Fr. Hotomani iurisc. Quaestionum illustrium lib. Eiusdem Disputatio contra c. Raynutius, De testam. Eiusdem vetus, renouata explanatio l. frater à fratre

261쪽

noxius: l. municeps, 23, D. ad munic.ita qui malo rem aliquam dignitatem adeptus est,uidetur inu neribus a dignitate sua dissentaneis liberatus esse. Ex contraria vero parte haec pugnant. Primum, O si studii est in agris, id est, si agri non altodiales sunt, sed seudales, qualitas & coditio praedij propter mutata possessoris coditione no immutatur. l.q.M. is vero, D. te cens. l.cum VnuS,I2, .vit. D.dereo. auct.iud.poss. Itaque in vectigalibus ipsa prς-dia magis quam personae obligata esse dicuntur. l. Imperatores, 7, D. de public. Sic agri quibus onus aliquod iniuctum est,mutato postessore, onus t men illud retinent. l. vlafructu, 7,M. Vnde Celsus,l.si pendetes, 27, .s quid, D. de Usu fl.Paula , . vlt. Delegat. s.l .a, & l.Lucius, 12, D. de alim. leg.

Sinautem seu dum est non in agris, sed in iuribus, qualem istum suisse Ducatum propositum cst naturium & honorum seuda constitui, patet ex lib. sevd.2.tit. 6 I. tamen regula est seu talis iuris, quae ad silperiorem casum pertinet.vt Beneficium non detur, nisi propter officium & benefici; agnitione. lib. sevd.2.tit. 2I. Secudo ne sit minus quidem magistratus, veluti C5sulatus, antiquo ciuili iure patriam potestatem extinguebat: ut Dionys Halic. lib.1.scribit,& satis constat ex l.3, D. de adopr.& l. ille a quo,is, in s. D.ad Treb.I. I, .vl.D.ad Macedon. nam publici i uris ratio a priuato iure separa tuta neque alterum alteri impedimeto est.l. tilius se. 9 D. de his quae sunt sui iur. l. nam quod, Ι ,D. ad Treb.l.6, D. de cap. min.l. apud filium, I 8, D. deman .vindict. Quocirca nihil prohibet,in Frideri .co duplicem conditionem spectare: unam Vasalliquae

262쪽

quae priuati iuris erit, propter beneficiu ab aliquo

acceptu:altera summi magistratus: cuius rospectu summa potestatem habebit, quemadmodii filius in patrem.d.l. ille a quo. Cuius rei singulare exe plum notum omnibus est cx Liuio, Plutarcho, ScValerio,de Fabio Maximo,qui a filio Consule

de via decedere, & ex equo descendere iussiis est. Denique nihil est in comodi viati eundoinq; duas personas diuerso respectu sustinere: ut in da.3,D. de adop.ubi filiusfCosui apud semetipsum manumittitur. Tertio si propter noua a Vassallo adep ta dignitatem seu talis conditio amitteretur, multa consequerciatur incommoda: veluti,ut Frideri eo sine liberis mortuo eiusque stirpe extincta, seu dii ad Seniore situm non reuerteretur :cotra lib.2,tit. IS,& tit.18.& tit. 6,& tit.3I, ut ei sine Senioris

permissii seu tu illud alicnare liceret: contra lib. 2. tit. 2. . I. I tit. qO. .2. & tit. 3. QuArtis quod hic obiicitur Imperatore soli Deo &Romano pontifici fidelitate debere:videmus tame in c.Adrianus. dist.63. Adrianu Papam cu uniuersa synodo decreuisse,ut Pontifex ipse ab Imperatore crearetur.idemq; ipsum ius creandi Potificis& Episcoporu

religiosis episcopis & abbatibus, in qua Adrianus Papa cum uniuersili synodo dodit ei ius eligendi Pontifice, & ordinadi Apostolica sede, dignitate quoque principatus. Atq; haec quide ita disputari possunt, multo mea quide sententia) probabilius a

263쪽

FRANC. H O T.

quam quod ArdiaO testatur, placuisse nonnullis Proceribus, seudum amissum cilc.quo iudicio Seianiori a quo Ducatum Fridericus in nudum acce .perat, eiusque posteris apertissima iniuria insere batura quibus sine ulla culpa ius studi adimebatur: cum absurdum sit propter nouam Vasalli dignita talem Seniorem detrimento affici: cui ius situm nisi certis de caussis no eripitur, lib.2,tit.23.& tit.

seq. praesertim cima neque patri ob filij dignitate

antiquo iure sua potestas adimeretur: ut supra dictum est ex l.ille a quo, IJ, D.ad Treb. neq; liberti,

nisi consentietibus patronis, ius aureorum annu lorum adipiscebantur.l.S,D. de iur.aur. ann.neque a potentiore aliquo sine eorundem cosensu adoptari poterant.l. liberto, q9, D. de bon .lib. neque natal1bus restitui.l. 2, in s n.& l.vit. D. le natat.restit. Quare multo probabilior & verior corii fuit sententia, qui Ducem alium in illo Ducatu sussi ciendum esse iudicabatit: propterea quod Vasallo permissim est, si obsequium ipsemet praestare no

ne huic quidem qua tioni usquequaque hoc mo do satistaetiim est. Quid enim s se Ducatu abdi caro Fridericus nollet ρ Quare intelligendum est duplex hominii & clientelae genus esse, quemadmodum Proculus foederis duas species esse ostedit.l. 7,D. de capi. & posti.' num cnim Personalecst, altcrii vero Rcale. Pcrsonale est, cum Vasal lus Senioris sui caput, fortunas,& cxistimationcm

sese modis omnibus conscruaturri iurat: tanquam

deuotus sui patroni: cuiusmodi solenne & vstatu illud

264쪽

I EST. II L. LIB. 2 sillud est hominium , de quo passim in iure seu tali

tractaturiac pnesertim lib.2,tit. ,& titt.seqq.Rca te vero est, quod propter praediu ipsum,agnoscedi scilicet auctoris beneficij caussa,praestatur.Deniq; quod Hominium seu tale appellari docuimus cap. Disput.Fcud.2 , clim reuerentia tribuitur alicui, clim promissione fidelis & grati animi, ob benesi

ciu non modo ab se,ucrum etia a maioribus acce

ptu, sine ullius insignis operae obligatione. Neque quicquam prohibe t,non modo cum qui Senioris ac Principisvnius ditioni subiectiis est, alteri Prin

cipi prsdiorum calisia quet in ipsus finibus habeat,

hominium illud praestare: veru metia Regem alteri regi, ac principi,vel pari,vel inferiori: cuius rei passim ex epta extat in Chron .ves ut in Annalib.Britan .lib. , cap. 92.Vbi Dux Britanniae, tui tunc Rc gulus crat,Galliae Regi propter Comitatum Mo fortianum fidelitate iurat.Item in Chron.Dionysac. capes.sub Carolo v, Rex Nauarrae Gallis Rc si hominium fecisse dicitur, & fidelitatem iurasse posscssionum carum nomine, quas in Galliae fini bus habebat. Item apud Theodorum Niliem.lib. histor.r, cap.r3.ubi scribit , Delphinatum Galliae Regi ea lege codonatum, ut Primogenitus Regni principatu illum tanquam Vasallus imperii tenc ret in i cudii,& inde Delphinus vocaretur.Item a pud Anton. Florentinum hist.part.2.tit.17,& ispo in nostris Annalibus memoriae proditum est, Regem Angliae possessionum quarundam nomine,

quas in Galliae sinibus habebat,hominium & silc litate Rogi Gallis iurasse.Eodemq; pertinet quod Vlp.scribit in l. , . a , D. te censeum qui alterius

265쪽

ciuitatis ciuis est, in altera praedia possidet, eorum praediorsi nomine tributum ci ciuitati debero.cu ius in territorio illa sunt praedia . Quo in genere munera illa sunt,quae in lib.nostris Rei cohaeren tia dicuntur. l.sunt munera, II, D. de Vac.munerisItem Intributioncs quae in agris fiunt.l.rescripto, Ap .vlt.D. mun.& honor.Vt illud omittam, quod ubi conditionis personae mutatio contingit, eius praecipue temporis quo institutum negotium cst ratio ducitur.l.Pomponius,18, D.de ne.Sest.l.t to 37,D.de admin.tui. Virum adiuncti pacti eadem tum instrictu, tum in bona dei contractibin vis sis, aut vero quibus

in rebus sit dissimilis.

RA CLARA haec quaestio est: quae pro positis aliquot enuntiatis explicanda est. quorum primum crit huiusmodi, Paetorii nudorum qu sdam simplicia sunt,& per se constat: quaedam alteri principali negotio attributa sunt: quq iccirco Attributa, vel Adiuneta,vel Relata di cere possumus: quonia per sic non constant, scd ad

alium principalem contractu ili reseruntur. veluti, cum quid praeter contractus formam conuenit: de qua mox disseremus. Prius enim secundum enuntiatum exponendum est II, Pactorum Relatorum alia ex continenti, alia ex interuallo sunt.Ex continenti cum in ipso gerendo negotio quid conuenit: siue ante, siue post ipsum negotium id con uenerit.l.3, C.de aedil.act.l.petens,27, C. depact. . . EY

266쪽

Exinteruallo, ut cum lcmpus mediocre aliquod intcriectum cst.I.continuus, 136, D.de verb.oblig. l duos reos, ,,in s.D.dc duobus reis conss.Seq.ID, Eorundem relatorum aliud est Detrahens, aliud Adiiciens.Nam cum sita cuique contractui forma sit,uel naturalis,vel conuentionalis: pactum D trahens dicitur , quod illi formae partem adimit. Adii cicias vero,quod cidem partem adiligit.l.p cta, 72,D.de colat.empl.& l.contractus,23 D.dercg.tur.in illis verbis, Nisi quid nominatim con- uenerit,uel plus,vel minus, in singulis contracti bus. nam si plus conuenerit, erit Adiiciens : si mi nus, Detrahens.Naturale serina appello, quae cuique cotractui iure ciuili tributa est: siue svi loqui tur Vlpian. quod naturaliter inest cuiusque con tractus iudicio.Lex empto, II, D. te act.empl.&Paulus, ius quod lex eius naturae tribuita.si unus, 27, .pactus,in sin.D. de pact.veluti,naturalis for ina emptionis & vcnditionis est, ut simpliciter decuietioe caucatur,l.si duo, IJ, ρ.3, D.de iureiuril.DA .I,D.de pretet.stip.Lq, D. de cuict.si couenerit, ne cautio praestetur, pactu est detrahes. l.l.ex empto,& l.emptori,37, D. de euict.si conuenerit,ut sati dato praestetur, est adiiciens.l. ,& d.l.emptori, &I. si dictu, is, D. de euict.Sic naturalis forma depositi est, ut dolus solus praestetur.l.r, C. lepos.At si

conuenerit,ut ctiam culpa praeflctur,pactu est adiicies.l. I, .si conuenit,D.eod.Sic naturalis sorma comodati est,ut culpa praestetur.at s couenerit, Vt solus dolus praestetur, pactum erit detrahes. .s ut certo, ,s.interdum, D.commod. Atq; hoc nimi-

rum est quod Pomponius ait, obligation caussas

267쪽

pactione immutari posse. lnec ex praetorio, 27, D.de reg. iur & contractus modum excedi.l. Publia,26,y.I, D. de Posvel eius naturam .ut in I. , . pen. D. de prsscrip. Verb. Et potest mandatum ex pacto etiam naturam suam excedcre. Conuentio natem verb contradi us formam appeti', quae partium conuentione cuique contractui attributa cst: quoniam ut vulgo dicitur) lex dat sormam contractui.l.in conuentionalibus,32,D.de verb.oblig. d.l.contractus,& l. 7, ρ.Ι, & l .in emptionibus,qs,D.d cpae .veluti, si in bonae fidei cotractu conuenerit,ut usuras dcbitor solvat. Itaq; si ex interuallo conuenerit,iae usurae soluantur, hoc pactu De trahens appellatur:ut detrahens dicatur non modo quod naturali, verumetia quod conuentionali contractus formae parte aliquam adimit. SequituraiiGPactum detrahens & adiiciens duplici ratio ne dicitudinimiru respectu substantiar,& acciden iis, siue ut Papin. loquitur)adminiculorum contractus.substantia sue natura emptionis & venditio

ptio, 8, D. de coni.empl. accidens, sine quo consi stere emptio potest: veluti, cautio de euictione.d. l.cmptori, De euict.l.qui crat, q9, D. fam .ercisc.Ita Papin.apertissimc in d.l.pacta, De colat.empl. alibi autem Vlp. testatur cum haec adminicula vo casse, quae extra naturam contractus sunt.l. 7, ρ.I,

in s.D.de pact. Atque haec quide hactenus gen raliter 8e infinite de pactis dicta sint: quorum disputatio quoniacotractuti bonaesdei 3 stricti iuris comunis est, deincens distribute a me tractabi

268쪽

dis seramus. Ergo quantum ad bona fidei contra ictus prima enuntiatio haec erit, i. Pactu re integra de substatia contractus detrahes, siue ex cotincti, siue ex interuallo,re tame integra adhibeatur,pa cti nonae amittit: & vel Cotrachias vel Distractus emcitur: re vero iam sequuta interpositit,ad Qxc

ptionem valet.Nam si conuenerit ut equus cetum aureis sit emptiis:tum deinde quantumuis magno interuallo, re tamen integra, conuenorit, ut idem quinquaginta tantum aureis sit emptus: noua haec conuentio, non nudum pactum appellatur, sed nouus contractus: quasi nullus antea praecesserit.l: 2, C. quand. lic. ab empl. l. s unus, 27, ρ. pactus,t emptor, 7,l.ab emptione, 8, D. de pact.l.2,D. lerest.vend.Idque adeo verum est,ut interdum alius a priore cotractus efficiatur. nam dos per pactum aestimationis naturam immutat', & emptio at

que venditio ossicitur. l. cum dotem, io, C. de iur. dot.interdum ctiam ut quod pactum veta locatio& conductio erat, tamen emptioni & venditioni appositum pars huius efficiatur,vcndiisque actio nem insormet. l. si1ndi, 79,D.de coni. empl. Sinai litor si emptio togae aut lancis contracta sit, 3 re

integra conuenerit, ne lancis emptio maneat, eius nomine emptio resoluitur. l. , D. de res c. Vend.

Quod si re non iam integra, sed sequuta interpo

s cum viginti deberes , pepigerim ne decem petam exceptio tibi pro decem conceditur. Simili ter Depositum per pactum incontinenti emcitur

269쪽

aso FRANC. HO T.

ficitur etiam Conductio.l.I, .s vestimentum, D. depos sicuti mandatum ' commodatum, quod natura sua gratuitum est, mercede interueniente essicitur locatio.L .g.nunc Vide lum,D.commod. s.vit.Inst.mandat.l.22,D.de perscript. verb. Seq.

II,Pactum de adminiculis detrahens, si consistim adhibeatur, inest principali contractui ex parte actoris: sin ex interuallo, locum habet ex parte rei. d. l. 7,M. quinimo, De pact.Inesic autem ex parte oris', valere ad actionem rcformandam: id est ad solennem eius formulam ipso iure vel mi nitendam,vel amplis candam.quorum illud actori nocet,hoc vero prodest. unde illud Pauli, Exce

ptiones pacti bonassidet iudiciis inesse. l. 3, D. de

rescind.vend.l huiusmodi, 8 , M.,D. delegat.I. quod ille sic interpretatur,actionem a praetore ex ea parte denegari. nam praetor in constituedo iudicio,vbi demonstratum erit, pactum illud interpositum fuisse, actionem ab ea parte non dabit. Similiter dicere solemus , doli excoptionem bonis dei iudiciis inesse. nam hoc idem valet, Vt a

ctionem propter dolum ipso iurc impediri,neque

a praetore concedi. Cum enim dolus bonam dei aduersetur, ubi praetor dolum animaduertit, actionem denegat. l.domum, 37, in s. D. de coni. 'empl. l.& eleganter, 7, D. de dol.mal. adeo ut qua-uis ex stipulatione dolosa detur actio, tamen si

dolus praetori appareat, actionem non concedat. l.

I,=.idem Pomponius, D. de dol. neque enim iis assentior qui hoc sic interpretantur, quasi ratio doli vel pacti a iudice haberetur , etiamsi eius exceptionem leus omiserit.non enim usque ad iudicem

270쪽

cem res producitur : sed a praetore in constituen do iudicio& contestanda lite disceptatur. l. eleganter, 23,g. iquis,D. de cond.ind.l. I, s. sunt qui, D. nequid in mim.pub.l.inter coheredes, qq, y .i, D.fam.erc. Itaque Iulianus in l.huiusmodi, 8 ,si. qui seruum, D. de leg.I. ubi scribit reum empto rem actione ex vendito absoluendum , quoniam,

inquit, iudicium bonaefidei est, quod doli exceptionem in se continebat. In eandem sententiami impius inesse dicitur actioni de dote , atque ob

eam caussam,ubi summam illius adaequant, actionem evane*ere, quoniam doli exccptio ei inest. Lsed etsi,21,D.sol.mat. Nam quod dicitur I Pso IVRE,ad praetorem refertur.velut in l.posteaqua, 2I,D. de compens quoniam id qnod inuicem de-bctur,ipso iure compensatur, ab initio minus pediti: hoc est, actionem in minorem tantum sum mam a praetore concedi. Denique Ipso iure&Per exceptionem pasim opponuntur. veluti in l. 3,3 . emancipati, D. decoll. bon. Veruntamen ubi de facto praetori non constat , rem ad iudicem rciicit, siue exceptioni locus sit : vclut in i .nam posteaquam, 9,D. de iureiura .3, C. de except.& l.

dicij natura contineatur. l.plane,38, D. de her. pet. Sed nunc ad institutum redeundum est.nam quid sit Paeti exceptionem contractui ex parte actoris inesse, fatis dilucido,ut opinor, explicatum est. Superest ut videamus quid sit Ex parte ei locum habere: quar Vlpiani loquutio est in l. 7, . quin imo, in s.D. de pael. Nam quod vulgo in scholis dici mus Ex parte rei inesse, vereor ut fatis commode