De perfecto principe ad Clementem 8. apophtegmata card. P. Aldobrandini in quibus ars imperandi tenetur inclusa ab Henrico Farnesio ... in librum vnum congesta, atque regum, imperatorum, ac sapientissimorum heroum exemplis, ex omni antiquitate aucta,

발행: 1600년

분량: 367페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

21쪽

quod Capto Ilio , Achiui miserati captiuorum aerumnas,

cum per praeconem denunciarent, visinguli ex liberis cianibus, quod ue ent, unum aliquod secum auferrent, ille cateris neglectis, Deos Penates exportaris: eis fuit avitimbrata illa, oe adulterina utriusi pietas vera autem

germanas, pietatis laus es, in aALDO BR AND INO R Hirpe, et semine: π ita vera, vis hoc genus, erga Deum immortalem testatur pietatis, LIatim πfides, oe iuuitia , oe societas humani generis intereat nece esit. Non longe abeo , IOANNES ille εχ Danaenus summus f. C. summus Rota Auditor, simmus Cardinalis natura fuit adeo Clemens oe pietate insignis , vi semper, re in egestate abundaret, oe in opulentia egeret . Nam , quod dictu est admirabile , in summa opum , erga pauperes erogatione , diues: in procacitate perditorum hominum ,gbriosus: in periculis, qua nunquam pro patria , recusauit , vltro etiam spe ent aggressus, incolumis semper remansit. siuemadmodum enim Myro pi- si si oculus eruatur,frontus hominis, aiunt , appendatur ex ophtalmia laborantis, flet pisci oculus renam: hom ni vero ophtalmia sanari: ita n dii ex pietate optimi a-nfitis unquam potuit detrahi,quodnon visim e t,ad eum

cum admiratione reuerti. Haec quippe eius erat Pietas,

quae fidem constantia: si ij dignitatem iustitia: pietatis, nomen admirabili superaret sinctimonia , quae eo magnitudinis procesiit , ut ei ad glariam nihil amplius addi posset. uuanquam tamen pietas non est eius Cardinalis: sed virtus a dobrandini generis. Nec in rebus apertis

22쪽

uti volo exemplis non necessari s. Nam cum ea omnis

familia, suapietate Religioni plurimum attulerit ornamenti: tum CLEMENS VIII. tam pium, erga Deu immortalem praebet, ut CLEMENTIS VIII. nomine recreari videatur ipsi in Fanis,N delubris parietes . Etenim cum multa sacrae AEdes per eum sunt rest tutae: tum Fanum ipsum D. IO ANNIS Lateranensis: tanto sumptu, tam artificiose ea restitutum , via CL E Z1 ENTE VII f. non renouatum sed erectum se videatur. siuid Z in Rebus bello ardentibus, nulla -- quam tam plena horroris fuerunt pericula, quae non consueuit pro religione, oe pietate, contemnere: in otio autem , s pace, tanta semperfuit erga populum liberalitate ,

ut cum continenter in caritate annonae,recreatus fuerit

summa eius beneficentia: tum urbem ipsem multis liberaris oneribus, quae a XISTO V. S alijs summis Pontificibus urbi erant imposita. Hac autem sepientiae ita, ut ij omnes, ad Pietatem contenderent, in quibus

cardo vertitur imperi , nullos quam ante creauit Cam

dinales, quam norit eos esse, qui in Puppi sedentes possint

gubernacula tarctare communissalutis, s vitae ad quos omnes excitandos non minori munificentia, quam prudentia ad deligendos, per fuit propensus. siuantum enim in eo ad res grandessit animi, testis entpurpuratorum patruum consi is e Testiss Regina MARGARITH Te iis Mechidux Austrius: quorum altera Ferrariae incredibilem Apparatum: alter in apparatu, sapientiam magnanimitatis Regia plenam non se biciebat sine admira

tione.

23쪽

tione . Decorabat omnia gloriae monimenta, in Asse trimonis nexu conmingendo , singularis erga T HI

onam Summi Ponti cis benignitas, plena magnificentia simul ,ου diuinitatis. Nec enim cuiquam in apparatus elegantia , s copia rem vitam commendauit , nisiet , quiset Religiosus , doctrinaesingularisu ingeni, admirabilis: modectus egrauis , oe temperans: consilio prudens: iudicio constans fortis denis in periculis, atq; in omnes facilis , oe benignus. Qui autem Antistites pol imum Regina aduentum honestabant, eorum a Summo Pontifice is habitus est delectus , ut nulgus inter eos conficeretur , qui aut Soloni in sapientia , aut Isocrati insitauitate dicendi,

Dideretur concedere. Fit igitur, quouiam, aut propriss , aut sapientum tantum , in tractando imperj clauo, utitur adminiculis , ut res uniuerse obsecundare uideantur cor-

lenti usus, ac diuinae uoluntati. Vuars liberorum uirtus ,patris est felicitas,non pote t SILVESTER MAdobrandinus ex tam caelesti, oe diuina liberorum virtute,s gloria, non se etiamnum inter mortales terfelix , sheatus, qui orbi uniuer 3 terrarum,tantum peperit feliciamus . Etenim cum nihil ab eo non aequum: nihil non sis lutare: non utile non plenum derivi felicitatis manaret, factum erit , ut eum omnes quasi quoddam terrestre, ora culum humanae sapientiae intuerentur , atq; veluti diuinum hominem e caelo, ad sedandas Trincipum di minas , re ad propagandam imperi, incolumitatem, missum contemplarentur. Hic quippe nihil unquam ardentius curauit,

24쪽

eurauit, quam ut hominum generi , re animi bona insereret, s extirparet contraria. constat enim homo ex ansemo , corpore, quorum alter, altero longe est praenantior . siuare legumlatores ab ser dum esse putabant extemna bona, quae corpori tribuuntur curare: animi vero b na negligere, quorum gratia potissimum censebant homi nes Uuer . itaq; nemo quam Philosephus de Rep. 'ipsit: nemo aliquando spiens Remp. formauis: nems uam genetium Magistratus ciuitatem rexit, qui non cives μω bonos enicere conatussit. Huc Charondae: Zaleuci e Minois: Lycurgi: Solonis, ac Prisiorum omnes leges perlinent: Nec horum temporum extat vitas legisti itor, qui non plicia improbis, oepraemia bonis visust tuerit: quiq; non quoi penem citatem perhorrescat sedis

fragos e periurose ambitiosos: mendaces: sibidinoses, ae omnes deniq; nefario pastos sceler . Haec omnia cum praeclarius ex EAldurandinorum rebus genis possint smctari, quam ex veterum libris de Rep. legi, existimaui plurimum me humana scietati profuturum,si minus facta possim: at dicta eorum sapienter, ου resonsa commendarem posteritati. quid inquis me profuturum 2 nou

ere boni viri stem, ossicium Aui illa quippe est L-

DOBRANDINORVM virtus, quae depastenda est omni mortalium gloria. Nec enim unquam pol h mines natos, cuncti populi, uniuersegentes, a , nationes omnes quicquam habuerunt antiquius, quam ut ijs, qui aut fines auxisent imperj, aut imperium ex hestium cla- is periculi faucibus eripuissent sem honores decer-

25쪽

nerentur. Neq; enim alia de causa, Creta Iouem 1 Aberi Theseum: Osrim 2 1ptus in caelum laudius sunm sit, nisi quia, superatis hostibus, in iure legibus f

mamenta fixerunt imperi . Ex quo quantum omnis hac noma agas debeat Midobrandinorum generi, non dissiciale est odorari . Nam P ETRUS 1ALDOBRAM

DINVS, CLEMENTIS VIII. fater, ita pu

blica continenter excubabat militati, ut in iure dicendo, cuius magister erat, oe dominus is unquam hominum, semper Dei duceretur consilio: nec adeo virtutibus humanis sya firmaret iudicia , quam ipsas humanas virtutes, veluti quadam iudici diuinitate. Hic autem in toga se erat animatus , ut quae religioni, oe pietati vukera iniuria, per vim essent illata ,ssmma vi, re impetu molis tur repellere: atq; a picta Gessa ita Accurrere , ut ibi, ubi non esset consilio locus, non metueret, quodius, quod ratio non impetrarat, ferro extorquere. Hic inter omnes tres, poni CLEMENTEM VIIJ. maxime profuit humana cietati: Non quoniam vera germanas

exemplar fuit sapientiae: sed quia Card T ET RUM.ALDO B RANDINVM IV itfliut . Huius enim sapientissimi sentinius Ecclesia armata cum svirtute, potest nunc demum ex rerum asseritatibus caput attollire. Nam is illi est, cui re animus crestit cum rerum dissicultate, π consilij lumen, cum earum obscura late,quiq; tantum iudicio valet, ut nihil lateat in istis, erdoctrina nomine, quod non uideatur usis, oe experientia tenere. Huc accedit quod nihil es Cardinalis PETRI, O-

26쪽

ATDO BRANDINI fortitudo, nisi qu. si ' i'

dam virtutum omnium circuitus. Grandia quippe q ae

fiunt, υ βιblimia iuste appetit: appetita Menter cipit:

si epto sortiter tolerat: tolerata dent strenue ad exitum perducit. Vuae autem duae res , in armis , plurimum valent , robur,ra consilium: illa amba in eo non minus vigent , quam fas est in inuictissimo Principe desiderare. Itaq; consueuit, ut olim Anthi lenes, omnia bona Hestibus, praeter fortitudinem is Deo precari: quodea non sint psidentium , eorum, quipo dentes virtute Ferrant. In Bello igitur HostiGr in otio moluptates rationi inimicassc contemnit, ut turpius putet voluptati, quam hosti sit cumbere . Virtutis bellica, in Ferrariens expeditione graue reliquit monimentum, quod quia neq; huius est otis, neq; instituti, facile praetereo: hoc autem tacere nequeo. quod ea foret dicendi facultate , quapsis milites animare metuentes fugientes retinere: omnes hortari publicerpriuatim saluti omnium consulere: arma expedire a milites conseribere e phalanges, ac turmas ad signa vocarer tormenta dissonere: hostem ferocia exultantem arcere ,

ac deniq; boni ducis , π Imperatoris fungi munere. Sed quid ego hac ex tanto Heroum numero in EALDOBRA INO R UM Domo 2 Hr hac eorum domus non sedes vina virtutis, re gloriae. Nec, ut seracia umrm tantum: si lurimos habuit Solones. quid enim dicerem HERCULESt ea mirtus est JO. FRAMCISCL Aldobrandini, cuius selendorem hostes Ecclesiae non possunt sustinere: nedum .im ,Wimpetum re

tundere

27쪽

Aundere per hic ea arte, intes istia, lata bia, υdoctrina pracesiuit: quaportent celerum e libidinum gurgites: sagitiorasm sentina, atq; lerna malorum omnium facile ex mortalium finibus ,potent ei ci, ου exterminari. tq; ita continenter in praeclarismorum Heroum ordine vixit , ut vel tu dissimum quemq;ssa lauri commoueret , exemplo doceret , atq; quod iter, quae via virtutis ad Imperis gloriam sit assectanda, aperte palami demon- aret. Atq; cum versetur Res bellica partim in viris. partim in armorum genere ,partim in bellandi disi lina hac omnia belli in uno IO. FRANCISCO MUb-brandino Hrenuissimo serma torum exercituum in Pamnonia Duce, nuper summo gloria flendore Aguxerunt. Nam cum virorum, in belli , hac est conditio, ut abj perent, alij imperata faciant , eum se Imperatorem p pitis, ut difficile sit incere, utrum sortior in agendo, an prudentior in deliberando suerat. Nec enim minus -- quam habuit in periculis, animi, quam in rebus obseuris,

re dubiis consili . sivos autem habebat milites Ha disin

plina alumnos,mrei bellica mini tres, ita instruxerat. ut aduersus Turcarum vim, S impetum, animo essem prandi ,melato : in machinandis i dijs, vasti, re vetueratores : in conflictu, ira re audacia ita precipites, ut

gno dato salutis, re vita prodigi magis viderentur, quam

liberales. sermorum autem varia, eae multiplex eu ratio: quorum omnium , in IO ANNE FRANCISCO Adobrandino tanta e re peritia, oe quicquid legio-

28쪽

vani: Rorarj: ac denis Triarij milites armis praefarent, id omne seu Pedes, nunc eques sic exerceret, ut ad omnia a morum genera, non factus , sed natus se videretur. Virtus demum Atilitaris, quae ars est impe

rj , oe regia di plina, et ita est familiaris , oe cognata,

ut nihilserit, aut in Cyri Regis exercitu tam elabora tum , aut in Asia Annibalistam recunditum, quod apud eum Imperatorem non continenter stequens suerit, set sitatum. Sesti enim tempore, nihil committebat fortunae temeritati, sed omnia virtuti. Norat enim Geom

triae praesidio, quibus in locis , lignari: aquari Fabulari possent milites: qui recessus quae flexiones, quae diuertiaeuia ab hostibus essent cauenda: quidue de commeatu fift aut serandum, aut timendum . AIq; artem milit rem tanta prudentia, tolerantia, iustitia sortitudine, s. solertia commendauit , ut ingens saepe Turcarum exem- citusparua manu ab eo reuinctus sit,u deletus. siuem enim non poterat armis, ου viribus, norat Erat emate superare: atq; s res serebat, malebat ex hone, consilio , incruentam: quam aliena clade emptam, victoriam reportare. Verum inter summas eius aduersus Scytharum

vim, oe impetum, victorias, ea in primis laudatur, qua Strigoniam non sine plurimo distri incirecuperauit per-- ditam . configebat enim non cum Avaritia timidorum: si cum face, resuria armatorum, qui non opes , sed - sanguinem videbantur sitire 2 At quoniam boni IN ratoris ducebat esse, milites maiori amore, quam hostes odio osequi: mal&αmori in acie, quam hosti terga dare:

29쪽

eas in periculis norat vias , ex quibus miles, hoste prosi

gato , incolumis euaderet. Scytbae enim ferociter magis quam prudenter Pannoniam iuuadentes ciem omnia non

hium seu polluerent scelere , sed etiam barbara , ου im

mani crudelitate omnes ad desecti nem ab Imperatore , σοί quis Romanae Ecclesiae compellirent , ingenti celeritate semel atq; iterum I O. FR A NCISCUS ALdobrandinus cum exercitu ex Italia Pannoniae labenti prasso suis: eivss opera, re studio urbes omnes, in ea regione, quae partim peste, partim fame, partim cladibus erant exinanitae, i cae virtuti sunt refluuiae. . Nec minus , quam in bello bonitudo: eius laudatur, in pace summa iustitia, cuius duae sint, quibus reguntur uniuershabenae siveritas in puniendo, Npraemium in remunerando . Nam illius praesidio viae clauduntur ad peccandum: Huius se contra iter aperitur,ad bene beates agendum . Vrbes enim molitur decorare non magnificis adi--js ,sed ciuium virtutibus: non opulentia sed ingenio augere , s doctrina . in bella igitur Hostes vincite in pace ciues non tolerat improbos. Nam qui Princeps tolerare improbos non grauatur, improbitatis fisecius, legesis omnes,ssine ciuium bonis moribus, etiam sancti mae inedduntur inutiles. siuare in eo totas MLDOBRAM, DINO RVM Domus, ut legum inuiolatast auctoritas: Igagistratuum in munere obeundo ,prudentia .diligentia , se alacritas: populi flers obsequium: s Trincipis erga populum , acres intentum audiunta. Nihil eis itar; in arte imperandi, quod in rebus , ab ea praeclarissima -

30쪽

rissima familia gessis , non videatur , inclusim contineri. Nam si ad arma animum intendimus, facile ex ea intel-- ligimus , besium sine religione, sine iure, non flum belli nomen amittere e etiam sacrilegis turpitudinem, oe latrocinis dedecus induere . uuare Hostes omnes Romanae Ecclesiae, non adeo videntur bellum consare , quam belli iura, atroci, oe nefaria iniuria lacerare .P . Non enim

virtus bellica in furore , in prudentia cons lite non in crudelitate , in pietate: non in flere, in aequitate: non do', in is titiae offensione . sed deyensione versatur. Siquidem alia est rapina , alia Militia e aliud hesium,

aliud latrocinium: alius Imperator , alius Tyrannus: alius deniq; miles , alius Latro. Illi enim virtute honesta: hio scelere molitur turpia: ille iure, hic iniuria ducitur: i

le iustitiam , hic anhelat pecuniam. HI igitur , S Telli , reparis magi Da, atq; domina ML DO B RAND ANO RVM domus, qua ius oestriptum , oe non 'Aptum tuetur summa religione auctum, oe cumulatum. uuid a viris gloriae eius monimenta requiram,cum elu-

cessant eti-m inseminis Z T Iris est una in far omnium

MARGARITA IOANNIS FRANCISCIMMobrandini filia Inuietifimi Ducis R ANUTI I

coniunx integerrima. Nec qui quam ea tam tardi, σhebetis ingeni , qui ex oris eius figura, non possit omnia regia virtutis pigmenta recognoster . siuemadmodum enim Socrates, a Distimastidica inritructus norat tim, ex cuius s indole, qui essent mores animi, ου -- sis intimi: ita nemo es, in quo mica modo sit salis, qui c a MAR

SEARCH

MENU NAVIGATION