunt i non ideo quaevis res verae sunt, quia pro veris habentur ab hominibus. Audiamus hac de re disserentem Doctiss. D. B chartum . prope Celaenas vel a Seleuco, vel ab Antiocho Sotere ad amnem Marsyam condita est urbs Apamia in quam Caelenarum i colae migraverunt : Strabo ubi de Celaenis lib. XII. e. τίθεν si ἀνοιμας τους ἰθρωπους ἰ Σωrip A εἰς mo
643쪽
ψ so1τρος ἐπωνυμον His πόλιν απιδειξεν A' MM. Inde eum tram-νulisset homines Antioebus Soter in eam quae nune Apamia Hentur, urbem Apameae matri e nominem constituit. Livius lib. XXXVIII. vel secundum alios Dec. IV. lib. VIII. p. 98o. Cel mae urbs eaput quandam mugiae fuit: Migratum inde haud procul veteribus Celaenu e novaeque urbi Apameae nomen inditum ab Apamea sorore Seleuci regis. Et Marsyas amnis haud procul is Maeandri fontibin ariens , in Meandrum ea Μdit. Plinius lib. U. cap. XXIX. Tertius Apamiam vadat, ante appetia tam Celaenas. Solinus Cap. XL. Apam exeipit Psenia , in qua Celmne , quae antiquato priori nomine in Apamiam transiit. Marcianus lib. VI. In Phruia Celaene antea, in Apamiam tammurara. Huic porro Apamiae cognomen erat Κιcωάς, id est, Arca. Strabo Ame αμα η Κι cω- τος λεγο α η. Apamia quae Obotos dicitur. Idem μέχυ Α πολλο- νιά et ς Α με se et di Κιζωτου. Ptolomaeus: A'-ρι Κι- Tabula mutingeri r Apamia Citito. Plinius ibi supra r Terintius Apameam vadit, ante appellaetam Celaenaae, deinde Ciboton. Itaque aut vehementer fallor, aut Κιcωnν, id est, arcam ubi locorum suta sitisse , ex hoc cognomine collegit, atque aliis persuaderi voluit spurius scriptor, cujus verba sunt:
E ν, φλεσες μεγαλου πνGiu ου Mαρπου φυκαν ;Tου l) Κιcωώς εμεινεν ον υψηλοῖο καρούω. Marsa Magnus ubi se prodis Origine prima, s sontis in excelsi summo capite arca resedit. Sed fallacia haec suit non causa ut causa: neque enim, inquit Bochartus, necesse est ideo dictam Κιcωών, quia ibi resedit arca. Aliae potuerunt subesse causae. Claudebatur in arcae modum a tribus fluviis illam ambientibus. Plinius t Sita est in radice Montis Signiae ιireumfusa Marua, Obrima, orga fluminibus in Maeandrum cadentibu3. Sic Alexandriae portus ab ambiente sinu dicebatur gi ζωάς. Aliud aD seri Vir Magnus Salmasius in Solinum, dictam fuisse Ciboton, quia Strabone teste , emporium erat proximae post Ephesum dignitatis, de commune Italiae & Graeciae ira δοχμον. Quod porro D. Vossitis argumentatur ex voce Bαυς, quia nempe significat magnam δε-
644쪽
mum vel magnum navigium, illud nihil probare posse existimamus. Posito enim montem illum tali insignitum fuisse nomine , an igitur inde sequitur, ergo arca Noae in illo Phrygiae monte quieviti Certe illud nos non credimus. Possent aliae esse rationes , cur illo des-
gnatus fuerit nomine. D. Bochartus fatetur ingenue, se ignorare rationes, cur mons ille Baris vocetur: an Graecis, inquit, nomen illud inditum fuit , apud quos Boιεύς significat Barbari navigii genus y vel an ab Armeniis , apud quos Dea hujus nominis cultasuit, teste Strabone lib. II. in Armeniae descriptione : o' A'ceς ἐγγύς ἐων οδῶ εἰς Elac να-τ ρ Βάρυδος νεων, Abur , mons est prope viam qua itur Ecbatana, praeter Baridis Deae templum. An denique Baris dictus est ab Hebraeo deflexa voce ' quia in illo ipso monte nina Berith, id est, faedus contraxit' non tam cum Noa, quam cum hominum genere universo,iride data in signum foederis; unde est quod in historia exitus Noae ex arca vox berith seu foederis septies repetitur. Est & quarta conjectura his sertasse vero propior: Amcαι--υον, inquit Josephus, τ τοπιν τῶ Πν Α καλάM , & Eustath. Antiochenus: f τ τοπιν επι f νυω μεινον Ἀ-cατηργον οἱ cλχωe M προαγορευουσr. Idem fere legitur in Eusebio de locis; quod Hieronymus ita transtulit r hune loeum Armenii exitum vaegressum vocant et nempe ex arca vel nave in qua Noe cum suis su rat inclusus , quandiu duravit Diluvium. Id enim proprie Graecis Dracοι- μον. Quam vocem esse Armeniam viri docti qui hoc scribunt, toto coelo aberranti neque illud voluit Iosephus, sed Armenios sua lingua vocasse locum eo nomine quod Graech transtatum, cατ ρυεν sonat. Armenium porro illud nomen videtur suisse bar. vel bareet, id est, exitus, sic ex Arabica lingua interpretor, quia maharma est exire foras & tria barus vel ima bariχ exitus. Nihil frequentius in Avicenna; occurrit & in Morano passim : &e. ex his quae ex Bocharto produximus, constare existimamus eodem iundamento& quidem meliore sustineri posse iudicamus, arcam in Armenia potiusquam in Phrygia substitisse. Hoc etiam Patrum S S. sumagiis 1 ulcire necessum duximus, ne Crassetus aliique illius pretii homines nobis stem moveant, nos absque testibus suisse locutos. Chrysostomus in Orat. de perfecta Charitate hoc modo loquitur: ι κ - ορη
645쪽
να αυής εως ν - ει σωκ προς εμεάρ ν λ μνη- nunquid etiamnum de Diluvio) montes Armensae testantur ubi eonstitit area, nanne hodieque ibi obsimantur ejus reliquiae ad nostram commonefacti nem. Sic etiam scripsit Eustathius Antiochenus: ἡ θ Κιcωτος α,υ ψοθε ζ υλα'P- οις οικρων πιά ορους τίω κζ' τα A ρ in ι- άνε arca ab aquis sublata stetit in summitate culindam montis qui est in Armenia. Aratus lib. IV.
Armeniae cepis instabat montibus arca.
Nicolaum Damascenum ex Josephi lib. I. cap. IV. citat D. Vossius, putatque ex eo probari posse Sibyllinorum scriptorem vere scripsisse in Phrygia substitisse arcam : locum hunc heic adponamus seeundum D. Vossit citationem, aliter enim illum legit ac in vulgatis exemplaribus reperitur : E L 12περ sis μιλυάδα v r' - δε os μι- 3άως λεμ- ον, εἰς si πιλοῦς συμφυτοντας In F κατακλυσμου λαγ MσωΘM , κώ πια TH λάρνακ' ὀχου ον Tri Eis ακοψει- Αιειλου , κ τα λειψομα ν ξυλωνἴπa πολύ σωθ'LOM Φοω ι ἰ' αν ονψα f Mουι is δεκα λεν ὀ τ Ιουδαίων νομοθi ς. Vulgo legitur , inquit Vossius, νινυαδα quod multum torsit virum doctum : nescio utrum D ctissi D. S. Bochartum intelligat et cujus tamen conjecturam, VOLsanae , praeserre magis arrideret. νιλυάδα legit itaque Vossius
pro λDνυαδα, & quia Milyus . inquit , Pamphyliae Pisidiaeque
superior tractus Apameae huic vicinus de pene contiguus est , &quoniam Nic. Damascenus existimavit eam Phrygiae partem in qua Apamea fuit, olim fuisse attributam Armeniae, ideo recte sensisse Sibyllinorum Scriptorem in Phrygia substitisse arcam. Sed, pace viri huius Docti T. dixerimus hoc , nos potius retinemus lectionem vulgatam , ac praescrimus Bocharti lectionem Μινυαδα. Minyas est proculdubio Hebraeorum uo Mini vel Minni regio, quam, ut docet Bochartus , cum Ararat, id est Corduene , nominat Jeremias, cap. LI. vers. XXVII. ubi de Babylone, eonvocate contra eam regna Araras , Minns de Asenan. Pro 'ad Chaldaeus habet 'a'n'n Arme
646쪽
niam. Videtur etiam Armeniae vox conflata esse ex 'ad vi Har-mini,
id est i mons Asini sive Montana Minyadis. Plurima alia, quibus constaret non fuisse Divinitus inspiratas Sibyllas , ad serre possemus, verum haec quae allegavimus, sussicere existimamus. Alias plurali n-dicabimus , praesertim num illa Spiritu Dei acta dici possit quae Deum ter plus poenarum inflicturum hominibus quam illi secere malorum assirmat. Sic enim loquitur Sibylla lib. II. p. m. 2Ii.
- - - - ἐπ' οMοιει θ χωροις Tι scri τώς τομον , οπι κα. ν μων ἐαγον. Hoc est: - - - - Atque in regione profana Ter tantum solvent, quantum secere malorum.
Haec blasphemia recte Divinitus inspiratae utrum assignari possit, Lectori iudicandum relinquimus. Johannem Baptistam olim bapti assereseri, ne renati rursus unquam peccarent: haec certe sententia plane est α ἄκαφα , quis enim hominum non peccat φ In multis impingimus omnes , inquit Jacobus cap. III. vers. II. & S. Johannes I Epist. cap. I. vers. VIII. Si dixerimus, nos peccatum non habere , nos ipsos fallimus , ct veritas in notis non est. Baptizati & renati saepius post Baptismum & regenerationem in peccata prolabuntur, uti ex multis S. Scriptum locis clarissime demonstrari posset, hoc si i stituti nostri nune esset. Sibyllam autem olim sic fuisse locutam, patet ex libro primo p. m. I 37.
- - - - quae clamet ad omnes, .
t rectos faciant ealles, animosque repurgent A vitiis, ct aqua lustrentur eorpora cuncta , O nunquam deinceps peccent in Iura renari.
647쪽
Haec Novatianorum errores sapere videntur. Possemus & plura his addere, nempe quando Jesum Christum Servatorem venturum esse scribit, post Diluvium. p. I . quando se Isia sororem vocat, p. 3oq. quando dicit bellum non esse licitum , etiamsi namque hostem occideris, manum tamen polluis et p. qo8. multaque alia observatu dignissima , ad aliam occasionem , tractanda reservamus; nunc nos, ut Dissertationibus nostris tandem sinem imponamus, ad resutationem observationum Johannis Crasseti Jesultae, quas contra Doctissimum D. Marchium apud Groeninganos S S. Theologiae Doctorem & Prosessorem in chartam conjecit, accingimus.
Apud Groeninganos S S. Theologiae Doctoris & Professoris, conscriptas respondetur.
BREVIARIUM. 1 Assilia Blonis i seri tum de Siblia quanis lueem e pexu. Lauiniatin eriam is Ponet elis. Crasseti ignorantia notata. Crassorus .eonscientiae ad actus , debitam Aoniasio laudem refert. Crasseti inhumanitas contra P. Mariarum. Crassati inficitia ostenditur.
648쪽
δμα u non plis lauta Sib is tribuit quam ipsi Crassam, uti Diaso iactitat. Cracetas refugitur. REndacia quam plurima, ut is saebellae multae quae libris Apoe pias eontinentur , osten--ur. stumam errores, quaenam mendacia aut fabulae in libro Nobili , Ddithis, Sapientia, Gel astici. In admetionibus ad librum Uberae. ad Lib. Susama , Baruet , ae Maeabaeorum. De Biblias Belgicis An er-pianis quaedam notata Hina. De Psalterio Bonavensurae. De Historia
ciristi ct Petri Persice , . Xovieris risuita emscripta, quintam. Cras ti erassum delirium. Emo est qui non sciat , clarissimum ac Doctissimum D. Davidem Blondellum olim apud Parisienisses in Ecclesia Resormata Pastorem meritissimum& postea in Schola Illustri apud Amriloda menses Prosessorem dignissimum , anno M DC XXXIX. in lucem emisisse librum suum de Sibyllis in quo
summam in antiquitatibus suam eruditionem ostendit, adeo ut omnium virorum doctorum approbationem sit meritus: ae sibi conciliaverit, non solum inter Reformatae, verum
etiam Pontificiae religioni addictos , teste Pontificio ipso Huetior at vero sagacissimus noster Crassetus repperit in Doctissimo hoc scripto quam plurima quae resutatione sua, digna judicaret, cum tamen dissertatione sua nihil aliud ostenderit quam se cavillatoris vafri partes implevisse r si Doctissimum Blondesium consulare intendit , cur non ἀδα illum sequutus , ad solidas ejus observationes , non de Sibyllis solum, verum etiam de animarum statu post mortem , aliisque rebus maximam ejus doctrinam redolentiis bus, ex antiquitate petitis argumentis, respondit sed Jesuitae haesit aqua, quamvis maximo cum contemptu de Blondelliano scripto scribat in sua dissertatione , veteri cir consssa literatura , scilicet, ac intolerandis digressonibus, &c. 6se plenum i plus laudis sibi acqui liis visset Crassetus si tam doctas digressiones, si talem l i teratura m conscribere potuisset, sorte commiseratione dignus Jesulta , ab Arnat. do Pontificio , uti superius annotavimus , non vocaretur; Haec solum in Crasseti dissertatione maxime notatu digna in venimus, seminaram nempe ejus maledicentiam , non stilum contra Ι;londellum,
649쪽
verum etiam in genere contra Protestantes quos HaereticMum titulo ornat, & cavillationcs frequentes quibus adversarii argumenta everistere conatur frustra , indoctus Jesu ita , qui ipse postea conscientiae vi aciactus , Blondello debitam retulit laudem , illum nempe, sine oontradictione fuis/ hominem sui seculi DOEtissimum , & tamen ipse Crassetus illi contradicit, modo plane inhumano , Jesulta digno rsi talem fortunam nactus suit Doct. Blondellus, melior certe non fuit exspectanda Doctissimo D. Johanni Marchio nuper Fran equo. rae, nunc Groningae S S. Theol. Doctori & Prosessori Primario.
Hic cum post absolutas de Sibyllis disputationes incidisset in Crasseti dissertationem de Sibyllis, lingua Gallica exaratam , indigne serens Jesultae audaciam , quod tam incivili & inhumano modo
tanto Heroi allatraverit, mortuo leoni insultans , nonnullas obse
vationes contra Jesultae cavillationes conscripsit , quas adeo sibi molestas deprehendit Loyolita , ut omni humanitate seposita consultum judicaverit, atrocibus convitiis & insulsis cavillationibus potius . quam validis rationibus adversario respondere , quo facto non nisi animi sui impotentiam ac maledicendi pruriginem ostendit Jesu ita: nullus dubito quin prima data occasione Doctiss. Marchius
Crassetum pro meritis sit excepturus t linquentes autem caninam
illam eloquentiam Loyolitae ejusque sociis , videamus nunc quo pacto respondeat Crassetus ad Doct. D. Marchii objectiones: certe in omnibus, deprehendimus illum ostendisse, se esse socium Societatis Jesu, hoc est, maledicum in superlativo gradu, uti se talem ostendit in brevi sua adversus D. Μarchii observationes resiponsione praesertim p. xi . ubi se omnem humanitatem deposuisse publice notum facit, ideoque illum Gallorum Scriptoribus non esia accensendum , de quibus testatur Crassetus, illos honesto & polito
modo , honore assicere & prosequi suos adversarios contra quos calamum strinxerunt, quod certe ipsa non praestitit contra D. Marc-kium scribens. De illo enim innuit hoc modo, loco citato , quaerens causam maligni sil us humoris Mare iani , inveni non fuisse doctrinam meam, loquitur enim summa eum laude de Castalione, Opseopaeo , Smi chio, Schmidio dicere debebat , aliisque Protestantibus qui de Sihinc si ipsierunt, ct plus auctorisatis quam ego illis dederunt : Respondemus, bone pater , te quam maxime oscitanter de scriptoribus testimonium Diuitigod by Corale
650쪽
nium serre. Quomodo enim recte illorum mentem percepisses qui nequidem nomina illorum recte tenes ἰ Inter Protestantes qui de Sibylli, scripserunt nominas Sminctium, at vero tale scriptoris de Sibyllis nomen nullibi exstare putamus nisi in Crasseti cerebello. Existimamus ilia Ium voluisse mentionem iniicere. de Erasmo Schmidio Graecae linguae& Mathem: professore, qui quidem plus aequo Sibyllis tribuit, sed hoc Crasseto innotuisse non ex lectione illius scriptoris, verum ex aliorum relatu, valde probabiliter concludere nos posse nostra est sententia. Quod vero de scriptoribus illis assirmat crassetus,illos plus auctoritatis Si byllis quam ipse Jesulta attribuere, hoc saltem de Opsopaeo nullo modo verum esse potest. Si enim Crassetus Scriptoris illius saltem praefationem ad oracula Sibyllina legisset, certi sumus illum haec de illo Scriptore non assirmaturum,plus auctoritatis opsopaeum Sibyllis concessisse quam ipse Iesulta dedit: plane contrarium deprehendet, hanc si opsopaei ad oracula Sibyllina praefationis partem legere dignetur. Novi equidem,inquit
Opsopeus,me in multorum reprehensionem incursurum,quod rem ceriatam & omnibus consessam convellere, & incertam facere ausim. Sed ii
mihi, ut spero,aequiores erunt, ubi quas habeam dubitandi causas perspexerint. Hactenus libri isti de quibus quaestionem institui, communi sere omnium hominum consensu Sibyllis adscripti, & pro veris Sibyllarum oraculis habiti sunt, propter crebra testimonia, quae passim ex illis apud antiquos Ecclesiae scriptores , Justinum Martyrem , Theophilum
Antiochenum, Athenagoram, Clementem Alexandrinum, Firmi num Lactantium, & alios contra gentiles citata leguntur. A quo co sensu recedere nefas duxissem, nisi tempus, ordo, dictio, &res ipsa horum oraculorum auctoritatem elevare viderentur. Nam si aetatem
Sibyllarum qua vixerunt, consideremus, &Justino Martyri, Tati rio, Clementi Alexand. Eusebio, caeteris denique ecclesiasticis scripto ribus credimus ,.nulla Sibylla Mose prior fuit. Quomodo ergo nostra Sibylla lib. 3. pagin. de Mose vaticinari, quomodo diluvium prae dicere, quomodo pag. IS 3. una cum Noe in arca esse potuit Z ait enim se cum suo marito, cum socero & socru , cum leviris & gloribus in undis tempore diluvii suisse jactatam: quod ipsum auditu insolens, &ὲ nemine hactenus proditum est. Sin Sibyllae plus quam illis credimus, oracula haee conscripta sunt mille quingentis annis post Graecorum imperium, ut patet in pag. 26ι. Incerium quidem est, quodnam Graeci