장음표시 사용
201쪽
siccitatem , sed quia suo ipsius fumo, exclusti aere
suffocatur. Hinc optime alienis terminis se accomminabit, modo spiraculum fiat per quod exspiret quos continuo emittit, fumos. Jana vero calidum definitur ab Λristotele quod AEgregat homogenea , digregas heterogenear Frigidum quod congregat heterogo a , disgreguι
Haec quidem aliquando frigido & calido conue... Diunt , sed non semper; nec quidquam prosunt ad illarum causarum investigationem ob quas corp . ra dicimus vel calida vel frigida. Adeo ut jure - rito dixerit Illustrissimus Verulamius , hujusmodi' definitiones similes esse illis , quibus quis definiret
hominem esse animal calceamenta consuens, aut νιν
res putans. Idem Philosophus naturam definit primcipium maias , quietis ejus in quo es. Innititur hae definitio opinioni , quam praeceperat, Corpora nia mirum naturalia in hoc disterre ab artificialibus . quod illa in seipsis sui molsis principium haberent, haec moverentur ab extrinse . Cum e contra evidens fit atque extra omnem debitationem nullum Omni 1 corpus suum liby motum posse imprimere : Cum enim materia indisterens sit ad minum & adquietem , ad horum alterutrum determinari nequit . ' nisi a causa extrinseca ; S cum in infinitum procedi non possit, necessario concluditur Dcum materiae motum primb iudidisse , eumqηe etiamnum
Celebris illa animae definitio , Adtas primis c paris orgarici naturalis lotentia νιω- habentis: vitiis pluribus laborat. I. Nondum constat quid definire - vi luerit: si enim animam , quatenus homini, Cet ritque atriuialibus cinnmunis est , Chimeram sane ν . definiunt,
202쪽
Cap. XII. SIUE ARS COGITANDI. 1 et
definiunt, cum nihil sit utri'ue eommune. Σ. Te minum obscurum per quatuor aut quinque obseu riores explicuit: ut caetera omittam , fidem faciat unicum illud verbum , Vita, cujus notio non iniis nus contusa est . quam notio animae; imo utraque perinde ambigua est & aequivoca.
En regulas definitionis & divisionis i quamvis autem nihil in Scientiis utilius sit quam bene divi dere & bene definire ; hic tamen de illis protrahenda oratio non est , cum multo magis dependeantii rei tractatae cognitione , quam a regulis L Ucalibus.
hunt, ac proindu poterunt omitti ab iis φῶ- nolum mensem rerum reum utilium Deculati ne excercere quine ad Themcam tantum his, ctant.
Quae mihi de conversione Propositionum dicet da erant, ad hunc locum relervavi , Cum ex iue ea omnia pendeant, quae parte sequenti de argument tione dicenda erunt. Non enim oportuit hanc materiam nimium separari ab ea , quae de ratiocinatione est i ut autem illam accurate tractemus, eorum ponnulla erunt resumenda , quae antea de affrin
203쪽
. tione & negatione dicta fiant: quin etiam tam haec, quam illa penitius insipicienda , ti explicanda.
Certum itaque est nos iapn possis Propositionem aliis mani sellare , nisii duas Ideas adhibeamus , quarum altera subjectum sit, altera attributum, uti& particulam denotantem unionem, quam mens nollia inter illa duo concipit. Haec aulcm universielius exprimi non posthin, qu1mper verba quibus utimur , cum quicquid assirmamus, dicentes, im es illud. iHinc palam est , naturam assirmationis esse unire, & ut iis dicam, identificare subjectum cum ma dicato ; hoc enim significatur per particulam il
Deducitur etiam de natura assirmationii esse prindicatum unire ei omni quod in subsecto est , secundum illam , quam in Propositione habet, extensii nem. Sic quando dico , o m iamnem esse amn Lassimo illud omne quod est homo , eine etiam an mal , ae proinde concipio amin i inesse omnibus hominibus.
Quod si dicam aliqui homo est , M ; non utito
justi attributum omni . sed solum alicui homini. Sed repetendum hic quod prius dictum est , esse,sci. ditiingvcndum inter ideas comprehensionis, S extensionis e Comprehentio etenim denotat omnia attributa contenta in Idea ; extensio verbsubjecta quae hanc ideam continent. Nam hinc sequitur Ideam semper assirmari secundum comprebeiisionem : sublato etenim essentialium attributorum aliquo , Idea ipsa destruitur prorsus ti anni hi latur, clim eadem idea non maneat rac proinde assirmatum semper assirmatur 'cundum
ad omne , quod in se comprobeadit. Sis quando dico
204쪽
Cap. XIII. SIVE ARS COGITANDI. iis
dico, Rectangulum est parasse rammum de restan. gulo id omne affirmo quod comprehenditur in Idea parallelogrammi. Nam si pars aliqua limus Ideae
illi non conveniret , sequeretur integram Ideam illi non convenire , sed tantum partem ac proinde parallelogrammum integram sui idcam significans non assirmari sed negari de rectangulo debelaei r huic basi tinnititur Omnium argumentorum assirmativorum validitas. Ex dictis e contra sequitur Ideam attribuisti non a sumi secundum totam suam Extensi nem , - modo Rus extensio major sit extelisione Nam si dico , omnes impudicos esse rinisatos ; non tamen dico illos esse omnes damnatos seu integrum numerum damnatorum exhaurire , sed aio illos tantum esse e damnatis aliquos. Ac proinde cum per amrmationem Idea praedicati ponitur in subjecto seu identificatur clim illo subjectum proprie illud est , quod praedicati exten-
sonem in propositione assirmativa determinat; a me identitas per illam de lignata , praedicatum rein laicit tanta extensioue circum scriptum quanta est subjecti extensio , non prout generaliorem habet 3.s tamen talem habeat. Num verum est omnes Lemnes animalia esse , id est, unumquemque Leonem Ideam animalis habere, non tamen verum est D nes esse omnia animalia , sive nullum esse animal
Dixi attributum circumscribi vel restringi , nec 1hmi prout universaliorem extensionem habet , si tamen talem habeat. Si enim circumscribatur per R ectum , si subjectum non minus universale sit quam attributum , palam est illud omnem suam uni-
205쪽
versalitatem habiturum . eum tantam habiturum sit , quanta est universalitas subjecti, supponiturnisorem ex sua natura habere non posse. Ex dictis colligi possimi haec quatuor Miomataeertissima.
Attribiaim in Propositis. σrmati 'postare infus dis secundum oemnem extensonran quam subjectum habet inyadem Propositisne r id est, u subsectum unis versale sit, attributim concipitur in omni extensione subjecti ; si particulare , attributum concipitur secundum partem Qusdem eItensiouis, Dempla superius allata adiri possunt. AH- 2. Attributum P postremis in aliis a matur femndum integram Comprehensionem : id est, secundum omnia attributa : hullus probatio ex superiori. bus petenda. Axisma 3. Auributum Pro stionis a marisae πω ormatur secundum integram extensionem , s haec per se mavinst extensone issem: & hujus probatio babetur ex dietis.
206쪽
μει, Ρωsubjecto coniseris. Sic cum dicimus homines esse mirnalia ἔ animalis nomen non jam omnia omninli animalia significat, sed tantam illa, quae
ΡRopolitio converti dicitur , cum stabjectum iaattributum , vel attributum mutatur in subjectum, ita tamen ut Propositio non desinat esse ve- .ra , si prius vera fuerit: vel potius ita ut necessaribsequatur ex ipsa conversione veram esse, supposito quod prius talis fuerit. Jam vero ex dictis elucescit quomodo facienda sit haec conversio. Nam impossibile est , ut quidpiam jungatur uniaturque alteri , nisi vicissim hoc illi etiani uniatur & Jungatur. Nam optime sequitur si A. uniatur cum B, quod etiam ipsum B, un, tum erit cum A. Impossibile quippe erit concipere duas res identificatas , hoc est perfectissime unitas nisi haec unio sit reciproca, id est, nisi assirmari pose fit de utissique terminis, quod sint uniti eo modo, quo uniti dicuntur. Et hoc illud est quod conver-
Sic quemadmodum in Propositionibus particularibus amrmativis, qualis, v. g. haec , aliquis homo est 30ὶur, tam subJectum quam praedicatum particularia sunt; subffectum sci. per notam particularitatis indicem , praedicatum vero, quia restricta per subiectum catensioue , illam tantula justitiam significat quae
207쪽
quae in aliquo homine est : ita evidens fit: Ii , alim
Bomo ident ficatur cam aliquo isso , aliqu- ilcm msam identificari crem aliquo homine ἔ ac proinde ad coiiversionem huyus generis Propolitioi-m , praedicatum simpliciter mutandum esse in lubsectum, servata particularitatis notLIdem c iam dici ' potest de Propositioiribus universalibus assicinativis . quia in illis su ectum tantum universale est; id est, sumitur secundum integram cXtentionem , cum o contra attributum limitatum sit & restrictum ; ac proinde cum mutandum erit in suboedium per convertionem , servanda tantummodo erit eadem rei tristio , addita at qua nota. qua ne latius pateat, determinetur. Sie cum dico, homo in animas; unio ideam hominis cum Idea malis, a3 ibolos homines rei ricta : atque adeo cum haec unio invertenda crit , ab animati sci. incipiendo , de quo postea homo praedicetur, eadem tantum primi termini servanda clt reli rictio , di ad tolle)adam erroris occasionem , addenda reli rictioni
Ex eo tamen quod Propositiones affrmativae converti non possint nisi in particulares affirmativas, non debemus concludere illas minus proprie converti quam alias. Nam cum conitent tu chio uni versali & praedicato limitato & tres tristo , palam est
eas cum convertuntur , . hoc eli, cum praedicatum
mutatur in juricctum , habere sudeliam limit tum , id est , particulare. Hinc de duci possunt hae duae Regulae.
208쪽
Propositiones particulares ormativae convertuntur sine ulla additione vel mutati er id est , nota partaeularitatis, quae prius subsecto apponebatur, apposita praedicato, quod in conversione sit sul edtum. Palam est irasce duas Regulas ad uuicam posse r duci qua ambae comprehendentur. in omni Propositione i i matινά, si praedicatum, quod restringitur , mutandum sit insubffectum , retinenda Gratrestriciis , ac proinde addenda erit nota particularitatis; si-primumsubeaum universuis sit, sινe particu
Nihilominus saepe accidit ut Propositiones universales affrinativae converti possint in alias universales assirmativas. Sed hoc solum fit, cum praedicatum per se latius non patet ipso su ecto ; ut cum disserentia vel proprium affirrinatur , desipecie, Vel d finitio de definito. Tunc enim praedicatum , Cum non limitetur , sumi potest in convers One non minus universaliter quam ipsum subsectum. Sic omnis homo est rationalis , , omne rationale es homo.
Sed cum hae conversiones verae tantum sint in aliquibus casibus, non annumerantur veris conversionibus , quae certar & insallibiles esse debent, ex ipsis terminorum dispositione.
De Natura Propositionum Negativarum. NAtura Propositionis negativae clarius exprimi non potest, quam si dicatur insoc consstere, quod unam concipiatur n- esk aliud.
209쪽
Sed ut hoc non si aliud, necesse non est, ut nihil commune habeat, sed lassicit si omnia non habeat, quae sint in altero. Sic ut brutum non si homo, sus-ficit ut careat illorum aliquibus , quae sunt in homine ; non vero necesse est ut nihil habeat, quod ostin homine. Hinc deducitur.
ritomapro sisto negativa non negat de subiecto omnes partes contentas in comprehensione praedicati , sed tantumia ideam totalem , integram ex omnibus sci.' attributis
Si assirmavero materiam non osse substantiain quae cogitet ; non tamen dixero illam non esse substantiam, sed tantum non es FGubsantiam cogitantem; quae est idea totalis & integra , quae de materia ne tur. Aliter prorsus sese res habet de extensone ideaenam Propositio negativa negat de sub ecto Ideam attributi secundum suam exiculionem , A ratio evidens esti; nam ut quid si 1hbiectum alicujus ideae &comprehensum in ejus exten1ione , aliud non re oritur, quam ut illam Ideam ineludat: ac proin de curri dicitur quod Idea non includit aliaria Ideam , hoc est, quod negatur de illa , simul dicumus illam non esse ex illius Ideae subjectis. Sic cum dico , tumo non es ens insemitiis , simul dico hominem esse nullum ex entibus insensibilibus; ac per consectuens de eo nego omnia insensi bilia & hinc deducitur hoc alterum. Axioma 6. Praedicatum pro sitionis negauimae semper est sm versale.. Quod clarius efferri potest sic: Omnia isseri ra alicum Iaae, quae ne nor de altera , etiam nUμηδεπ
210쪽
de hao ipsa Idea : id est, Idea semper negatur secum dum omnem suam extentionem. Si triangulum negatur de quadrato ; quicquid triangulum est , de quadrato negabitur. Haec Regula in Scholis siesetur his verbis eundem sensum habentibus; negaro Genere , negatur Specie . Quia species est subjectum generis, ut homo animalis, ac proinde in ejus ex
Non tantum Propositiones negativae negant pn dicatum de subjecto secundum integram extensionem praedicati , sed etiam secundum integram e tensionem, quam subject una habet in Propositione: id est, negat universaliter, si universalis sit; particulariter, ia particularis. Si enim dico, nulliu --pi 'btis est Beatuν s Omnes beatos nego de omnibus
improbis: & si dico, aliquis Dolor non est doctus, dinum nego de aliquo Doctore. Hinc habemus
, Caput Decimum sextum. De Conversione Propostionum Negati ruis
. Mpossibile est totalem separationem facere . quae mutua & reciproca non sit. Evidens nisque est si dixero , nulium hominem esse lapidem , dicendum vicistim , nullum Iopidem esse hominem, Nam si aliquis lapis esset homo : hic homo esset lapis; atque adeo verum non esset nullum hominem, lapidem. Hanc sancitur haec R '