장음표시 사용
41쪽
ὶ isq. deuinctum; ut dubium non sit, quin statimipetessis tuis cita
temperet alioqui communis est procerum sententia, ut non mo do atrocissimum eius oppidis bellum inferatur: verum ut a Petro Ahonesio Aragonensi optimate , qui praesens, ac collega nosterest, ad singulare certamen prouocetur , ut perfidiae. ac rebellionis redarguatur. Sed quoniam multo maiora mala , adeoque manifestam regni eversionem, cum detrimento Iacobi, ex bello sequi posse putamus: tuam erit pater beatissime, pro ea, quae tibi a Christo iniuncta est pacis in Christianum gregem inductio, restitutione Iacobi, tot imminentia incommoda & detrimenta a nostra Republica auertere , ut pro tuis maximis collatis in gentem nostram bene ijs; Sc perpetuam beatitudini tuae felicitatem pre cemur; de sacrosanctae huic Sedi fidelissimam regnorum obedientiam , nunquam defuturam, exhibeamus. Peracta oratione, legatos benigne consolatus estPontifex ; vehementer, si condoluisse afferens, audito pertristi nuntio de miserando Regis interitu, viri utique strenui, ac fortissimi ; ut qui ab hostibus circunuentus , a suis vero derelictus, mori potius, quam turpi fugae sedare decreaverit: nonnihil tamen culpae illius contumactae,atq.secessioni aMaria coniuge persancta, attribuens. Sed honorem mortuo ; quem vivo forte negasset, se omnino facturum, atqueJacobiriincipis restituendi , tum mam curam gesturum promisit. Quin de regni proceres commendauit . pracstiuun Iacobo obedientiam: bounoque illos animo esse iussit. Nonenim se: illis, re dc opibus defuturum, quoad Iacobus in paciscam regni paterni possessionem veniat. Tandem commendato regnorum obsequio erga Roma nam sedem, atque legatorum patientia de labore itineris multum collaudatis ; 4psos paululum Rinnae Κ quoad mandata acciperenti iussit consistere. Interea Petrus Beneuentanus Diaconus Cardiunalis a Pontifice antea misitis; in Aquitaniam venerat; ad tot illius Prouinciae turbines ac tepestates pacis sedadas, quae nuper exortae fuerant ex calamitoso, de exitiali bellix quod Albigensis haereseos sectatoribus, horumque fautoribus, illatum fuit a Symone Monfortio Pontificii exercitus duce ; vel potius ad ea, quae in Concirilio Lateranensi, de quosi ra diximus .contra dictam haeresim d libe
42쪽
liberata sint egationis munere exequenda Qua de caussa Cardunalis ,Concilium Mompellerij prouinciale indixit conuenientibus Narbonensi, Auxitano, Eorunensi , Arelatensi, dc Aquem
si, Archiepiscopis viginti octo Episcopis, alijsque quamplurimis
Abbatibus . de Praelatis Ecclesiarum totius Prouinciae. In quo inter alia decreuit Synodus , ut ciuitas Tololana , uniuersusque eius comitatus , dc iura, quae paulo antea , damnato illius comite in Lateranensi Concilio , tanquam fautore haereseos Albigensis, Ecclestiae adiudicata fuerant , atque strenua Symonis Montoriij exerciώtus Ecclesiastici prefecti opera, in illi Iotestatem redacta; eide Monfortio, pro tantis erga Romanam sedem promeritis, beneficiario iure donarentur, ril modo summi Pontificis, atque Sedis Apostolicae id decreto confirmaretur: cuius stabiliendi gratia, Archiepiscopus Ebrunensis Romam a Synodo missus est. Unde Pontifex auuito decreto Concilii Prouincialis, atque donatione comitatus Tolosani, tam iustis caussis Monfortio facta, eandem confirmauit, Sc ratam habuit; modo mandato Synodi Iacobus Princeps, Petri Regis Aragonum filius, qui a Monfortio in custodia tenebatur, proceribus ac exercitui Aragonensium de Catala norum libere restitueretur. Promittente Ebrunesi Archiepisse
po, illico Pontifex legatis procerum venire iussis, literas δedit. eosque cum Archiepiscopo dimisit. Quibus Mompellerium re
vel sis , pacto dc confirmatione renunciatis, Monsortius obtemperare te velle dixit, ac protinus una cum Legato Cardinale Ca cassonem profecti sunt, ubi biennio retentus fuerat Iacobus ἱindeque ab eisdem honorifice deductus Narbonem : quo iam multi proceres cum uniuersis legatis ciuitatum & oppidorum Cataloniae conuenerant: a quibus legarus, fide publica accepta, de fideli custodia . dc tutela pnestanda , Iacobum eis tradidit , annum iam sextum habentem. Venit etiam una cum Iacobo eius patruelis Rat mundus Berengarius filius Alsonsi , relictus haeres comitatus prouincialis; cuius haereditatis gratia Berengaris nomen habuit : cumque sex fere annos ambo nati essent, simul educati sunt Itaque Iacobo una cum legato Cataloniam i ngresso, per Oepidax urbes laetit me, atq. cum magna acclamatione &applausu deuectus
43쪽
uectus est. Vbi multa, quae pacificum Iacobi ingressum impedire poterant, consilio&auctoritate Legati expedita sunt, dc pr denter composita. Iamque Barcinonem venientibus , nobilissima dc potentissima ciuitas, splendore dc magnificentia, quibus solet Reges, Iacobum excepit. Quo etiam ab extremis Aragoniae finibus promiscua multitudo hominum venerat, Principis vise di gratia. Vbi consilium fuit Legato de proceribus, ut pro communi re , ac commoditate Aragonensium Sc Catalanorum, conuentus publici a Iacobo indicerenturm Ilerdae, urbe antiqua, dcillustri Cataloniae, quam Sycoris aurifer alluit fluuius, atque feracitate propinqui Urgellitani agri , frumento abundantissima. Quam ingrediens Iacobus, ab en a multitudine magnifice exceptus fuit: atque in primis, sigillis, bullisque ad contignada diplomata Sc tabellas mutatis, ut moris est regnare incipientibus, conuentus initi sunt , praesentibus Legato, de Asparago Barcino, Archiepiscopo Tarraconesi, Regis etiam cognato, cum alijs utrius que Regni Antistitibus; quin dc proceribus, dc regulis, ac oppidorum procuratoribus i exceptis Sanctio Sc Ferdinando, qui in dis sensionibus procerum, atque inde ortis discordijs, omnem spem
collocabant, ad ea, quae de successione inter se moliebantur ex eis quenda. Sed Legato modis omnibus procurante in conuentia Dus id notissimum obseruatum fuit , ut elata voce, necnon sublatis in altum dextris , omnes iusiurandum , fidemque publicam, Iacobo, quem ipse Aspargus Archiepiscopus ulnis sustentabat, tanquam vero Principi, ac domino darent, neq. ab eo discessi nem facturos se unquam promitterent. Quod iusiurandum nunquam antea dari solitum, lege sancitum fuit, ut Regibus in possessionem Regnorum venientibus, ab omnibus praestaretur. Deinde perspecta tenera, nec ad regendum apta aetate Iacobi, dc ad eius maxime tutandam Sc conseruandam vitam, curarunt, Vt Guillermo Monredonio Promagistro equitum Templarioru utriusq. Regni, quem paulo ante ostendimus legationem Pontifici renum cialle, Iacobus custodiendus daretur: viro utique optimo ac prudentissimo, usuque, Sc exercitatione maximarum rerum pradi to: a quo dc generosis imbui moribus Iacobus,dc armis potissi
44쪽
mum belli q. rebus instrui posset; quod omnia tuc essent posita in tutela Sc praesidio bellicae virtutis. Neq. Sanctio, dc Ferdinando id
munus ad se spectare contendentibus, a Legato, maiorique parte procerum permissum est: quinimmo eo magis Regis excubiae, eiusque custodiae capitis, eidem Monredonio , data fide, commissae fuerunt: atque in arce Montionis amplissima, munitissimaque, Iacobus Regio praesidio custodiendus positus; una cum eius
patruele Raimundo, annum etiam nonum agente. Demum cu
stodia durante , Sanctius Regni Vicarius constitutus est. Interea Romae Maria Regina tot antea conflictata malis , atque a Rege viro, &a fratribus in eius rem, honorem, dc famam impie conspirantibus, inique diuexata I diuina tamen ope, atque innocetiae praesidio defensia, cum esset aetate prouecta, mortua est, Honorio
Pontifice . cui valde commendauit Iacobum Principem filium, rem Mompelleri, Principatus haeredem instituit, eique, inte-ato mortuo, Mathildam, dc Petronam filias, ex comite Conuenarum antea susceptas, nulla de spurijs fratribus metione facta, testamento substituit ; dc quia vivens, ob insignem eius pietatem, religionem, vitaeque integritatem, magno, regioq. semper in honore fuit apud Pontifices , mortuae ab eisdem honores quoque regi j facti sunt; iustaque funeris , cum sacro novendiali honorificetissime persoluta, eiusque corpus in Vaticano, maximo Diui Petri templo, prope sepulchrum beata Petronillae regia testante historia conditum fuit. Deinde Pontifex annuens votis Mariae, Iacobum eius filium Rege, Aragonia Regnum, atque Cataloniae.& Mompelleri j Principatus, ac quaecunque Regi bona in posteruaccrescerent, sub beati Petri , suique praesidii tutela sulcepit. Ac insuper Bernardo Cardinali, Apostolicae Se)is in Aquitania Legato , per literas mand auit, ut Iacobum Apostolicae Sed is cliente. ipsiusq. Regna de bona omnia defenderet. Ex quo ille Cosilio Regis, aetate pueri', primarios administros praefecit, Aspargum Tarraconensem Antistitem, Symonem Corneliu, Guigermum Cerueram ,& Petrum Ahonesium primates tum Aragonenses, tum Catalanos . Caeterum, Iacobo Principe Montionis in arce retento, magna indies sequebatur, non regnorum modo, sed populo
45쪽
rum, vulgariumque hominum in partes diuisio Quin &aerarii co-ι sumptio tanta erat, vine Iacobo quidem illud a do sufficeret: quod Petrus olim suis profusissimis sumptibus , atque largitionubus, regium prope patrimonium,ac aerarium consumos erat: infa-
omnes, atque Venalia omnia habere coeperant. Co animaduerso Catalani optimates facile populis persuaserim ut Bouaticum butum a Regibus initio Regni exigi solitum, penderetur, sic dictum, quod pro boum iugis, singulisque pecudum & arment rum capitibus soluebatur: quale fuit ter Petro Regi pensitatum: primo in sumptus bellicos aduersus Mauros Carpetaniae I atque
uerum in expeditionem sacram contra eosdem , ad Tolosae convalles, V bedela praelio : Tertio in auxilium dotale, quo idem Rex
tres lorores in matrimonium collocavit: quorum tamen nullum Iuli cum praefenti necessitate , atque exigendi caussa comparamdum; utpote quod Regi quasi redimendo, impendendum es leto Nam & ipse Sanctius praefectus, atque Regni Vicarius, cuius animus totus erat in accumulanda re ,& perdendo Iacobo; quamc que Regni iaci ram, suam ad illud occupandum occasionem pu-ι tabat. Sed quanquam Sanctius,& diuturna custodia Iacobi, Scruagitionibus, multos ex proceribus in suam partem pertraxerat ἱeiusq. fratris filius Ferdinandus, similia per se quoque moliretur viqueadeo, ut in eos maior iam procerum pars , seu factio contenti Ole ferretur: non defuere tamen, qui Iacobi partes constantiis e tuerentur; atque Bouatici in alimentum Regis exacti sitialidio freti, arma pro eo sumerent : In primis Petrus Cornelius, et , allelius Antillonius Aragonenses, satis spectat fidei iuuenes, atque nobilitat bello virtutis. Quos Simemus Cornelius prouecta etatis homo, atque inter optimates costio et opibus mire pretans, cum videret tam bono erga Regem animo affectos esse; diligenter admonuit, ut in propolito susceptoque consilio praeficieiaci lacobu Regno permaneret: verumq. ac legitimu Regni succes Ore ip-um recipere s ut Regnu ab impendenti tyrannide tua deratrali-
46쪽
ita liberarent. Nam ex factis, vitaeque usu Sanctij , atque Ferdi nandi, facile poterant colligere, alterutro ex ipsis Regnum occupante , euaturam inde subito tyrannidem intolerabilem . Vnde neceste omnino esse Iacobume custodia educere, antequam altera ex factionibus illum ad perde dum praeriperet: quod tacite iam iamque a Sanctiana procurari sentiebatur; ideoque Rege in liberatatem asserto , atque oblato populis, factiones, quali nebulas occurrente Sole, facile dissipari posse. Idque haud dubium fore coclusit, recenti exemplo Raimundi patruelis Iacobi, e custodia erepti, atque in prouinciam, ubi perturbata erant omnia, feliciter ingressi. Quippe per id temporis commota prouincia , quidam e Proceribus inde ad Rai mundum cum Iacobo in arce detentum scripserati perdita esse omnia, alq. funditus pessundari eius Rem rub. nisi aduentum maturaret. Proinde acceptis literis, illico sese ecustodia eriperet, atque eodem nuntio duce , Tarraconem peteret; esse namque Salonio in portu parata ei nauem actuariam, quae propere ipsum in prouinciam deduceret. Quo nuntio laetatus Ralmundus , quem male etiam habebat custodia, Iacobo literas osted ii, deque itione sua consiliu peti jt. Cui Iacobus, qui simili qumdabeundi desiderio flagrabat, aptum animare coepit, proque illi ux
meliori statu rerum, ac Reipuo. incolumitate, nihil non tentan-- dum esse consuluit. Nam Sc consuetudinem, inquit, quae mihi tecum iucundissima intercedit; cuius de priuatione angor vehementissime , publico prouinciae tuae bono posthabendam puto. Itaque ante duos mentes, quam Iacobus educeretur, Rai mundus sub noctis crepustulum, mutatis vestibus, Vna cum Petro Angeiario eius alumno, praeeunte nuntio, Ilerdam praetereuntes, in pomtum deuenere , voi conscendentes navim, secundo vento,Malsilia apulerunt: cuius praesentia Principis protinus pacata fuere omnia, in possessionem Comitatus magno omniti consensu venit ipse Quae Rai mundi fuga, ut primum Sanctio innotuit, illico eius animum vehementer percussit, quod crederet Iacobum similiter e custodia erupturum: ideoque paruo comparato exercitu, hunc in
insidijs prope Montionem collocauit. Itaque Simenius Corne lius cum ipsis Petro, bc Vallessio, atque meliore, M siniore parte
47쪽
procerum Fernandinae factionis, quae odio Sanctimae H lentiae.
paulatim in partes Regias abire coeperat, Monredonium Templariorum Promagistroequitum conuenerunt Montioni; eique tot in dies pullulantia Reipub mala, atque excrescentem Sanctianae factionis potentiam ad perdendum Regem intentam , renunti runt , neque euitari tot posse pericula, nisi oblatae populis praesentia . atque amabili vultu Regis . Proinde Regem e custodia
educereti paratam enim, se, magnam militum manum habere
ad ipsum non solum excipiendum, dc defendendum, sed vel per
medios hostes inuehendum , ac in Oscensem, & Caesaraugustaciam urbes incolumem deducendum, ubi populit periosa pro
curatione Sanctii offensi, ac rursum praesentia Regis confirmati. cum eo facile consentirent. Haec ubi a Monredonioaudita, Regi relata fuerunt, animose respondit Rex , se promptum esse ad ea omnia, quae a proceribus deliberarentur perficienda: Itaque eductus e custodia&arcea bi triginta menses continuos exegerat; cum bonam puerilis aetatis suae partem in labore, inopiaque, ac patientia de animi & corporis maxime exercuisset. Seci pota quam Sanctio renunciatum est, opera & industria procerum, at que Femandinae factionis . quae interim. ad Regem defecerat, eius exitum e custodia fuisse procuratum ν non amplius obscura,sed aperta in Regem simultate:& odio fuit , atque multis c ram astantibus, de Rege, deque ipsum sequentibus proceribus loquens, in haec magnifica de se verbi prorrupit . Audio Regem , me inuito, atque inconsulto,contrariast lactione iuuante, e custodia educi, iamque Cinga fluuio traiecto , Aragoniam intrare velle , do fidem futurum , vi suacunque ierit, per comstratum panno murice tincto iter , ipsum cum suis assedis abiturum: significans icilicet , a se illos enecandos, eorumque languine viam, qua irent perfundendam . Quae verba, ut primum egredienti Regi Montione, de fluuium trananti relata fuere: ac etiam
quod sanctius paruo inde spatio, in oppido Selga, magna militum manu munitus, pugnaturus expectaret: subito quali furore percitus , cum annum dumtaxat nonum haberet , sed proceri re quam ferret aetas corpore esset, ab equo desiliens, militare si
48쪽
sulum ab uno ex equitibus accepit; tantaque animi magnitudine sese ad pugnam composuit, ut protinus ad hostes perge usseriti VerumSanctius , seu conscientia, seu regia reuerentia motus,aproposito , et insidiarum loco diuertit, Regemque inoffensum pertransire sivit. Qui oppidum Bemegalium praeteriens , Oscam peruenit: atque magna cum laetitia ab uniuerso populo est exceptus . Vbi cum paululum constitisset, Caesaraugustam contem dii ; quo iam Balati Ecclesiarum, Regnique proceres,et oppidorum Legati, qui erant regiarum partium , secreto conuenerant; atque ut ea urbs est, et natura, et litu , et disciorum descriptione in primis nobilis , ae concursu etiam totius Regni frequentissima et potentissima, nouum Regis aduentum honorificentissime celebrauit; atque pro aetate Regis, ludos ei, et spectacula festiua et magnifica dedit . Deinde Rex magnis se Regni negotijs, quae potissimum ad tranquillum Reipub. statum facerent, immiscere voluit: atque ut fuerat institutione Monred nij, trunc ad palaestram, nunc ad litteras . nunc ad negotia ess-ctus: sic dum in his versaretur , virili quadam sedulitate animum ad pertractanda illa intendebat. Vnde procerum disco dias , quae tunc multae erant, disquirens , Praelatorum consilio& ope adiutus, non paucas sedavit: atque ab eo tempore rem ipse, non modo publicam gerere, verum militarem etiam administrare coepit. I taque Tarraconem profectus, Catalanorum conuentibus breui peractis . Ilerdam progressias est : ubi Catalan rum simul et Aragonensum conuentus indicti fuerant; ad quos Sanctius et Ferdinandus cum magna utriusque procerum factio
nis turba conuenere: alter procurationis suae; uterque vero, ruris
quoque sui ad Regnum, compensationem reposcentes. Sed Sanctii postulatis sic fuit satisfactum; nempe, ut eiurata ab eo denuo uniuersa Regnorum procuratione, honorario fidelitatis iure, aliquot ei oppida non longe a Caesaraugustano agro sita attribuerentur;ea lege ut is de iure tuo,si quod in petendo regno haberet,decederet.Qua compensatione contentus ille fuit:tametsi oppida ea omnia vix octingetorum aureorum tributum quotannis domino penderent:vt hinc mirari liceat,vq. animo perpendere,illorum te
49쪽
porum, non solum felicemrei nummariae inopiam; sed procerum quidem,cum tam paruis. sibus, bello paceq. sustentatam magni hcen iam .Quam profecti, si cum ea, quam proceres nostri temuporis praserunt, conferamus i nondubium est si cum virtute de naturarem c5paremim quinhancirili posthabeamus Nam ut ma lora nunc igia quae luxusti ambitio, quam quae senta paucis natura petit ladcfuffecisse quidem quari superfuisse, tu honestius optimo cai q. emper visum est tum frugi naturae uoq. magis cia sentiaciunt terea Ferilina ad neteligiosam vitam profestum. Abbarem nobilissimi co biiMontis Aragonum nominauit,a que ut luculentius in eo viveret, loca vicina plera'. A bbatiae appli causi ci bus amplissimi sacerdotii collegiti honorificu&locupletissimumconstituit Sed ipsaregnandi ambitio semel imbuta, vix ulla compensatione expleri potuit: Postreinb in eis de conuentibus effectum est , ut moneta de communi sente ntia cuderetur. Utque Iacceratius numus a sectroyrimit percussus, a Rege confirmaretur, iure iurado seipse astringeret ad illum toto Regno Aragonum, eodeni pondere dc signo semper& probandii,& stimanau.Quae moneta re argento coctata,omnium quide infimassed que in cotinuo Sc cotidiano usu post ad nos usq. dimanauit, aperte demostrat, quanta fuerit illius temporis, tum auri; tum argenti inopia aquandoquidem, tametsi auream& argentea monetam tunc in viii uisse comperimus ; nulla tamen de eius percuisione, sicuti de Iaccetana, mentio fit in historia Regis . Demum conuentibus dimis sis, Rex veniens Barcinonem,ut perinsignis pietatis suae, quam Omni vita coluit, primordia Deo offerret, sacrum ibi ordinem fratrubeataeMarte Mercedis nucupatum,institui curauit. Cuius instituti ea ratio est,captiuos homines Christianos ab itastibus infidelibus redimere, non solum eos, qui mari a Piratis; sed qui terra etia a Sarracenis Valetini Regni, frequctibus in Aragonia de Catalonia excursionibus capiebaturine tormetis,seu diuturna seruitute oppressi Christiana religione et fide abnegaret. Ideoq. non solu Barcinone, praecipua ac principali societatis sede costituta;sed in utroq. regno, iussu Regis,coenobia plura,tu ex dificata, tu praedijs, ampli s si misq. censibus sic dilata suere ueri sumptis inde, quae ad sustentam
50쪽
dos fratres sat essent,reliqua pecunia captiuos redimerenti viq. ex
ipsismet religiosis electi quidam .singulis annis, fide publica a Sarracenis accepta, ad illos naalga ni I ut pauperi Qre suamnq. so te captos prius redimerent: atq; ut sanaeus id,& religiosius conficerent, praeter tria solennia vota illa, continentiae, paupertatis, de obedientiae, ab alijs religionibus fieri solita, quartumsponsionis, ut sic dicam,susciperent: Nempe, ut si incaptiuorum redemetione pecunia alicuideficeret, cuius desperatio, seu abriegatio fidei timeretur, is redimeretur primus 3 ac Redemptor apud Bubaros manens, praes esset, donec pecunia ad se redimen ciun extortaretur. Cui etiam sacrae sodalitati nomen dantibus . more aliarum,& cuculla pro sacco daretur, M vestimenta alba pro indumento sui Sc religiosam vitam agerent, bc in eo tredemptionis mercimo, nio,puritatem, atq. ab omni prorsus ambitione Scauaritia mundam conscientiam praeferrent. Qua caussa, Mercedis vocata illa fuit ; quae vox Hispanis, non primium, non pretium, aut fructum laboris, sed latine reddita, idem quod donum ,siue gratiam significat: quoniam ut postremum malorum est seruitus, maxime vero, quae in carcere , aut vinculis fertur ita neq. maior seruo beneficium siue donum impedi posse videatur , quam ipsum e vinculis exceptum a seruitute in libertatem vendicare. Qualem fere seruitutem tenera adhuc aetate expertus Rex fuerat, mensibus amplius quadraginta, tua Symone Monsortio, magno cum vitae periculo, Carcasione; tum a magistro Templarioru utSancti ,δc alioru insidias euaderet, in arce M6tionis retentus seq. propterea,vitanto emalo eriperet,beatissimae Virgini Dei genitrici, cui semper isse deuouit, valde comendans, hanc ipsam sodalitatem redimendis c ptiuis,ut primum Mustodia exiret, erigenda vovit. Quo etiam tepore, duae similiter nobilissim , sanctii sim q. sodalitates Dominicana, dc Franciscana, ab earum Patriarchis, siue institutoribus. Dominico Hispano, de Francisco Italo, viris undecunque sanctis simis, ac veris aiscipulorum Christi imitatoribus, institutae fuerunt , de a summis Pontificibus acceptae dc approbatae. Idque ea atate, qua Christianus populus , non tam spinosiis haeresibus, quam densisaimis superstitionum , atque superbiae , de maritia sentia