장음표시 사용
81쪽
Lectiones in .j. Physic. Aristo t. 81
camentis: ergo & lioc consensu omni si,' ita non petit prin ut accidens; tamen in se est substantia, & sic non inuenitur, ciuium .li igitur dicitur de decem praedicamenti : non er- una res sit lubstantia uni,& alteri accidensia Dico quod o eli v nutu secunda ens dicitur de substantia, & de acci . reuera substantia non est accidens proprie dictum; sed ,- denterergo non erit unum.tertia, si ens est unum,non habe ne secundum denominationem subitantia Nerit esse accibit magnitudinem.quarta,si est unum, non erit definibile: den . Ad argumentum Alexandii, quia caliditas est forma quia delinibile habet partes: ergo plura essent emia: quia substantialis,dicetis, ut Averrori primo de generatione, a, desinitio constat ex partibus. quinta, si ens est unum, vel circumscribit per illas qualitates formam substantiale monunum genere, vel specie, vel numero. non potest esse unum dixerit illas qualitates esse formas subliantiales. De se- cenere: quia genus praedicatur de pluribus: nec unum spe- cundo dicetis, ut Ioannes ibi,quia possunt considerari electe quia species de plutibus indiuiduis: nec numero, quia menta, Ut sunt subitantiae, & sic eorum principia non suntve ominuitate. se tunc plura erus: quia continuum eli di- illae quas tale .possunt considerari,ut elementa,&ut dicta uisibile in infinitum: nec in diuisione: quia indivisibile sit re seiuntur ad mixtum, in cuius mixturam veniunt, & veterminus,ideo includit aliquid aliud a termino: di sic plura niunt in mixturam per alteratione,& alteratio fit median erunt entia: nec unum ratione, quia, ut probatu est, alia eli tibus illis qualitatibus, ideo dixit illas qualitates esse prinis ratio substantiae, alia accidentis. & lic nullo modo ens po- cipia elementorum, ut elemeta. & Averroes impugnat hieterit esse unum. Secundo quaerit Simplicius, an ens, quod Alexandrum, ut dicebat illas qualitates esse formas tubila- posuit Parmenides, sit unum genere, an numero. I ratio tiales:quia,quod vere eit,id est,substantia nulli accidit. sed dubitabilis est: quia Aspasius dicit, v erat unum generer reprehendit Alexandra quo ad verba: quia Alexander n quia omnia continentur sub ente, & sub genere. sed Sim- luit illas quatitates esse formas elementorum ; sed per illas plicius consutat hanc opinionemr quia ens dicitur de alio, circumscripsit formas elementorum, ut primo de genera- scilicet de homine.ens quod posuit Parmenides, non dici- tione dixit Auerroes. De tertio,quia dicis,relatio est eadεtur de alio.& genus, ut genus, non differt: ens Parmenidis cum iundamento.dic threlatio est accidens. est verum, disset t. ideo non est unum genere, sed numero, ideo assimi sit accidens secundum rem; sed est accidens secundum Iiuit spha re quae eadem est undequaque. sed est dubitatio modum praedicandi quia denominative praedicatur, quod prima Simplicij: quia dicit, si partes definitionis sint etiam dicunt medici,lapis exiliens in vessica est substantia, di ta-Meidet invel leparabilia, vel inseparabilia. si inseparabilia, men est accidens viventi. Dico, ν est in se subitantia, est in eorum definitione ponit subiectum. hoc non videtur ve accidens imp Oprie, ut in haret: quia secundum rei veritarum quia nigredo est inseparabile accidens coruo; & tam e tem semper eii sublia ia.appellatur accidens, ut alijs inlis- coruus non ponitur in eius desinitione .de hoc dicit Simpli ret.de quinto, quia noti inti finis, quae est ultra substat iam, clusio, non omne accidens inseparabile definitur per subie eius notio ine ii alijs substant ij ut accidens; tamen in se tactum. sed Aristoteles intelligit propriu quarto modo : sed lis notio est substantia. Dico, ν reuera talis notio in omni-nistredo in coi uo non est pro principi quarto modo,ideo bus eii subitantia; sed dicitur accidens per modum praedi- non est necesse. coruus ponatur in definitione eiu .dubi- candi secundum accidens: quia dicimus, ut secunda intelli latur secundo, dicit Ioannes, quia si dicamuli quod genus genua intclligit primam,di amat illam, & ita denominati accidit uni differentia: alteri non sequitur: ergo definitum, ue praedicatur,& secundum modum accidens: reuera tameouod est substantia,accidit alteri: bene sequitur; si genus & illa non est subliantia: quia in substant ijs separatis nullum disserentia accidat eidem definitum,quod eli subitantia,ac est accidens,& nullus discursus, ideo nec est error in illis.cidit alteriae icit Ioannes,& si genus accidat uni,& d likie- Erat secunda dubitatio:quia Arist.dixit, cp totum non potia alteri verum erit dictum Attitotelis, ', subilantia defi- nitur in desinatione partium; sed bene paries definiunt tonita accidit alte tu quia,& si non accidat illis seorsum sum- tum:quia idem delinerent seipsum contra: quia in relativis piis accidet tamen simul sumptis .&ratio est, quia dantur idem definitur per alterum . unde unum relativorum perditatentiae ultimae. quia conuertuntur cum subiecto. ideo alterum desinitur tantum. supra hoc lueurie dixit multas si illae didirentiae accidunt alteri, ita definitum accidit alte fatuitates. Dicetis,ut Aristoteles sexto Topicorum, quod xii& si Aristoteles secudo Posteriorum dicat, quod omnes unum relativorum desinitur per reliquum. ita relatiuu est, partes desinitionis sunt in plus, qutin definitum, loquitur ut differentia correlativi. unde triplex est relatiuum aequi-
tamen ad nos .est dubitatio Latinorum, quia A littotcles di parantiae,ut est simile ad simile: aliud est relatiuum suppo-cit. quod verum ell,substantia nulli accidi tacotra. quia Ale sitionis,ut filius ad patrem: aliud super posivionis,& sic p xudet; ut dicit Aristoteles quinto Physicorum, dicit, quod te it esse paler suppositus filio δε filius patri: noeigo inco-i caliditas,& frigiditas sunt formae elementorum; tamen ac- uenit, Idem detiniat,& definiatur. Dicatis,u, illud noncidunt mixtis quia sunt accidentia in m.ixtis.Secsido,quia inconuenit in relativis, sed in absolutis est inconueniens, secundo de generatione Α ristoteles dixit, epillae qualitates quod totum ponatur in desinitione partium: in relativis vesunt principia elementorum: & principia substantiae sunt ro non . nec eit verum, quod dicit Scotus. l, unum relativo substantiauergo illi qualitates sunt substantis;& tame sunt rum fundamentaliter ponatur in definitione alterius. pri- accidentia mixtis aertio, quia relatio non distinguitur a se mo, quia ponitur, ut ipsa etiam simul natura, ut dixit sexto damento secundum viam communem: quia albedo est si- Topicorum;sed tormaliter iunt simul natura: ergo vnu romilis sibi per suam substanti im: sic ergo erit lubstantia si- latiuum definitur per reliquum formaliter: quia tundam bi.& accidens ut refertur. Q autem ratatio non distingua- taliter praecedit unum alterum. Exemplum. Pater fundatur a sundamento, in eis veniret altera per se , quod eli sal- mentaliter, id est secundum sui substantiam praecedit filiu: sum quia mutatio aduenit ipsi sundamentomon autem ipsi formaliter tamen, ut pater & filius sunt elicini simul natu- relationi aduenit, primo mutat O.eliam, quia medici dicut , ra. tertia dubitatio,quia Aristoteles dicit, quod animal ra- , lapis in vessica est moi bus, est accidens: quia sanum& tionale iunt partes lubstantiae, & sic partes rei. oppositumaeorum sunt accidentia; & tamen ipse lapis est substantia. Averrois supra in quarto textu, & . Metaphysices di lu- etiam ii. Metaphysices notio primae sublutiae,quae elisub pra Porphyrium . quia inquit definitio, quae constat ex mactantia. ieci itur in secundis, ut finis, α sic in ei, rccipitur, teria,& torma, ills partes iunt secundum rem. desinitio co-
82쪽
stans ex genere,& disserentia. ut ex animali, se rationali,&parte; secundum intellectum,quia similia ex parte rei, nondam retiam:quia definitio est instrumetum,quo cognisci tur simplex,& cognoscuntur res per intellectum: ergo illae partes non erunt substantiae,sed accidetia etiam: quia Auerrori ex Aristotele,septimo Metaphysices dixit, ui subflantia non est uniuersale: quia uniuersale est commune pluribus: substantia autem non. ideo substantia non est uniuersale. Ideo aliqui, ut Burteus accipit, quod dicitur uniuersale
ex parte rei: quia dixit, quod genus, & differentia sunt substantiae; sed hoc est salsum. unde uniuersalia in duplici differentia possunt considerari uno modo. materialiteri alio modo,sor maliter,pro eo,quod significat. si accipiatur materialiter, unc uniuersalia erunt accidentia Ruia materialiter res
non est,nisi qualitas,possunt accipi formaliter,id est pro significato: quia forma non est, nisi significatio, & tunc erit substantia: quia uniuersalia significat ipsa indiuidua, quae sunt subflantia,& non aliud sunt,qu m sua indiuidua, de si esunt,substantiam significant; materialiter tam e sumpta accidetia. Sed dices, quomodo Aristoteles ex genere, & di iaserentia arguit pluralitatem substantiarum: quia genus, ut animal, primo significat hominem; ita rationale. s;gnificat hominem: quia ut docuit Aristoteles genus, & disserentia sumuntur ab eadem forma:quomodo ergo, cum illa significant unam substantiam, arguit plures substantias ex illisi Secudo,quia cum dicitur homo, est animal rationale, cum animal sit pars desinitionis substantiar: ergo erit substati a. ει cum praecedat hominem in illo: ergo instantialiter erit substantia; Ae tamen non significabit sua indiuidua. oppositum iam diximus.quid ergo dicendum de primo dico,u reuera non arguit plures substantias. Dicit Simplicius, Farguunt diuersas substantias secundum diuersas partes d si niti; sed quae sunt partes definiti: quia circumscribunt e dem sermam.Dico ergo, quod non simpliciter inseri plures substantias; sed refert ad minus esse plures substantias: ergo ad modum concipiendi: quia equus, ut habet principium sentiendi, simpliciter significat substantiam, quae est genus, ut est principium talis sentiendi, sumitur pro differentia.& ita est eadem substantia in rem diuersam secundi, modii concipiendi. de secundo, cum dicis, animal est prius homine:ergo primo erit substatia. Dico,quod illa proprie eas est tantum secundum intellaeium' quia cum Arist.dixit in Prsdicamulis,illud est prius,a quo non conuertitur sub sistendi consequentia.ideo genus prius specie: quia non valet . est animal ergo homo; sed bene contra loquitur de proprietate secundum intellectum,& non secundum tempus: quia genus est idem, quod singulare uniuersaliter acceptu, ut dicunt omnes optimi expolitores, quidquid dicat Bur-leus, qui videtur ponere, quoquo pacto uniuersalia in rea singularibus distincta, de sic videtur sequi Platonem, qui potuit uniuersalia in re; sed hac opinionem primo,& septimo Metaphylices consutauit Aristoteles.
VID A M autem rationibus, Sec. xlus obscurus,& Simplicius sicit maximam colationem. mihi videt ut Ioanes omnibus expositoribus clariosiqui dicit postquam dissoluit Aristoteles primam rationem Parmenidis,quae erat, quod non est ens, est nihil:quicquid est praeter ent,est non ens: ergo quod est praeter ens:non est, de dixit Aristoteles, ν ratio Parmenidis peccabat in materia, &forma,ut dixit hic vult dissoluere secundam rationem Parmenidis,& vult reprehendere Platonem; qui male dissoluit.& haec fuit causa erroris, & huic alligatur ratio Lenonis, quam dissoluit,fle huic consentit Xenocrates, discipulus Platonis .Plato consentit Parmenidi, ge Xenocrates Zenoni, discipulo Parmenidis: dixit ergo quod Plato consentit Pa menidi.& hec erat secunda ratio Parmenidi sequia si ens senum significaule contradictoria no sunt simul vera.dee dem ergo ens est unum: quia si ens non significaret unum, sed plura,entia essent plura. Addit, I contradictoria non sunt simul vera: quia, si contradictoria sunt vera,sequetur, quod etiam erit verum non ens est, plura essent entia quia omne,quod est,ens est:& quod no est,ens est, verum & ensest, ideo entia essent plura. ideo ex illis duobus assumptis coucludit cosequens, scilicet quod ens sit unum, de dicit, PPlato concedit hac rationem. Sed debetis dicere, quod Plato concedit huic rationi, no totali sed tantum concedit a sumptis, negat illatione mi de sic Plato consentit Parmenidi: quia concedit primam, de secundam partem assumpti: soluit autem rationem negando illationem.& Plato hanc Opi-
nionem consutat in dialogo, qui appellatur Sophista: quia dicebat Plato, quod erat duplex ens intellectuale, de sensuale. intellectuale est proprie ens: Se ens sensuale,quod est, ut materia quae est principium sensibilium: de talia impro
prie sunt entia. ideo,quia videbat Plato esse plura entia, pauit illationem Parmenidis. adducit secundo, rationem Zenonis,cui consentit Xenocrates: quia dat Zeno sequens Parmen idem preceptorem,quod ens erat unum,Se indiui sibile. probat,quod esset unum; quia si non ,nec essent multa: quia multa constant ex unitatibus: si ergo ens non eget unum: non ergo multa, ideo est unum. secundo probat,
sit indivisibile, quia si quslibet pars continui sit diuisibilis, in infinitum id est in infinitas partes, & cum in tempore finito non possunt pertransiri partes infinitae, sequitur,quod motus no poterit esse in magnitudine; sed motus est in magnitudine,datur ergo pars indivisibilis, super qua fiat motus.& sic ens erit unum,& indivisibilet & appellat hanc rationem, ex dissectione: quia, sit non fit indivisibilis magnitudo, quaelibet pars materiae continebit infimas partes, &sic non poterunt pertransire hanc rationem. impugnat Aristoteles sexto huius. demonstrabit enim, quod continuum non componitur ex pundiis, immo quaelibet pars lineae est diuisibilis. reuertitur ad Platonem, cui male soluit argum intum Parmenidis:quia negabat consequens,& illatione. G- sutat Aristoteles hanc solutione dupliciter. primo, quia dirucit, ut Plato putat non ens tolli a natura, id est ens sensibile tollia natura ex ratione illa Parmenidis. dicit A ristoteles,co non tollitur ex illa ratione ens sensibile: quia Parmenides dicebat ens intellectuale omne bonum,non tamen to lebat entia sentibilia: quia sunt entia. secundario, ita ex illa ratione non sequitur, tollatur ens sensibile; sed tantu probatur,u, ens intellectuale sit unum secundo dato,q, sit d
plex ens. unum intellectuale:alterum sensibile; non tamen
debet negare consequens: quia adhue verum, est ens sit unum:quia & si no est unum numero; est tamen unu quasi genere. ita dupliciter reprehendit Platonem.
N expositione Ioannis est dubitatio, quia dicit, si, Aristoteles citat rationem Parmenidis, ens signficat unu , di contradictoria non sunt simul vera:ergo ens est unum: postea adduc bat rationem Zenonis ens esse , num, Se indivisibile; sed videtur dubitatio, quae dicit, ip Plato acquievit huic rationi, scilicet
83쪽
Lectiones in j. physic. Aristo t.
scilicet quia concedit ens esse unum, & contraducto i ta non esse simul vera: neg ibat illationem. videtur secundum hae expositione concedere coli adictoria esse simul vera: quia concedit non ens esse: quia dicit ens sentibile esse, quod noest ens:deinde dicebat ens intellectuale esse unum quom do ergo concedit,quod contradictoria non sit simul verat Secundo, quia no ell absurdum apud Parmenidem, quodens sit unum genere: quia dicit, ens eli unum, & vnu numero:quia loquitur de ente intellectuali, quod est unum. De primo dico quod illa non sunt contradictoria: quia ens simpliciter, de non ens tale,ut sensibile, non tum contradictori ,; sed ensiimpliciter: & non ens simpliciter: quia nonens simpliciter negat omnem essentiam, sed non ens no negat omnem esseni iam sed negat omne tale ens, sicut nos dic inius, i, Socrates no est ens .id eli non eli tale,ens iicut ait Plato ei l tamen ins secundum se. A ita loquebatur Plator
uia ens sensibile, non est ens, id est non est tale ens. Ideme secundo quia si hoc non sit absurdum Parmenidi, quoden, sentibile, de intellectuale sit unum generepamen Parmenides intelligit: p ens sit unum numero: quia de intellectuali loquitur, quod est unum numero. Eil dubitatio Simplici j: quia dicit Arilloteles, quod Mato concedit, quod noens sit contrarium, dicit in Parmenide: quia, si non ens c trariatur enti, absurdum est dicere, quod non ens sit: quia non dicit Plato non ens e se, non ens simpliciter, sed dixit non ens esse tale, ite ut Arilioteles dixit,u, accidens est nonens,id est non ens tale,id est subitalia:quia est es ectus sul stantia Secunda dubitatio Simplicit: quia dixti, in Xen
crates confiniit Zenoni,itaque concedit continuu non esse
diuili bile in infinitum dicit ergo,quomodo hoc est pol sibile, quia cum Xenocrates sit vir sapiens de mathematicus negauit illud principium, si cotinuum sit diuisibile in infinitum, quod non est credendum. Tertio, quid intelligat Parmenides per illud ens, an cassum an primam intelligintiam, an aliquid aliud: quia est diuersitas apud Graecos, de si intelligat primam causam, tunc argumeta Aristotelis nullius valoris sunt. De primo dicunt Simplicius, & Themiastius, quod cum Plato dixit, non ens esse, non loquitur deno ente simpliciteri sed non ente,secundu quid, id est quod tale non ens potest esse,sicut d icimus,quod accidens est noens tale, cum dixit oppositu in Parmenide, loquitur de nonente simpliciter: quid eigo intelligit Plato per non ens tale Themist ius dixit, intelligit quietem,& motum .idem,
de aduersum, ut in Sophista declarat Plato, sunt tamen entia in se,sed vocantur non entia: quia non permanent. Porphyrius dicit, , per non ens tale intelligit materiam,de sormam. ideo dixit Aligustinus , fecisti nos prope alterum te .ct se compositum dicitur non ens,& ens non enS, ut materia participat ens, ut partic:par forma, quae est actu. dicit ergo Simplicius,quid ergo habet antecedens contra Plat nem ita etiam Aristot. per non ens intellexit esse, sicut dixit accidens non esse ens. ideo dicit Simplicius, ν Alexander aliter dicit, ν per non ens intelligit ens simpliciter . sed quomodo no declarat Alexaderi Simplicius declarat: quia Plato diuidebat ens in ens independens:& dependens diuid it in intellectuale, quod dependet a prima causa, & sensibile: & hoc ens appellauit simpliciter ens :& deinde dixit non esse simpliciter;non tamen absolute: quia dicebat non esse ens,quod est primu ens .ideo non hoc reprehendit Platonem, concedit non ens esse simpliciter. sed dicit Simplicius, no inuenitur in Platone.ideo mihi magis placet e positio Ioannis,qui dicit, P At illo teles non damnat Plato. nem,qnod non ens sit: quia etia ipsu Aristoteles posuit non eas esse, sed damnat: quia dicebat, quod ex ratione Parme-
nidis, sequitur,' non ens sit, id est quod ens sensibile sit.de haec est verior expositio. De secundo dicit,u, Xenocrates non consentit illi dicto,immo ponit continuum diuili bile in infinitum ed dicebat, quod cotinuum aliquod erat indivisibile actu: potentia tamen in infinitum diuili bile. de si dicas, si id continuum diuisibile in infinitum: ergo aliqua-do diuideturequia frustra est illa potentia,quae non reducitur ad actu. dicit Simplicius, quod sensus illius propositi nis non est, quod continuum sit diuisibile in infinitum inpotentia, ita quod illa potentia, non respiciat actum diui-ium; sed respicit actum diuidendum:quia semper continuupotest diuidi .vel secundo intelligit,quod datur magnitudo insensibilis per accides: quia linea per semper est diui libilis in infinit tu, ratione formae habet magnitudinem ter minatam qnia omnes sorins habe ni suam magnitudinem determinatam: itaque nec in maiori potest esse, nec in min ii,& ita exponit. De tertio dicit Ludemus,quod per ens intelligit coelum:quia Parmenides appellauit ens esse aliqua-do ens, ideo dicebat illudens esse unu, scilicet uniuersum etiam: quia assimi Luit lphaerae unde quaq; ad medium a cedet i,& tale est coelum: ergo pro eme intelligitur coelum: ε quia appellauit illud ens continuum; sed coelum est enscontinuum: ergo dicit Simplicius, quod non potest descndi. quia male assimilasset sphaers:quia tunc noesset coelum: quia coelum esset corpus sphaericum, & non sphaera .etiam, quia posuit illud ens esse immobile: ccxlum autem est mobile. ideo alij dicunt, quod per illud ens intelligit an :mam rationalem: quia Auermes imposuit Aristoteli animam rationalem esse unam numero;sed cosutat hanc expoliti
nem: quia dicit,quod illud ens intelligit Parmenides permanens in se,& indepedens. non ita est anima rationalis: quia depecti a prima causa: Aspasius exponit per illud ens, quod
intellexit ens commune substantiae, de accidentuti tale est unum genere, sicut Aristoteles posuit. sed confutaui hane exposition uia tale ens Parmenidis definitur: genus non desinitur. etiam tale ens non praedicatur: genus praedicatur
de pluribus disserentibus specie ideo quarto dixit Simplicius, de idem Cardinalis, de Auertoes in libro destrum num,quod per illud ens intellexit primam causam, quae est
una si umero. de sic dicit,ut ens est unum numero. di appetulauit illud omne: quia continet omnia in se eminenter. a
similauit spherae, dicit Simplicius, mystice .sed, quomodo non exponit. Dico, quod quo ad hoc: quia, sicut sphaera r currit in se ipsam: quia no habet principium, nec medium in finem determinatum, ita in illo ente intellectus, inicit
et io, & id quod intelligitur, sunt idem, ideo super i plum
reuertitur,ideo assimilauit sphaers. dixit illud ens esse continuum, licui causa dicitur continua, te contigua sui esse-ctui, ita dicit, quod tale ens sit contiguum generabilibus,&corruptibilibus.Sed dices,argumenta ergo Platonis, di Aristotelis contra Parmenidem nulla erant: quia Plato arguebat, ens no erat unum: quia dicebat, duplex est mundus; intellectualis,& sentibilis .ideo entia sui plura .secudo, quia negauit consequentiam Parmenidis, quod enses et unum rquia in secunda disserentia erat ens. ira Aristoteles argu bat,quod ens non cominuυm: quia dicebat de Iubilantia, di accidente,l deo plura erunt entia.etiam, quia eis non potest esse unum numero indiuili bile,nec conlinuatione, nec ratione:ergo plura erunt entia. Dicetis, quod reuera illa argumenta parum cogunt aduersus Parmenidem, si intel ligamus mentem Parmenidis, ut diximus.sed ipla replebedunt tantum corticem verborum, ne illa verba pra berent
occasionem errandi alij;& mos talis suit apud antiquos reprehendere,si malum pertenderent sensum.
84쪽
'T A v T E M s physici, Soci, Postquam
reiecit opiniones eorum, qui ponebant ensvnum immobile: quia illa opimo no erat naturalis, qui dicebant ens esse unu, scilicet sta sani iam prima abstractam, e negabant naturam: quia ne gabant motum,cuius principium eis, natura: nunc vult recitare opinionem illorum, qui naturaliter loquuntur, de si aliqui ponebat unum principium. dicebant enim illud esse unum ens materiale. & primo proponit arguere cotra eos, qui ponunt unum principium, secundo, cotra eos qui plura, , infinita ponunt,& dicit, qui dicunt v uum esse principium materiale omnium rerum, aliqui dicunt, test unum ex tribus elementis, vel aqua, vel ignis, vel aer: nullus posuit terram propter dissicilem sui alterationem. aliquis p suit aliquod medium inter duo elementataliqui, ut Anaxiumander , principium incertum, substantiam generationis. aliqui ponunt, quod illo principio generentur omnia compora non alteratione sed motu locas, scilicet congregatione, ic disgregatione.& sic Aristoteles, de omnes philosophi
conueniunt, qui ponunt duo contraria cum vno subiecto: di aliqui ponunt contraria ex parte subiecta dens itatem, de raritatem:aliqui ponunt contraria magis uniuersalia, e dicunt esse excessum,de defectum equidam ponunt huiusmodi contraria, ut Plato, magnum de paruis,licet differat Plato ab alijs: quia alij ponunt duo contraria ex parte iam aer Plato posuit talia duo principia, ut circumscribunt subiectum aliquod,scilicet materiam primam: ponit etiam Plato causam esticientem, scilicet ideam, quae eli exemplar rei producendae. Alexander dicit,quod Plato posuit materiam primam principium nedu sensibilium, sed etiam idearum, di intelligibilium.obi jcit Simplicius Alexadro:quia in intelligibit i corpore non posuit materiam, ideo talis materia non est communis aeternis, & corruptibilibus, ideo Simplicius dicit, quod Plato posuit materiam communem generabilibus,& corruptibilibus: de posuit causam eiu cientem, stilicet ideam, quae est exemplar. N Simplicius, quoad verba notat: quia dixit Aristoteles in igne densius, aere vero
subtilius, non dixit rarius aere, ut olienderet, quod densitas reducitur ad crassitiem,de rarius ad tenuitatem. in prae dicamentis vero,quod rarum,.& densum non sunt in praedicamento qualitatis,sed in prs dicamento positionis. Sed
dices, cur Plato nominauit materia nomine magni,& par
ut dicit Simplicius, quod ideo nominauit illam duplici nomine,scilicet magni, sc parui: quia mystice loquebatur: lamateria sui natura est informis,& expers quatitatis, ideo appellauit paruv. appellauit magnum, quia ipsa est, quae prius recipit quantitate,quam alias formas, ut dixit etiam Aue mes in de substantia orbis aliter dixit Ioannes, quod Plato imitatus est mentem Pythagoricorum: quia sicut ipsi ponebant numerum principium rerum,ita Plato circumscripsit materiam duplici nomine: quia sicut forma asiimilatur unitati,ita res dicitur una per formam, ideo forma dicitur una:& quia numerus recedens ab unitate primus est binarius, ideo circumscripsit materiam numero binario, sciliret nomine magni,& parui, de appellauit eam nomine magni. Numerat modo eos, qui dicebant principia esse plura, ut Anaxagoras,de Empedocles; sed disserunt: quia Anaxagoras ponebat principia multitudine, de numero, & specie infinita: de talia sunt corpora similaria, ut elementa,sanguis, os Ide similatia dicebat illa esse principia omnium rerum. Empedocles posuit principia esie similaria; sed dixit latum essequatuor elementa. Anaxagoras posuit etiam mixta similaria quia posuit causam esscictem. Empedoclesposuit; litem, & amicitiam. & quia Anaxagoras posuit mundum
generari ex illis similai ibus; sed dixit non interm rum. Empedocles dixit infinities generati de coriumpi litigant ill i: quia Aueri s. 8. Physicorum dixit Anaxagoram posuis se mundum interiturum. hic Aristi,teles dixit oppolitum :qui vitarunt in verba At illotelis, ciunt maximas initicationes. Sed dicatis vos,quod Averrori errauit ibi: quia OR- positum hie dicit Aristoteles. sed dicetis, cur applicauit c tram principijs Anaxagorae,cum Empedocles posuerit illa principia contraria esie Dico, sicut dixi in 6.textu, cu dicebam,quod illud verbum,aut contraria, applicabat Anaxagorae, non autem Democrito: de quod attribuit contra
ria principijs A naxagorae: quia ipse posuit in suis principijs
Omnia contraria, de quo ad primas qualitates, bc quo ad se cunda scilicet quo ad Odore, de saporem. Empedocles autem posuit illa elementa contraria, quoad primas qualitates tantum: ideo attribuit Anaxagorae,non Empedocli, nec Democrito,ut etia supra dixi in textu octavo. videtur autem Α naxagoras, non refutare opinionem ponentium infinita principia naturali arquia cosutato, quod principia nopositant esse infinita, Ac quod non possunt esse unum, relin quitur, quod principia naturalia erunt finitar dicit ergo, PAnaxagoras posuit plura principia infinita,& adscribit hac opinione illi, etsi alij suerint illius opinionis, ut Democri tus; sed ascribitur Λnaxagorae r quia praecipuus fuit in illa: quia posuit principia multitudine infinita, de specie: de dixit talia esse similaria commixta de infinita: Se probat suam opinionem duplici ratione.prima, ex nihilo nihil si , de in
hoc coueniunt omnes philosophici deo Parmenides dixit, quod est tantum unum enu quia vel illud generatur ex nihilo, vel ex aliquo. si ex nihilo, hoc est falsurru quia ex nihilo nihil sim ex eme,erit ergo en 1 ante ens. dicit Anaxagoras, si nihil ex nihilo generatur,relinquitur,'res naturales generemur ex sibi aliquo intrinseco, quia non apparet
aliquod extra. ideo res naturales non rere generamur,nec
corrumpuntur, sed congregantur, de separamur. sed dicit Anaxagoras quomodo dicimus,quod hoc vel ex se iit,vet ex carne, cum omnia sint commixta dicit, quod dicimus ab elemento praedominante,carne,de addit verbum absturum,quod bifariam sumitur generatio, vel alterat ione, vel
segregatione. Sed dicetis, quomodo hoc potest esse quia segregatio est motus localis:alteratio est motus ad qualitates: quomodo ergo generatio fit ex alteratione, do motu loca' li sideo dicit Porphyrius, quod illa verba non sunt rescrer-da ad Anaxagoram, sed ad Democritum, de Anaximenez quia Democritus ponebat generatione segregatione. Anaximenes vero dicebat generationem lieti alteratione . sed
Porphyrio obijcit Simplicius: qui atquit Simplicius quod
Anaxagoras dicit generationem fieri alteratione, de segregatione, ideo dicit cum Alexandro, o verba sunt resere da ad Anaxagoram. Sed dices alteratio est ad motum qualis, segregatio ad motum localem. ideo dicit Simplicius cst Alexandro , ut Aristoteles primo de generatione dixit, u
Anaxagoras ignorauit propria vocem: quia aliquando dixit generationem fieri allelatione,aliquando segregatione. Amplius autem ex eo quod .PPonit secundam ratione: quia dicit, videntur contraria ex se inuicem seri, ut calida ex frigido,humidum ex licco,de album ex nigro, cum traria non possint seinuicem generare, sed magis se interimant : necesse ergo quod in uno contrariorum insit alterum,ut in nigro album, de sic de alijs: restat ergo vetu ille, uod principia sint similaria, Sc commixta mutritudine, ac pecie infinita. Scd dicetis,quomodo dixit, quod in sinito
85쪽
Lectiones in j. Physii c. Aristo t.
praedominatur aliquid: quia dixit, quod appellatui a praedominante, Se si sic commixtum ex infinitis partibu tanquad prae dominantibus contraria. infinito enim niti l praedo . minat i potest: ergo no est verum eius dictum. Dico, quod reuera infinito nihil predominatur, sed dicit ualiqua prς- dominatur,quo ad sensum respectu aliarum paruum.
N FINIT TM secundum. l quod im
finitu recitauit opiniones Anaxagorae, hoc loco vult illam euertere, & in tertio esticuriose hanc persequitur, & pluribus argume tis utitur aduersus A naxagoram: quia plures erant suppositiones, ideo pluribus utitur argumetis. prima erant, quod erant infinita corpora similaria, inuicem commixta, se infinitum no possunt separari ab inuicem, Ne infinita multitudine Sc specie, ideo dixit, quod no erat vera generatio rerum naturalium, sid magis segregatio, occurrit ergo Aristoteles primo illi stippositioni,quod in sinita snt corpora similaria specie de multitudine: Narguit sic. infinitum qua infinitum, ignotum est: ergo omne ins ni tum est ignotum: quia valet ex reduplicatiua inferre uniuersales, ut secundo Priorum: quia valet homo, in quatum
homo est risibilis:ergo omnis homo est risibilis: de ita valet de infinito in infinitum, in quantum infinitum sciti no potest quo nullum infinitum. duplex enim eli infinitum,
unum secundum quantitatem cotinuam, ut ponebat Ana
ximenes, qui dicebat principium esse indeterminatum, definitum:aliud est infinitum secundum quantitarem diser tam. si ergo Anaxagoras ponit principia infinita similariarergo erum ignota:ergo de composita:ergo de composita ex causis:quia scire arbitramur,cum causam cognoscimus.sed cum causae sint infinitae,ignotae sunt: ergo de coposita erutignota.dc sic auferunt scientiam naturalis. sed huic obi jcit Porphyrius:quia omnis demo stratio debet esse ex proprijs conclusionis demonstrandae. sed ista non procedit ex pro trijstquia etiam procedit aduersus Democritum: quia proat principia infinita multitudine,& ita Leusippus: quomodo ergo demonstratio Aristotelis est demonstratio secun dc, dicit Simplicius ex verbis Anaxagorae, quod hsc ratio non cogit aduersus oppositiones eius:quia Anaxagoras ponebat illa principia in sinita quo ad nos,fecundum naturam autem snit a.de probat hoc Simplicius:quia dixit, mens diuina secernit hac ab inuicem: ergo cognouit ea: ergo sunt finita secundum naturam. de primo dicit Porphyrius, reuera non est demonstratior sed est ratio dialectica procedens ex communibus. sed Porphyrio obijcit Simplicius, ct Alexander:quia lige ratio non est communis Democri
to, fle Leusippo; sed iantum propria Anaxagorae: quia Democritus ponebat principia infinita in multitudine, sed Anaxagoras quo ad speciem,ideo propria ei. sed non in te Iigo Simplicium;& miradum est de eo: quia ratio Porphy- xij stat: quia Aristoteles dixit inlinis um, qua infinitum est
ignotum' ergo omne infinitum est ignotu aergo ratio communit etiam Democrito: etiam quia dicebat Anaxagoras,
quod principia erant in s nita de quoad multitudine, e quoad species: Iecudo, quia dicit quod Democritus non posuit principia esse ins nila,quoad species: falsum est; quia etiam lacundum speciem potuit infinita; sed dixit differre figura talia corpora sectilia, quae figurae apud ipsum sunt infinita,
ideo ratio erit communis viriq;. ideo dico, ut Porphyrius, Ioanne ,Sc Auermes,quod lisc ratio est dialectica: de dicit
Averrori verba notanda, hoc est , quod vult dicere, quod dicunt Latini, quod duplex est logica una docens, scilicet
quam docemur, alia utens, qua utimur in alijs icient ijs. de logice quam docemus, est finis de subiectu, ut dixi,& m dus sciendi per quem intelligit logicam: etia quia talis modus sciendi ducit nos in cognitionem ignoti: dc ignotum triplicii er notificatur:quia vel est simplex, vel complexu.s simplex, ii scatur ὀefinitione, de diuisione: si complexum, notificatur argumetatione,quae est quadruplex. ideo A ristoteles docet definire,diuidere,dc arguere.logica vies est eadem cum docete, disseri tantum ratione: quia dicitur utens,ut est habi tus,quo utor in alijs scient ijs, unde dicitur si scientiae debent esse lcientiae,oportet quod utantur logi ca: quia nemo Lit, quod nesciat se scire: unde si dubitat.sestire,no scit:& cum scire sit per definitionem diuisionem, argumentationem; unde siquis non scit se definire,non habet scientiam, sed habitum; ideo iuristae non habent scientiam; sed tantum opinionem: quia nestiunt se definire, de diuidere:quia ignorant definitionem,& diuisionem, dea gumentationem: Sc eadem mei distinctio datur de parte losi cristi licet de dialectica . quia vel est docens, de sic est subiecti determinati : quia, cuius subiectum eli syllogismus
topicus, est dialectica utens illa, qua vi imur in alijs scient ijs, de ista non habet determinatum genus subiecti: quia in omnibus scient ijs ingreditur . dicitur etiam ratio dialectica; ut accipit propositionem in logica dictaratam: de in alijs scient ijs utitur exemplo, sicut ilia propositio: inlinitum,qua inlinitum, est ignotum: accipitur in primo Post
riorum.& hic causa utitur,ideo ratio est dialectica:duo ergo,Vt Porphyrius, Ioannes, de Averroes quod illa ratio est communis: quia procedit ex communibus: quia accipit illam propositionem,quod infinitum, qua infinitu eli ignotum,quae communis est Democrito, de Leusippo, non solum Anaxagorae, ut dicebat simplicius . de lecundo dicit Simplicius adhue stat argumentum Aristotelis: quia si illa principia sunt infinita, quoad nos sunt nobis ignotar de sic composita ex illis erunt ignota: de sic scientia naturalis nulla erit. Amplius secunda ratio ad secundam suppositi nem, quae dicebat, quod corpora similaria sunt inuicem commixta,inquit Aristoteles, impossibilis est hic supposito prima, ratio est ista omnis forma naturalis secundum speciem, qua valet indeterminato quanto subsistit; de est , id est omnis res naturalis habet suam maximam quantitatem,sib qua potcst generari,Sc materiam, sub qua potest generari: probat Aristoteles inductione: de primo in toto , quia totum est secundum determinatam quantitatem , de ita supposuit inductivae in toto, dein toto artificiali, de naturali : quia in artificialibus serra non fit in infinitum secundum magnitudinem,nec secundum paruitatem:quia si sic careret fine, propter quem L cta est: de ita in artificialibus caeteris, ita de toto naturalii quia omnino secundum
sui naturam habet delet minatam quantitatem,quo ad ma
gnitudinem, quia non potest pertingere usque ad calum; etiam licet habeat minimam quantitatem, sub qua potest generari. ideo Aristoteles in libro degeneratione animalium , quaerens cur fiunt plures latus ex illa supei flua materia de non sat tantum unus sextus, dixit, quod non potest generari unus latus: quia determinata est magnitudo , sub qua potest generari homo. ideo plures generantur faetus. ita in plantis patet, de A ristoteles, quasi omittens hanc rationem, lumit inductionem de partibus:Ze partes sunt duplices,vel dis, imitares,vel similares. ostendit,quod de similaribus, de dissimi latibus non si vera suppositio: quia homo habet caput, quod est pars litter senea: quia homo no potest generari cum capite infinito, sed cum determinato. Probat
86쪽
probat de similaribus, quod ipsae habent determinata quantitatem: quia si partes crescunt infinitum, & totum crescit etiam;quia si os, caro decrescunt in infinitum t ergo & t tum. ita si partes diminuantur in infinitum: ergo de totum; sed totum non potest nec crescere, nec diminui in inlinitum , ut Planta,&c.ergo nec partes. & ita A ristoteles probat ex panibus illam suppolitionem, & dicit, si partes crescunt in infinitum, Se totum etiam primus sensus ell: quia Aristoteles limitat propositionem: quia non est verum de partibus essentialibus: quia partes essentiales, scilicet materia & forma non augentur , etiam quia in partes essentiales non diuiditur totum .primo dicit Ioannes, sed in partes integrales. ideo non est vera suppositio de partibus essentialibus, sed de integralibus. duplex sensus, quod nec est vera de partibus integralibus omnibus: quia caro in manu diuiditur in infinitum, & diminuitur itidem; tamen totum non sed vera de partibus integralibus, quae sunt in actu,&non quae sunt in potentia partes,hoc est dictum, cuius partes possunt per se subsistere . in talibus est vera suppolitio de partibus in potentia, id est quae non possunt per se sublistere non est verat partes autem actu sunt, ut manus, brachium, quae per se positant sublitteretpartes potentia sunt, ut minimum minima carne, N: minimum minimo osse. &se de alijs partibus,quae non possunt subsistere. Tertia expositio , quod Ar illo teles reserat haec verba ad Anaxagoram: quia ille posuit in omni re naturali debere dari minimum , & ita posuit: quia, si non posuisset in sectile corpus posie diuidi,& sic non poterit esse principium:quia principium debet esse eternum, quod ideo posuit corpus in sei tile.& ideo Aristoteles reserebat ad Anaxagoram , quod suppositio essct vera, quod in re naturali detur maximum Acminimum. Est aliud verbum, Fructus. Alexander exponit semen, sed ei obijcit Simplicius, quia semen secundu Arst. enumeratur inter causas essectivas. ideo eua nescit ille calor seminis, id est spiritus generativi, & non sit pars totius,sed pro fructu intelligit pericarpion. id est carnem illam inu hientem fructus ipsos: fructus autem appellatur uti ἀσ,6ctale peri carpion potellesse pars plantae materialis; sed semen non potest esse pars plantae r quia tantum activaeco currit, eua nescit. ideo pro fiuctu pericarpion intelligendum,ut dicit Simplicius,& bene.
lx PONEBAT nobis Aristoteles opinionem Anaxagorae, qui dicebat principiat rerum naturalium esse infinita, nedum multitudine,sed specie etiam,& posuit ita com- mixta,quod infinitum poterat secerni: & dixit omnia corpora naturalia generari segregatione suarum Partium . reprehendebat Aristoteles hanc opinionem,&primo occurrebat prims suppositioni,in qua dicebat principia esse infinitas milia,&in infinitum poterunt secerni reliqua corpora naturalia: quia dicebat Aristoteles, quod non est verum: quia omnis forma naturalis est indetermi, natiuo quanto,N probatur inductione: quia homo non potest generari sub quantitate mili j,nec sub quantitate totius mundi: itaque homo habet determinatam qualitatem, sub qua potest augeri, nec potest augeri in insinitam quantitatem,nec minui, ita de plantis contingit,& Aristoteles pro bat de partibus: quia dicebat,caput requirit determinatam quantitatem, sub qua potest augeri. itaque sub minori non leti generari, nec potest augeri in infinitum: & probat Aristoteles quod partes non postunt augeri in infinitum: quia cuius partes augentur in in sinitum , Ita & totum, sed totum vivens non potest augeri in ins nitum : ergo nec partes, ita nee possunt in infinitum diminui:quia etiam totum vivens diminueretur, ita partes similares non possunt augeri in infinitum, quia si sie, de partes dissimilares: quia ex similaribus constant, quod tamen est salsum, nec illae partes possunt in infinitum diminui: & ita erat de arti licialibus ut dicebat Ioan. Grammaticus. Secuda suppositio, quia dicit, quod corpus ins nitum ablatione infiniti absumitur, id
est mensuratur, ut exponit Ioannes: quia corpus infinitum mensuratur finito: quia maior quantitas mensuratur minor',& dixit assumitur:quia metiedo par tes infiniti muli ties assumitur,& licasium itur in infinitu:ex illis ergo duabus suppositionibus arguit Aristoteles: quia dicit, cum separamus carnem ab aqua continuo, cum qualibet caro subiis lat. illa,quae s cernitur, non poteil essse minor materia,& sic in illa aqua erunt infinita magnitudine aqualia,scillicet ad minimum, S sic ex ablatione sint in allis mei ursinitum.oppositum dicit mathematicus. si ergo diceti ,quod possunt secerni infinitae partes carnis ab aqua, sequetur a turdum dictum .ii dicetis, quod non pollunt secerni, dabitur ergo pars parua aquae ex aqua non poterit secerna aqua: ergo non qualibet pars similatis milcetur parti si initari. cuius oppositum dixit ipse: probat ergo Ar illoteles per cotradictoria: quia dicit vel ex illa aqua secertentur infinitar partes carnis, vel non ex utroque membro sequuntur absurda.dabitur ex Simplicio: quia Aristoteles dixit dari minimam camena, quae possit seollam subtili ere, quia minima non poteti dari, & de alij : est ergo dubitatio, quia omne corpus naturale est continuuum: quia quantum,S Omne continuum est diuisibile in infinitum: omnis caro in sua specie poteti diuidi, & totum est maius sua parte: ergo no datur minima caro, di ita non datur min mum corpus. secundo dicit Simplicitas: quia Aristotcles laborat, quod omnis forma sit indeterminata quantitate,& A ristoteles probauit in partibus,& non debuit laborare in hac suppositatione: quia Anaxagoras illam concedit: quia posuit principia similaria elle perpetua, quit principia. de talia dicebat etiam ins ectilia: quia si diuiderentur, non eis taetcrM.termitio, quia dicit Ioannes, quod illa conditionalis est salsa, quod si in in sinitum descrescit pars unius, quod& iri in f nitum decrescit totum: quia dato, quod paries decrescant in infinitum secundum magnitudinem, possunt tamen augeri secundum numerum . de totum non crescit in infiniatum. secundo, quia os, de cato possunt minui in infinitum , di totum non minuetur in infinitum : quia partes dissimilares non possunt augeri in infinitum: quia ill e partes dis similares non habeni figuram .ge se habent determinatam quantitatem; partes tamen similares possunt augeri in in sinitum. quarto, quia Aristoteles dixit, quod si uetus erat pars plantae. exponcbat Alexandcr pro fructu, id est se me. sed Simplicius obiicit,de dicit quod nomine suctus intelligit principium, id est caro illa, quae se habe ,ut materia generationis: illi senetus se habent, ut causa effectiua .haec expositio habet dubitationem: quia Theophrastus dicit,pi mo de historia animalium primo , quod fructus in planta non est pars plantae: itaque pomum non est pars plantae, ii cui faetus non est pars mulieris; sed sunt agnata. S ita dixit
Galenus. I I .de quinto med. quia agnata duplicia sunt, vel sunt eiusdem speciei , sicut lana respectu ovis .etenim a natura nascitur in Oue.aliqua sunt agnata non estisdem gen Iis,ut viscus respectu aliarum plantarum .de primo, cum dicis, corpus naturale est diuisibile in infinium, dicit Ioannes, quod potest accipi caro, ut corpus continuum di sic es diuisib iis
87쪽
Lectiones in j. Physic Aristo t. 8
diuisibit is in infinitu, de non datur minima caro, & ita respectu materiae est diuisibilis in infinitu: quia materia nurulam sibi determinata quantitatem determinat . ideo primo coeli definiuit corpus naturale diuili bile in infinitum respectu materiae: & hoc pacto non datur minima caro . potest considerari caro,ut sub propria forma, & sic habet determinata quantitatem.ratio est, dicit Simplicius, Ioannes: quia unumquodque determinat sibi determinata qualitate: quia homo determinat complexioe determinatas. ita etiam forma naturalis cum determinat, debet determinare propriam qualitate,& sic omnes formae naturales, siue sint subi tantiae, siue qualitates, habent determina a quantitate.
De secundo dico, ν Λi istoteles probauit illa suppositione,
ut ostenderet illa sumi non latum ab Anaxagora, sed etiam secundum rei veritatem, ideo no frustra laborat. De tertio dico, accipit numerum determinatum partium , ex quinhus constat caput. si dicas, possunt augeri illae partes secu dum numerum, verum est. sed Aristoteles non ita accipit, sed accipit numerum determinatu partium, ex quibus constat totum ipsum, & dicit, ri, si illae partes in infinitum d
crescent, etiam X totu. De secundo dico negando, partes
similares possunt diminui in in finit si, quia illae paries determinat, i sibi minima quantitatem. sectando dico, ut di si illae partes similares possunt diminui in infinitu; tamen illa c ditionalis est falsa per accidens: quia partes ille no determinant sibi figura:totum aute determinat. ideo totu no potest augeri, sed patres. De quarto dico,u, reuera fructus,ella ca-m,no sunt partes plJtae propriae. si Aristoteles appellauit il-IM partes, improprie appellauit,ideo accipiatis loco excpli.
D hee autem si omne. F Arguebamus autem aduersum Anaxagoram: quia dicebat, omnia corpora limitaria inuice comisceri, itaq; quodlibet ex quolibet secernatur: reiecit Aristoteles primo quia dicebat ad hoc sequi pi incipia esse infinita ,sed cum de infinitis nulla sit scie-tia, riret etiam scientia naturalis dixit secundo,u, quaelibet pars similaris non potest secari ex qualibet parte : quia
datur minima magnitudo, sub qua generatur caro, & maxima, sub qua augetur: accipiatur ergo minima, an ex illa potest secerni alia portio. di si sci caro ergo remanens erit minor minima.quod implicat contradimonem .si non possumus secernere alia portionem carni Smeq; possumus segregare aliud corpus limitare: quia in omni alio corpore su Iato inest caro: quia corpora lunt in uice m comixta: non erΓo verum est, ut ex quolibet corpore smilari possit secerni quodlibet similare . si dicas, o ex carne illa secernitur, sed illa,quae remanci, corrumpitur. & ita ait Simplicius errasse Anaxagoram ponentem illa corpora esse principia rerum naturalium: quia principia sunt sterna, illa autem corruptibilia, quia diuisibilia. Tertium argumentum: quia seque retur, quod in corpore finito essent corpora infinita actu,
α nedii insinita, sed etiam infinities ini nita specie distineta,& sic infinita corpora erunt in sinito corpore infinities infinita: quia in quolibet corpore .sunt alia corpora specie distincta infinita . & sie sequitur.quod infinitu erit maius infinito: quia una portio est maior altera: N cum quaelibet
infinita contineat corpora, utraeque infinita; & tamen una erit maior altera : lamen infinitum non est maius infinitor
quia maius,& minus compeiunt qualitati finitae, si aliquis dicat, quod Anaxagoras posuit illa principia infinita,qu ad nos, sed finita quoad naturam. sic argumentum Aristotelis nullum eritidicit Simplicius,il, adhuc stat argum
tum Aristotelis,quia periret scientia naturalis: quia ex quo illa principia sunt infinita, ideo ignota, & ita res naturales et ut ignotae: quia arbitramur scire, cu causas cognoscimus. etiam stat argumentum: quia accipimus partem minimam nigri,an ex illa parte secernitur nigrum,& sic quod remanebit erit minimum minimo, quod est absurdum. si no erago nec aliud poterit secerni ex eo, scilicet album, quod co- miscetur ei: quia secundum ipsum cotraria etiam inuicem
mixta. secundo, quia cerebrum est membrum organicum,
ut dixit Galenus; no ergo similare, ut dicit Aristoteles. Discatis,quAd Aristoteles accepit hic pro exemplo, vel ui accepit illam medullar 5 substantia,& sic videtur similare: quia quslibet pars substatiae medullaris est subflatia medullaris. Nequaquam aure. P hie Aristoteles obijcit quarto Anaxagora :quia dixit, quod quodlibet cuilibet iniscetur mcdo , quod quaelibet pars similaris potest separari a qualibet parte similari obi jcit suppositioni Aristotelis dupliciter, quia inquit, recte dixit; sed non scit,quid est hoc dictum.
Dico, quia Anaxagoras ponebat similaria tam secundum substantiam qu m secundum accidens:& sic verum est, Psimilaria, id est accidetia no possunt separari similaribus, id est subitant ij ,sed non est scite dictu, id est non assignauit vera causam. scire enim est rem per causam cognoscere.
luia dicebat Anaxagoras, quod no poterunt separari: quia iant commixta illa similaria; sed hoc es falsum: quia ponit accidentia similaria; tamen non mis centur cum substantia, ut primo de generatione dixit Aristoteles, quia mixtio est,
cum partes substantiales miscentur: non aute accidens miscetur substaliae,& complexio est finis mixtionis, dixit Aristoteles primo de generatione, unde si misceatur aqua feruentissima cum frigidissima,non si mixtio,isti tamen volunt probare dari aequale ad podus; sed illa non est mixtior quia mixtio est corruptorum unio. ideo elementa tantum viri ualiter remanent. quidquid dixit Averroes, qui voluit elementa formaliter remanere. sed de hac quaestione qui to huius dicemus: no ergo illa vera cauli,quod accidentia non possunt separari, quia sunt commixta substantiae: quia non sunt comixta .ut diximus. Obijcit secundo,quia mens, quae est, ut causa efficiens, stolida erit: quia tentabit facere impos, ibilia, cum tentet separare corpora similia ad inuicem. hoc enim est impossibile, cum sint ins nita ins nities comixta, ut dicebat Anaxa foras. Obijcit Simplicius, quia dicit, ut mens non intendit separare illa similaria, sed ex illis producere res naturalcf. ideo mens non est stolida. sec do quia Plato in Phaedone in persona Socratis reprehendit Ana agoram, quod non posuit mentcm tanquam causam efficientem: quid ergo hic dicit Aristoteles, posuit me tem. De primo dicit Simplicius, si ita est, A ristoteles tantureprehendit corticem vel horum. De secundo dico,quod Plato dicit,quod non meminerit mentis, sed dixit quod noutitur ea in proprietatibus rerum, sed iam eam ponebat; sed cum causam reddeba .recurrebat ad causas materiales, di omittebat metem.quinto obi jcit aduersus Anaxagoras,
quia dicebat, quod geneiatio eli seglegatio rei inexissetis. dicit Aristoteles,si aliquado ita est, non tamen semper bene ex pluribus frustris luti fit lutum, & ita ex pluribus partibus domus fit domus; non tamen semper ita est: quia aer peneratur ex aqua,& non segregatione, ted alteratione,cuius signum dicit Simplicius : quia ex uno cyatho aquae futplures cyathi aeris: quomodo ergo aer secernitur in tanta quantitate ex aqua i ideo non omnis generatio si segregatione partis inexistentis, S si aliqua do ita accidat.nuc modo comparat opinionem Empedoclis ad Anaxagora: quia supra
88쪽
supra de illis mentionem tribuit,& dixit, quod illa Empcdoclis est rectior, quia posuit principia finita, ci illa Anaxaporae, qui infinita. primo, quia infinitum, ut inlinitum et
ignotu,& sic res naturales erunt ignotae. secundo, quia siu-stra sunt per plura, quae possunt lieri per pauciora, de aeque bene. sed per principia sinita, ita res naturales sunt,ut per insinit a. & melius : ergo illa oppositio Empedoclis est rectior. Dixit Aristot.qi 'od ego omis, quod impossibile est separate quodlibet corpus similare a corpore similari r
tione quantitatis: quia cuilibet datur minimum secundum speciem suam nec ratione quantitatis, id est ratione accidentium: quia Anaxagoras posuit etiam accidentia sinu laria, quae tamen non possunt separari subiecto.
V P E R eapite praelecto sunt plures dubitationes. ptima est,quia dixit, quod ex nihilo nihil sit. & in hoc conueniunt omnes antiqui . es, ergo dubitatio an forma habeat aliquod csse ante generationem; si no habet aliquod esse ante sui productionem, ex nihilo nihil fiet, cuius oppositum dixit Aristoteles hic,& etiam septimo M taphysices ponens disserentiam inter principia naturalia, di artis ci alia, dixit, quod artificialia habent esse in moue- te id est es sciente principia rerum naturalium in moto, id est in materia: ergo habet esse sorma secudum aliquod sui in materia etiam: quia octauo Metaphylices dixit Arist teles, quod forma largitur persectionem, & non multitudinem largiretur: quia di ipsa in numero poneretur: cum e so tantum persectionem rei largiatur, in materia praeeris ebat ante sui generationem .dicedum est,quod forma ante sui esse habet esse potentiale tum ex parte materiae, quia potest recipi in eam,tum ex parte agentis, quia agens illam
producere potest . quaenam sit illa potentia Albertus dicit, quod habet esse habituale in materia,quae verba sui obscura.Andreas in expositione sex principiorum dixit, ut sensus illorum verborum est,quod forma habet esse habitua te in materia, id est habet esse secundum partem in materia realem; ted haec oppositio non potest flare, nec de mente Alberti:quia cum forma non habeat partes, nisi per accidens, de illae partes sunt eiusdem rationis: cur ergo illa pars
est magis ab aeterno, si altera in materia i ideo dicit Thomas , de Egidius, quod iste erat sensus, quod sorma habet
esse in materia secundum essentiam: generantur vero secuis dum existentiam, quae existetia realiter disteri ab essentia:
quia extilentia secundu ipsos dicitur accidens;sed haec oppositio patitur difficultate, quia nulla esset generatio su stantistis: quia cum terminus generationis substantialis sit substantia, S per ipsos terminus generationis est existetia, quae est accidens additum efficientiae: ergo generatio su stantialis terminabitur ad accides: quid ergo est dicendum de formis,cum diuersi diuersa seni iant ideo dico, quod sorma est in potentia tum ex parie materiae, tu ex parte agentis.ex parte materiae, qua potest deduci ex potentia eius,ita etiam ex parie agentis: quia agens potest producere illam formam, ideo ilia non eil creatio: quia praesupponit suum esse in materia potentiale, ideo generatur, quia antequam ignis generaret Lr, prae existebat in materia prima. potetia 2 qua poterat adduci,itaque non talum materiam praesupponit, sed oportet, quod de eius potetia deducatur ad hoc, ut generetur. Sed dicetis, quid de anima intellectiva quae est aeterna,& no deducitur ex potentia materiae ideo crea-xur, quia no praesupponit seipsam in materia, ita etiam materia pi ima;& producta a primo opifice.et Iam alia corpora
coele ilia producita etia a Deo:ex nihilo ergo dabitur creatio. Dico,qt: od anima illa etiam improducta, ideo no creatur, & ita anima intellectiva est improducta tquia una numero secundum Averr m. non enim potest multiplicari anima intellectiva r quia essent tot animae intellectuales,
quot indiuidua. quod salsum est, quonia apud Aristotclem
non datur alius status: quia aliquando plura moriuntur cor
pora,quam nascamurietiam erat ratio Averrois. 2. Meta
phvsices,quia diccbat omnis multiplicatio prouenit ex materia: quia potest diuidi in diuersas partes', cum autem ipsa non deducatur cx potetia materiae rideo una est, & improducta. usus est etiam hae ratione ad probandum, quod non possunt esse plures mundi,& laaec est oppositio A ristotelis, etsi falsa sit: quia secundum rei veritatem tot animae intellectuales , quot indiuidua: & datur alius flatus: sed philos phus hoc non potuit, quia nec ratio, nec sensus hoc oste debat. sed est dubii alio, quia Erma est in materia in pol tia, ut forma potest recipi in materia, & deducitur ex eius
potentia:& sic creatio non est. Sed dicetis, cur cum Hrma sit in potentia ex parte agentis, si non prasupponit materia debet creari, cum temen sit in potentia, in agente. Dico, ratio est:quia potentia materiae passiua praesupponit clivi agentis, unde non est activa, si non sit passiva. istae enim potentiae simul se consequuntur.Exemplum. quia in ipne amplius non est potentia agentis activa. ita nec potenua materiae passiua ad inuicem, cum corrumpetur ignis, non pote rit suscipere illam formam : quia corruptum amplius non redit idem numero ecundo degenerationerquia corruptunulla est alia ratio hoc tamen fallum secundum theologos et quia Deus, cum si infinitae potetiae potest facere, ut redeat idem numero . esset dissicultas apud eosdem i quia cum in sacramento altaris snt accidentia, & agens cum approximatur, agat in illa, & deducatur serma, quomodo non erit creatio' quia non praesupponit materia, cum tamen ibi sint accidentia,attamen ipsi dicunt quod creare talum Deo c petit,& non creaturis. dimittamus ut ipsi soluant hoc argumentum,quia ad nos non attinet,cum simus philosophi .ergo ad nos ira argumenta . ad primum dico negando antecedens: quia forma praecedit secundum esse potentiale tum ex parte materiae, tum ex parte agentis: quia cum praesurponit potentiam materiae, ita etiam praesupponit potentia agentis: auia istae potentiae se comitantur, ideo non est creatio, sed generatio. De secudo dico, quod habet aliquod esse in potentia: quia ex eius potentia deducitur: quia serma largitur per feci lonem,& non multitudinem. IJ ico,quod non largitur multitudinem: quia generatio illius est corruptio alterius. Secunda dubitatior quia dicit infinitum,qua infinitum est ignotum. hoc videtur salsum: quia supra desilit infinitum,quod erat quantum indeterminatum .ium secundo, quia propositio in primo modo dicendi, & in s cundo veri scatur de infinitis indiuiduis.itaque imillectus noster apprehendit hanc propositioncm, omnis homo est animal rationale . veri scatur de infinitis indiuiduis: quia de prs sentibus,& praeteritis,id futuris state aeternitate mu-di. Tertio quia Deus est infiniti vigoris, & appi ehenditur ab intellectu nostro sub ratione infiniti, ut dicit Scotus. de sic apprehenditur, ut intellectus acquiescat quia,li apprehEderetur sub ratione finiti, intellectus no aquiesceret etiam seipsum. Deus apprehendit: ergo infinitum potest apprehendi, ut infinitum. De primo, cum dicis infinitu differt, Dico, quod ex primo,& secundo Polle.duplex est delinitio, quid nominis,le quid rei: R illa est definitio, quid ii
minis: & figmenta habent desnitionem. quid nominis, id est quo
89쪽
Lectiones in .j. physic. Aristo t.
est qhod importat illud notusi: Zo omnis desinitio quid rei
est quid nommis: n autem contra,vt etiam dixit Scotus.
ideo quod illa est definitio quid nominis, quando generat notitiam rei. De secunda dico, φ illi sunt infinita in pote-tia,de non loquitur de illo infinito sed de ins nito actu,immo illud infinitum potentia,ut in sint: um est ignotum:quia non potest terminari,ideo ut in sinitum est ignotum,dc t Iis propositio est nota, ut sinita actus gnota, ut infinita potentia, id est per successionem. De tertio, Philosophus ne gabat assumptum, ui Deus sit in siniti vigoris: quia moueret coelum in instanti. mouet enim essectus, ut dicunt omnes Graeci, sed quid dicerent Theologi, qui ponunt Deum infiniti vigoris. Dico,ut ipsi dic ut 0, infinitum potest apprehendi ab inlini o intellectu, I sic Dcus seipsum apprehendit: quia illa notio est infinita, sicut intellectus ins nitus; sed quid de intellectu nostro, qui est sinitus de tamen a prehendit Deum sub rasione infinitii dico ut ipsi,,intelia lectui noster apprihendit Deum, ut infinitum non propria
virtute, sed virtute ipsius Dei. Exemplis, quia cum animai nostra erit in patria apprehendit Dei m sub ratione infinia i ii,non virtute propria, sed potentia Dei; non tamen com-ὶ prehendit Deum quia comprehendere est ex toto; ut intes lectus noster beariis no ex toto apprehedit Deum, sed apprehendit aliquam partc ,sub ratione tame infiniti,quam: voluntas diuina de voluntas secundum merita tot iacit apprehendere, ideo non omnes beati sunt aequali rei beat i in patria dispositi. haec uuaestio quarto sententiarum diltinet. quadragesimanona. Tettia dubitatio, quia dixit v nullum infinitum potest apprehendi a nobis:quia non potest comprehendi nisi ex partibus ex quibus constat, te illae sunt in- sinita mon possunt ergo apprehendi. sed dubitatio est quare, si accipiatur totum finitum, illud constabit ex partibus infinitis: quia diuisibile est in infinitum diuisibile. do sic nopoterit sciri illud infinitum. Dico,quod infinitum duplex,
infinitum actit infinitum pote ita, de vi potentia infinitum non potest comprehendi , nobis :quia non possumus comprehendere successione partis post patre. intimo nec Deus potest apprehendere tale infinitum, ut dicit Scotus, secundo sententiam distinctione secunda: quia repugnat polentiae diuinis: quia apprehendere partem post partem, est aprehendere in tempore. Deus autem omnia instanti appreendit. Alio modo conlideratur finitum, ut est quam itas finita . se sic cognoscitur a nobis, de accipimus paries ad li bitum nostrum: quia accipimus decem partes, vel sex, vel quatuor: de sic finitum est notum, de sic habemus scietiam rerum naturalium. Est quarta dubitatio, an omnis forma naturalis habeat suum minimis, de maximum. ex una parte vidctur, v non: quia Aristoteles quinto Metaphysices, decima octava dixit, st continuum est diuisibile in infinitum,quod potest esse unum sub alto' ergo non datur minimum : quia corpus naturale est continuum, ideo diuisibile in partes minores, cum infinitum diuisibile sit. secvdo a cipiatur maximus ignis, de apponatur ei combustibile, vel ignis comburet,uel non. si cobur et combustibile, ergo a gebiturin se dabitur ignis maior maximo. si non comburet, hoc videtur absurdum: quia ignis paruus comburit tale combustibile: ergo talis,qui est maximus. de etiam Aristoteles satetur secundo de anima quadragesima prima ,
combustibili apposito igni ignis augebitur in infinitum. haec quaestio potest habere triplicem in te: lectum, primo
parte potentiae, id est an potentia habeat determinatum pondus, quod possit portare, itaq; maius portare non potast. secundo ex parte durationis an forma naturalis habeat maximum, de minimum tempus,quo possit durarcitertio,
an forma naturalis habeat maximum,St minimum sui esse respectu quantitatis. prima autem disputatur in Auerto mprimo coetu secunda pio Auer.ad secundum degenerati
ne: quia Aristotcles dicit, nunquam habet periodum si arvitae. sed ad abundantiore in doet linam dicere us de omnibus. Dico, ut intelligatis,quod debetis imaginari: quia imaginamur unum gradum magnitudinis usq; ad supremum gradum. Se diuidunt magnitudini tripliciter, in parte insoriori,& in parte superiori, de in media:pars inferior no conuenit homini ratione paruita is : superior non conuenit ratione magnitudinis: media conuenit ratione commensurationis. aliqui dicunt, datur minima magnitudo affrmative, id est datur minima magnitudo,sub qua potest generari,& datur minima negative, id est datur minima quantitas, ut, qua no potest generari. ita datur maxima magnitudo assirmat iuri sub qua potest generari homo G maxima sub qua no potest introduci forma hominis. Ex emptu. minimus homo siccudi m speciem assirmative est,cum est sub tam modica quantitate, sub qua inueniri posset per se, de non sub minori, de elicum minima illa magnitudo se
tenet ex parte inferioris magnitudinis, ut minimus homo negative, siue exculiue est,cu se tenet ex parte maioris magnitudinis, sub qua per se inueniri non potest.iamen est suprema quo ad generationem paruam . ita de maximo. Alia distinctio, quod datur minimum, de maximum ex calis ainti inseca. minimum ex causa intrinseca est,cum forma hominis repugant operari, Si esse in quantitate illa minoi i:Scia maximum ex causa intrinseca est, cum serma hominis sub maloi i quantitate illa data maxima esse, ac operari nCnpotest .mi inimum ex causa intrinseca est. cum minimum illo non potest resistere cotinenti sibi contrario per tempus, quamuis illa forma in tanta materia possit contineri.
--Da R. AT dubitatio difficilis,an formae nat
fi H rates termina sutur maximo numero: Ne erat
sty M a st triplex sensu unus,an habeat maxima ma-
H gnitudinem, sub qua llarc possit,iecundus, an habeat sinitam durationem, ita quod sit
rei determinata periodus.tertius quoad potentiam,an da tur maximum, de minimum quod potetis coire spondeat,
ita quod sit dari maximum pondus, de ita competens, quod non maius dixit pro intellectu quaestionis,st duplex erat dari minimum, de maximum dupliciter, minimum negative, id est minima quantitas, sub qua non potest esse minimum affirmative, id est minima quantitas, sub qua poteste se, ita maximum affirmative est maxima quantitas, sub qua potest esse res naturalis. maximum negative, quod est maxima quantitas, sub qua no potest esse homo, de pro intellectione oportet imaginati illam magnitudincm , quam
heri diximus, scilicet v, diuiditur in parie inseriorem, quae
non competat ratione magnitudinis: de media prima opinio attribuitur Pico in tractatu proprio, ca, calculatur facit proprium tractatum, scilicet ili formae naturales habeant maximam quantitatem, S minimum negati uer quia datur maxima,cum qua non potest esse homo, non datur tamen maxima, sub qua stare possit. Excmplum. si aer corrumpatur in aquam,continue frigescit aqua, εἰ reducetur in co densationem, de continue decrescit, cum peruenerit ad te minum illum,sub quo non potest stare sorma aeris,luc a pellatur maxima quantitas, sub qua no potest state forma: quia non datur maior illa. si vero aer transeat in naturam
ignis datur minima quantitas, sub qua no potest stare sor-Ludaluccis .mPhys Arili. M ma
90쪽
im aeris:quia aer continue calescit,& rarescit, sed lauic opinio:ai obstat verbum Aristotelis, quia dicit, datur minima
cato. dixit enim,accepta minima carne, non dixit negative,
sed assirmative: de dixit accepta illa carne, an ex illa possit secerni caro. si sit, tunc dabitur minus numero; si non, nec alia pars poterit secet ni, cum qualibet parte si caro,& non potest dari minor minima carne, ideo A ristoteles accepit assimatiue dari minimam carnem, de confirmatur sexto huius, ubi dicit Aristoteles, in omni generatioedatur pars prima .exponit Averroes pars prima, s. prima pars genita aD sirmative, que est minima pars, sub qua potest generali genitu: & non sub minori etia ratione: quia omnis rei permanetis habet suum primu instas, in quo est, S prius no erat. si ergo aer generatur ex aqua, & igne,habei suum primu instans, in quo habet esse, illa quantitas est minima, sub qua potest generari aer: quia prius illa quantitas erat quantitas
aquae: ergo datur minimum essective. est secunda opinio,quod omnis forma naturalis terminatur essective, heda cauta extrinsecae non autem intrinseca, quia datur minimum visibile. diccbat Aristoteles primo coeli,q, potest via deri: S sic datur minimum visibile, quo minus non potest videri a causa extrinseca;tamen quia aere illuminato, si ponatur illud visibile, potest causare visionem in oculo, & in
tanta distantia minimum eo visibile aere illuminato non potest causare visionem in lata distiantia, & ita de carne datur minimum:quia datur minima caro, quae possit resistere corrumpenti, Ut puta Φ aer sit virtutis, ut duo,&caro sit
resistentie, ut duo,tunc aer non corrumpet carnem:quia ab
aequali non pr uenit actio, non datur illa,qus possit resistere aeri, quia aer corrumpet illam, & bipartita est opinio. Petrus Mantuanus in tractatu de instanti primo,'& vllimo
dixit, a, a causa intrinseca non datur minima caro: quia caro est continua,& sic diuisibilis in inlinitum: ita nec potest
dari maxima,quia quacuque data potest dari maior: etiam in heterogeneis nodatur maxima quantitas:quia in homine no datur minimus homo. ui autem quaelibet sit homo, probat :quia constat ex corpore, & anima:& dicebat,quod unus homo erat insiniti homines, nee datur maximus homo: quia data qualibet parte,se m per potest dari maior. sed
salsum est, quod quaelibet pars hominis sit homo : quia,si
sic, infiniti homines essent in uno homine, & sic ex uno homine posset fieri exercitus. nec valet, quod dicit, quaelibet pars costat ex corpore, Sc anima:ergo quaelibet pars est homo. Dico negando consequentiam: quia ad hoc, ut sit homo opposilit,ut constet ex corpore, & anima seorsum existens,quod non contingit in parte : quia pars abscisa a toto est aequi uoca. si dicatis, homo est terminus absolutus,ideo in eius desinitione nec ponitur, nec debet poni respectiuu, ideo nec seorsum existens debet poni. dico, etsi non ponatur in definitione hominis, seorsum existens: includitur tamen in des nitione hominis, sicut in desinitione corporis naturalis non ponitur motus; includit tamen motum implicite in sui desinitione. Ioannes Scotus secundo sententia ru, quaestione nona dixit,u, duplices substatis. una est homi omeria,quae est eiusdem nominis cum toto.vt pii mode historia animalium dixit Aristoteles,& dissimilaris,quς non habet idem nomen cum toto: dicit in substant ijs similaribus descende nilo, non datur minimum, id est quod non datur minima caio: ascendedo vero datur maximum corpus homogentum: ideo dixit tertio Sentcntiarum, Deus no
potest create hominem infinitum, nec gratiam infinitam: in substantiis vero eterogeneis dixit dati maximum,& mini mum. Sc ratio: quia corpora et erogenea determinant sibi quanti . lcm. sic probauit Aristoteles cui coelum habeat si .guram,quia animatum: ita ergo cum homo determinet subi figuram habet maximum,& minimum: quia ad huc, ut aliquid sit figuratum oportet,vi habeat maximum, A minimum: quia non sub quacunque maiori aut minori quantitate . ideo corpora eterogenea habent maximum S minimum. sed haec oppositio non caret dubitatione: quia dicit, datur minimum visibile: quia, si accipiantur minus, pote itvideri, ut dicam insta. ideo dico tertio,ia, Omn s sorma naturalis habet minimum, sub qua potest esse assimatii . , Sca causa intrinsecar de ita habet maximum,& sic generaliter omne corpus subsistens habet maximum,& ntinimn m ex causi intrinseca.huius opinionis est diuus Thomas, de Gregorius Ariminentis in disputatione de charitate , N Gandauiesis de Gaetanus: pro hac opinione est auctoritas Aristotelis hic, qui dicit dari minimam carnem: quia dicit a cipiamus minimam carnem .dic ut aduersarij, quod hic accipit ab operatione, non P ita sentiat. Se etiam dixit Suessanus;sed Ioannes, & Simplicius dixerunt oppositum ui nedum accepit ab opinione, sed etiam a seipso.ideo probauit,u, datur minima caro:quia, si illa augeretur, & partis dissimilares augerentur, quod est ablurdum tergo secudum est argumetum ex secundo de anima qI . ubi dixit ignem non esse causam augmentationis: quia ignis augeretur in infinitum ; sed dixit animam esse causam augmentationis: quia
omnium natura constantiu est determinata quantitas,ideo sormae intrinsecae habeant magnitudinem determinatam, α non rationem materiae.tertio, quod est argumentu Ioannis: quia sicut est in arte, ita in natura; sed in arte videmus, O datur maximum, S minimum: ergo & in natura. quarto, quia nedum qualitates determinent sol mae substantiales, sed etiam quantitates. Exemplum. si ex aqua sit aer,caliditas in ea non agit & crescit illa quantitas: signum ergo, ut habeat quantitatem maiorem aqua: S sic habet quanti
talem determinalam.quinto, experientia, quia videmus, tiex aere fiet aqua, semper decrescit quantitas aeris: ct fuit exemplum Averrois de substantia orbis: ctiam quia, s sitsulsur,&appioximaturei ignis videmus,u, no instam matur per aliquam moram:deinde subito una pars inflammatur, de illa est, sub qua potest generari ignis;& sic datur minima pars .idco dico, aliquae lunt dissimilare .dc de partibus cmilaribus fit hoc comune dictum, omne tale corpus habet quantitatem determinatam:ergo ad maximum,
di minimum t& suit dictum Aristotelis secundo de generatione animalium, capite secundo,u, omne corpus terminatur maximo, & minimo.& quarto eiusdem, capite quarto, quaerit hoc ploblema, cur ex mLlta quantitate non generatur unus faetus magnus, sed plures dicitur, quia homo habet maximam, & minimam magnitudinem, sub qua potest esse, ideo generantur plures fetus. ideo dixit, ani ira 'isest certa magnitudo & ad maximum ,& minimum,quam non supergreditur. ita dixit Auetroes sexto Phy licor v. ubi dixit, u, terminus embrionis est determinatus, etiam quia corpus animatum habet figurationem. figura enim habet terminum. etiam videmus experientia, quod elephas non generatur sub qualitate montis. ita de homine,& alijs. ideo expertcntia patet,quod in unoquoque corpore naturali datur maximum, & minimum assimatiue a causa intrinseca. Sed dicetis, si generatio hominis successiva est, ut dicit Averrois primo huius, quomodo ergo datur minima qualitas, sub qua potest generari homo: quia, cum sit succet,lua, ergo nulla est minima quantitas sub qua poteti gi ner
ri:quia,cum hae partes, & illae prius accipiant formam animam homini ,quam aliae, ideo non datur minima quanti
ias: quia, si sic, generatio homini, cilci subita, & no ii cccias tua.