장음표시 사용
181쪽
Iudaei quinto tantum secuti a Chrso nato mi punctis
ad vocales designandas cepere.
His Propositionibus contradictoriae petuntur ex utr6que ad diversa tempora respectu. Sic quidam huic ultimae Propositioni contradicunt assierentes , licet fals d. punctorum usum semper saltem ad legen/ duim viguisse , eaque fuisse in Templo conservata: alii E contra alserentes, illorum usium quinto seculo
obsereatis Generalis. Quamvis ostensiam sit posse varias contradictorias opponi his Propositionibus exclusi vis , excepti Vis. & caeteris, nihil-ominus verum est cum simpliciter negantur siue ulteriori additione , negationem debere assicere exclustionem vel e ceptionem , Vel comparationem , vel mutationem fadtam ab inc ,
piendi & desinendi vocabulis ; quapropter si quis credenti Epicurum summum bonum non collocas-st in voluptate ccrporis , diceret Solus Epicurus sun mum bonum collocavit in voluptate , si is alter negaret sine ulla alia additione, non satis sensium suum .declararet , quia ex simplici negatione suspicari quis posset eum adhuc arbitrari Epicurum quidem collocasse summum bonum in voluptate , sed non credere illum in hac sententia esse solitarium. Eodem modo , perspeeta Judicis alicujus aequitate , ii quis a me quaereret , Venalisne apud illum etiamissem Iustitia sit φ Simpliciter no ebeo negare , quia simplex negatio intimaret tantum Justitiam
ab iplo Jam non vendi, cum eodem t empore ansam
credendi daret me agnoscere illum Justitiam olim vel Midisse. Hinc
182쪽
Cap. IX. SIVE ARS COGITAND L. Dr
Hinc apparet esse quasdam Propositiones, quibus ut resiponito reddatur per simplex es vel Mn , iniquus , si exigam .' quia cum binos sensus inclu dant justa responsio dari non potest , niti uultquo explicite respondeatur
observationes quaedam ad praedicata , subjecta in. Osiganda in quibusdam Propositioxibus quae modis minus ustatis emeruntur. ΡΕccat procul dubio vulgaris Logica , quod 'Tyrones non assuefaciat Propositionum argumen. talion 1mque naturae alias cognostendae, quam cum certo ordini certi siqne verborum formulis intra Scholarum parietes usitatis. annectuntur , quae toto coelo differunt ab iis, quas passim videre est in aliorum scriptis , sive Oratoria illa sint , sive Ethica ,sive qualcumque. demum alias Scientias spectan
Hinc plerumque fit ; ut nulla altu praedicati &Dbjecti Idea formetur , nisi quod illud ultimus ,
hoc primus Propositionis terminus habeatur: item de Propositione universiali seu particulari nihil aliud scitur, quam quod in illa , omnis aut nutas, in hac, Eois inveniatur. Cum interim haec omnia sint erroribus obnoxia,
Iudiciique osius sit , illa in multis Propositionibus detixere. Λ subjecti & praedicati investigatione
Unicam certamque regulam habemus a Propositio- H 3 nu
183쪽
nis sensu , per quem scimus 'd , de quo Fod quid
affrmatur , &- id , quod assirmatur. Prius si e-etum semper erit , posterius praedicatum quo n-que demum ordine disponantur. Sie apud Latinos nihil irequentius hoc genus Propositionibus ; turpe est obsequi libidini. Hoc per sensum apparet turpe , et se illud quod assirmatur , ac proinde esse praedicatam ; & , obsequi libidini, esse illud . de quo amrmatur quod sit turpe , atque adeo subjectum. Habemus etiam apud D. Paul D, O μUm magnus a betas cum susscientia; cum genuinus verborum ordo hic sit, Pietas cum δε ciem, . sis es quaesus magnus: item in his versibus. Aelix qui potuit rerum cognscere caUm, Atque metus mines N iηexorabile farum Decit pedibus, strepit,bn e Acherontis amari. Felix praedicatum est, caetera subjectum.. Dissicilior saepe inPropolitionibus complexis est subjecti & praedicati investigatio. Et jam ostensum est , Propositionem principalem aliquando stiri non
posse nisi ex dicendorum serie, loquentisque incise te, non magis quam Ρro inionem incidentem. -
Sed praeter ea , quae jam diximus, animadvertem dum insupes cst, in his Propositionibus complexis , in ciuibus pars prima est Propositio incidens, pars vero ultima Propositio principalis , ut in h*us ih Iogismi majori & conclutione videiur.
Commutandum esse verbum activum in passivum ut genuinum subjectum Propostionis principalis inveniamus: ut inhoc ipso exemplo. Nam evidens, limbi i liter ratioςinanti primario propositum
184쪽
esse aliquid de Regibus es mare , e quo pinea ccm eludam honorandum esse Ludovicum l4. ac proin
de id , quod de Deo biente inseritur incidens, tau μ- tum est, hancque itabiliens assertionem 'ci MCessunt honoraydi. Ex his sequitur, esse subjectum majoris, Lu actis 14 conclutionis , quam vis si superficie tenus rem delibemus utisimque videatur esse pars D edicati. Frequentes etiam apud nostrates Gallos sunt hujjusmodi Propositiones. . Cyes unetherii arreyster a aera fateari; C sisnose rettohisbe. est Dieu quimus a rau en: Sensias inuem satis indicat debito ordine , subiecto sci. praepunte , praedicato si equem
qui noω a. ristarem es t m. Nunquam fere apud Gallos non est verum Propositiones exorsas a classvel in quibus postea occurrit , qui, habcre praedicatum in initio . subsectam vero in fine. Suffciat hoc semel monuisse, quod adducta Exesesila ostem dunt , ex sensu non ex ordine verborum de hac recte pronunciandum. Est hoc monitum apprimς necessarium ne fallamut s & ne pro vitiosis xos syllogismos habeamus , qui legitimi iunt di optimi. Cum enim sin dignostendis Propositionum subj ct praedicatis oculati satis non simus illas a bitramur regulis contrarias, cum ii siem iamcn Ul amussim quadrent,
185쪽
,-ossematimus ad iuvestigandum an 'opostis, sis universaluvia nudaris, Non absimilia nec minus necessaria observanda Veniunt de propositionisAxisersalitaω& Particin
Obsiem tu : In duas species universalitas diltinguenda est, quarunt altera Metaphysica, altera Moralis vocari potest...
Uniyersalitatem Metaphysicain illam dico, quReu peraecia & sine omni exceptione, ut meto homenini exceptionem recipit haec ΠωUniversalitatem Moralem dico illam, quae non eIt line omni exceptione quia in Moralibus sumit si reta u piarimam ita sese babςant binc:D. Paulus
semper mendines, mala besti ventres pigri. Idem Apostolus alibi, Oremei sua si sint quin xi. Et Horatius,
A eres t garrulae; ad Venus inconstantes varii lauistares temporis rati , ussicit in talibus propositionibus , quod ita ine
186쪽
Cum enim hae Propositiones nou adeo generales sint , quin exceptiones patiantur , deduta eχ iis conclusiones poterunt esse is alta. inque enim inserri poterat quemvis in . particulari Cretentem, mendacem malamve bestiam fuisse, quamvis D. Paulus in generali approbet versum illum , Cretenses semper
mendaces, milae bestia, venires pi i.
Moderatio itaque , quam in his Propositionibus
moraliter tantum universalibus adhibere debemus. vetatis hinc particulares ex iis conclutiones eliciamus , nisi multo examine praemistb ; illinc ne easdem impugnemus habeamdive pro falsis , licet quasdam possimus instantias opponere , in quibus a vero abludant. Nobis vero satis erit, si ab aliis ultra debitos limites extendantur , ostendisse eas non deberi tam stricte ad litteram intelligi. t Se da observatis. i. Sunt quaedam Propositiones
quae inter Metaphysicas universales numerari debent , licet quasdam habete exceptiones possint. Nimirum cum hae exceptiones exoticae sunt, qua jesque ex usu communi sub his terminis univer-1alibus non comprehenduntur. Si dicerem , --nes homines habent duo braebia. Haec Propositio in usu communi vera censeri debet anamque cavillandi captaret, qui esse quaedam monstra objiceret. qui homines sunt , licet quaterna brachia habeant: quia palam est in his propositionibus sermonem de
proditiosis partibus non institui , sed Plum asserisI naturae Ordine bina brachia singulis hominibus contingere, Eodem modo dici potest omnes Homines vocibus uti ad animi sensa significanda, non vero litteris scriptis Extra rationis oleas abiret . qui ad eludendam liustus Propositionis veritatem, Mutoso
jiceret, quia evidens est, licet signatis verbis non ex-H s ' primantur,
187쪽
ptimantiar, eos solum melligi hie , in quibus mssus
naturae in corpore i mando erior innorum usum impedit, Non autem Surdos qai voces discere , vel mutos qui easdemi mare, nequeunt. Tertia si νυatio. Aliae Propolitiones sunt quae universales habentur ,' quia , ut Phihi hi loquum tur , rigeneribMIuga se, non autem desinet lis generum , praedirandar :' generum messem , non verti de omae re lycierum imisi a. Se omnia arurnalia diduntur , in Noemi arci fiatae conservata , quia aliquod finituturum specierum conservatum. Christus Dontinus liarisaeis, dice. hat, decimatἡ omne aiat ; n quM omnia', quae uspiam erant, olera deo irent sed quia nullum erat . oleris gemaj , . cuIus declinas non migebant
Sic de se D. Palae . per vim placeo, id , omni Hominum conditioni, Ddaeis, Gentilaasi Christianis ι quamvis persecutoribus M placeret ,' ' hirum erat nόnie temnendus Mum res. Sie dictari s me o Arus inmorsitan mcis; id est, in or i m erum gradu versatus. quarta OUAratio. Ali , servoliti mes univeGlastareti sint I uia praedicati par rem tintingitur: per partem meo, quia ridiculum . foret per int m primicatuis, testringi: ut si .is hane Uropoli mina, 0mnes bomises I.ut v ram rimarer ' quia nun alia k illi explicationem
daret quam mi 1d omnes jsisti essentjusti ; hoc enim stret adinodum frivolam. Sed quando praedicatum complexum est, duasque paries habet, ut in hae Ρω- positione ves homines sunt jum per visuam JG MI CHRISTI', non abs re erit temfinem justi de ius ecto subintelligere , Jinet non optimatur; Oia sius pers vum est illud tantum Mulviaete
188쪽
huic Propositioni. 0-s homines justos, per gratiam Τ su Christi sul e justi a i et quapropter rex
Propoeitio rigide vera est, licet falsa videatur, s iutantum perpendatur quod expressis terminis in subiajecto ponitur , cum tot impii & peccatores fint , qui non taerunt per gratiam IESU.CHRi STt justificari. In I ris litteris maximus est Propositi
num numerus hoc lentu explicandarum & inter resi- quas illa Paulina ; sicut ο-resper Admum mori ur, ita ο-nes per Fosimcisissem Nivifica liniar. Indubitatissimum enim est graiadem Euanicorum numerum,
qui in infidelitate mortui sunt nunquam iuisse pctJesum Christum vitificatum, nec aliquam part ita isse in vita gloriae , de qua hoc loco loquitur Paulus. Est itfique Apostoli sententia , eos qui moriuntur per Adamum anori, & qui vivificantur, per Chiistum vivificari. Sunt etiam quaedam propositioncs hoc tantum. pacto moraliter univenales': uti quando dicimus cis se in militia stre-M ; Balaws experus Flandros bovis pictares , Italos optimos Comaeris : πι- telluendum Glum est illos Gallos, qui sunt milites, esse ut plurimum in militia strenuos , & ita de r liquis, quinta Obsematis. CredetHum non est nullas esse uotas particularitatis iudices praeter hos terma. nos , qtiam, aliquis, et smiles;/cum e contra raro accidat , ut illi adhibeantur praesertim apud Gallos.
, Quando apud illos pisticolae , des, aut, de ,
ratem numerum denotant hujus iniculi, - , ex nupera observatione Grammatices seneralis, terminos quibus ad rem particulares finiunt, qui tamen ut-
plurimum generales sunt adjuncto ruticulo. is ;
189쪽
lianc ob rationem magnum discri en est inter has Propositiones ; Les medetans cryent minuuant Uil est bon de Mire pendant se chaud de la frere , .es meiacius crvent maintenam que se hau ne se Dit int dans se ΝΠ. In prima etenim Propositione , sesnredecim, omnes medicos Concludit; in secunda aerimedecim quosdain tantum particulares medicos
Sed particulis des, vel , vel un in s lari haee formula praeponitur , si y ὰ, ut hic si γ a des naedo. cim: idque duobus modis. Primo , Si post particulam des vcl un ponatur nomen substantivum pro subjecto, & adjet ivum pro praedicato , neque refert utrum horum praecedat 1equaturve : ut, ἄν A ris Auleura salutatres; il)ades uisen funesei ; ilν - ἀes Dux δε- ; ily ὰ κne tamilite genere e ; it 3 a des vices coimeras de Paparente dela versu. Haec apud Gallos hoo modo exprimuntur ἔ in Scholis vςro per dictionem, qui am, ut quia iam dolores sunt salutares, quaedam humili in es gen
Secundo , Cum Substantivo Adjectivum per pro- . nomen , qui , connectitur, ut, Ilv a de cratntes qui sint misennables. Sta Pronomen, qui, hic non impcdit , quo minus Propositio sensia limplex sit, quamvis sit verbis complexum. Nam idem est ac si Ruis diceret, queques Craintes sent Nisannabis r Haeque formulae loquendi apud Gallos illis aliis usitatiores sunt, iunilr adesis es qui Homeri νυμ- mes; ilγ a is Chrestiens qui sono indignes de νe nom. . Latipi etiam nonnunquam tali verborum circuitu utuntur, sic Horatius. t quibiu in Saxι ά rideas artas acer . , ultra
190쪽
' Quod idem est ac si quis diceret unitam exis
manti me esse nisu acrem in Satyra: in sacris iteres litteris habetur, Ed qui nequiter se humiliat. Haec dictio, omnis, cum annexa negatione Pro sitionem ad particularitatem redigit , cum hoc dis crimine , quod apud Latinos negatio dictionem, omnis, debet praecedere , apud Gallos vero sequi. Non emnis qui mihi dicit Domine , Domine , intrabit iuregnum Coriorum. Diis ceux qui me disient , Sestuar Se Mur Hentremui potng dans se Ro ume des Cleo. Non omnem tum est crimen; toutpeiae n'eLI pas crime. . Apud Hebraeos, vinomnu, sumitur pro nugo, Nouiecti abitur in conspecta tuo omuis vimens e hujus ratio est, quia apud illos negatio verbum assicit, non vero Irarticulam, omnis. Sexta Observatio. Quas praemisimus observatib-nes suam habent utilitatem , quando termini universialitatis vel particularitatis omnis, nullus, aliquis,
inveniuntur , sed quando illi absunt, ut hic , Homo est jussu , celebris apud Philosophos quaestio instituitur, an tales Propolitiones, quas indefinitas vocant , sint universales ἔ an particulares censeri de- ant. Debent autem solitariae esse extra omnem orationis seriem ; vel saltem esse a dictis dicendis que ad nullum sensum determinatae r quia indubium est , sensum Propositionis alias ambiguae, posse ii loquentis oratione erui. Philosophorum .pars maxima indefinitam Propositionem spectatam in sc pronunciarunt pro universali esse habendam in materia necessaria , pro parti, culari in materia contingenti. . Non me latet hanc esse Doctissimorum virorum 1enteiitiam: est tamen falsissima; E contradicendum est . , Propositionem indesinatam esse universalem. in