장음표시 사용
391쪽
modestia,literis mandaret: meamque opinionem placide & sedate refelleret. no enim de iuris sententiis, tanquam pro aris & focis, xt opinor, di micamus. Nunc Vero ab aliquot amicis sum ad monitus , reprehensioncm quidem illius libelli mei nuper editam fuisset sed valde contumelio sam, atque a Iurisconsultorum ratione & institu to plane abhorrentem. Itaque rursus illam Afri cani legem in manus sumpti, publiceque nuper interpretari volui: & communicato cum amicis consilio, quoniam mihi visus stim perspicere, verissimam illam meam esse sententiam , tertiam
hanc illius legis tractationem diuulgare institui:
ut quoniam voluntarius mihi aduersarius exortus est, cruditi viri squorum iam magna copia est . nostrae huius contentionis arbitros se interponant. Nam ad me certe quod attinet, paratum me profiteor , ubi sententiam meam certis testimoniis eouidiam animaduertero, de illa desistere:& eruditorum Iurisconsultorum iudicio stare. in quibus ne Franciscum quidem Roaldum eruditissimum virum recuso: atque adeo propter singulare
animi mei de ipsius integritate iudicium, huius
controucrsiae arbitrum fero: ea tamen lege, ut Veteris praecepti meminerit, & cum arbitri persona susceperit,amici deponat. Summa autem quaestionis haec est: & quatenus quod frater fratri naturaliter debitum post patris mortem dissoluit, tanquam indebitum co- dicat. Principio propior quaestionis subtilitatem triplex adhibenda praemunitio est. Nam mirum
est, 'eos qui facillimam hanc legem esse scri-
392쪽
bunt, tamen tres totas paginas in praemunitionubus consumere. Nostrarum igitur haec prima est, Inter eos qui eiusdem familia sunt naturalis tam tum obtigatio contrahitur. l.aetiones, T,D. de obi. &act.l. , D. de iudic.l.naturalis, IO, D. ad Maced. Est autem naturalis obligatio , quae cum iure ciuili Ostituatur, naturali aequitate, id cst,aequibonique ratione, Iasustinctur.l.Stichum,93, M. naturalis,D. de solui.I. si quod. 6q, D. de cond. in deb. Quo loco illud obiter notandum est, quanuis si ii fain. ex contractibus cum extraneis factis,
non modo naturaliter, veru metiam ciuiliter &obligent, obligenturil.filiussam .39, D. de obi.& ach l.tam ex contractibus. 7,D.de iudi c. l. s id quod. 8, ρ. 2, D. pro soc.tamen ipsos inter se naturaliter tantum Obligari. Vt paulo post planius intelligetur.Sequitur secunda, Naturalis obligationis haec vis est,ut cum ad retentionem, tum ad com pensationem Meat. l. naturaliter.I', & l. iudex. 28,
D. de cond. indeb. l. ctiam. 6, D. de compenc Sequitur tertia, Feculium tum profectitium, tum aduentitium ure ciuili cum hereditate paterna permiscetur.l. certum, II, C. famil. ercisc. l.filiae, Ir, C. decollat. qua de causa res in peculium concessa, patre mortuo efficitur hereditaria.l. emptor, 63,3 . I, D. de rei vind. Cuius rei haec ratio est, quoniam cum peculium non dicatur nisi corurn qui in alic- na potestate sunt,sequitur ut ea potestate perem pia peculium perimatur.l.paterfa.I82,D. de Verb.sgnis l. vlt. in s n. C. de inoff. test. sicuti mortesiij aut serui, emancipationc filii, & manti minsione serui peculium esse desinit.l.I, & l. vlt. D.
393쪽
quando. de pec. Quib.non est permis y.I, I ex quas pers. Nunc causae constitutio videnda est. Duo suc- e filiis fratres, Primus & Secundus e quorum 7terque in peculio contenos habuit aureos. Pri Dus a Secundo quinquaginta mutuatus est. Post Pter moritur, cui statres illi aequis ex partibua liccedunt. Hi cum paternam hereditatem inter
se ipsi pinguius nullo adhibito arbitro diuisissent
velut in l. cum putarem,36, . vlt. famil. ercisc. primus datam Secundo fidem seruare voluit , etiaque quinquaginta aureos dissoluit. Pinguius autem diuisam inter illos hereditatem iccirco dicimus, quoniam si familia: erciscundae adhibitus a , biter fuisset, reputationis & deductionis rationem habuisset.animaduertisset, inqi'm, & in petulio fratris creditoris, id quod ei naturaliter ce- ebatur, computandum:& ex illo debitoris, quod ipse naturaliter debebat, deducendum. l. quam Tuberonis, 7,in s.l.sed si,',=.I, D. de pecul. l. si peculium, 6, g. sciit.l. denique,8, M. I, D. de pecul. leg. Cuius rei ratio si habita fuisset, nihl prorsus controuersiae superfitisset. neque C nim tam amens Primus filisset , ut pecuniam semel solutam , iterum dissolueret. Verum ut hoc per incuriam & errorem non animaduerterit, parui resert. Illud summe attendi oportet, clim permixtum utriusque filii peculium in , paterna hereditate fuisset , uterque autem aequis ex partibus heros extitisset, tum accidisse, ut Primus e peculio Secundi quod, ut diximus, quinquaginta aureorum erat ' vigintiquinque
394쪽
auferret e vicissim autem Fecundus e peculio
Primi quod centum fuisse diximus) quinquagin-
ta. Nam ut iam testati sumus) nullam quinquaginta aureorum quos Secundus Primo credide rat , duci rationem oportet.quasi apud Primum peri ent, neque in eius peculio patre morient reperti filissent. Cum enim Africanus dicat natiralem Primi obligationem post patris morterrinatasse, perspicuum est illam summam in patris hereditate confidam non fuisse.nam si coii fusi fuisset, Sccundus ea percepisset:atque ita sibi uterque e stenos se peculiares aureos reccpisset,Hgrigitur cum ita essent,Primus fidem ut dixi ser. uans quinquaginta aureos fiatri dissoluit. 'Ni- quanto post deitire ciuili admonitus, quo debitarintiri filiosis.pecuniae exactio nulla est, repetere pecuniam illam tanquar indebite solutam instituit. Quaestio est,an possit.Dubitandi causa est, vi non posse videatur, defensio Secundi, quoniam naturalis obligatio ad retentionem Valet, Vt pau lo ante diximus: id est, naturale debitum per erro. rem solutum rctincri ab eo cui soluiti est, potae:
propter aequitatem naturalem .l.hoc iure, 6,D.de donatu .naturales, IO,D.de Obl.&a 2. trarium tamen Asricanus respondit. Primum via
delicet quinquaginta solutos fiatri per errorem aureos repetiturum.hac nimirum de caussa, quoniam Secundus eos iam anica ex Primi peculio perceperat.nam ut ἱ posteriore primum ordi mur) pro qua parte Secundus patri heres extitit, cuius in hereditate confusum Primi peculium fuerat, e Primi peculio quinquaginta aureos ab-
395쪽
stulerat.Cum autem obligatio naturalis etiam ad compensationem Valeat ut superius dictum est exl.6, D. de compens) aequum esse ut illa quin quaginta ei in solutionem imputentur, & cum eo
quod Primus Secundo debuerat compensentur: hoc est , ut.catenus naturalis obligatio tollatur, quatenus Secundus c Primi peculio consecutus est.Ita disceptatio ex contrariaaequitate costat: si cuti videmus in l.si seruus,6I, M.quod vero, D. des ire.aequitatem cum aequitate contendere. Nam quemadmodii Secudus naturali aequitate pugnat, ita Primus eade se aequitate tuetur. Naturalis auteobligatio sicut aequitate sola contrahitur, ita quitate sola dissoluitur: id cst , iis modis omnibus
qui naturali aequitati consentandi sunt. d.l.stichii, 93,g. naturalis, D. desolui. Atq; hoc nimirum est quod ait Africanus, Fro ea vero parte qua Sectam
frater heres extitis,ita repetituram CPrimus; non minus ex peculio suo ad fratrem Secundum peruenisset: ubi subaudiendum est, quam quantum ei naturalia ter debebaturiquod in proposita specie usuuenit. Quibus ex verbis duo nobis singulariter notada sunt: primum,Eatenus naturalem flij obligatione ex tingui, quatenus naturalis ipsius creditor ex eius peculio consecutus est.nam id etiam in patre creditore valere, posterius intelligetur ex . quaesitum.: & dilucide traditur in l.si novali, II,in s. princ.D.de pecul.Deinde notandu est , quod pra diximus, quantiis filiisam.ex cotrainibus cum extraneis factis etiam ciuiliter obligent & obli gentur: tamen inter se nonis naturaliter obligari.
na si ciuilis post patris mortem mansisset obliga
396쪽
tio,dubitadi caussa nulla omnino superfuisset. Verum hic alia subsequitur quaestio: Quantum igitur Primus sit repetiturus: virum integra quae disso Ivit quinquaginta,an eorum partem dulaxat.Hie illud mcminisse oportet, quod supra dictum est: quia Primus e Secundi peculio vigintiquinq; ab
Mulerat,consentaneum esse,Primum tantundem
Secundo imputare,& cum eo quod nimiu soluit, compensare. Quare ut si attentus ad suum nego tium Primus fuisset, x x v tantum Secundo reddidisset: ita nunc errore admisso, X X V tantum re petet : atque ita sua utrique fratri peculij sui ratio constabit.nam sicuti ante mutuum datum uter que centenos in peculio aureos habuit, ita post mutuum dissolutum tantundem uterque habe bittvt vel Archimedes melius describere non potuerit. Veniamus iam,υς ερον προτερονομηρικῶς, ad Prius
caput,pro qua parte Primus patri heres extitit.In quo quaero, cum illa stiperiore ratione commo-d1ssime utrique satistactum fuerit, quo iure, Primus praeter illos X X V quos iam repetiit, repetere quicquam amplius possit.Et tamen in vulgatis libris omnibus ita legitumVtique quidem pro ea pa re qua ipse patri heres extitisset,repetitum. Quare pristinam meam sententiam retineo, quam annis abhinc xx diu multumque cum eruditissimo viro Ioanne Lautrecto Sangcrmerio,Senatore Tholosano communicatam,vehementer illi probaram,& aliquanto post edito libello promulgaram: ut particula NON interponatur: itaque locus resti
397쪽
Nam usitata Iurisconsultorum locutio est Utique pro Certe.Vt in l. si pro parte, Io, .2. D. se in rem vers.Sed si non sint promisis, utique non debcbu
tur. Et has duas voces VTI E NON plerunque colungi, testimonio sunt.l.item apud, is,=.siquis, 27, D. ae inivr.l. , .2, eod. l.q,D.uti bon.capta.si seruus, 6I, M. vlt. D.de furt.l.I, dies autem. D. quand .appell.sit.l.I,D.de iur. delib. AT NON UT 1 civ R idem valet quod Non continuo. Vt a pud Pomponium in i .cum plures,72, D.de euict. Non utique alicr alterius fundus pars videtur e se.Item,Non utique prohibebitur emptor.vendi torem conuenire. Quintil.lib. , Sol colorat.non
utique qui est coloratus,a sole est. Quod si usta
tam scripturam retineremus , duo valde absures. consequerentur .primum, ut Secundus xxv minus haberet, quam quantum illi aequitas naturalis peculij sui nomine attribuit. Primus autem xxv am
plius in peculio suo haberet , quam quantum illisqui bonique ratio permittit. Etsi enim pcculium
morte patris extinctum est, tame in hac tota n turalis obligationis ratione consideranda,quq inter fratres contracta sacrat, solius aequitatis naturalis ratio habenda est: quippe quae in iis sola dominatur: ut ait t. siquod, 6q, D. de cond. ind. d.l. stichum,' , . naturalis,& l .si noxali, II, D. depe-cul. Alterii absurdu ac prope flagitiosum ita lice bit animaduertere.ponamus Primum nihil in peculio habuisse. Secundum illi quinquaginta cre didisse.Post patris mortem Sectindus e Primi peculio nihil auferet: ac proinde nulla ex parte naturalis obligatio tolletur. Qua fronte igitur Primus
398쪽
hoc casu repetere quicquam auderetὸ Denique ut nostram causae costitutionem retineamus,&pOnamus Primum in peculio centum habuisse, quo iure audebit, quod bona fide sibi creditum bona fide persoluerit, repetereλpraesertim pro parte qua patri heres extitit. Nam illo respectu qua tandem in parte compensatio induci poterit Z Sed ad reli
quam Africani disputationem pergamus.Nam sebi eam Κίὰ exposuerimus, tum unde vulga Tis error natus sit, aperiemus, & simul cuiusmodi aduersariorum obiectiones sint, considerabimus. Se .versiculus, e deo ubi haec quaestio proponitur: Ex peculio fratri a patre praelegato an alter frater quod sibi debebatur deducat. Primus in peculio C habuit. Idem Sccundo xx debebat. Pater moriens primo dcbitori Secundi suum peculium praelegauit: velut in l.si peculium,ao,& pass.D.de pec.legat. Patre mortuo quaeritur, an Secundus creditor x x sibi dcb1ta deducere de
Primi debitoris peculio possit. Dubitandi causi
est,quoniam peculium morte patris interit:vi su pra dimini est. quinetiam ut non extingueretur, tamen Primo totum praelegatum est. Contra tamen Africanus respondet: quoniam etsi morte patris peculium extinguitur, tamen naturalis obli gatio peculiaris patriae potestatis interitu non ex tinguitur: sed post patris mortem durat: scuti de emancipatione traditur in i .eas,8, D. cap. minut. nequc enim iuris ciuilis argutiis obligatio naturalis labefactatur: sed naturali aequitate,id est, boni aequiq; ratione,sustinetur. d.l.8,& d.I.stichum, s. naturalem. l. non amplius, 84, M. I, De regul.
399쪽
tur.Quorsum igitur liqc disputatioΘno usquequa que certe ad superiorem qua stione.sed tamen ut cx ea intelligitur,primum naturalem obligatione 'per patris mortem non extingui, quod ad sup riorem quaestionem pertinet: deinde illud subaudiendum est,quod hic non exprimitu Si Secun dus e Primi peculio partem abstulisset quemad modum in casu sit periore usuuenit)tum nihil eum deducturum fuisse: quoniam naturalis obligatio pro qua parte peculium participasset,sublata fuiΩset. Quod autem video esse, qui verba illa pi Licis IDEMQUE DEB ΙΤ ORI, sic interpretantum Demiis loquitur,cui alter ilius mutuam pecuniam dedis: ct cuius filius dicitur, eiusde debitor dicitur: hoc cuiuia modi sit satis intelligere non possum. Nam debi torem filium alterius filij creditoris respectu appellari, quis non videtὸ praesertim cum modo diaxerit, naturalem obligationem manere inter se tres post patris mortem. nam si obligatio est,ce te alterum debitorem, alterum creditorem esse oportet.l.fideiussor, 16, .r,D.de fideiussi. Quinetia hoc ex loco perspicuum est, naturalem fratrum obligationem neque patris morte perimi, neque
hereditatis ipsius immixtione consendi. nam si nulla obligatio sepersuisset, unde . deducendi facultas competiissest Seq. versic. Idque maxime, &c. Qui versiculus non ad proximam, sed ad superiorem quaestio nem referendus est. Quod dictum est, inquit, de participatione peculii, quae perimendar obliga tionis vim obtinet, consequens sid est, consenta neumo est Iuliani sententiae: visi filiustam. aliquid
400쪽
cxtraneo debeat,& post patris mortem extraneus non aduersus singulos coheredes pro rata perce
pii peculij egerit,sed totum ab ipso silio exegerit,
tum ut filius iudicio familiae erciscundae tantum a coheredibus recuperet, quantur' ab ijs creditor actione de peculio consequi potuisset. l. his consequenter, I 8, y.si filius, D.famil.erciscund. Quae stio igitύr erat: An filius a quo creditor extraneus debitum integrum post patris mortem exegerat , pecuniam a coheredibus pro rata recuperet. Dubitandi caus a est, quia peculium morte patris interit.Contrarium tamen respondetur: quia quantiis peculij nomen interierit, tamen cohere des qui e eculio partem adepti sunt, ex bono& qquo il- -hligati sunt. QRa ςx re quorsum liscsententia pertineat, intelligitur. nam si coheredes filio ex ipsius peculij participatione etiam ciuiliter obligantum multo magis obligatio Primi,prς- sertim naturalis tantum, ob partem peculii a Secundo perceptam extincta Lerit.quemadmodum dici solet, multo facilius liberationem, quam Ob- ligationem contingere.l. Arrianus, q7,D. de obi.&a n.
Seq.versic. Igitursi re, c.Hoc clim ita sit sin quit Africanus si re integra, id est, prius quam filius debitor extraneo creditori satisfecerit, fami liar erciscundar inter coheredes agatur, ita peculium fratris diuidi inter coheredes fratres aequum cst, ut is qui fratris peculium communicari vult, caucat sic indemnem illum praestiturum, usque ad quantitatem eius partis, quam e peculio perce plurus est.l.si a pluribus, io 7, D. de legat. I. Quare