장음표시 사용
161쪽
debentur,l.I.& l.3, de usur. Ex quo intclligitur pacta continenter adiecta hipulationibus, vim ex iis,quasi in ipsas insita,ad pariendam actionem asi sumere.l. petens, 27, C. de pact.ac proinde pacta incontinenti apposita sque inesse stipulationibus, ut bonae fidei contractibus.l.7, .I,De pact.l.in bo me, IJ, C.eod.Patet igitur, casum illum esse unum, quo creditore inuito pars obligationis soluitur: cum scil1cet obligatio pactione diuisa est. Alter adiungi casus potest, cum obligatio lege diuisa est:
ditor cosentit, & partis solutionem acceptam habet.l.9. .I,D. de solui.
n de criminepacis chatit transigere liceat.
ERPLrxΑ disputatio est, & quae tractari dilucide, nisi subtili distinctione adhibita,
no potest.Nam octo species sunt, quarum de singulis , singulae fere sententiae proponendae sunt. Primum enim aut de crimine capitali pactiost,aut de non capitali. l.transigere,18,C.de trafact. Secundo vel in actoris, vel in rci persona pactio considerada est. Tertio vel ante iudicium,vel post iudicium constitutum pactio fit. l.I,g.2, D. de calum .Postremo vel pactum sit,uel transactio:id est, couentio fit vel de re certa,& gratis: vel de re ambigua, & aliquo dato aut remissio.l.I, D. de transi.
162쪽
transactio,38,C. eod. Prima igitur enuntiatio haec esto, Actor de crimine capitali ante constitutum iudicium impune paciscitur, at non impune trafigit.Actorem autem abusue appello, no reipsa sed vi ac potestate, pro eo qui crimen comperit, & ctor esse potest, ut ei qui crimen commisit opponatur. Eius autem sententiar tcstimonium cst in l. 2, D. de concusis ubi qui ob non accusandum pecuniam accepit, cocussionis tenetur. & l.qui accusa re, 8, D. de accus. ubi qui ob non accusandii pecuniam accepit, quasi turpe quaestu secerit, ab accusatione remouetur. eodemq; pertinet l.siquidem, 9.C. de contrah.stipui. Atque biaec quide detrania actione. De pacto vero,generalis regula est, ne minem prohiberi gratis suam iniuriam remittere.
te costitutu iudiciu siue paciscatur, suetrasgat,nihil agit.quonia cuiuis alteri aduersario expositus est , cuiusuis alterius persecutioni patet atque obiectus cst: clim publica iudicia dici constet, quod
cuiuis de populo pateant.l.I,D.de pub. iud. & publica coercitio priuatorii pactione non tollatur.l. ,D. depac.dot.Et hoc est quod traditur in I.iuris gentium,7, .si paciscar,l.si unus, 27, .pacta,D. depact. de iis rebus quae publicam hesionem attingunt, pacisci non licere. Item de incensis aedibus& de vi, quatenus publicam laesionem attingunt, pacisci non licere. Non enim pacisci iure ullo diserte ac nominatim prohibitum est: sed ea de re facta pactio nullius momenti est: quoniam de iis demum rebus negotium recte gerimus , AEuae
163쪽
in nostro commercio sunt. Linter stipulantem,',s.sacram,D.de verb.Obl. Seq. ID.In crimine capiatali actor post constitutum iudicium, neque pacisti,neque transigere impune potest.Primum,quial di Respublica per ciusnodi pactiones videtur, cum eius intersit atrocia & capitalia crimina puni-H;qua de caussa qui pactioe accusatione deserit, in Turpilianum S.C.incidita. 6. & l.cui senatuscon
sultum,Is,D.ad S.C. Tu .l.2, & l. pen. C. eod. Lserui, 23, C. de adult.cuius poena est infamia, mulcta pecuniaria,& extraordinaria coercitio. l.2, C. eod.l.3, D. de praeuar.l.I,& l. ,C.ut int. cert. temp. Deinde, qui accusant, cauet se perseueraturos usq; ad sententiam : & poenae talionis subiiciuntur. l.si cui,T.D. de accusat.l.vit. C. cod. Seq. m I, In crimine capitali reus post constitutum iudicium paciscens,aut transgens,nihil agit: id est, sibi neque prodest, neque obest.l.I, D. de bon. cor. qui ant.1ent. ubi ci ignosci dicitur, qui salapuinem suum quoquomodo redimere conatur.Itemque in l.rit. D. de praeuar. Qui vero ex reis propter accusatoris desectum cximitur, repeti ab altero potest, i. 3,g. vlt.& l.si tamen, II,=.vlt.D. de accus Frustra ergo Reus paciscitur, quia pactiones de re ad publicam hesionem pertinentes nullius momenti sunt. De iis enim rebus pacisci tantum possumus, quae Vt Vlpianus ait)acl rem familiarem pertinent. d. l. 7, .si paciscar. D. de pact. Qui tamen iudicem cor rumpere conatus est, relegationis poena mulcta tur.l.Ι,& l.qui duobus,2I,D.de fali l. I, C. de poeta. iud. qui mal .In causis autem fiscalibus qui delato rem corrumpit,pro conuicto habetur.l. vlt. D. de
164쪽
praeuaric.quae ut inscriptio declarat)ad cesus per tinet. l. eius qui,29, d.l.Imperatores,3 , detur. fisci Magnopere autem obseruandum esse fateor , de considerandum, quod Antoninus constituisse dicitur, ut chin reus aduersario pecuniam in caussis
aut publicis aut priuatis dedit,lis percat& actio
amittatur.l. I, C. de poen.iud. l. Ι, .2.D.de calumn. Nam siActionem amittere,pro caussam amittere,& caussa cadere, dictum est nouum & omnino in auditum ius ab Antonino introductum seleri oportet.Ac plane dubitandi caussam mihi iam sublatam animaduerto ex l. 2, D. de cond. ob turp. causi. ubi Vlp. scribit, non ita pridem hoc ab illo suo Imperatore constitutum fuisse, ut qui pecu niam dedisset, litem perderet. quod summopere notandum est. Constitutionis autem aequitas haec fuit, quia sateri crimen videtur, qui pecunia cum accusatore paciscitur.l. , D. de his qui not. insem. Seq.v, In criminibus non capitalibus, octori tum
ante, tum post constitutum iudicium,& pacisci,&transigere impune licet. l. l. iurisgentium, i, .si
paciscar, l. si unus, 27,y.pacta, D. de pact. Itei quein l.Ι, .2, D. de calum.vbi Vlp.ait, non esse trans ctionibus interdictum, sed sordidis concussioni bus.quo pertinet l .nec timorem T. l .seq. D. quod met.catiss l. auxilium, 37. D. de minorib. Neque obstat quod Martianus ait, si quis ab accusatione citra abolitionem destiterit,punitur.l. I, .
, D ad Turpili.quia qui sua sponte desistit, tacite se ipse calumniae condemnat.qui transigit, & gratificari reo, & de re dubia liteque inceria pacisci intelligitur. Hic illud notandum est, solum adul-
165쪽
terii crimen excipi: de quo transgere non licet.l. de crimine,io, C. te adultaquae peripicue de actore loquitur.nam olim capitale illud non suis cised sol in relegationis poenam habuisse, multi erudititari pridem docuerunt: partim ex arg.l.squis viduam, D.de quaest.partim ex eo quod lex Iulia damnatas adulterii uxores duci, & testimonium dicere vetat.l. mariti,29, De Uul.1.Claudius, II,D.de his quae ut ind.l.ex eo, I8, D. le testib. Primi Con stans & Constantius capitis supplicium irrogariit.
l.quantiis,3 o, C. te adulter.iuncta l.q, C. TH. quota app.non rec.De adulterio ergo pacisci quidem, id est gratis remitti licuit: traia figere no licuit.l. in riti, r9, .plectitur,l.si maritus,I , ρ. si negauerint, D. de adulter.da.de crimine,Io, C.eod. l. iste qui dc , 8, D. quod met. causin. l. auxilium, 37, in s.D. de minor. Solum autem adulterium excipi, argumento ex contrariis concludi licet: hoc modo, De adulterio,quod non capitale est, transigere non licet, Ergo de aliis non capitalibus licet.l cum prε-- tor, IZ , D. de iud. d.l.ex eo,18, D. de testib.Eius autem exceptionis caus a perspicua est, quoniam actor de comperto adulterio transgens lenociniuadmittere videtur.l.2, ω .miles,II, .socer,& l. is cuius, i , D. de adiitt.tametsi quod accepit, condiaci ab illo ton possit:s,ropterea quod dantis & accipientis turpitudo versatur. l. q, D. de cond. obturp. catis . Quae cita ita se habeant, veterem mea coniecturam retineo,ut ind.l.transigere, I 8, C. de trans particula NON alieno loco posita in priorem locum restituatur : & textus legis ad veteris
iuris rationem aptissime & conuenientisime sic
166쪽
legatur, Transigere vel pacisci de crimine non capitali, excepto adulterio , prohibitum non est. vi Rescriptum illud non ad reum, ut plerique existi
marunt,sed ad actorem pertineat.in quo momentum omne positum cst .Quod enim sequitur, si aD firmate legatur, & ad actorem referatur, aptissime cum lcrtio nostro superiore pronuntiato quadrabit:In aliis, inquit,publicis criminibus, quae sanguinis poenam ingerunt, transigere non licet ac cusatori: propter eas causas quas superius exposuimus. Quod autem superest, CITRA FALs IACCVsATIONEM , sic interpretor, quasi dictum
esset,S ς falsi crimine:vel Nisi falsi accusationem
subire velit. nam C I T R A pro SINE, Vsitatum esse, nemo nescit .vt la , C.s alien .res pign.l. I, . I, De
pign.l.falsus,I9. C. de surt.l.3,D. de usur.Falsi enim tenetur is qui, ut Verum non appareat, quid cela uerit.l.instrumento, I 6,D.de fals.Item qui ob non dicendum testimonium pecuniam acceperit. l. Ι, D.eod. Quantum autem ad crimen falsi, primum illud scire oportet, illud inter capitalia numerari: quoniam eius poena plerunque mors est. C. ad leg. Corn.de fals& apud Paul.Sent. .lit.23. g.I.
Quapropter ad Regulas de capitalibus superius positas illud redigedum est. neque enim huc pertinet t.2.C.de his qu. ut ind.Nam ibi transactiose cta fuerat a Polla destincta, de testamento nodum suspecto: post cuius mortem tutor pupilli nomine falsum illud dicere volebat.Nihilo magis aduersatur l.ipse,7, C. de satis d. quae de transactione qui dem loquitur, sed non de instituta falsi accusatione:vertim de negotio principali, & lite pecunia-
167쪽
Ha,propter quam falsum quoddam instru mentum adhibitum suerat. Magis urget l. pen. in s. C. de transNisi sorte, inquit, de eo quod falsum dicitur, controuersia orta decisa sopiatur.Sed facilis & ex pedita tum ad hanc, tum ad superiorem obiectio nem solutio est: falsi agi posse, & criminaliter, &ciuiliter.l.de fide,16,l.pen.& l.vit. C. te fals Si criminaliter actum est, superiores regulas sequendast esse: sin ciuiliter, eodem modo transactionem valere t in ceteris omnibus causis pecuniariis. Superest vi, In crimine non capitali Reus sue ante,
sue post constitutum iudicium transgat, infamia
asscitur: pacisci autem & sine infamia potest.l. I,l. .vit.&l.6, .pactus, De his qui not.infl.no da nuratos, I 8, C. eod. ubi qui furti, rapinae, iniuriarii,
de dolo & fraude pecunia pactus est, infamia no- tui, dicitur: quippe, cum intelligatur fateri crimen qui transigit. l. 3, D.eod. At qui gratis pactus est,
infamia no notatur. H. . pactus.& l. nodamnatos.
Neque obstat d. l.iuri'. 7, .s paciscar,& d. l. si v nus, 29, y.pacta,D. de pactis.& l. post decisionem, IJ, C. dc Dr.l.interdum, 9,M.vlt.D.eod.ubi dicitur de furto & iniuriis pacisci licere.hoc enim ad pinam vitandam pertinet, quae olim co oratis fuit: post vero pecuniaria Praetoris edicto facta est , ut in xo tabul. doluimus. atque ita intelligenda est Pauli sententia,sive illius sit, siue non sit, qua non nulli protulerunt: De criminibus propter infamiam nemo cum aduersario pacisci potest : id est, de criminibus reo pacisci non licet , nisi infamiam subire quam poenam malit. Hic quaestio cxoritur de crimine adulterij, An reo transigere
168쪽
liceat. de qua quaestione omnes, quos videre ii cuit,putant tractari in d .l.transgerc, 18, Ode tras. Sed iam ante ex posteriore clausula demonstra tum est,eam ad accusatorem pertinerc. Sicuti ne pari non potest, d.l.de criminc, C. de adulte.ad ipsum accusatorcm , non ad reum reserendam esse. Quantum enim ad reum attinet, quomodo dubi
tari potest, nihilomagis licere de adulterio, quam de minoribus delictis sine infamia transigere Quare siue mulier, suc vir adulterij accusatus est,
perabsurdum videtur,existimare in d.l.transigere, crimen adulterij exceptum, ne accusato de illo transigere liceat. Neque aduersatur d.l. de criminiae, quae ad accusatorem , ut diximus, apertisti me pertinet. Quanuis enim legendum quidam putet, Par delictum esse accusatoris, praeuaricatoris,&rei fugientis veritatis inquisitionem:tamen neq; Vulgata lectio quicquam habet incommodi: ut accusator qui pertransactionem ab inquisitione vcri tatis desiuit,aeque infamis sit, aeque extraordinaria poena teneatur, Vt is qui praeuaricatur. deniqueri eadem poena sit tergiversatoris, quae praeuaricato ris .l.2,C.ad Turp. l. 2,D.depi quar. quid verbis opus est λ nam Basilica perspicue R EF vGIENT Is verbum retinent, &ad accusatorem id reserunt.
φευγον Τος τυυlῆς et ληθείας στησιν. Par delictum est accusatoris praeuaricantis, & veritatis inquisitio nem refugientis. Deinde ut concedamus de reo figiente locum accipiendum csse, tamen eodem reuoluemur.Par enim,quantum ad existimatione,
169쪽
& rei sugientis,& accusatoris tergiversantis poena est.Illud constat, quod is qui in adulterio deprechensus est,redime di sui caussa dederit, non repeti: quonia utriusq; turpitudo versata est: vi modo di Ximus ex I. , D.de cond. ob tu . causis Quae cum ita se habeant, facile existimari potest, quantum Graecis interpretibus sit tribuendum,atque in his constantino,qui lege, transgerc,C. de transac.ita
APPENDIX. Atque haec quidem olim deinterprctatione legis Transigere sic scripseram. sed postea cognoui,non omnibus hanc meam sententiam placuisse. Sunt enim qui putet verba illa Ex
CEPTO ADULTER Io neque Diocletiani, neque
Triboniani esse, sed ab imperito aliquo interprete adiecta fuisse. quorum mihi vel unam hanc ob
caussam probari sententia non potest, quia non modo apud Harmenopulum totidem extat ve bis,verum etiam in Basilic.lib. 2.tit.2.c.26. Quod vero idem vir in primis elegas & eruditus scrmit, me non animaduertisse, exceptionem de regulacsse oportere, adulterium autem quod hic excipitur , naisc Diocletiani aetate extra numerum criminum capitalium, sane mihi pcrdissicile intelle dita est: cum ob hac unam ipsam caussam superius scripserim, negationem insequetis versiis in hunc primum restituendam esse. Quid verbis opus estὸ
170쪽
Tradi creditur initio legisti cregula:liccre acto ri in crimine capitali sanguinis poenam inferente& transigere & pacisci impune. At eam ego sententiam falsam esse superius apertissime docui. nam is qui pactione accusatione deserit, in Tur pilliani poenam incidit:hoc est,infamiam,multam
pecuniariam,& extraordinariam coercitionem. .
2,C.ut intr.cert.temp. D.de uir. flc.l. spuri), qui iudicij, D. de decurion. denique subscrmtio nis ad quam accusator adigitur, hanc vim esse costat,ut se calumniae & talionis periculo stibuciat. I. vlt.C. de accusa.2,l.7.l. vlt. de calumn .Erusque rei sumi exemplum potest ex crimine homicidη:Quod plerianque:itemque sacrilegii,quod interducapitale esse constat.l.3. .pen. D. de scar.& apuPaul.sent. .lit. 23.& Collectan.tit.Ι.l. , D.de pecul.nam cui verisimile fietdicuisse accusatori clam de tantis sceleribus, quae coerceri totius reIp. publicae denique securitatis intererat,transigere 'Altera legis parte tradi haec regula putatur, Non l1cere actori in criminibus sanguinis poenam non inserentibus impune transigere. At hoc quoque falsum est.nam Vlp.in l.I,y.2,D.de calumniat.d1serte scribit, no esse transactionibus interdictum, scd sordidis concussionibus. Sunt qui obiiciant l. squidem, 9,C.dc contr. stip. quasi dixerit, turpe cuc pacisci de crimine non capitali. quod aperte falsum & commentitium est. Lex enim indefin1 te loquitur de eo, qui pecunia pactus est,ne accusationem institueret: neque inter capitalem aut