장음표시 사용
141쪽
cerum imminu se ac deseri vidis,Petro Cornelio Magistro equitum mandauit,ut capta ex regio aerario summa cetum mille victoriatorum,in Aragoniam proficisceretur; indeque conscripta cohorte centu quinquaginta equitum cataphractorum, maturato adi e,cum ea remearet: ac prae caeteris Attium Focium, de Rodericum
Licianam, Barones prastantissimos,qui regijs etiam stipendijs , de bonorariis potiebantur,secum adduceret, proptereaquod crescentibus Regnis, necesse esset ad ea conseruanda, augeri quoque copias de exercitum. Quae cum diligenter a Cornelio perficerentur. ac priter illos,multi etiam cum Cornelio in Inlulam venirent, exercitus magna ex parte suppleri coepit, atque a duplici refici iactura, quae conlecuta fuit, tum ex pestilentiai tum ex discessu multorum. qui capta,atque direpta urbe, spoliis opimis,protinus in Cataloni remigarunt. Itaque suppletis copijs, atque aucto exercitu, Rex in sarracenos, qui sese in montana loca receperant,atque Sollarium, Almarauichum,&Baialbaharium oppida munire coeperant, bel lum commovit;proptereaquod eruptiones ab eis multa, adrique urbis portas, praedaque ingens . cum maxima nostrorum iactu fierent; atque impedimento essent;nea ciuitate in Pollkntiam par uam urbem, sed commercio idoneam tutus esset transitus. Vndqcum exercitu viam Buniolanae vallis ingressus;a dextra arcem Otarianam omnium Insulae munitissimam pr teriens, paululumq. ab
exercitu secedens cum in montem ascendisset,exercitus noluit costituto sibi in loco contineri; sed recta ad pagum Incam, nunc cel bre oppidum petere Id Rex prospiciens dimista Guillerino Moncada Raimundi filio, qui postea Fraga oppido Aragonensi inco- finibus Cataloniae potitus est in postrema acie, cum paucis tradiicto mole, ac citatis equis,exercitum ut retineret,properabat altim
gere;sed is vltra procedens, in vallem descenderat; adeoque propinquus oppido erat,in quem refocillandi gratia, turbato Ordine tendebativi retrahere illum minime Rex potuerit. Unde sarrac
hi videntes Christianoru agmina diuidi,& quasi vagantia disper,
gi,idoneam occasionem nacti, sexcenti numero postremam aciς tentare conati sunt qus tamen satis parata ad pugnandum inuem ea,viriliter ab ipsa repressi fuere, ac per acclivitatem montis fuge-
142쪽
re coacti.Tum Rex consilium inijt cum eodem Moncada , Nun. nio,& Cornelio,placuitque ea sententia,ne se Rex contineret loco tam propinquo hostibus, qui numerum trium millium efficiebati vel ex eo maxime,quod commeatus,& impedimenta in ipso pago Inca,vbi dc exercitus, constiterant . Quare per medios fere hostes pagum peti jt, non amplius quam quadraginta comitatibus equiti bus,ta bene instructo agmine, ut ne aggredi eos sarraceni ausi laearint tametsi audacia potius, quam fortitudini fuerit Regi datum
eum tam paucis,per medios,atq. ta multos hostes progredi: quos nihilominus tamen,cognita eorum timiditate, atq. armamentoruinopia oppugnasset Rex illico, si in aperto & campestri loco fuit
sent. verum ea erat asperitas montiv,adeoque munita natura loca.
Vbi se hostis contine bat,nouis ut tra eos machinationibus esset utendum, quas in urbe meditaretur. Itaque tunc Incam peruenit,
ubi exprobraxo torpore Sisocordia Ducum, qui sibi clamitanti minime paruissent i in urbem reuersus est cum exercitu,deferens se cum commeatum dc impedimenta pagi. Eo tempore Ugo Folles eherius Magister equitum ordinis Holpitalium triremi in urbem appulit, quinde ei m comitatus equitibus sui ordinis . Hunc Rex excepit benignissime,eo amote,& honore ipsum, eiusque ordine prosequutus, ut tametsi praediorum omnium facta fuerat diuisio, vixque reliqua esset portio; nihilominus sua quoque Hospitalarijs equitibus triginta saluis aliorum portionibus,pars contigerit,perinde ac Templarijs paulo ante fuerat concessa. Haec autem portio magni fuit habita ab Hospitalariis qui tametsi nouissimi ad Insula venissent, nec oppugnationi urbis interfuissent; pari tamen cum Templariis primio a Rege donati fuerint . permicit etiam eisdem antiquum portus nauale, ubi domos sibi illi, atque Xenodo elitum
edificarent.Caeterum ciuitatis, atque totius orae maritimae compostis,ac sedatis rebus,montanarum cura Regem maxime angebat;
quod hae impedimento ei essent, ne incontinentem illico reme tet,tot ipsum, eiusque praesentiam deposcentibus Cataloniae, Ara koniaeque negocijs,quae minime nisi prasente ipso confici poterat: Ex quo non tantum de deuictis hostibus gaudebat ille, quantu de non victis dolebat; ideoque more impatiens, iunctis copjjs, duce Nunnio
143쪽
Nunnio, una cum Episcopo Barcinonensi, atque Simento Vrrea, . & pro magistro equitum, eiusque equitibus Hospitalariis, Incha
oppidum reuenerunt,ubi se Sarraceni continebant. Indeque excellum conscendentes collem Dartam, ab exploratoribus didi-: .cerunt, Sarracenos in intimas quasdam maiorum motium spelucas sese abdidisse, in eam potissimum, quae extrinsecus omnium asperrima, eminentissimaque, intus vero mire profunda Sc capacissima erat; perplures siquidem concameratas cauernas continebat: in quisus consistentes facile se a quouis saxorum ictu defendebant. faciliusque ad se descendere conantes, in i plo ingressu iniiterimebant: quin etiam rursum rupem ascendentes, per lecreta quoque foramina frequenti sagittarum coniectione configebant. - Itaque rupem obsidente exercitu, Vt primum milites, Qui vix bini,
aut terni ad mittebantur, sese latetibus in conspectum dabant, tam; sagittis per foramina confixi, quam lapidibus ab alto obruti, decidebant. Quo in conflictu, cum dies aliquot exercitus magno tuo damno contriuisset, ac nihil profecisset, statim illoru tuguria, quae pro foraminibus locata habebant i incendere s fatuerunt. de quo. maxime doletes illi, atq. cum infestatione fumi; tum situ Sesquallore ex reclusione, male habentes, d gitione egerunt ea condii tione dc pacto, ut si intra octo dies socij montani minime lubsidionis essent, se dederent. Interim proceres, dimissa ibi parte exerci-- .ius, cum albera per montes excurrentes, ut subsidia, siqua obses-- sis venirent, interciperent, praedas non paucas faciebant: maTime. vero Petrus Massa Dux clarissimus. qui aliam similem rupem arxe dc vi cepit quingentis in ea captis, Mad Regem adductis Sarrace- nis. Tandem elapso deditionis die, nullo occcurrent; subsidio, speluncain Regis potestatem venit: e qua prodi ere mille quingens ti Sarraceni, qui se Regi ad pedes prouoluetes, obtulerut boum, . Ouium vero xxx. millia. Tanta enim est insulae feracitas & ubertas, ut in eius quasi angulo teneri ac pasci illa potuerint Qua pr da
capta,ReX cum eXercitu reuersus, urbem ovans intrauit: ubi couo cato consilio, de Insulae Sarracenis fuit actu. Consultius ne esset illos in cotinente transferre,ne magna cum esset eorum multitudo,
aduentatibus Afris,conspirat que faceret. tq. Christianorii Resp. I detrimen-
144쪽
detrimentu caperet An potius manere eos fieret utilius, ut essent quibus Christiani uterentur ut seruis ad excolendu agrum ,& alias nauandum operas; ne ob paucitate colonorum terra quoque cultione vacans lyluesceret, ac redigeretur in solitudinem. In quam partem fere omnes incubuerunt: maXime vero qui praedijs, atque oppidis a Rege in Insula donati fuere , sicq, relinquendos esse pro nuntiarunt. Qur sententia non multo post, coniecuta illorum re bellione , visa fuit perniciosior. Hoc tempore, Rodericus Liciana in Insulam venit, triginta secu cataphractos, ac duas cohortes adducens , Athone quoque Focio,&Blasco Massa Aragonensibus
sequentibus; qui etiam cum altera manu militum nauigantes, tempestate coacti lunt in continente remeare, ac Tarracone appellere.
Itaq; rerum potitus Rex, copositis nonnullis querelis: de Uiuisioni bus agroru , deque areis ad aedificadas in urbe domos magis opportunis egit.Qua in re, liberalissime,sed magna quide cum arte Sc prudentias eget sit, ut nimiis, petulantissimisq. multom efflagitationibus occurreret. Demii custodia & munitione totius orae mariti
m optime dispositis, in Catalonia decimoquarto mese, ex quo ab eius ora cum classe soluerat, atque Insulae oppugnationem inierat, remigare statuit. Quamobrem Bernardum Sentaugenianum no bilissimum, fidissimumque Catalanum, totius Insulae praefectum
reliquit; eique mandauit, ut expeditionem in Insulam minorem,& alias adiacentes pararet ; quas ipse breui reueniens, diuino concedente numine, oppugnare decreuerar. Cui etiam praefecto, praeter Torrellanum oppidum , quod ei ex diuisione obtigerat, nonnulla alia coniuncta oppida, dum viveret, concessa fuere. Prouidit etiam Rex, ne arma, e qui ,& tormenta bellica, quae ad propugnationem Insula necessaria essent, alio asportarentur. Non enim minor eum premebat solicitudo&cura tuedae Insulae, quam
pressit debellandae. Nam praeterquam quod capta illa, opulentissimum ditioni suae Regnum adiecit; visus est etiam superioribus Hispaniarum Regibus longius latiusque praecurris Ie ut qui Baleares
praestantissimas Iberici maris Insulas omnium primus expugnauerit: ac neq; minorem inde laudem assecutus fuerit, quam tibi moruisse amplissimam, celeberrimamq. omni ex parte arbitratus est
145쪽
Q. Cecilius Metellus Consul Romanus, qui eiusmodi Insulas Ro
mano Imperio subiiciens, reportatam inde victoriam, ob quam triumpho donatus est, tanti habuit, via deuictis Balearibus , Balearicus cognominari studuerit. Quale profecto cognomentum, hoc ipso potius Iacobo deberi constat, quod eas non modo ceperit, sed captas cum conseruauerit, tum Mahomelana extirpata inde impietate, ad verum Dei cultum traduxerit. Quem plane religionis cultum Baleares adeo pie, continenterque obseruarunt,ut ab eo tempore nulla in eos Christiant defectionis labes inciderit, nullum fidei factum fuerit naufragium. Sed ut sunt optimo, atque excellenti ingenio praediti i ita neque a vera unquam
religione deciscerunt. Vnde fit, ut in ipsos Christianae fidei hostes
Mahometanos, nulli sint Balearibus truculentiores: uti deprehendere est ex continuis pugnis , quas cum Africanis piratis agunt. Qua sane armorum exercitatione , gens bellicosa admodum, rigida , atque ultionis percupida euasit. Nam licet in communes hostes aci defendenciam patriam nulli sint illis concordiores di, tamen
in se ipsos, nulli quandoque seriores, neq. acerbiores. Siquidem prae bili, qua redundant, facile in subita iurgia, mutuasque rixas
rupunt, ac subinde odia exoptatae vindictis, in quam natura propendent, recondunt: eamq. , vel hoc solo nomine ipsis innata esse Ierunt; quod cum sit insitum animalibus vlliotae appetere,ipsamq.
potius dentibus, qui propiores sunt cordi, ubi irarum ardor existit, quam vel manu, vel armis conficere diducto enim ore, atque exertis delibus illam significamus. Sic etiam Baleares olim, vitio. his gratia, inter alias pugnandi artes, canes molosos dicunt alebant ferocissimos, atque in homines plus quam in feras saeuientes; nempe ut ipsorum delibus dilaceratis hostibus, vindicta sitim explerent. Nam constat hanc ipsam traitiseratam canum aggressi nem, atque fundarum etiam usu iciuo in iaciendis ac librandis lapidibus tantopere Baleares praestant; non tam in priuatos, ac domesticos hostes, quatit in piratas frequentissime depraedantes Imsulam , captiuosq. ducentes Insulanos, a maioribus inductu fuisse. Nemo enim egrediebatur foras, qui non secum gestaret fundam. sociumque canem vocaret, ut si quuium piratam iaculatis funda. Ia lapidibus
146쪽
lapidibus fugare non posset, incitato cane, aut dilaceraret, aut re moraretur, donec se te in tuta loca reciperet. Vndeno abs re Graeci, auctore Aristotele, has insulas vocarunt, quasi exercitatorias, propter crebras, Ut dictu est, pugnas , quibus incolat cum piratis tele continenter exercebant. nam ob feracitatem, multatrumque rerum ubertatem, irequentibus direptionibus subiectae e rant. Quanquam magis adducor, ut credam, ab eisdem Graecis
dictas tulite proprio nomine Baleares, Cerniorum lingua, quasi exsulares. nam exsules Cernij appellant balaros, Pausania auctore. quod in eas relegarentur a Romanis, aut ab Hispanis, qui ob delicta exilio multarentur: ijque ut perditi ac desides laborem agriculturae fugientes, cum ex venatione Viverent, ac sine lare eissent, sua, se, atque Insulas, tum feritate, tum funda& canibus a piratis de fendebant. Qui&mulierosi, eodem auctore, usqueadeo er ni, ut si ex pacto daretur commercium cum piratis, nihil aliud ab eis, praeterquam mulieres mercarentur, aut caelo, aut situ terrae, seu pinguis ferinae, porcinaeve carnis elu, quό abundant, Venerem excitante. Fuere igitur hae Insulae multis ante Iacobum annis, duina sarracenis tenebantur, non spluma Barcinonensibus Comitibus . sed a Pisanis, ac etiam a piratis Normanis, ab occidentali Gallia per Herculeum fretum, in nostrum mare illabentibus, saepe quidem magna ex parte vastatae verum captae penitus a nemine unquapraeterquam a Iacobo, qui non modo debellauit eas ; sed suis quo, que posteris perpetuo possidendas reliquit. Tandem Insulae ne gotijs compositis, praeter ea, quae ad instituendam ibi religionem, bc diuinum inducendum cultum, atque Mahometanum prorsus
propulsandum pertineret haec enim quoniam cum Episcopo Bai cinonensi, & alijs, in continetori pertractanda ςrant, eousque per agenda distulit e portu solyreti Echido vento post elem tertium, portum non longe ab ostio Iberi tenuit. Verxim tςmpestate subit.
exorta, non maria λrraconem , sed terrestri via coenobium Populeianum adijt, ut gratias Vi gipi Sc matri sensti semet immortales ageret, eique supplicationeFer uniuersa Regna sWa ob tam felluperu cuentum, Recsrneret. uocatis igitur Discopo v r nonςsi;
147쪽
de . idoneo illius Antistite eligendo protinus, est achim. Quibus
obiecit Barcinonensis Ecclesta Antistes , eiusque Canonicorunx 'Collegium, Balearicam Ecclesiam ad se, suamque ditionem, seu dioecesim pertinere, ex eo quod olim quidam Balearium Rex Sarracenus, Diani j quoque dominus, illam Barcinonensi Ecclesi co-cesierat. Idq.,consentientibus Comite Barcinonesi de Archiepiscopo Tarraconensi, Sedes Apostolica confirmauerat. Veruntamen perspecta Insulae maioris magnitudine , ac etiam ciuitatis irequentia dc amplitudine, nece illa videbatur, ut proprium ac praesentem haberet illa Antistitem dc Pastorem animarum, qui Sarracenos Inlulae ab impia secta ad veram Christi religionem traducendos , sua cum aspectabili Pontificia prasentia recrearet sitim doctrina,&ex eplo vitae illorum animos informaret; ad idque idoneos verbi Der minisPros aleret, atque toti etiam Ecclesiastico ordini praestet: ne proprii pastoris absentia, illius Christianus
grex dilaberetur, atque Tartareis lupis denuo praeda fieret .maxime vero Rege Ecclesiam amplissimis censibus, ac decimis loci pletante , atque pinguibus decorante sacerdotiis. Iccirco Abbatucoenobiorum Populetani,&Sanctarum cructu, ordinis uniusmodi, quos Rex arbitros constituerat, sententia fuit, ut Apostolicae Sed is decreto, Episcopatus in Insula constitueretur, eique Ecclesiae proprius Pontifex praeficeretur: cuius prima electio ad Regem spectareti sequentium vero, perpetuo ad Episcopum re Canonicos Barcinonenses: modo tamen de gremio eiusdem collegii illa fieret: aut nullo ibi inuento idoneo, de Balearico eligeretur dignior: idemq. seruaretur ordo in Ecclesi, minoris Insula & Ebusi. si contingeret aliquam erigi in Episcopatum. Ad haec literis suis Rex mandauit prafecto Infulae, ut quam primum Templum maximum in urbe ; in alijs autem oppidis permultas aedes sacras; atquo in pagis sacella, Regiis sumptibus exadificare curaret. Quibus peractis, Rex e Populeiano coenobio proficiscens, Ilerdamque praeteriens, in Aragoniam peruenit, ubi maximo ap. plausu ab omnibus Aragonensibus, sed a CΣ - saraugustanis potissimum cum triumpho exceptus fuit.
148쪽
gestis I A C O B I primi Regis Aragonum,
LIBER VIII. GALEARIVM Maiore , eiusque urbe expugnatis, Iacobi nomen, gestarumque ab eo rerum longe lateque peruagata fama, eo usque increbuere ι ut quo magis farracenis Regibus odio ille, atque terrori esse coepit , eo quidem gloriosius a Christianis Principibus, non in amicitiam modo Mauxiliu; sed in adoptiua vocari meruerit. Nam& Tunetanus Rex, Afrorum potentissimus, bellum toties ad recuperandam Insulam indictum, inferre nuquam est ausus-R manus Poti sex, ac uniuersa fere Italia, a Federico Imperatore , ut mox dicemus, oppressa, eius auxilium, praesidiumque implor uit: & Sanctius Nauarrae quoque Rex eundem, adoptandi gratia, ad te vltro accersivit: ut uno simul tempore Iacobus,&triumphuex sarracenis; & beneuoletiam a Christianis, dc gloriam denique ex omnibus reportarit. Verum de adoptione inprimis, quibus de caussis a Sanctio procurata ea fuerit, quemque exitum habuerit, dicamus. Siquidem Sanctius, quo omnium superiorum Regum Nauarra nullum meliorem habuerat ivt qui ob singularem in bello costantiam fortissimi cognometum meruerat: post illud Idube dense praelium cum sarracenis habitum, cui, ut primo libro ostendimus, una ipse cum Castellae& Aragoniae Regibus victor interfuit, sese in Nauarram recipiens, tam pingui dc obaeso fuit corpore, atque ob podagrae morbum, quo misere laborabat, d e bili ac effoeto; ut vix se loco dimouere pollet ; sed perpetuo in te cto iacere necesse esset. Hunc igitur senem orbum, totque impe
ditum morbis Castellae Rex, non aperto, sed occulto bello infe 3 stabat: '
149쪽
stabat: ad idque inmendum, Divicum Lopezium pharensem .
dominum Vigcaiae , quae maritimos Cantabros continet, sollici :tabat; ipsoque adiutore Didacus Nauarrensem agnina depopulabatur : & in eodem castella quaeda iripuerat .QVnde Sanctius cum neutri valeret resistere, atque honestas quas offerebat codi-.tiones pacis ambo repudiarent i cum Aragoniae Rege pascisci .e i q. ope ab utroque hoste sese defendere curauit. Cumq. Tudelae ageret,quae Regni vina est munitasatis de peramoena. quae Ibero amne alluitur, atque in confiniis Aragoniae, non longe a Cauno permagno monte posita est, legatos misit ad Iacobum Calara glistam, quo tum is e Balearico bello venerat: cui significarent, i evelle cum eo inire societatem, & pactiones facere quam commo-
.dissimas. Quo audito. atque de impedimento dc morbis Sanctii factus certior Iacobus, ad eundem ire statuit: adductis secum prii in xijs Aragoniae proceribus . Athone socio Regiae aulae praese- .cto, Roderico Liciana, Guillermo Moncada, de Petro Perezia Iustitiae Aragonum prefecto, Blasco item Massa, non Alagone quo agnomine deprauata fuit historia Regis, cum is Blalcus Alaa go tum abestet, ac cum Abu Zethio Rege, ut diximus , in Valem
tinum Regnum esset profectus. Itaque Tudelam veniens , a Samictio tot praepedito malis, neque extra, neque intra ciuitatem de center excipi potuit dicum eum Iacobus in ipsomet cubiculo iacentem inuiserit. Sequenti vero die; cum ad eum Iacobus reuerteretur , Sanctius amoris , summaeque beneuoletiae magnitudinem . .eiusque visendi cupiditatem, potiores caussas, cur illum accersierit, esse praetexuit i quas felici l simus eius rerum successiis, quo ce- teros Hispania Reges virtute dc fama adaequarat, mire augebant: ac vel maxime ob cognationem Sc propinquitatem , qua inter i sos tanta intercedebat, ut quocu arctiori affinitatis vinculo astringeretur esset fere nullus, uno excepto Tibaldo ipsius ex sorore ne- .pote: tametsi is ob ingrati animi vitium, atque multorum acce- Itorum beneficiorum contemtium, in caussa fuerat, ut de expelendo illo ab spe Regni. deque ipso potius ad eam vocando, cum Senatu de populo Nauarrensi egeriti quodque inuenerit nulla alia id posse a consci stabilius, quam mutua inter eos adoptione,
150쪽
cum mutuo quoque iure ad successionem Regnorum : posseque ipsum mestor uam se conditione ascisci ad illam : ut qui cum ita
nex valde esset,annos iam natus septuaginta octo, iuueni, qui vix
vigesimumquintum attingebat, nequaquam fieri posset superstes. Quae audiens Iacobus , quod eam de se concepisset opinionem debeneuolentiam , ingentes ei gratias egit : seque daturum operam. ut in amore', omnique grati animi officio responderet. De obisto vero adoptionis iure , cum suis breui se acturum, ac deliberaturam responciit. Quibus conuocatis, quae secum Rex communicasset aperuiri fuitque multus subinde, atque varius de propolita adoptione inter eos serino. Nam etsi Iacobo valde expeciiebat adoptari se, ad stabiliendum i olim a maioribus suis ad Regnum Nauarrae acquisitum; tamen adoptare ipse Regem nequaquam poterat, Alfonso filio unico superstite, atque salutato Principe a proceribus , Ciuitatibus, & oppidis totius Regni Aragonum ; ac etiaab Ilerdensibus .fΕsse praeterea monstri simile, octuagenariu pro pe senem a iuuene adoptari ,& periniquum , excluso legitimo limrede, alium Mocari ad Regni successionem. Haec cum inter se egissent, Sc tanquam rationi minime consentanea, dubia reliquis. ient Icavicunque Sanctio retulerunt per Blascum, Athonem Focium.&Rodericum Licianam. Quae intclligens Sanctius,atq. cum suis conssiliariis,& Nauaro primatibus communicas tandem, in non tam adoptari, quam iuuari a Iacobo curaret, in ea semper sententia fuit, ut pacta fierent, tametsi per adoptionem nullum sibi ius esset ad successionem, nisi Iacobo& Alsonis sine liberis decedentibus. Ut primἰim igitur Nauarrensium decreta Iacobo fuere renuntiata, adeo sibi illa utilia& honorifica esse inuenit, atque Aragoniae Regno profutura, ut approbantibus proceribus, modo successione potiretur ;& Regi subsidio ac defensioni futurum i&quacunq. de his pacta dc conditiones fierent,diligentissime se praestiturum promiserit. Alter ergo alterum adoptauit : praesentes v ro utriusque Regni proceres ciuitatum procuratores fuerunt: qui magno contensu, omnia sese firma orata, ac perpetua habituros iureiurando assirmarunt. Qua adoptio a Regibus stipulata. atque diplomate signo Regio munito consignata, non contemn