장음표시 사용
141쪽
U. X X. maenam Iunt ea iura, quibus mariti μι cananiel
Episcopali Sede vacuae s. I. angustiuribus, brevior,
data sunt ea jura, quibus fruuntur Canonici , cum Episcopalis Sedeg
plena est, latissimae e contra, am plissimaeque sunt eae regiones, ac fines , quibus Canonicorum potestas reminatur, ubi Episcopi Sedes vacua
facta fuit. Nam tum Episcopi Iurisdictio, quam possidex uti Discesa
nuS , quanta quanta est, Canonicorum
Collegio obvense. Sunt, qui id fierῶPutant ex 1 me non decrescendi a , eo quod . Episcopus & Canonici sine
unum, idemque Corpus, ae sinu Iuna solidam individuamque Dioec
seos curam gerere teneantur. Ego vero rem hanc altius repetendam cem
seo; aioque, Canonicorum Caphi Ium, cum Ecclesia Episcopo caret ,
ad primum suum statum redire, VH. supc P. III. P eamqu: potestatem --
riviata Cardinat. de Luca Annotia ad Conia est. Trid. Dist. XXXI, Tomis a , ME. 388, L a. Cum Sede Episcopali vacante de Dre Episcopalis jurisdicto, atque Ecclesiae ad ministratio devolvatur ad Capitulum e Non quidem ex aliquo privilegio, vel speciali delegatione, sed ex ratione iuris non decrescendi, eo quia Ecclesia Cathedralis emor, matur conjunctim ab Epistopo, & Capitulo , ab illo. stili et tanquam capite, ab isso
autem tanquam reliquo corpore, Ecelesia. mea iurisdictione penes istum. corpup hab tualiter residente, exercitio autem in plerisque competenti capit ..
In aliquibus tamen actibus, eidem Episcopo eum reliquo corpore, hoc exercitium competit, pro Ecclefiarum diversa consuetu, dine, ut praesertim contingit in provisione
Canonicatu uin, aliorumque beneficiorum e
iusdem Ecclesiae, quod de iure est ad Episcopi, de Capituli simultaneam, & co . MIem potestatem : in praxi autem diveti vinest exercitium : quod alicubi haec iuris dispositio viget: alicubi vero exstinium Istum est penes Epistopum prisativo ast C pitulum di alicubi e conuerso penes Capitulum privative al Episcopum , sive isti,
unius Capitularis figuram agente. Et consequenter, desecto capite, iure con . iustationis, vel ex iure non decrescenes univeris iurisdictio ,. seu totum ius cathedraticum , tam in habitu , quam in exercitio remanet penes Capitulum, tanquam retia quum eo us politicum, seu huellectualeia quod in hoc differt a eorpore naturali, seu materiali, ut etiam sine capite vivat, .mnes ue faciat operationes; quod in corpor. naturali non datus .
omnia membra putrescant, seu pro desectis ae putridis habenda sint, etiam aliqua mois dica membra valida, quamvis essent duo,
immo etiam unum , apta sunt oporari, totum que corpus repraesentare, quia nen3pe,
caiis de ficto pro majori parte canonicati bus , vel existentiis de. jure Canonicis i m. peditis, seu habitis pro non extantibus, Pu .ra. yev censuras, vel alia impedimenta , inne torus,
142쪽
C A T II O tui viseere, qua pomat Presbyterium, antequam singuli Episcopi singulis
Ecclesiis praeficerentur, tum cum Ecclesiarum sacra in Presbyterorum cura
latebant, ae fide. Uid. mp. Lib. IV, Part. III , qu. I. Ecclesia igitur Episcopo orbata Capituli Fidem
non solum tanquam legitimi tutoris,
sed etiam tanquam prioris Domini implorat, Episcopaliique jurisdicti ad Canonidos antiqui Presbyterii hae
redes non tam venit, quam redit .
Uid. 2p. Lib. IV, qu. I, N. S II. Defuncto igitur Episcopo ,
Cathedralis Ecclesiae Canonici totius Dioecestos habenas capiunt, eorum
totum Capitulum eoasosistatur in non impeditis , etiam in paucis, quin immo etiam in uno non impeditor Quoties tamen impedi. mentum respiciat personas . atque inficiat singulos, non autem ubi inficiar ipsum eorpus politicum, seu intellectuale , quamvis aliqui capitulares singulari rure eximantur a censuris, aliisque impedimentis, ut latius in rerum beneficialium aduorationibus ad
b BerMd. I. Eces. in Part. II, Di T. V. Cap. II, pag. I. I. Itaque iis demtis , quae ad potestatem Episcopalis ordinis spectant, universa iurisdictio a Capitulo exeriscebitur , can, γ, cap. 7, qu. I, quod cum ex jure communi proficitatur , regulam conficimus, ut omnia Capitulo liceant, nisi quaedam proponamur lingulari iure reservata , cap. un. de maior. & Obed. in ε. Hi necterit Capitulum , nisi ad alium id singuai jure pertineat ,. redditus vacantis EeMesae percipere succetari deinde Episcopo concedendos ean. v, dist. 7s, Concilio Tridentino sess. 24, cap. I 6, de res confirma. re electionex, quas vivens Episeopus com firma I, capia 14, de manti t. dia D d. a solvere ab excomunicatione Episcopo referuWala , capia un. eod. tit. in 6 , Epicopis e traneis concedere, ut in di est vacante Pontificalia, di Ordinis. potestitem exercean
que est , ea omnia, suae opus sunt, videre, atque administrare , Clirim nae rei incommodis mederi, rationi. bus consalete, saluti Prospicere, ac
providere. via. ea quae super Ius diximus Lib. IV, Part. III, qu. I, N. d. Sed quia, uti experientia con
stat, legnius expediunt commissa negotia plures, ideo optimum visum est Concilio Tridentino Sess. 24, c. I 6, re ses cavere, ut & Uconomus ab Capitulo deligatur , qui Episcopalis .Erarii custos , ac conservator foret , & Vicarius, qui Sacrorum Praeses, ac vindex esset b . Utrum autem penes Canonicos arbitrium sit,
bus iudicare Episcopi possunt, Cap. 9, de
Heret. elementis I , vers. Propter eod. tit.
eademque ratione de emergentibus caussis etiam matrimonialibus iudicare, cap. 7, de eo, qui duxit &e.-visitare di creetim, synodum celebrare, atque in ea examinat res Synodales instar Episcoporum est gere , ut paucis dicam, ea omnin facere quae iure eommuni , Ee ordinatio iurisdictioni Epis.
coporum adhaerent. sunt autem receptae plures generalis re
gulae exceptiones. Non hic loquar de collatione beneficiorum , de hae en ini fuse intractatione de beneficiis ae lemmeis dissoram. Prima exceptio est , non posse Capy-Dilum insta annum Minissorias litteras ordinandis elericis concedere, nisi de iis 3gatur, qui cavia vel recepit, ver reeiplenci beneficii arctati dicuntur , ex Concilio Tridenti. no sess. 7, cap. Io, iuncto cap io, Θ 23 , de resor m. quibus e pitidus ahrogata est vetus iuri rudentia , quae temporibu1 adhue Bonifacit VIII vigebat iuxta capiatulum 3 , de temper. ordinat. in ε. Altera exceptio est in iis, quae si a Capitulo fierent, via aperiretur, ut iura Episcopalia , aut Carhedralis Eacusae patere rura detrimem,
143쪽
Iurisdictionem vicarii Capitularis , que Vicarium, tollibitu in stmarmoribus claustris coercere , ipsum- ris, loco movere, suerunt, qui qua
tum, vel imminutionem . Quemadmodum enim vetustiς iam eanonibus ea utum stimus, ut mortuo Episcopo rerum Episcopali uininventarium a clericis fiat, nequid ex illis quandoque depereat, aut nequid a clericis
eiusdem in proprios usus convertatur, ca non. 4et , can. I 2 , qu. a , cap. 9 , de osse. ord. in 'o, ita cavendum semper fuit, ne sede uadante Ecelesiae status quoquo mo
O immutetur . eapia 2, ne fide. vacante ,
iuncto ea ' ulti de Regul. in 6, unde en et M adagium , ne praetcriptionem quidem,
Sede vacante currere, seu tempora Sedis vacantis inter tempora, quibus praescriptio conficitur, non cor utaria.. quasi Ecclesiat ne cἔreat defensore, cap. I, di ult. ne tede vacante. π, I, 4, S., de ν aescrip. Istas exceptiones saeti canones. invexerunt
ob varios clericorum abusus , qui liberius, , quam par esset , de Episcopalibus iuribus alis Sede vacante devolutis disponebant unci ei dentidem cavendum fuit , ut inter caetera ,
xpiscoporum bona commendarentur fidei, ac tutelae Religiosorum Principum, quorum praesidio hila temque custocirentur . Hine Castulo nulla permittitur alienatio , etiamsi geretur de rebus, fit Epistopo, & Capitulo communibus, dicto cap. t, & ulta naside vacante, item non permittendum G. Pitulo, ut auctoritatet . interponat don timni iurispatronatus de lateo in laicum trans. serendi; praeterea non permittendum, ut beneficia supprimat, ne in specie quidem ea. pitis is , sessionis 24 Tridentinae de res nequa ut beneficia uniat, quibus in easbus potestati Episto pati quidquam de traberetur, uti nostri passim tradunt ad Clernentinam i, da statu Monach. Simili ratione receptum
es, ut Capitulum excipere nequeat liberas beneficiorum resignationes , nisi duobus in casibus. primo nimirum, eum causa subst te cessaria, secundo eum da eo beneficio axatur, cuius collatio ad Capitulum simul, ει ad Episcopum pertinet. Patet ex his , quid sentiendum de vulgari Propm3ticorum doctrina , qui in hac re cum oblemarent modo in iure eerta negotia urenda e--
thini Capitulo, modo denegari, ut ce LIR regulam conficerent, distinxerunt dupli temiatisdioeonis Episco is speciem, unam voluntariam , neeessarimn alter m appellantes ,
ae deinde necessariam iurisdvit rin Capit
lis ad serentes , volantariam denegantes. Di.
stinctio ista . & distinctioni accommodam
traditio nulli bi in Ecelisas kix eanonibus demonstratur, immo es variis ambagibus plurima linvolvii , eum dissicile admodum iit indicare , quae ad voluntariam , quaeque ad necemriam pertinent iurisdictionem . Ad. de , ab eisdem Pragmaticis multa concedi Capitulis, quae sine nonni ii voluntariae tu, risdictionis esse possunt, veluti saeuitas Prindieator ibus evangelicis permittendi, ut indicoetes populum doeeantheriam in admo. rium Parochorum. faetitias eligendi Saredi dotes ad exeipiendas fidelium consessiones, de alia his similia bene inulta i item multa denegari Cahitulis , quae necesuria videntur; unde simplicior erit regula superius stabilia Ia , qua copcludatur , iurisdictu,nem Epiis eo palem unimam devolvi in Capitulum
vacante sede , iis tantum negotiis exceptis, quae expresse denegata an νιire depfehen-
. Pluribus obnoxia est dissieultatibus mugaris nostiorum disputatio , num Capit esum ea genere possit quae Episeopis gerenda commista suerunt in Tridentino Concilis
ubi modo intra ordinem certa iurisdictio Episcopis data est, modo quae eisdem oliminerat . & recentioribus saeculis sublata , fuit restituta, modo eisdem Ponti seia delegatio accessit. Non in omnibus omnino e si bus eadem accommodari definitio potest . In primis dico, quoties in Concilio Tridentino certa datur generaliter Episcopo facultas . quasi ipsa non personat, sed dignitati.& ossicio commissa videatur, eam in Capistulum Sede vacante transim, cum in miranseat una eum offcio Episcopali quid quid eidem effeto cohaeret. Id comtinrit x. gr. in potestate eon. voeandae Tynodi, di
144쪽
rerent, atque adhuc fortalle essent,
constituendornm Examinatorum , aut Iudicum Sy nodalium , in saeui me in dieεndleone ut sus in Parochialibus Ecclesiis, in po-- tellate dispensandi a denuntiationibus in, trimoniorum , in concessionibus monitorio. rum , item in illis dispensationibus indui. gendis, de quibus mentio fit in tap. 6, sess. Σ , de res Deinde dico, quoties in Triden. tino Concilio singulari iure restitutum est Episeopo, quod antea ob raseruationes, aut consuetudines sublatum Episcopo fuerat, adjecta ex. ota clausula non obstantibus re .s at ionibu , sublata refervat one, aut simili, tunc Capitulum eandem potestatem explicaturum. Etenim sublata reservatione, aut abolita conluetudine res reducitur ad
formam iuris veteris, quo attento sicut peres Episeopuni iurisdictio erat, ita ad Ca. tulum Sede vacante transibat . Id occurrit in specie capitis et, in fine sest s , de re. sorm. ubi facultas fit Episcopis, & ordina-xiis locorum, opportunis remediis arcendi quaestores Tridentino decreto inobedientes priυilegiis quibuscumque non sistantibas :insuper in specie capitis s , sess. 7, de ref i Episcopis mandatum est, ut inquirerent in possessores plurium beneficiorum curatorum , aut alias incompatibilium , & certis modis. providerent, ne beneficia ipsa debitis oblequiis defraudarentur, appellarionibus , priυilegiis , exemptionibus quibus eumque nemini Dufragantibus , & in specie capitis 7, eadem sesso ubi, simili clan. suix adirilia, mandatur Ehiscopis , ut sngui: s annis visitent beneficia ecclesiastica curata , quae Cathedialibus, Collegiatis ,-vel Monasteriis unita suetint perpetuo, & ad. nexa , curentque , ut in iis per idoneos V i.
carios animarum cura exerceatur . Atque
haec :ipsa tegula etiam recipienda est in spe. cie Clementinae unicae de testamentis, ubi
Episcopis tutisdictio datur in religiosos etiam
exemtos. ad executionem ultimat v* l voluntatum deputatos circa ipsus exemtionis os iurium , roocumque non obstante privilegio,
di i a specie Clementinae , de sepultur. ubieetia tutisdictio Episcoo tribuitur in eos ,
C O R M. ras' nisi quaerendi occasionem aliquando
lui conrra censuras quemquam .sepelire prae, umerent, nullo exemptionis , vel quo viraIta priυilegio aliqualiter suffragante. Tertio dico, quoties in Tridentino-Concilla aliquid concessum Episcopis suit adjecta particula, etiam tanquam Apostolicae Sedis delegatis , leuius vi Episcopi, & ordinaria simul, & delegata Pontilicia potestate age. re possunt, eam potestatem Capitulo Sede
vacante competere cetenim accesso, delega. tionis Apostolicae firmat. quidem magis , non tamen: immutat qualitatem ordinariae iurisdictionis, argumento cap. Ia , de osticio
iudicis ardinar. & cap.. 4 , de rescriptis in ε. Id contingit in specie capitis 4, sess. 6 , da res. tibi Episcopis, etiam auctori, are A. postoliea ius visitandi Capitula Cathedralium concedituri, nullis 'bstantibus exemptionibus, auliconsuetudinibus, in specie capitiss, sess. 21, de res ubi Episcopis conceditur , etiam tanquam Apostolicae Sevis M. Iegaris, uniones perpetuas certis in casibus acere beneficiorum euratorum; in specie c-pitis et eiusdem sessionis, ubi Episcopis da.
tur potestas, etiam tanquam, Sedis:Aρψσ-iacae delegatis, transferendi certis in Osibus beneficia de una ad alte a m Ecclesiam, in specie capitis 8 , eὶusdemi sessioriis, ubi sermo fit de visitatione Episcopbrum qui ad eam eausam dicuntur, et Lam ea A M.
Sedis Apostolicae delegari ; in specie deli
mandaruna quarundam portionum in quotidianas distributiones convertendarum , Iux . ta caput I , se T. 22, de res visitandorum
Holpitalium , locorumque piorum , iuxtae aput S eiusdem sessionis , coercendarum personarum in officio delinquentium , qui bus in locis receptum est cap. io eiusdem sessionis, & visitationum in dioe es habendarum, iuxta caput Io, sess. 24, de res quibus omnibus in capitibus Episcopis,e sam tanquam Sedis Asinatteae Glegaris ,
eerta ossicia gerenda mandantur. Denique dico , ad Capitulum non transire eam potestate in , quae rantum ex delegatione Apo.
stolica Episeopo competebit, uti in specie deputationis Vicariorum in iis ben fietis', inqui.
145쪽
sustul istet Sacra. Congregatio , quae editis Declarationibus Vicarium Ua-
quibus Beneficiarii ex Apostolieo indulto
non resident iuxta caput a , sess. 6, de res in speeie eorrigendorum exemtorum , inclaeaput 3 6Gaem sessionis, in speeie visitanis
darum certarum Ecclesiarum , iuxta caput 8 , sess. 7 , de res examinandalum unionum juxta eaput 6 eiuldem sessionis , .& serendae sententiae ri causis exemtorum , iuxta caput 14 eiula. sessi in specie corrigendorum eaemiorum,.iuxta eaput 4. lassi 14, de refless. aa. in specie ursitationum Eeesesiarum in nullius dioecesi sistarum , iurisdictionis ex.ereendae in certas personas honorariis titualis , Ae subinde privilegiis ins gnitas , & e
gaoscendo tum certorum privilegiorum a s de Apostolica impetratorum, juxta caput P,
ra. & x 4, in fine sessi 24, de res in sp
eie tuendae Monialium exemtarum clausurae, visitandi certis in easibus Regula ex.
Plos , & regendi Monialium monasteria Sedi Apostolicae immediate subiecta iuxta Cap. I, 8, ει ς , sin. as, de Regular. ae dentisque in specie revidendarum. Rique examuriandarum qirat undam Nnionum beneficio. rum . iuxta caput 9 , ver. -υera seis. a ,
de res quibus omnibus in speciebus iurisdi. His datur Episcopis piaecise ram viam Sodia in ieis vitiga ιis. Similis iurispendentia
seruanda erit in aliis casibus ante Concilium Tridentia uui expressis, ubi eadem formula amoepta in Episcopalem potestatem veluti a Sede Apostolica delegatam certa negotia
collata suerunt , ut in specie Capituli i3 ,
ver. vitreum, de officio Iudie. ordinar. ubi certa in Canonicos Ecclesiae Cathedralis Stas aganeae Metropolit no potestas adseritur , nspecie Capitoli p. in fine de haereticis, tibi
Episcopi in exco pios haereseos criminis reos
procedere valent , in specie Capituli unici,s ulli. de statu Regular. in ε, ubi Epistop xum dignitas designatur ad regenda Mona. satia Monialium Apostolicat Sedi immedia. ea subjecta . in specie Clementinae unicae de suppl. nezlig. Praelat. ubi Episcopis tribuitur benescia conferre vi devolutionis , quae
Ic A L Epitularem ejusque Iurisdictionem io
ad Praelatorum exemtorum tollatio em per
tinebant , quum isti intra tempus legitimum non contulerint, in specie Clementinae a . de statu Monach. ubi Episcopis commend tur visitatio Monialium , quae dicuntur Canonicae Saeculares, ae denique tu specie Clementinae a, in fine principii de religioso
domib. in causa reformandorum forum quorumdam locorum alias ab Ordinarii iurisdictione exemptorum . Equidem in con spectu harum omnium specie tum scio, non
inullos scripsisse, per delegationem Aeostoli-- Sedis Episcopis iactam, iterum excitatam fuisse ordinariam Episcoporum iurisdictionem,q si reservatione, exemtione . atque Unia
versis singularibus auribus , privilegii cessantibus, adeooue vacante Sede . Epue palem istam potestatem devolvi ad Capit lum. Verum mihi non satis tuta videtur haec opinio; statim ae enim Romanus Antistes eo nitituit in iis casibus Episcopos tanqnam delegatos suos, reservationem potius confr- mavisse deprehenditur, quando Episcopus risusceptae delegationis non piopriam induit personam, sed tantum agit nomine illius . cujus gratia sacta olim fuit reser vatio. Generalis tae Capitulorum iurisdicto olim per Canonicos in communi gerebatur.
cap. 3, & de suppl. neglig. Praelat. in αTantum in rebus temporalibus administrandis praesciebatur inconomus, Gn. a, dist. s, aut Vicarius quidam praestituebatur, vela Metropolitano. vel a Pontifice Maximosti, Visitatoris nomine , si cupitulum negligens in administratione suisset, aut si gravis lim causa constituendi Vistatoris A m. emersisset dicto cap. 3, 3c q, de su pl. neglig. Praelae. Hodie vero utimur iure constituto in Coneilio Tridentino in eap. 16, sessi a , de ref Nimirum Capitulum , ubi fructuum percipiendorum ei munus iniseumbit , inconomum unum , vel plures fideles, ac diligentes decernere debet, qui rerum Ecclesastiearum, & proventuum curam serant, quorum rationes ei, ad quem
146쪽
pertinebit, fini reddituri; ad Cap tulum per. tinebit, Olficialem , seu vicarium intra octo dies post mortem Εpιscopi constituere, vel
existentem confirmare , qui saltem in iure Canonico sit Doctor, vel Licentivus, vel alias quantum 'fieri posset idoneus, ita ut si secus a Capitulo factum fuerit. ad Me. tropolitanum potestas huiusmodi devolvatur, aut ad Episcopum antiquiorem ex Suffraganeis , si agatur de Metropolitana ipsa Eccleissa , aut ad propinquiorem Episcopum, si agatur de Ecclesia exemta. Unus tantum , non plures , R Capitulo vicarius est consti. tuendus, nisi tamen alicubi plutium elige n. dorum consuetudo viguerit, aut nisi alta religatur quasi subrogatus, tum domum seu lieet iurisdictionem administraturus, cum Uiearius electus illam exercere non possit. Ex quo liquet, non esse in potestate Capituli,
uantam volueritis consti into Micario iuri Dictionem mandare , sed ad universam man.
dandam teneri, & quidem perpetuo, id est,
donee Ecclesia vacaverit, ne sorte Uicarius a Capitulo pendere videatur, & minus libe. Te agere, quod agendum Eeclesiae utilitas suadet. Non est tamen dubitandum , quin Capitulum alium eligere Vicarium possitis
Φuoties e lactus moriatur, aut munere suo uno amplius non valeat, aut ira in munere verIetur, iit perperam iurisdictionem
administret, tum scilicet & iis in easibus , cum & in quibus quilibet ordinarius iuri L
dictione esset tua ex Canonum censura privandus; eademque ratione si in certa lausa
Vicarius tanquam suspectus a litigantibus al- Iegetur , ad Capitulum specthbit, seu arbitros ad cognoscendas suspicionis caussas cono iuuere , seu mussis cognitis novum iudicem dare . I ine deducitur. Vicarium Capitul rem tanquam ordinarium habendum esse, li. cet talis non habeatur Vicarius generalis ab Episcopo constitutus; quoniam non ita a
voluntate Capituli Vicarii Capitalaris officium pendet , uti a voluntate Episcopi pendet officium Uiearii Episcopalis. Quamobre in merito profitetur Benedictus XIV in lib. a de Synodo Dicece sana cap. 9, DuP. Iar Caventeati Carbasorum . se non percipere, quare Dataria Apost
lica diventationes, qu* ex mente Triden uni Cune illi ses . ar, de resorm. c3 p. S, e tra Cutiam eommittendae sunt ordinariis io
corum , nunquam committere consueverit
Uieariis Capitularibus , quamvis eas comis mittere Hleat Uicariis generalibus Episcopo. rum . Caeterum sive Economi , ubi a Caiapitulis eonstituuntur, sive vicarii Capitula. res, rationes administrationis suae reddere te.
nentur Episcopo suceessori, quin illis remissio a Capitulo facta suffragetur, dicto Canis Tridentinae sessionis 24, adeo ut emoluismenta ex iurisdictione, aut sigillo prove. nientia eidem successori Episcopo cedant . reservato congruo salario favore Uiearii .
Dixi modo , aliquando , & extra ordinem auctoritate Sedis Apostolicae Uicarium vacanti rici sae praefici, qui ideo Apostoliem
nominatur, seu Vistator, seu dispensator . cap. ult. de suppl. negligent. Praelator. in D, Can. I, c u. 7, qu. I, Gn. 39, diis. 6r,tap. 4m, de elin. in o. Caussas Uiearii A poliolici tonstituendi enumerat Peregrinus in
praxi Vicariorum parte I, sect. 6, sve de eo agatur, aut sede plena, & luspenso Epiceopo, sive de eo agatur, qui Sede vacante praeficitur. Quoties autem is constituatur
maiore iurisdictione pollet, quam Vieatius cCapstulo constitutus, ille enim libere potest beneficia ad collationem. Episcopi pertinentia conferre, dicto cap. 6, in fine de suppl.nsglig. Praelat. atque, ut paucis dicam, ea
omnia peragere, quae ex iuris communis
disti plina praestire potest Episcopus electus
confirmatus , una demta Ecclesiasticarum re . rum alienatione, dicto cap. 43 de elect . in
6. C erum in investiganda facultate, quae vicatio Apostolico competit, plurimum semper iuvabit perpendere litteras Apostolicae Sed is, quibus constituitur; modo enim in iis
amplior, modo minor potestas concedi sciet, prout adiuncta temporum ferunt, vel locorum, vel causarum , aliquando etiam personarum.
147쪽
ς uanam est Arebipresfieri dignitas, in Ucium e S. I. 'πActenus de Canonicis ge-atat neratim , & universe ,
nunc sigillatim agendum est; ac primum O Archipresbytero. Quamdiu singulae Diceteses singu-Ias habuere Ecclesias, nullus Presbyter extitit, nullus Diaconus, qui in alios Presbyteros, in alios Diaconos imperium haberet; at omnes unius Episcopi imperio tenebantur , nec eae, quas nunc habemus in Cathedralibus Ecclesiis, Dignitates adhuc erant institutae. Earum certe non me. minit Cornelins in Ep. sua ad Fabium apud Euseb. Lib. VI, cap. q3, in qua locupletissimum omnium Clearicorum Romanorum catalogum texit ; nec Cyprianus ullam unquam earum injicit mentionem. At postquam laculo IV in singulis Dioecessibus plures Ecclesias condi, Pluresque
sacras aedes extuli coeptum est, auctusque proinde suit Presbyterorum, Diaconorum , aliorumque Clericorum numerus, tunc opus fuit & Αrchipresbyteris, qui Presbuterorum , & Archidiaconis, qui Diaconorum, 8e Primiceriis, qui inferiorum Clericorum ducerent Classem. g. II. Primus, quod ego sciam, qui mentionem faciat Archipresby. terorum, est Hieronymus in Ep. ad Rusticum 37. Singuli Ecclesiarum via
scepi, singuli Archipresbteri, singuli
Archidiaconi. Eorum commemoratio
occurrit etiam in Synodo ad Quercum anno qo 3 celebrata a , in qua Arsacius, qui in Divi Chrysostomi
sedem invaserat, antea Protopresbier fuisse dicitur- S. III. Neque illud assentior, quod
a Thomassino V. & N. E. D. Lib. I cap. V, n. II , dictum est, Graee rum Protopresbyterum longe alium fuisse ab Archipresbytero Latinorum. Nam Libellatus Diaconus Carthaginensis in Breviar. Hi IL Nestor. N Eutych. cap. 14, haec duo nomina tat quam unum, idemque sonantia imterpretatur , ac Proterium , quem Alexandrina Ecclesia Protopresbyterum Graece legerat, latine reddidie Alexandrini Ecelesiae Archipresbimrum. Quod si , uti vult Thomassinus loc. cit. cap. III, & cap. XVII, mr topresbter nihil aliud fuisset, quam Presbyter natu major, quid Opus erat, ut Dioscorus ad Concilium proficiscens Proterium ad Alexandrina Ecclesiae Protopresbyteratum Eveheret Vid. Liberat. Diacon. Iota cit. Non igitur cani, aut Tugae, sed me
ta) Vid. Acta Conciliab. ad Quercum, blioth. & ea , quae edidit Labbaeus . quae nobis servavit Photius. Cod. 19 Bi.
148쪽
istorum praestantia . ac virtus, uti men suum adhuc retinent, sed Pro. ad Latinorum. Archipresbyteratum, topresbyteri Graeci aliud sibi invene
ita ad Graecorum Protopressiytera- runt, a . Protopapae vocari mal tint. tum viam muniebant. Quemadmodum enim Presbyteri a-
S IV. Archipresbyteri latini no- pud Graecos Paparum b , seu Pa-
b Sub primis Ecclesiae sartulis collata ab Christianis Papae denominatio Episcopis
est , tanquam Patribus, quorum ordo non modo Patrum est, sed, ut S. Epiphanius loquitur, ad Patres gignendos praecipue per tinet. Inde commune evasit si ullatim, ac promiscuum inter illos Papae nomen , quod antiquitatis Eruditi passim monent, atque innumeris constat ex monumentis, epistoliuque ad Episcopos datis . Nec audiendus Anastasius Germonius , qui aliunde id nominis. Episcopis adhaesisse credidit γ adstruitque, quemadmodum Imperatores,' ita etiam Episcopos dictos olim Patres Patriae : titu. Ium autem hisce sigiis PP. notatum minus peritos Papam legendum esse putavisse . Con-j cerat id prius Carolusi Paschalis , sed levibus omnino argumentis, atque toti anti
quitati adprime iniuriis ; quum, hoc nomen, ex imperitia potius veteres Episcopis contialisse, quam certa ratione hoc pacto credendi sint. Tributum illis primum inuAfrica fuisse innuit Thomassinus . ibique quo. dam speciali veluti jure hauisses Episcopo
Carthaginiensi, tametsi revera commune Episcopis seret. Contra vero S. Cyrilluin Alexandrinum Episcopum , primum post
Romanum Pontificem eo suisse nomine do. natum contendit Sirmundus. At enim vereor ne postrema haec a Graecorum nugis sint mutuata . Narrant scilicet Balsamon &ex eo sertasse Nicephorus, non alia de cauus, id nominis ab Episcopis Alexandrinis
niurpatum, nisi quia ab Romano Pontifice S . Celestino concessu in illis suit, quum Sanctu in Cytillum Alexandrinum Episcopum Apostolicae Sedis constituit in Conc. Ephesino legatum. Quod equidem Graetulorum commentum est, quum sit certistinum &ante Cyrillum a Dionysio.Episcopo Alexandrino, qui ab anno 248 florebat, Prat. decessorem suum Heraclam Pppam fuisse vocatum . Eadem prorsus ratione explodendi
Scriptores illi Arabes Homaldius , & Hib. hasides apud Echellensem , qui contrario ductu, ΗΗaesae istI Alexandrino Episcopo
primum collatum nomen , inde In Italiam derivasse . & Romano Episeopo adtribuirem
somniarunt. Porro ante Heractae quoque tempora Romanum Episcopum Papam ex Asrica vocaviti Tertullianus, cujus de Romano Episcopo communiter intelligitur libri de pudicitia locus. Discrimen item illud ab ejusmodi Scriptoribus inventum inter Abobam, & Papam , quod illa vox Patrem, haec avum significaret; illa vulgares Episcopos, haec Patriarcham, quem & Abbam Episcopi ipsi vocabant, indicaret,. egregie eum Pearsonio consulat Pagius: permirum proinde ut mihi sit, esse adhuc hodie qui
putent, vocem Papae Patrem Parrum i non Patrem significare, rem esse notissimam, nisi ex usu hodierno huius vocis henigne intellizendi sint. Caeterum etsi olim in Africa frequentius auditum id nomen , ibique sor. tasse ex monumentis, quae hactenus habemus primum Episcopis adtributum noscamus ; haud tamen verum videtur specialius
haesisse Episcopo Carthastiniensi , nisi eo sensu, quod vetustiora de Episcopis monumen inta, quae in Africa Occurrunt ad Carthag .nensem pertineant, licet antiquissimorum temporum Tertullianus Romano etiam Epistopo tribuerit. N3m non in Africa modo occidentali, iugyptoque ,. quae ad orientalem
Africam pertinebat; sed in Graecia quoque, Asiaque minore, Galliis item, atqi e H spaniis, mox Episcopis omnibus constit suisse
Verum ne in his, quae ad nos hoe rempore non adtinent longius excurrat oratio ,
illud certissimum, hoc nomen inter Episco. pos primis Leculis usitatissimum, Pres te.
ris quoque tunc temporis nonnumquam fui s. se collatum, quos etiam quodammodo Patres e sa Populus adgnoscebat. Observatum
149쪽
Padum cognomine gaudent, ita et- Scylitrem , Balsamonem 3 ranaram Iam Protopresbyteri Protopaparum Delem, Leonem Grammaticum, Gli- nomine appellari vo'unt. Nec nupe- cam, Codinum, & Phranzem, qui ara est haec nomenclatio, sed apud decimo ad decimam quintum saeculum
13 Clatiss. Mabillonio in actis SS. Mamma. xii, aliorumque M. Africanorum , ejus, que Discipulo Ruinartio in actis S. Theodo. ri Anetrani, in uuibus Fronto Aasby ter Pa votatur, uti & Antonius in actis Ss. m. Iuliani & Basliuae . Rara denomina. Iio, propterea quod non saepe fieret. injusa impulit Tillemontium ut acta S. Cono. Us avn. 27s martyrio affecti in suspicionem
adduceret, hac una de caussa, quod Papae nomen ad Presbyterum significandum in adeo remota mate adhiberetur. In ipsis etiam Cone. Chalcedonensis actis famosus ille Euthyches duarum in Chtillo naturarum commixtor , non Episcopus quidem , sed Archimandrita, Papa nuneupatur. Factum id non tam propter ingravet mem aetatem aut doctiss. Thomassinus suspiratur, sed quod Abbas esset , Hegumenus . & Pater Mnnachorum . quae causia 'it ut iis etiam Ptes. byteris tribueretur, qui veluti allorum Patres haberentur . Nam in eisdem actis Archimanditia alter Abrahamius ipsissimo quoque titulo ornatus legitur. Ne ue enim iaeorum opinique sum, qui Ualfridum stra. bonem haud recte intelligentes, omnibus Clericis Papae nomen olim adiributum rentur L deinde vero Episcoporum evasisse proprium : quum contra ex veterrimis jam ii. quere documentis arbitrer, Epilao potum potius commune nomen, a Presbyteris eadem de caussa, qua Episcopis tribueretur, suisse parricipatum. Etenim quum etiam inrar E. piscopos ita, ut plurimum, id nomen usurparetur, ut iunior , aut inferior Ep. lcopu3, eo seniorem. dignioremve adpellitaret; nemo autem seipsum , nisi Romanus Pontifex Papam diceret, quot observatum diligentera Mabillonio est : inde factum conicio, ut
seniores etiam Presbyteros, quos tamquam Patres venerabantur, minores Clerici, eo deinde nomine adpellandos censerent .
Nam de Modestum. ne quidem Presbyterum, sed viti dumtaxat pa lago m , edu eatoremque ex vetusto more hoe etiam nomine ab eo fuisse vocitatum eius acta testantur. Per catachresim inde, postquam Plevsbyteri eo generati m nomine 'uerentur, alisequioribus potissimum Graecis inductum , ut minores etiam Clericos Papas, vel Pisinnos,
aut simplices ripas, uti paullo post ostendam, nunc arent. At vero noe potissimum discrimina ad Presbyteros evasit id nomen, ut non pro nunciatione eadem, neque porro innexione , . ad utroslibet significandos a Graecis adhiberetur ,. Παται Papar enim Episcopus, κῆs Papas Presbyter vocabatur: isque sine pronunciandi ritus, nee recentior quidem videri posset, si recta legendi ratio in vetu stis M M. actis conservata sit. Actorum S. Theodori exemplar Graecum, inquit Ruinartius, hic habet ο Παπκι, quo num ne donantur Antonius in actis S S. Iulι anis Basilissae in serusi mo Lectionario Lexoviensi. Iu illis quoque S. Cononis eadem circumflexione notatur. Attamen etsi de hac vetusta pronunciatione haud sim sollicitus illud vero nemo eripiet mihi, . temporum progressu M sive lex ro saeculo, sive potius ΠΟ-no , decimove, uti mox dieam, huiusmodi nomen brevi elatum pronunciatione, solo. Romano Pontifici ita haesisse, ut a nemine exinde Episcopo i um , saltem inter Latino usurpatu in invenias e productiim autem Ita Graeeis Presbyteris iactum esse eommune , ut vulgare ac tritum inter indigenas fuerit, qui I Let αδις Papades illos eorrupta inflexione hodieque vocitant. Tempus enimvero quo Episcopi caeteri Papae nuncupasi desiverint, idque nomen soli cohaeserit Romano, paullo obseurum est. Cantelius, Sir mundus, Thomassinus M xliique docti viri, quum Ennodium Ticinensem , Cassiodo. Dum , Liberatumque sexto florentes Saeculo Papae titulo Romanos Epistopos; Eustorium autem , ac Datium . Mediolanenses , caeterosque sn plici cum taxat Episeopi no
150쪽
lum floruerunt', Dequentissime oc
g. V. Verum, ut ad Protopaparum ossicia veniamus, habe illa ex Inois
nymo Monchalliano: Protopapas, dum Pontifex furem facit, principem l
eum tenet, ac cum Pontifice eoncel
brat, matuoque sibi invicem SS. Eu .
mine donasse 'observassent, In eam venere
sententiam, ut sub id temporis ad unum Romanum Pontificem illud revocari coepe4ti . Monuit nihilominus Thomassinus, si qua illis adversa post ea tempora exempla occurrunt, inde prodire, quod nonnisi latis quibusdam incrementis , Invalescat rei'euius. que usus. Et re quidem ipsa , ubi in istius.
modi versamur argumentorum genere , longe etiam antiquior huius nominis ab Hispaniarum Episcopis Romano Ponti fiet sacta reservatio colligi posset ex Cone. Toletano anno CCCC celebrato, in quo ita loquentes Patres efferuntur: Expectantes pari matemplo quid Papa, qui nune est , quia 3 impliciantis Mediolanensi r Episcopus, re-Ii uiaue Ecclesiarum νυeribant Saeerdo res. .Et. insta . Constituimur autem , priusquam illis per Papam vel per S. 11 IAcianum communio reddatur, non Dife por , non Preristeros, non Diaeo os ab
illis ordinari . Oblervare enim hie licet, solum Romanum Episcopum a Toletanis Pallibus si plici Papae nomine designatum.
Veru u & vestigia huius nominis in Hispaniarum Episcopis , ad tempora usque S. Eulogii Epii copi Cordabensis, qui nono saeculo vixit, mansisse contendit Macrius. St. mile quidpiam notari in G, iliis potest . Nam in Cone. Turonensi II, anno I LXVI , ut Contius, aut sequenti, ut Sirmundus pn. tat, coacto, ipso nimirum Saeculo VI, Avi- tu; Episcopus Viennensis Papa vocatur . Quinimmo Avitus idem id nominis quinque adtribuit Patriarchis, eum eo tamen di scrimine, ut in caeteris Urbis nomen addat, in Romano non item . Marculsus deinde Monachus, quem circa annum I De LX do. ruisse constat, Landerico Ept scopo Parisien. si, vel, ut alii volunt, Metensi , duos foris mularum libros offerens, hane inscripsit Epi. graphen: Reverendissimo Papae Landeriὸo.
Avo quoque Cuosi M gni in sitie Episcoporum Metensiam
Nobilis in eunctis Papa Chrodegau. das habetur .H ne fortasse factum, ut quum eommunis saerulo nono, aut saltem non rara in Episcopis ea esset nomenclatura, Joannes VIII Rom. Pont. Papa Giυersalis dictus fuerit. ab Sinodo Dei nensi, ut eo pacto ab caeteris distingueretur. Sed illud postremo certum , eo plures conspirare, ut a s. Grego. io VII decretum reantur, id nomen de alio non debere, nisi de Romano Ponti fite diei. In eam rem esse autumant Concilium
quoddam . quod sub eo , A. CII LXXII,
aut sequenti adserunt celebratum, cuius tamen nullita vectigium exstat. Ab eius p tius Dictato , ut vocant , haec derivasse cre. diderim , quo de Baron. agit ad An. CIO LXXVI, quamvis genuinum non esse sanctissimi illius Pontificis opus Critici na,
ris emunctioris putent. Caeterum, ni paullatim desinere inter Episcopos id nomen eoepit, ita circumflexa pronunciatione elatum erevit deinde inter presbyteros. Exempla C ngius congerit ex Theophane , Cedreno , Nicephoro, Cpolitano , Leone Grammatico, Niceta Choniate , atque ex novellis tam Isaaei , quam Alexit
Comnenorum in iure Graeco. Romano contentis : rex quorum nonnullis nou Presbyteros modo, verum etiam in serio rei ordine
Clericos, eo nomina indigitari plane conficitur . Sed ad Ptesbyteros quod attinet, praeter Euchologium, graeca Calabriae nostrae diplomata inspicere satis esset, in quibus Papae , & Presbyteri voces promiscue usitatas passim invenimus. Nee mos iste Barbar Latinis mediae aetatis incognitus : quippe quod in actis quoque Romanae Synodi sub Zaeharia Papa A. IOCCXXXXV celebratae, in quodam illius celebris Germaniae Impo. storis Aldeberti, quod in his resertur, stagmento , Presbyteri edam Romanae Ecclesiae