Julii Caesaris Scaligeri ... In librum De insomniis Hippocratis commentarius auctus nunc & recognitus

101쪽

his judiciis obfer are, hisque consiliis

Rus mire oportet rationem. Tum Thi

immortales secundis in rebus supplica tionibus adeundi , Sol, Iupiter coelems ,

Iupiter opulentus, Mineoa, Hera, Medicurius, Apollo in adverss ad Deum iram

avertendam , Terus , Heroes in comm dorum verruncatores.

C AE S A R. Epilogus a caelestibus , addito elogio pi tatis. Dixit , indiciar Dixit, judicium: Dixit

consilium: postremo , curam eamque duplicem : alteram ab humano auxilio, alteram ab ope Deorum immortalium. Duplex aut Deorum genus prisci commenti 1iant : alterum propicium, ut Iovem .' alterum noxium, 'ut Uejovem: ita Dirae eanuntur a Poetis, Sopbocle , Seneca, Euripide: item Catullo in Argonauticis, a Marone ad Battarum, ab Elisa adversus AEneam, a Cambyse contra Perses, ab Horatio in Canidiam. Hujusmodi sunt Erinnyes , & Febris , & Robiso , & Summanus , dc alia monstra ridiculae vetustatis. Boni autem Dii, Dii Magni, Dii novensiles, Dii Penates, Dii Semones, Tutanus, Rediculus & aliae ineptiae. AEgyptii quoque Plantas , Deos Reges : duodecim signa, Deos Consiliarios appellarunt. ejus rei rationem alibi diximus. Mirum Apollini vota concipere : aEsculapio authori gentis suae, nulla: item neque Nocti, neque Somno, cum utrique di-

102쪽

DE IN so M N It s. svrini sint a Priscis habiti honores. Soli autenisapplicant: propterea quod occultarum rerum index est. Nam hoc quoque suit iri more positum , ut exorienti Soli somnia narrarent : id quod etiamnum docet nos Sophoclis Et

αraia Solem igitur ponit tum propter soc, . tum propter lumen : author enim sensus visionis est. Iovem , propter Vitam. Minervam, propter intellectionem r ex Iovis nanque vertice nata est. Mercurium, propter Genium. animarum enim ac geniorum , &comes est, & evocator : unde diis ctus est: tum idem Caduceo sem nos dat, atque adimit : viarum index est. Apollinem , propter somnio m confecturas. Terram , quoniam Nox somniorum mater, ejus um- hra est r itaque dicta est abdere area ia sinu suo . unde somnia ab inferorum recessu duabus mittuntur portis. Heroas, quoniam vi tute caelum meriti sunt, expiato orbe nosvonionstris. Qirare in pavoribus, & miraculis exclamabant, : proeterea qu*d esset .

Tales & divi fratres Gemini, intempestatibus. Idem quoque numen in utranque partem acceptum est additis cognominibus diversis,wιηο e , οιπγra . Item

Apollo a perdendo: cujus tigittaeessent pestiferae. Idem a medicando , quo cognomento ei acclamatum est, cum a serpente Delphos liberasset. Heroum aurem cultum sacrosanctum fuisse tum alibi legimus, tum apud Philostrat N. Est & in Urania H rodoti scriptum idem, in responsione Athe-

103쪽

ne compositum. Athenarus eorum vim in Undecimo declarat . terriuilem , sed magis noctu , quam interdiu. Plutarchus iii Romanis dicit Graecos in novilunio Diis supplicasse primo loco r seeundas preces concepisse H roibus Sc Daemonibus. Item primum poculum fuisse Deorum : secundum , Heroum Plato Abiam mν 'appellavis. Plutarchus in Hellanicis μεα-n υς εμα, sessum apud Solos urbem reeitat: 'quem diem selennem agerem in Minervae

honorem averruncationis ergo. Sed & Timaeus Locrus in libro De natura , δε -υν- tradit. Expiationes autem illae , pollulationes ab antiqtire vocabantur. Mirum, vero & id, cum Terram posivir, Vestam praeteriisse: sed eandem putavit fortasse. At Plotinus in libro secundo

De quaestionibus animae , Terrae animam , Vestam interpretatur. . Iovem , caelestem cognominat '. quoniam aliis quoque numeris invocabatur. Labra-daeus, in Caria, a securi, quo nomine id telum eorum voee appellabatur. Agoratus , cur vota concepit pro Socrate puero pater Sophroniseus. Fuit& Policus ex Pausania, &

Plutarcho qui etiam βουλοωιν recenset in commentario ει--λιτέον. Fuit Pappaeus

apud Seuthas, ex Herodoto. Fuit Trophonii delubrum: irem AEnesii apud Strabonem 'in nono:&yMei in octavo item Liberat

104쪽

Dx IN so MNI I S. 7 93ris , Hospitalis, Limitaris , si Hercarum velis dicere: Olympii, Timantis, Feretrii: Imperatoris , in sexta actione in Verrem : ubi etiam Graeca interpretatio est. mentionem facit Thucydides in primo, eum Veneratione maximae testivitatis.' PManias

in Atticis agnoscit Aphesion, propter facisacrificium quoddam : idemque declarat fusius causam in Corinthiacis , ut pluviam eliceret. At nos aliam ob rationem , Elicium. In Corinthiacis item quem nos Ditem, & Summanum : cui etiam sunt fulmina attributa. Alterum et nos hunc optimum maximum ullae erant protpria Capitolini, ut ait M. Tullius. Capstolina facit mentionem Pausanias ibidem sieue in Eliacis, Impubis : Quem nos Anxurem. quoniam esset In eodem libro est , Est in Alex dra Lyco' phronis Iupiter , cum alibi multis locis , tum apud Strabonem libro nono , Iupitor . quem M. Tullius in actionstiquarta in Verrem negavit unico Latino re bo exprimi posse : Vcrum ille, in suo loco diximus, servivit causae : Nam eum vellet Verrem premere criminis magnitudine, melusit eam vocem a Latina potestate. Verum in ea oratione ,.quae inscripta est in L. Pis,inem, seipsem . qui patriae saluteri dedisset,

conservatorem appellavit r in tertio autem De finibus , salutarem , cujus in tutela sit salus. Servatotis quoque Iovis templum m

morat Plinius in libro X X XIIa I. Hippocrates

105쪽

piter a Romulo primum est nuncupatus, qui exercitum stitisset a fuga: qui fortasse sit idem cum Iove Stativo Plinii libro X VI. ar vero possidere est. Ctesii J ovis meminit Plutarchus in libro De scenorer Iupiter, inquit , Ctesius vix eorum opes servet, qui sumunt, foenori. Ergo in ejus simulachriam tuebant, ut ait Suidas . quae vox, cum & rarium, Sc cellam significet promptuariam, ad penum inpotius respexit Anticlides in libro undecimo Athenaei , cum Cadiscum ornat lana candida , ut sit pro signo Ctesii J ovis. Nos

opulentum cx Plauto interpretati sumus: M, nervam autem cognominem illi.Ηeram r

Qbniam, Hera tortunae hominis , ut i gimus apud Ennium.. Post λmnia prodigia- Ii Jovi rem divinam facit Plautus in Amphia

' Galenus his elementariis judiciis , alia addit similia ignem 'accensum videre , obsa vam bilem : rumum & caliginem , ob atram

pluviam , ab histiore frigido , liquido: glaciem & pruinam , de pituita gelida. -

vero interri unctiones exercent&r , ea

quoque ad valetudinem conferunt ilignoscendam z tit, actire videre . atidire: --

- rere: terram quoque intueri solutam . e- neque

106쪽

. . DE INSOMN II S. 9s neque cultam: arbores germinantra Jm- Rugravidas, ac mira: amnes temperato

labenues cursu. aqualympida, ac quanta saetis st: Itemfontesque , putesque valetudinem bonam nuntianisomnianti: ejus =ue corpus pro suo modo , et digerere , ae

admittere, excernere.

C AE S A R. Relicto caelo demittit sese ad corporis ficta , qu hic agnoscit duplicia: altera , quae corpori debeantur , ut ςurrere: ait a quae civilibu negotiis propter corpus, ut agrieuli sra: quae utraque unico simul apoteles te meeuri sumus : quoniam ipse utrisque laeta simul apotelesinate sqquenti contrari/ pod Quae hic dicit clara sunt. Memor PMque 'Praecept*ris Galenus suit , cum dicit . laeviatatem corporis ino ense cursu innificati. , Dixit, quod futuram significet sanitatem:i sed quia signa praecedunt lanitatem: non quidem tura, non te ore, sed Medici intellectione. cui si narres somnium , indice

quam somniis praescriptis g stat. . οῦ .: ..t: l. Dixit, λει - γῆν, iturum

pertinaeibu glebis inaequitem

Resolutaque terga . Indici trium rorum pamnis in sanitate . σως. Per εὐῶhν, intelligit, , id mi digestionem , quae. per mot0m Per οποιπαγivoli, transmutationem. & .uni l

107쪽

96. IN LxBRvM HIPPOCRATI Anem, quae significata est per mis mites: stiperflua excernentis animae vim: ea ticlaratur, ubi dicit, puram aquam , α quanta debetur. Omisit cociionem et quae tamen scitissimὸ ab arborum Buctibuspotuit indicari. Diversa nanque utranque tamen recentiores digestionem v eant minus apes. Intelligit autem τεν-αmν quoniam succus ille circunfertur, ut mutetur in corpus: digestionem intueretati sumus nos, secuti Ciceronem , qui Atticostistit sier ut mea mandata digeras .' id est , suo D ue tempore , ac loco exequare. It

que apua Celsum intelligas , quod Galenus, & digestivum sic enim scripsit in libro quinto , capite duodevicesimo: Sed ouaedam digerunt materiam , qua , extrahunt. Nam resolutio fit per digestionem. Oportet enim , quod cois , aut c ierit antequam resolvatur , dκpertiri. Hoc

paulo post dicit ipse , Resolvenda astricta ,

mollienda dura , digerenda quae coeunt. Sic enim componit contraria inter se , re luere Compacta , emollire dura , dis retri unita. Prius enim ditatuuntur,quam re luantur. In malasmate Piaratchi hoe , & haud multo μst in Medi malagmate. Eiam sensit , in li-hro seeundo, capite quartodecimo, Aut mouvendum , quod induruit: aut digerendum in eo , quod copia noeet: aut aleniam id, quod tenue & infirmum est. Non est dubium quin

intelligat Sic enim scribit paulo post , inque ad cutem digestione quadam relaxatum

108쪽

D E IN so MNII S. laxatum penetrat. Fracatione enim Iaxatur

cutis, cum fieri vis digestionem. Sic alio verbo simillimo eundem usum veteres expressere , ut Terentius , Differor doloribus. Ee

Vergilius, Nubila differt. Sic idem verbum alia compositione in Menaehmis positit Plautus , Vestes degerit: id est , defert: quod ineptissime & interpretati sunt, & confudere cum

verbo, dego. Idem Celsus in tertio , capite quarto dicit, Ubi corpora plus resolvuntur, refici fiequentius debere : quare, ait, celerius cibus dandus est in morbo, qui plus virium aufert: itemque in eo caelo, quod magis digerit: id est, refolvit. Ita Plinius in libro vicesimo sexto, capite undecimo, Cruditates, quae nauseam faciunt, digerit betonica: id est, discutit. Nam idem aliud intelligit cum diacit , concoctionem adjuvari : aliud, cum dicit, cruditatem tolli: ut in libro vicesimo septimo de absynthio : Concoctiones adjuvat, eruditates detrahit. Cruditas nanque sequitur concoctionis desectionem. At barbari nostri his ex locis videntur accepisse concoctionis significatum : cum putarent super stomacho tantum intelligi.quod etiam ex Seneca in prologo declamationum elicere potuere cujus verba sunt haec: Nec patiebatur alimenta per stomachum , per somnum , quietemque

qualiter digeri. Cum idem Celsus in primo multis locis, in tertio non paucis, in aliis libris aliquot, concoctionem dicat, non dige

ssionen .

109쪽

8 IN LIBRUM HIPPOCRATIS fra ap6telesinate tricesimosecundo vesicae viistiosae argumentum esse prodidit.

AP ΟΤELES MA XXIX. Contra , diversa ab iis , noxism praedicunt. Si auditus impediri Uideartir , caput aegrum indicant. Matutinae huic deambulationes innituendae, praesertima prandior observata priori rivendi ratione. suod scrura male haleant , vomitu materia detrahenda erit , S priRL

nis , Ritandi legibus addenda KRandi

exercitatio. ex terrae squalidae iugione: , impuram esse carnem conjectamus. Itaque poR exercitationes , multum endeambulandum.

C AES A B.... Quemadmodum si a duo erant capita ad Sanitatem ex ossiciis rectis eo Fotis, & civit,bus: ita h1c duo contraria. Et corporis mor- hos in duas diducit partes: in superiora,per caput : in inferiora per pedes. Utranque curam per divessiones neri jubet. Nam capitis mo hos , per deambulationem e pedum vitia, per vomitum. Ita Galenus scripsit, quendam Amniasse lapideum sibi factum crus r atque ita ei crus fuisse selitum eo morbo , quem Graeci vocant paralysin. Altera pars scςundae respondet parti. Sumpra dixerat, terram levem, selutam, bene cultam: nam squalidam, incultam asperam. si

110쪽

DE IN so MN I I s. 99Signum hoc attribuit carnis impuritati. Quoniam uti dicebamus , caro, sanguis coctus est. Fortasse vero quispiam festivus ossium potius accipiat indicationem. Sicciora enim sunt , & plus habent terrae. Terrae Quoque Osticium praestare videntur: stabilitatem scilicet, ac firmitatem. Itaque in Timaeo identidem ni cocta, &aqua extincta sent. Posilit respondere , ossium principium a semine, quorum materia sit : semen autem aeris relarre naturam. Verum sic nunc esto, ut voluit. Calvus existimavit , non esse terrae epitheton : sed arteriam , quam tracheam vocant. Ita mala consedit: capita nanque visus impedimenta ponit: deinde tracheae. tum crurum. Rebatur enim omnia a corpore. At enimvero quare ab arteriae laesione carnis laesae sit indicium Ex carne non consat tota r camis neque cause, neque effectioe1t: non ipsi caro servit , non ipsa carni. Sed Iuae gentis more locutus est Hippocrates, quemadmodum & Herodotus in Melpomene: εβα-

Neque rectε dixit idem , α σπασεον, convellito : sed avellito, aut revellitu.

Steriles arbores humani seminis declarant corruptionem, Si frondes cadere videantur , ab humidis ac frigidis impendet tem