Tractatus de Incarnatione Dominica. Authore fr. Petro de Comitibus Romano ..

131쪽

De satisfactione Chri l. I 19 Ostinet auctoritatem; eo quia per incar nationem alius diuinς persons , diuideretur. Ergo non potest hoc rependi in prs inium a iustissimo Iudice. Deinde vel terque homo Deus, essent ad inuicem subordinati, ita ut unus alteri subderetur

in operando, vel essent omnino independentes , R disparati Primum repugnato ignitati diu in s pq rsonae, quq sicut ad intra nulli subijcitur, quamuis una proce dat ab alia, ita & multo magis hoc exigit ad extra, cum dignitatem astitatis

amittere non possit, ratione cuius omnes

diuinς person sivit squales. Secundum non soluit, sed auget dissicultatem; siquidem etiam opera secundi Christi, essent infiniti valoris, quibus clim non posset

rependi in prςmium incarnatio aluinqPersons, posito quod omnes essent incarnat , remanerent imprsmiabilia, nisi admittatur processus infinitus in inearnatio-nς diuinarum personarum, vel multipliacando ilIas, vel destruendo, & iterum Tenouando uniones, quq sunt maiora absurda. An autem pollini diuinς person , vel simul, vel successiue incarnari adsolute loquendo, examinabitur infra. Ad q. Nego minore. Ad cuius probationem dico, quod etiam humanitas in Christo, ratione unionis cum diuina Persona , accipit dignitatem infinitam

secundum quid , unde illi resultat filia tio naturalis Dei . Ergo merita Christica parte principii , non limitantur ,

F 3 quoad

132쪽

De satisfactione Christi. II rdigna infinita paena , cum effectus infinitus , etiam in moralibus, non possit cor

respondere caliis finitae. S. Privat Deum infinito bono,nempe ratione ultimi sinis, quod non faceret, si non esset infinite mala. 6. Pro nullo bono eligi potest , sleue neque pro ullo malo vitando . Ergo superat omne malum,etiam infinitum,& ideo non potest eligi ad vitandum infer num. 7 Est ma Ium finitis incompensa bile, & ideo a solo Christo potuit compensari. Ergo superae omne finitum, adeoque est simpliciter infinita . Conclusio. Nullum peccatum est simplieiter infinitum, silue in ratione malitia, siue in ratione sense , quamuis habeat infinitatem secundum quid. Ita Scotus , cuira suis,

quibus accedunt Suar. Vari Lugo, Be canus, Esparsa, Pasqualigus.& alii . Probatur quoad ratione maIitis. Primo quia nullum ens positiuum,de facto existens extra Deum, est simpliciter infinitum. Sed omne peccatum , quoad totam eius malitiam,est adaequale positi usi, ut probauimus in I. de generi di sp. 3. ar. q. Ergo nullum peccatum de facto existens, quoad totam eius malitiam,est simpliciter infinitum . Sed neque est possibile, quia infinita malitia esset infinitum malum, adeoque infinite odibile, excludens omnem amabilitatem. Ergo nota

posset poni , nisi ab habente vires infinitas a Deo permitti non posset, eo qui λnullam haberet in se honitptem , ratione

133쪽

I32. Didp. m Ar. Imeuius Deus moueri posset, ad concurrendum ad illud cum peccatore, adeoque ex parte utriusque esset impossibile. Probatur quoad rationem offensae. Primo quia si haec esset infinita, omnia peccata offenderent Deum eodem modo; &sc omnia essent aequalia, ut opinatus est

Iovinianus, secutus errorem Stoicorum . Consequens reijcitur ut erroneum, ut videre est penes Augustinum ep. 29. ad Hyer. & ipsum Hyeronimum lib. 2. adu.Iou . Ergo non est simpliciter infinita ,Σ. Offensa , & iniuria sequitur rationem malitiae. Ergo non potest esse illa maior,

aut minor, aliter accessorium esset maius principali,& fructus arbore, seu radice ,

quod est impossibile, cum effectus, & pasetio non possint ege sua causa perfectiores,seu validiores. 3. Malum sicut habetur per oppositionem cum bono, quo priuat, ita est maius, vel minus, sicut est quan titas boni, quo priuat, & cui opponitur . Cum ergo nullum peccatum , sub qua cumque formali tate, priuet, siue opponam tur bono infinito, non est simpliciter imfinitum. Probatur assumptum,quia pecca tum non priuat Deo, sine quo fieri non posset, sed eius communicatione, & ami citia , quae sunt fiatis; neque opponitur Deo, quem non destruit, sed eius cultui , di honori,illum dehonorando, qui etiam sunt finiti. Ergo neque priuat,neque op ponitur bono infinito.

Probatur quoad ultimam partem, Om

134쪽

Da satisfactiona Christἰ. Ine peccatum offendit Deum infinitum, non tamen in fiasto modo. Ergo non potest esse offensa simpliciter infinita, seu simpliciter finita, sed occupat medium locum, inter finitum, & infinitum, qualem ntis videlicet cum sit formaliter finita . terminatur ad infinitum , unde acquiria infinitatem pure obiectivam, seu terminatiuam, quae dicitur secundum quid, e

quia non dicat infinitatem in essendo, 3e in ratione formali offensae, sed solum intendentia ad obiectum, quq si consideretur ut est positiva, nempe ut est conuersia ad creaturam, est finita, quia terminatur ad finiis m. Ergo superest quod dicatur infinita, per hoc quod sit negatiua,nempuvi est aversio, siue recessus a Deo infinito a

- Ad I. Nego maiorem . Primo quia etiam peccans venialiter distat infinito a Deo, non tamen eius offensa est infinita. Deinde quia dignitas ostensi auget onfensam, non ut est in se , sed ut est in offendentis cognitione, quae cum sit finita . non auget infinite offensam. Tertio quia hoc augmentum non seruat proportionem arithmeticam, sed geometricam, ut dietum est . Ergo sicut honor Deo praestitus per actus religionis, & charitatis, per talia augmenta no crescit in infinitu, ita neque offensa. Quod ide valet decognitione creata Dei, quae per simile argumentii calculatorium, quod cognitionis periectio crescat ex persectione ob

iecti

135쪽

i34 Di p. IV. Art. III. ieeti,non est infinita, & de omnibus aliis,

quae versantur circa Deu q. Si valeret hic modus arguendi, omnis creatura esset infinita , cum enim qualibet creatura posite

Deus facere imperfectiores, & impe Deliores in infinitum , & per quemlibet excessum perfectionis su Pra a Iias, arguatur proprius gradus perfectionis, per excessum supra infinitas, argueretur infi nita persectio, quod eit absurdum. Demum is quia omne donum Dei esset infinitum ;seut enim infinitas Dei, refundit infini- . talem in offensam , ad se terminatam , aereatura , ita refunderet in donum , vi a Deo terminatum ad creaturam , cum eadem sit utrobique distantia, quo admisso,

Deus non posset facere,nisi infinita. Ad a. Quod ut articulus fidei admittitur ab aduersarijs, nego antecedens, quia iniuria , & honor eodem modo tendunt in obiectum , assiciendo scilicet solum extrinsece personam, cui irrogantur: Ergo sicut honor est in honorato solunt extrinsece, tamquam in termino, ita & offensa, si loquamur de offensa , quae nullo hono priuet offensum, siue famae, sue diuit larum, cuiusmodi est ilIa , quae consestit in sola in obedientia, seu transgressione legis , aut mandati, sicut est offensa Dei propteY peccatum ; nam os nis damnificans in honis, siue corporis, siue cfamae, cum sit contra iustitiam, ratione priuationis , quam ponit it ostenso peculiari quadam ratione est iu illo, eam-- quam

136쪽

De satisfictioxe Chrissi. quam causa eius damni; & ex hac io talle arripuerunt aduersarii occasionem dicendi, offensam esse in offenso. Quia in ergo in Deum non cadunt offens, iasivae, seu illi noctuae, sed pure transgressius , ideo loquendo de illis, dico, illas nolia, esse in Deo, nisi extrinsece , & pure terminatius, sicut est honor illi praestit utire probatur. Primo quia sicut per offensam censetur vilescere offensus , ita per honorem censetur dignificari. Ergo pari formitere se habent. Deinde sicut offensa , quq est actus inimicitis,& tendit in contemP um alterius , inducit separationem unius ab alto,ita honor, qui est actus amicitie , &s stimationis alterius, inducit unionenias

unius cum alio , ita ut honorans assuetiue uniatur cum honorato, Ergo sicut haecvnio est pure extrinseca honorato, ita adi separatio in offenso. 3. Sicut offensa, quia parit offenso displicentiam , cense

tur moraliter illum dimouere a proprio statu; ita & honor quia parit complacen tiam honorato, centetur illum ponere tui meliori statu Ergo vel uterque est intrinsesecus termino, vel neuter. q honor,quia

est argumentum iudicii, quod habet honorans de excellentia honorati, reddit iurum meliorem, penes honorantem; ita ODfenia, qui et est argumentum iudicij, quod format offendens,de vilitate osse,isi, reddit hunc deteriorem penes illum Ergo curn uterque hic inectus prouemae ab os

137쪽

136 Di ρ.IV. Arri III: csendente , vel honorante, pro diuersitate liudicij , quod formant de alio, non am-cit, nisi extrinsece, & pure denominatiue lsuuin terminum, qui moraliter censetur subieetum utriusque, non quidem inhq sonis, sed solum denominationis. Dices, offensa crescit, crescente digni late offensi, & vilitate Offendentis; honor autem decrescit Ergo quia hoc augmentum in offensa, haberi non potest a principio activo, habetur a subiectiuo; & viceversa deerementum honoris , non hahetur a subiectivo , sed ab activo , quod

proinde concurrit immanenter ad aetiam honoris , sicut offendens transeunter ad factum offensionis; adeoque honor est in honorante, & offensa in ipso offenso. Nego antecedens, si procedat de dignλtate, prout est realiter in offenso, vel honorato . Et ratio est , quia haec dignitas se non inguit in offensam, vel honorationem , nisi ut cognita. Ergo augmentum offensae, crescit solum ad augmentum cognitionis, quae cum se in offendente , etiam tale augmentum est in ili' , & solum termivatur ad offensum , t ad tediminum pure extrinsecum. ut haec est Tatio , cur si percutiatur Rex vili habitu indutus, cognitus ut baiulns , non offenditur Rex, nisi tanta offensa, quant

haiulus offendereturi di s halu Ius pretio' ο1is vestibus indutus, habeatur vi Rex,eius offensa aqui paratur offensae Regis. Ergo semper augmenta , di decrementa OD

138쪽

Da satisfactione Christ. 3 37 sense, adeoque & ipsa offensa , habentur ex parte offendentis, & ipse offensus se habet ut purus terminus ipsius, & ut subiectum denominationis, sicut est honoratus, respe tu honoris . Vnde sequitur

falsitas consequent - .

Vrgebis, i Ile est offensus, in quo est moraliter offensa. Ergo si in termino non sit offensa, non est offensus. Nego antecedens . Et dico , quod actio , & passio sint unus, & idem motus. Ergo sicut eadem cognitio denominat subiectum cognoscens, & terminum cogni tum, per puram terminationem ad illum; ita offensio ut est in subiecto, denominat illud offendens, & terminii offensum per denominationem a forma sibi extrinse a. Neque obstat, quod percussio, ut est actio physica, sit in percusso ; nam vi talis non

est moralis offensa, quae habetur adaequate, ut est formah ter offensa, a prauitate

voluntatis ipsius offendentis E rgo quamuis physice transeat in offensum , non tamen moraliter, ut pater ex eo,quod licde ille aetus percussionis, non attingat pbysce inimicum , adhuc tamen illum offen-- dit,licet minus offendat,secundum quantitatem materialem, quod non esset, si ad rationem offensae requireretur inhaesio intermino. Atque adeo honor, & offensia pati formiter se habent ad suos terminos,& per consequens vel uterque moraliter consideratus, transit in terminum, vel

neuter.

139쪽

ARTICVLVS I v.

Soluuntur reliqua argumenta . ΑDs Nego antecedens. Cum enim

debitum, Deum non offendendi, fundetur in bonis a Deo acceptis , ratione creationis , & seruitutis in ipsum , &haec s)nt finita, iron potest esse infinitum: aliter finitum pareret infinitum,quod est absurdum . Ius autem quod habet Deus, ne offendatur a subditis, quamuis sit stabiectine infinitum, tamen est forma Iiter finitum , eo quia terminetur ad habditum finitum , qui non est capax obligarionis infinitae sicut ergo per hoc, quod Deus

habeat ius ut honoretur tamquam dominus a creatura, quamu/s hoc iussit subiective infinitum , non obligat ad cultum is infinitum is ita ius , ne offendatur', non .

obligat ad omissionem offensionis infinitae Ad Ductum ex infinitate paenae, Ne

go consequentiam, & dico, a ternitatem opae riae non correspondere peccato ex pro pria natura , sed ex diurna ordinatione, ut creaturae illius capaces , magis deterreantur ab illo patrando , ut probat cum

Scoto Mastrius hic disp 6. q. γ n. Is . Et ideo posset Deus illud punire ad ar- qualitate paena extensiue finita , compenitate extensionem intensione, non quidearith in

140쪽

arithmetice , se l. geometrice , ut verisicetur quod dicitur Deuter et S. Iuxta men furam delicti, erit is plagarum modus . De

inde aeternitas panae, cum sit solum syncathegorematice infinita , semper est aciusimpliciter finita, secundum intensionem,

quae ex sua natura Correspondet peccato,quae cum semper sit minor debito, ideo semper Deus punit citra condignum .

Dices, paena finita infinities replicata, habet infinitos gradus, qui si colligeren- ur in unuin, facerent infinitam intensio-aem . Ergo aequi ualet paenae infinitar, etianten siue Sed Deus infligendo paenam s

xtensiue infinitam, punit citra condignu-Ergo peccatum meretur infinitam paena, am extensiue , quam intensue , & ideo st infinitum a Nego consequentiam , quae solum Va eret, quando replicatio paenae fieret per id ditionem gradus ad gradum , in infinium , quia semper gradus posteriores adierentur prioribus, & sic intenderent pa iam . Cum aulcm fiat solum succesIiue, er partes de nouo aduenientes , semper equales abeuntibus, ideo semper e si ea-iem intensio , ut esset, si calidum ut duo issidue mutaret calorem , quamuis muta et in infinitum , numquam tamen feretnfinite ca Iidum, sed semper esset calidum gi duo . Sicut ergo meritum non dicitur infinitum, per hoc quod illi correspon-leat praemium syncathegorematice in si ritum, ita neque peccatum. Rationem au