장음표시 사용
321쪽
Christianorum praesidio firmauit in qua ascendens, mire delectatus fuit apersistimo, latissimoque camporu benectiliorum prospectu sese verius Murcienses extendente:multoq. magis gustato suauiis imo liquore mellis,cuius uberrima est in eo oppido copia, eaq. ob illius excellentiam,existimatio,vi Romanis etiam notum olim,
magnique habitum mel fuerit. Albescit enim illud usqueadeo atq.
in urceis frigore quasi concrescens sic cogitur, ut saccharum non
modo colore,& sapore mire re ferat; sed ut illud tanquam glarea dispergaturinec dubito fuisse olim oppidum ab ipsis Romanis Apiarium ab apibus mellis conditricibus vocatum, sed inuertente vulgo,nuncupatum Biarium. Regi igitur inde Valentiam reuertenti traditum fuit oppidum in itinere,Castallia dictu, munitissimum illud,satisque bellicosa gente defensium,atque iuuandisBiariensibus necessarium tametsi ipsum quidem , non iure belli,sed dono Areunosij generi,& hqredis Ab est ij, ius fuerat oppidu, venit in pol testatem Regis: quod quia propinquumMurciensibus atque in eo Regia necesse erat collocare prstasa; data suntAbugethio oppidub Chestium,& Villamartiana urbi propinqua, Castallia autem Regi cessit. Dernum cumprimum reliqui totius Regni sarraceni, qui debellati non fuerant,intellexere Regem, &Selabi & Biario ego potitum; illicosesuaque oppida,& arces,ό sucrone usque ad Mur cienses sita similibus pactionibus, illi tradiderut: atque in hunc moldum uniuersa valentini Regni expugnatio gloriosa sapientissimi Regis constantia,& armis,scelicissime confecta fuit;tribus eum iticii io Regno subactis Regionibus:Contestanorum, ut diximus.
'sua sucronem, usque ad Murcienses. Aedetanoruci- citi tra Sucronem,ad flumenvsque Idubedam. Ilir. . . POnum vero,ab ipso Iaube da usque addo. I Io ita lat Cataloniae limites.
322쪽
BERN ARDINI GOMES II Μ IEDIS, ARCHIDIACONI
s AGUNTINI, DE UI TA ET RE a Us
gestis I A C o BI primi Regis Aragonum,
i LIBER. XV. lisba a I. UlV O tempore, Valentino confecto bello, Rex sese in urbem ad ea,que pacis essent, uocarat,vi ilislius augescentis indies amplificationi operam daret . allatus est ei nuncius e Castella, Regem Ferdinandum III. post deuictim,suoque Regno adiun ctam maiorem B licet Prouincis partem, Hispali febri correptum obijsse.Quo nuncio tam grauiter, acerbeque affectus fuit, ut sese illico in interius conclaue abdiderit, ac a publi oti ultos dies abstinuerit,atque illius consoceri,tanquam fratris gerΑapani interitumaristitia dc lachrymis vehementer prosecutus tu xit. Hanc Iacobi singularemcharitatem proceres , praesertim, qui Ram eo e Murciensi Regno venerant,&Alfonsi excursiones in Vakntinos represserant, summopere mirati sunt; quod illius interitat/ntopere angerctur. qui in expeditione contra Valentinos, non modo nullum laboranti Regi auxilium miserit, sed illius etiam hostibus. submissis clam subsidijs. animos cotra ipsum ad diaerit: alvi inter alia maxime,Setabitanorum deditionem longo tempore impedierit. Quos ille sermones a domesticis relatos, his verbis refutauit. Non possum equidem non mirari tarditatem, ac stuporem vel strum; quod de ea quae mihi semper cum Ferdinando Rege inui Simo inter ssit, charitate di necessitudine,perinique,atq. aliter
quam res est,iudicetis: quodque eum, quem ego perpetuo, ut debeo,colui tanquam fratrem, cuiusque ope & armis omnia contra sarracenos bella confeci .auerso,at'ue alienato,dum vixit,a me ani
mo fuisse existimetis. Quae enim ille bella Bcticq Prouinciae sarracenis
323쪽
cenis intulit; ea quidem nobis tum victoriae, tuni etiam triumpho de Valentinis fuerunt.Nam dum Cordubense, atque Hispalense. duo potentissima Regna a Mauris idem vi cepit, adeoque Granatentes omnium bellicosissimos repressit, ut in suum illos quasi angulum compulerit I an non hostium prope infinitorum multitudinem , alioqui ad Valentinos conuolaturam, a nostris ipse ceruicibus depulit Nonne in sustinendis, atque auertendis illis , talem se erga nos praestitit ; quales & nos erga illum qui Baleares,dc Valentinos,nostro implicatos bello,ne mari terraque Baeticis auxilia fetarent continuimus nec dubium, quod depositis in communi perticulo odiis,sarracetii sese mutuo adiuuassent auxilio, iunctisque viribus,nostras penitus protrivissent,de labefactassent.Sed diurno plane factum est munere,ut uno simul tempore illeBeticam,nos vero Balearicam,&Valentinam expeditionem, non ad profligandammodo Mahometicam pe fidiam; sed ad veram quidem Christi
religionem inducendam susceperimus. Atque utinam eadem in Alfonso filio quae in illo mens esset; idem in persequendis sarracenis studium Sc contenti Omon enim dubito,ambos, communibus armis breui posse cunctos illos ab uniuersa Hispania pellere. Quos igitur Deus, tiate,moribus,animis,atque pia niente coniunxiti quorumque pari armorum impetu contra impios suos hostes acies di-TeSit; eos,ne quaeso,dispari, atq. auerso inter nos animo fuisse arbutremini quin potius me,& illius gloriae ac famae mulum,ac imitatorem;&illum, quibus dixi de caussis, mearum victoriarum, atque triumphorum participem, de quasi auctorem habete: neque qui quam tam ex animo,quam illius profecto morieri dolere me exi. stimate. Quae audientes proceres,non admirari modo; sed propter eius animi moderationem, quasi e coelo delapsam, obstupere coeperunt:qui oratione non minus subtili, quam eleganti/c urbana, pa tas a se victorias Ferdinasso reuera aemulo generosissime attribu rit. Ac instiper exequias,dc iusta ei cum magna pompa,cantura laudibus fieri curauerit. Quin etiam Legatos ad Alfonsum generum eius successorem consolandum miserit; seseque eidem nunquam non astiturum , atque in sarracenos semper adfuturum obtuli rit . Veruntamen Alfonsus, suscepto Regno,quamuis strenuus ac
324쪽
belli colus effet varius tamen, atque a suorum ingenuitate deflectens haec aliorsum, atque a Iacobo socero facta, dictaque sunt accipiens simulata beneuolentia, gratias se illi habere respondit, ac paratum esse referre. Sed paulo post, exquo Hispali Regia insignitus corona fuit, non amplius persequi bellum, quod socio Iacobo,V lentino bello expedito, facile confecisset, sed inducias cum Rege Granat ,reliquo sirracenorum Hispanis Rege , festinanter, nihilq. consulto Iacobo fecit. Qiam Sc ei uidem quoque soceri odio, Iolantem uxorem dimittere,atque praetextu sterilitatis , diuortium cum ea facere tentauit. Nec mora, Legatos nonnullos misit ad Regem
Numegiae , qui sibi Christinam eius filiam peterent ducendam
uxorem. Quo etiam tempore bellum ab eo contra Iacobum renouatum est,atque in his locis,quq in finibus Murciensis.& Valentini
Regni illa sunt,con gregato undique exercitu redintegratum, missis a Iacobo magna manu peditum,ac turmaequitum,ad Regni dutaxat fines tutandos,atque hostes non prouocandos ted arcendos.
Verum intercedentibus quibusdam utriusque Regni Antistitibus.& proceribus, in eam concordiae pactionem a Regibus est deuennium, ut damna,praedet,atque utrinque factae direptiones compensarentur; utque antiqui expugnationis termini ,&diuisiones denuo definirentur, ac iura super ijs ad unumquemque spectantia renouarentur. Qui, sancitis atque in finibus dispolitis utrobique prael, dijs ab aperto quidem bello cessatum est,non tamen a tecta simultate Caeretum veniens e NoruegiaChristina nuptura Regi sua fuit spe deturbata. Nam interim diuina ope factum est, ut lolans iam
grauida, Alfonsum a diuortio deduxerit. Unde anxius, ac dubii sAlfonses,quid de Christina ageret, ne turpiter eam cum ta illustri Nomegiensium procerum comitatu detulisse videretur, Philippii fratrem germanum Abbatem Pintiensem ac nuper electum A ntidstitem Hispalensem,non tamen sacris initiatum, Christin sposum obtulit Sed displicuit Christina suppositio eiusque comiti bus summopere 1 qui velutifurore correpti ,Christinam Regiam virginem
e tam longinquis atque ultimis prope terris deductam, ac decepta: seque una cum illa delusos, coquerentes,totam aulam clamoribus. lamentis, & eiulatu,barbaro tuo more exprelsis,compleuerui. Veis
325쪽
tum occurrerunt Antistites,&summi Castellς proceres,nomineq. Regis,Christinae promisere,Philippum esse magno quodam Primcipatu a Rege donandum,ac toti Galletiae Regno prasci edum,nec non Rege fine liberis decedente,illum Regnorum atque uniuersorum haeredem declarandum . Placuit Christina suisq. conditio, ae protinus sponsalibus factis Philippo Christina nupsit,suitque in regia tibijs facibusque nuptialibus matrimonium celebratum, atque Christinet comites laeti in Noruegiam reuersi. Quanquam procedente tempore,ignavia , dc tergiversatione Regis, neque Philippo demandata praefectura fuit, neque Christinae Regius honos habitus,neque necessaria suppeditata. Indeque discordiae ortae,atque factum ut Philippus a Rege ad Nauarrensem,ut dicemus,desciverit. Posthaec nunciatum est Iacobo, Tibaldum Regem Nauarrae Sacti j Regis ex sorore filium obiisse Pompelonq,quq estRegni caput,duobus paruis filijsTheobaldo& Enrico,cu eorum parente Margarita Regina ipsorum tutrice relictis. Vnde Iacobus de Tibaldi obitu certior,iunctis sibi nonnullis proceribus Aragonensibus, cum exiguo equitatu Tudelam venit, Margaritam visurus,ubi tu ea moesta. de magno dolore affectacu liberis agebat: cuius aduentu valde fuit recreata quoniam in ea sententia erat, ut Regnum sub tutela & p trocinio Iacobi poneret,qui a perpetuo,potentissimoque Nauarrae amulo Castella Rege illud defenderet.Qu9d Rex libentissime suscepit: ac conuenientjbus Alfonso Principe filio. Antistite Turi, senensi, ac compluribus tam Aragoniae, quam Nauarrae procerubus,cum nonullarum ciuitatum Legatis,loquuti interse Rex & Resina, in summa haec pacta fecerunt .Nempe ut Theobald Regni Eres Constantiam,aut Sanctiam Regis filia, ut primu esset nubistis, xore duceret . Rex vero Theobaldo ac Reginae omnem opem cotra Regem Castella Nauarrense Regnu assectantem ferret:ad eat promissa vere&ex animo praestanda, Rex de Regina , cunctique v-trinque Antistites dc proceres,ipseque Alfonsus Princeps,se iureiurando obstrinxerunt. Qua pacta ubi audiuit Alfonsus Castella
Rex , eaque in sui contumeliam facta existimans, continuo conscripto exercitu, cum magno belli apparatu ad fines Nauarrae veniens,progxedi ultra, ac Regnum tanquam ad se pertinens, no modo oca
326쪽
do occupare ; sed Margaritam &Theobaldum ab eo expellere te-tauit. Quod plane periecisset, nisi a Iacobo pari cum exercitu occurrente prohibitus fuisset. Nam iunctae copiae ex Oscens, Iaccensi & Caesaraugustana ciuitatibus,tele illico in Nauarram eius defendendae gratia immisere. Quare deterriti Castellani, pactis cum Rege inducijs,dimissoque exercitu abierunt. At vero Iacobus & ALionsus Princeps pacatis tum interse animis, Barcinonem profecti sint,vbi congregatis in Palatio proceribus & Baronibus Regia assistentibus Tarraconensi,& Barcinonensi Antistitibus, publice desolenniter Alfonsus donationes, siue assignationes a rege factas Petro & Iacobo filijs,tam Principatus Cataloniae, quam Regni Valen
tiae, ratas habuit,nullo iure excepto; ac Regi manus deosculans, a. mantissimeque fratres amplexans,in amorem degratiam eorum restitui visus est Insuper ratum habere voluit, quod de lierdentibus ab Aragonensi Regno separandis egerat;atque illico uniuertos Cataloniae proceres cum ciuitatibus a data fide priorum finium tuendorum penitus liberauit: seseque iureiurando ad illa seruanda addixi ex vetustissimo Regni more Rege videlicet,lia is manibus pollices Alfonsi funiculo vinciente. Quo sacro foedere fide suam obstrinxit Alfonsus ; scribendo adsuere,qui supra scripti sunt Antistites,Vgo etiam Comes Rhodensis, Rai mundus Falco Vicecomes Cardonensis,cum alijs nouem Cataloni e primatibus. Quibus peractis Rex, cum cognouisset Castellanos denuo animum intendere in Nauarri Regnum,nouasque ad illud occupandum copias Mexercitum parare,eo properauit,atque in oppido Motaculo Theobaldum Regem conuenit ubi renouatum titit amicitia foedus asuersus communes hostes, atque arces utrinque tanquam obsides:
traditae. A quo foedere Rex neminem voluit exceptum, praeter Carolum Andium Prouinciae Comitem, Francorum Regis fratrem: qui pollea Sicili Regnum adeptus capitales inimicitias cumPetro Principe gessit. Theobaldus vero Francorum Regem, de eius se
tres tantummodo excepi Quae foedera proceres Aragonenses & optimates Nauarrenses, pro virili se obseruaturos promiserunt. Cumque ambo Reges commoto admodum essent animo in Castellanos, eosque bello persequi cogitarent , inducia tamen cum iis
327쪽
factae sunt,atque ab armis, annis pluri mis Nauarra conquieuit . Imte rea sarraceni Valentini,qui sele Regi subiecerant pactis ac conditionibus, ut more suo vivere, atque in Mohemetana secta manere possent ; pro innata ipsis infidelitate, ut primum viderunt Regem extra Regnum alienis implicatum bellis,occulta parare arma coeperunt : iamque vocato clam Alaetaracho sarraceno magni apud eos nominis, qui paulo ante a Rege perpetuo exilio mulctatus,ad Granat enses abierat,iploq. ductore in Regem conspirarui. Hic Alazarachus patre Afro,in finibus Regni versus Murcienses natus, & cueis educatus icet colore fusco& vultu fero, tamen procero,ac prς- stanti corpore,&ad bellandum expedito erat quin mediocri etiam fortuna & opibus praditus,Castellanam perinde ut Arabicam linguam callebat, eruditusque in utraque, & eloquens erati ac perquam callidus habebatur,neque non valde fictus ac simulatus. Ni In expugnatione Regni,se antea Regi adiunxerat, familiaritate sermonis,esque suam Omnem operam dc fidelitatem promiserat, ait' sarracenorum consilia Sc deliberationes saepe retexerat:Rexque sua illi quoque communicauerat: ac etiamut Christo nome daret suaserat,multa pollicitus . Ad quet subridens dicebat, se facturum id quide modo sibi soror Carrocij domini Rebolledi erat enim foetmina omnium pulcherrima uxor daretnr. Qua ille consuetudine. atque familiaritate regia utens,magni aestimabatur a suis, consiliat nostra ac belligerandi artem & administrationem callens,magnos sibi spiritus sumpserat, maioraque indies in Christianos facinora moliebatur parumque adsuit,quin Rex nimis ei fidens , aliquando In eius manus inciderit.Nam dum Bairenam vallem olim Rex debellaret,ac summa ope niteretur castrum Reguardianu, quod valde munitu erat ac impedimento traseuntibus in intimam valle,expugnare, Alazarachus occurrit.atq. castru se ei daturu Promisit;modo i pse noctu de secunda vigilia,cum paucis veniret. nde Rex familiaritate fretusicum ad praestitutam horam venisset,vigintiquinque equitibus comitatus; totidemq. praemissis scutiferis versus caurum ubito Alagarachus ex insidi js, quas tribus in locis collocauerat, prosiliens,magno cum tympanorum sonitu, dc clangore tuba rum. clamoreque lolito,cum trecentis in Regem sarracenis erupit.
328쪽
qui dum sciniferos primo sibi occurrentes inuadunt; atque interiplos Regem diligentissime exquirunt, diuertendi locus datus est Regi quoad iese tuto in castra recepit. Verum postero die aduentu e-rxercitus destitutum ab Alazaracho castrum Rex cepit. A quo temtpore ille profugus ad Murcienses abi jt,publicati . eius bonis, atq
matella tis damnatus, perpetuo fuit etia exilio mulctatus. Itaq.absente Rege,ari. in Nauarrena negotia intento, Alagarachus eoru , quicospirauerat,dux eflectus,oppida dc Castella quaedam in valle Gallinerana, non longe a Bairena sita, in quibus Rex prisdia habebat, non tam v liquam dolo cepit. Quaecum ad Regem perlatastini,qui
Calataiubij tum agebat,protinus cum uniuerso comitatu, ac nouo
etiam exercitu conscribi iusso, Burrianam profectus est, ubi intellexit Alazarachum,meridie, scalis admotis,in arcem Penaguilae munitissit nam constendere tentasse, sed a praesidiariis repulsum fuisse. Quo nuncio Rex citius Valentiam peruenit. ubi explorata conspia ratione inuentu est, ultra Sucronem omnia fere oppida, duce Alaia zaracho, conspirasse; citra vero, Occulte idipsum tentasse. Qua de caussa de expellendis e Regno farracenis omnibus cogitauit: prius tamen suis inconsilium adhibitis; atque conuocato in Urbem conoeilio cui interfuere Arnaldus Peralia urbis Antistes,Petrus Fernandus Assagia, Petrus Cornelius,Guillermus Moncada, Artatus Lu Octodericus Liciana,&Simon Vrrea,illius Simonis filius, qui Balearicae,& Valentinae oppugnationi praefuit,ac inclytae, clari sisimael Hreanorum famillae,sanguine,fama,& factis propagator fuit, ait Arandensi Principatu apud Aragonenses, quo & posteri eius po- initur a Rege,ut fama est,donatus. Ij ergo primi procerum,ari. assidui bello paceque Regis comites, cum alijs litteratis, persanctis q.
viris Ecclesiasticis,atq. ciuitatis optimatibus, in te plum maximum conuenerunt. Vbi sacro in primis facto, ac Deo se totos commen dantes Regem sic verba facientem audierunt: Viri prudentissimi vos omnes.testes, atque locios habemus nostrorum grauissimorulaborum,quos in oppugnanda hac urbe & Regno , toto bello pertuli mus; Sr adhuc perpetimur non tam ut arces,oppidaque,& hominum corpora nobis subiiceremus,quam ut pretiosas illorum animas Christo,e iusque religioni sancta lucrifaceremus. Quod tam- etsi in
329쪽
etsi in urbe cum eius suburbanis, utcumque prasitimus; dum retentos ibi farracenos, aut Christo nomen dare, aut inde excedere coegimus: in aliis tamen Regni locis efficere non potuimus: sed ut libentius in deditionem veniret, in sua ipsos sem relinquere necessum fuit: ne si ad abiurandam illam ante deditionem compelleremus, prouocati siubrnde ad pugnandum pro aris focisque,' vel expugnationem nobis retard erus vel dubiam quidem mam que cruentam redderent. Nam quamuis certum estit, nos in hisce praelijs, vitam nostram Ueo,atque aeternitati consecraturos;illorumtamen animas, quas sorte liberare potuissemus, simul cum corporibus perdidi ste,nefas duximus: ut aliquid interim fuerit cum illis necessario dissimulandum. At vero confecto iam hello, pacatis omnibus , quod in suis oppidis, vicis , domibus vatque praedijs.
sua etiam in secta relicti; maiore denique libertate, atque tolerabiliore, quam antea, iugo,terram colentes, tam aperte defecerint: quodque conspirarint.& adue'rsum nos arma sumpserint', id innatam profecto perfidiam, atque natura instam eorum animis infidelitatem arguit: ac neque Deo, heque nobis eos futuros unquam
fideles praenunciat quin immδ nifeste indicat, numinis, ac.voluntatis diuinae esse, ut eiusmodi i delitatis 2iganta radicitus eueli
tur, atque in fasciculos colligata, aut emittatur foras, aut edocem' te nos Christo, comburatur; quo purius,atque facundius natium rum Christianorum , quasi triticum, ex Hlo in coelum crescat. Proinde ut tot,tantisque, quae attigi mus, malis occurramus, utque tot, tantaque prouenientia inde bona amplexemur ; visum est
hobis, munita in primis vitaque Setabitana arce , de Algegiran Sucronis transitu impedito cum aliis precipuis Regni castellis, pri sertim urbi propinquis , Sagunti, Almenaret, Chluat, atque Ene saei ad defensionem prieparatis 3 necnon urbi suis quoque praesudiis relictis, colloeatisque: perfidam eiusmodi Sarracenom gentem e Regno expellere; eamque a consuetudine, atque frequenti congressu nostrorum penitus secernere amque illorum loco Christianos undique euocatos, ad ipsum incolendum,&inhabitan dum deducere: cum tale quidem sit illud , eiusque fertilissimi,
atque amoenissimi agri tanta ubique terrarum fama peruulgata,Vt
330쪽
nemo sit, qui nod perlibenter suum natale solum cum Valenti
commuttet. Quae cum dixisset Rex , magna conlecuta est procerum,& Baronum, quibus sarracenorum oppidula dono Regis ob tigerant,vocilitatio,atque ab Regia septentia discessio; propterea- quod sibi persualerant colonos Christianos, minus fore culturae gri,atque sibi utiles,quam sarraceno meque se in illosat in hos Imiperi oes dominatione abuti posse. Verumenim Rex,cum Antistites, totumq. Ecclesiasticum ordinem.&Valentinos ciues in eadem sententia elle videret consilium minime mutadum duxit. Maxime vero accepto per id tepus diplomate Clementis IIII .ponti.quo ipse Regem vehementer adhortabatur ad sarracenos e Regno exterminandos; atq. iustissimis, sanctissimisi de caussis Mahometanos impios a Christianorum consuetudine oc societate omnino arceniados elle suadebat Sicuti in eisde Surita I ndicibus,de verbo ad verbum relatum illud videre est. Itaq. Rex quamprimum munitis arci bus,atq. exercitu oppidatim distributo,generalie dicto iussit, omnes tam foeminas,quam mares sarracenos,capitali pcena,intra mensem,cum omni re tua aut quantum vellent, Regno excedere. Quo edicto vix est credibile quanta fuerit biq. consecuta rerum perturbatio Nam videbatur nonnullis,sarracenorum depulsione, Regnuad maximam solitudi in redigedum: qudd intermissa cultura a. ς necesse esset Omnia squaltere,ac terraiyluescere, indeq. taquam depopulat ob deleri oportere.Contra alij conuolaturos est e potius ex uniuerta Hilpania in id Regnum homines, dicebat,praecipue quidemex motanis Alperrirrus i. Aragoni Sc Cataloniae locis;cu ii pro una tantum domi segete,seu melle relicia, tot, atq. tam varias In Regno essent omnis generis fruges percepturi: c neq. ampliuscud riore terra illa,qu2 vomeres ta rastros excutit, pugnaturi; led i
Dotius acturi,qua omnim fertilis,de benigna est,neq. vllum agricolare uti nium prasterq. id addebant, neq. culturii arte sarracenos Christianis praestare Nertum esse;cum ab ipsa expugnatio ne urbis,pulsas iride sarracenis illius ager Christianis datus excolendus,caeteris totius Regni,quos farracem colunt, non modo uberior ac fructuosiot; led diligentius consitus speciosior euaserit. Verum de edicto Regis: iactus csxtior Petrus Portugalensis, qui multis,