Bibliotheque Classique Latine ou Collection des Classiques Latins

61쪽

memoria quaedam et recordatio eorum quae apparent, Vel qualicumque ratione in cogitationem veniunt, secundum quam omnia omnibus conseruntur, et comparata atque inter se composita inutilia valde et confusionis plena comperiuntur M. Monet autem plus quam uno loco Sextus sa), Scepticum 'minime phaenomena, id est, ea quae apparent sensibusque, objiciuntur, tollere. Namque, ut ait, Scepticus iis, quibus per phantasiam cogitur assici, assentitur. Exempli gratia, quum calefit, aut frigefit, nequaquam dixerit, Puto me non calefert, aut, frigefert: sed dicimus Scepticum dogma non ponere, eo Sensu quo dogma nonnulli esse aiunt, assensum ad rem aliquam dubiam et incertam earum, de quibus inscientiis quaeritur et ambigitur. Nulli enim rei incertae et controversae assentitur Pyrrhonius ; quaerit sa) autem et ambigit non de ea re, quae apparet, sed de eo quod dicitur de re apparente. Veluti, phaenomenon est, Mel gustum dulcem nobis proebere; de hoc non quaerit; sed de illo, an mel dulce sit, quod ad rationem et intelligentiam attinet, ambigit. Quod si etiam aperte circa id, quod apparet, aliquando quaestiones moVet, non ita id sacit quasi apparentia velit evertere, sed ut dogmaticorum temeritatem arguat. Si enim ejusmodi Sunt rationis imposturae, ut etiam apparentia tantum non oculis nostris surripiat; quomodo in incertis suspectam eam habere non debeamus, ne, eam sequentes, in temeritatem labamur 8 Est autem animadversione et annotatione dignissima admonitio haec, non pro Pyrrhonis modo, sed potiori etiam ratione pro Academicis.

α Nam et Academicis placuit ait D. Augustinus nec

homini scientiam posse contingere earum dumtaxat rerum, quae ad philosophiam pertinent; nam Cetera Curare se

Carneades negabat, etc. i) Hypotyp. lib. I, e P. I, secl. 13, Paeg. 4. α) Sextus, ΗΤpotyp. lib. I, CRP. Io, secl. I9 et 2o, Pag. 6. 3 Adxersus Acad. lib. II, cap. 5 , g Ii, tom. I.

62쪽

P. VALENTIT ACADEMICA. 4 ii 5. . Criterium igitur, inquit Sextus si , Scepticae institutionis dicimus esse, id quod amaret et quod perinde est ac

siphantasiam dicamus. Quum enim persuasionem et Coactam passionem asserat, ambigi de ea non potest. Itaque hoc quidem, nimirum tale aut tale apparere ipsum subjectum, nemo sortasse in dubium vocat : sed de hoc videlicet an tale sit, quale apparet, ambigitur. Apparentibus igitur acquiescentes, ea quae ad Vitam Communem pertinent observando, opinatione omni liberi vivimus : quia omnis

actionis prorsus expertes esse non POSsumus. Videtur autem haec observatio eorum, quae ad Vitam Communem spectant,

quadruplex esse; et partim in naturali instructione versari, partim in impulsu et coacti, passionum, partim in constitutione legum et consuetudinum, partim in traditione artium: Instructione naturali, Per quam a natura et sensuum et intellectus facultate praediti sumus; Passionum Coa tu , quo fit ut fames ad cibum nos deducat, sitis ad potum; Le m et morum Constitutione, quae facit ut pie agere iii Vita communi, bonum censeamuS; impie agere, malum ἱArtium traditione, per quam non inutiles et otiosi sumus in iis quae nobis traduntur artibus. Haec autem omnia citra opinationem dicimus. Haec Sextus.16. Quum autem Scepticus de quaestione aliqua rogatur, illis verbis, quibus quasi cautionum formulis utitur, solet respondere : Σκεπτομαι, id est, Quid respondere oporteat, quum nondum Compertum habeam, quaero atque Considero. st πέχω, id est, Assentionem 3ustineo. Ουδει οραω, id est, Nihild nis; namque omnia sunt ἀοριζα, id est, incie ita. Ουδε,

μαλο, , id est, Nihilo magis, hoc videlicet est quam illud.

II τι λοΥω λόγος υνος ειτυαῖται, id est, α omni sermoni et rationi

ratio alia aequalis obstatis. Utebantur et aliis similibus formulis, quas Omnes illarumque explanationem ex ipso Sexto petas licet, una Cum aliis multis ad hanc sectam pertinenti -

63쪽

hus : de qua etiam non pauca invenies apud Laertium in

Pyrrhonis vita. Gellii quoque, sive Agellii, caput 5 lib. XI,

de Pyrrhoniis consulas licet, non tamen ut disserentiam, quam inter Academicos et Pyrrhonios ipse assignat, probes.

. Quod Academici quidem, inquit, ipsum illud, nihil posse

Comprehendi, quasi comprehendunt, et nihil posse decerni, quasi decernunt: Pyrrhonii ne id quidem ullo pacto videri verum dicunt, quod Nihil esse verum videtur. . Falsum enim hoc esse, quod de Academicis scribit, ex Carneadis ad Antipatrum responsione, apud Ciceronem manifestum fit:. nec enim si) ipsum hoc decretum, Nihil comprehendi, Academici comprehensum sibi dicebant, sed probabile existimabant s. Sed ea est inter Pyrrhoniam et Academicam rationem, quum utrique philosophi epoche utantur, id est, assensionem cohibeant, potior disserentia; quod Academici,

uti postea planissime constabit, verum ac falsum ex rebus minime tollant, ac nec ex phantasiis quidem; nam phan taSias aut veraces, aut mendaces dicunt: Pyrrhonii haec utraque ἐπι et ἀδιαρορα, id est, nihil intor ea interesse, pronun tiant. Pyrrhonii paribus omnia stabiliri rationibus existimant : Academici et quaedam improbabilia omnino, et alia aliis probabiliora, quae pluribus aut potioribus rationibus sulciantur, majoremque fidem faciant, Concedunt: quae tamen adhuc, quantumVis probabilia, quum Comprehensa non sint, assensum ab ipsis minime extorqueant. I . Et haec de Scepsi, pro instituti nostri ratione, satis multa. Iam enim ad Academiam reverti tempus e sed contrarii, id est, Stoici exercitus copiis prius enumeratis, Ut

promisimus, et neCeSSarium existimamus.

S IV. De Stoico Cruesrio. x8. Stoica dogmata, nisi altius repetito principio, non facile intelligas, quum etiam plerumque inopinata sint. Εx-

si Cicero in Lucullo, cap. 34 ex sensu magis, quam ex verNA .

64쪽

plicaturi ergo Stoicorum de veritatis judicio sententiam, illinc exordium sumendum ducimus. Animus secundum Stoicos corpore non caret: nec enim ipsi quidquam corporis expers in rerum natura esse credunt. Definiunt autem eum si x εὐμαθερμλ, id est, caltamn viritum, Sive, ut princeps ipse

Chrysippus apud Galenum sa) ait, . Animus est spiritus nobis ingenitus totum corpus pervadens, qui tamdiu est ineorpore quamdiu illud animi functionibus agitur ac regitur .. Et apud Stobaeum 3) de Stoicis : α Spiritum enim

inlidum nobis ingenitum , animum putant M. Partes Vero animi octo numerant, uti, statim post illam descriptionem,

quam ex Galeni libro exscripsimus, Chrysippus explicat, sed planissime Plutarchus, de Placitis Philosophorum 4).. Stoici inquit) Hegemonicon, id est, Ductricem, seu Principem partem, summam in animo esse dicunt, quae et phantasiarum, et assensionum, et sensuum, atque appetitionum assectrix sit: haec autem Logismos, id est, Ratiocinatio illis dicitur. Ab Hegemonico vero septem animi partes enaSCuntur ac proCedunt, et per Corpus tendentes extenduntur, elui cirri ex polypode. Harum autem septem animi partium, quinque sunt sensoria ipsa, visus, Odoratus, auditus, gratus, tactus. Ex quibus visus quidem est, Spiritus pertingens ab Hegemonico ad oculos. Auditus vero est, Spiritus pertingens ab Hegemonico usque ad aures. Odoratus est

spiritus pertingens ab Hegemonico ad s5) nares, extenuandi

vim habens. Gustus est Spiritus pertingens ab Hegemonico usque ad linguam. Tactus Vero est spiritus pertingens ab Hegemonico ad stotius corporis J extremitatem, SiVe Super

quam ex verbo. An Iegendum, λεπzbv υαεγα, id est, re ad tenuem intra nares pelliculam is, seu membranam ρ Vide GaIen. de odor. inStruria. VALENT.

65쪽

ficiem, ut quae incurrunt et nos tangunt, sacile sentiantur. Beliquarum partium, altera dicitur semen, quae etiam est Spiritus pertingens ab Hegemonico ad parastatas. Altera Vero, quae a Zenone P naen , id est, vocalis, dicta est, quam et Phonen, id est, vocem , dicunt, est Spiritus Pertingens ab Hegemonico usque ad guttur et linguam et accommodata instrumenta. π Atque principem quidem animi partem, Hegemonicon et Logismon dictam, proprio nomine, . apud Stoicos, Aloiκ ἰα,, indigitari solitam Stoboeus refert. Significat autem verbum id Gubernatricem, sive, Gubernationem, nisi corruptum Sit, potiusque δυχ οι , id est, mentem Seu cogitationem, legere oporteat. Sedem autem et quasi

solium parti huic, ut idem Plutarchus si) scribit, in toto corde , aut in spiritu, qui circa cor est, assignabant: sive, ut ipse hic Philosophus alio in libro s2 significare videtur, in ipsius cordis medio centro et puncto quodam , a quo ad Sensuum instrumenta, veluti ex orbis alicujus media parte ad extremas, quasi radii, ducantur. Atque de hac quidem re apud Galenum s3), Platonis et Hippocratis, qui in cerebro

mentem Collocarunt, i dogmata Confirmantem, magna aCplus satis longo sermone agitata disputatio , sive iurgium est. Nos autem ad Academiam sestinamus. Aiunt ergo

Stoici 4), ita animi principem partem, nato Statim ho

mine, habere Veluti membranam sCripturae paratam atque opportunam, in qua singulae si,oim, id est, notitiae, inscribantur. Primus Vero annotationis sive inscriptionis modus, Sensuum opere, fit. -Mhσει autem, id est, sensum, sic desi-niunt s5): . Sensus est sensorio facta apprehensio Sive COm- PrehenSiO u. Namque καταλη c, id est, comprehensis ut est

x) De plac. Philos. lib. IV. cap. s. Pag. 899 , a. a) De communibus Notitiis adversus Stoicos. 3ὶ De plac. Hippocr. et Plat. Iib. II et III. ε) Plutarch. de Plac. PhiloS. lib. IV, eaP. II, Pag. DUO, b. s) Ibid. cap. 8, Pag. 899, C.

66쪽

apud Laertium si , sit secundum hos, aut sensu, ut albi et

nigri, asperi et laevis, etc. aut ratione, ut eorum quae demonstratione colliguntur, ut, Deos esse et mundo providere sa). Ac quum plures significationes sensus vocabulo tribuant, in ea, quum de illo sic agunt, accipiunt, qua, ut definitio ipsa continet, sentiendi instrumento DCtam apprehensionem significari dicunt. Atque, in hujusmodi inscriptione , phantasiae literarum usum praestant. Est vero Phan

tasia, ut apud Plutarchum 3) Chrysippus ait, . affectio in

animo lacta, se, et id a quo est assecta, ostendens M. Velutiquum visu aspicimus album, affectio quaedam atque permotio in animo fit, cui commotioni album, quod ipsam exci

tavit, subjacere dicimus. Namque s4 phantasia luminis

ευτο:J, a quo denominationem accepit, in modum, et se et id a quo est assecta, indicat: sicut ipsum lumen et se, et rem lumine illustratam. Quum ergo Zeno 5 phantasiam

τυπωσι, ἐου id est, impressionem in animo, dixisset, Chrysippus, τυπωσι, , id eSt, impressionem, M.οioum, id est, immutationem, interpretabatur : non enim fieri posse, ut in eodem loco plures impressiones eodem tempore constent, si Upi veluti impresso sigillo in animo fiant. Quum vero in animo dicunt, principem animi partem significant: in ea enim sola phantasias, et assensiones, et appetitiones Constituunt;

quod, praeter Plutarchum 6 , Stobaeus in Physicis tradit cap. 39 , circa finem).

I9. Sunt autem phantasiae aliae λοτ αὶ, id est, rationales: aliae Morei, id est, irrationales. Rationales sunt, quae ratione

i) In Zenone, lib. VII. feci. sa, P. 396. α) Plutareh. de piae. Philos. lib. IV,.cap. 8, Pag. 899, Et Laert. in Zenone, lib. VII. seel. 5a, Pag. 396. 3 De placit. Philos. lib. V, cap. la, Pag. 9oo , d. Sextus, lib. VII adversus Μathematicos I. adversus Logicos), secl. 63, pag. 4 4. s) Laert. in Zenone, lib. VII, secl. 5OT, Pag. 395. si De piae. Philos. lib. IV, eap. II et RI.

67쪽

praeditis animantibus accidunt : irrationales, quae ratione carentibus contingunt: hae proprio nomine non appellantur. Bationales, vox. νεις, id eSt, mentis concePtiones, dicuntur. Rursus phantasias in αἰσθητικας, id eSt, sensiti S, quae Persensuum instrumenta percipiuntur : et κ αἰ-im , id est, non sensu, Sed mente ac ratione perceptas 3 partiuntur. Praeterea, PhantaSiae quaedam, τεχ,iκαὶ, id est, arti cissae; alterae ατευοi, id eSt, Sinc arte. Namque aliter, inquiunt, artifex; aliter vero imperitus signum aut tabulam Conspicit et contemplatur. η Ιn quo enim sensus deficere videantur, Stoici artes adhibere jubent, quasi sensus alteros,u ait apud CiCeronem Lucullus scap. Io . Epictetus si) Academicos accusat, qui id quod in sensibus ad comprehensionem et scientiam subsidii est, impugnent et subvertere Conentur; quum Contra oporteret, studio et diligentia arteque adhibita, sensus ipsos juVare, excolere, atque ornare. Lucullus, sive Antio

chus, id est, Stoici ipsi, apud M. Tullium sa) : - Αdhibita

vero exercitatione et arte, ut oculi pictura teneantur, et aures Cantu, quis est qui non Cernat quanta vis sit in sensibus p quam multa vident pictores in umbris et in eminentia , quae nos non Videmus Z quam multa, quae nos fugiunt in Cantu, exaudiunt in eo genere exercitati P qui primo inflatu tibicinis Antiopam esse aiunt, aut Andromacham, quum id nos ne suspicemur quidem ..tio. Dividunt etiam Stoici phantasias in veras et salsas. Verum Praecipua, et quae magis ad rem facit, Stoica partitio est, qua phantaSiarum alia καταληπτικη, id est, comprehensi , vel comprehendens, alia ακαταληπτος, id est, non comprehensa, nec comprehendens, esse dicitur. Comprehendentis phantasiae celebris est a Zenone ipso tradita definitio : α quae expressa est atque impressa ab eo quod est, Veluti est, qualisque numquam fieri possit ab eo quod non est x. Aκατα

t) Arriani Comment . in Epict. lib. II, cap. 2Ο.

68쪽

raxmu, id est, non CO rehensam, OiVe, quae comprehendi non Poteu, eam dicunt quae ab eo, quod non est, in

currat.

II. Ac Phantasias quIdem alias veras esse, alias falsas dicunt ; alias comprehendi, alias non comprehendi e sensus autem Omnes VerOS, Omnesque Comprehensos, quum ipsi si comprehensiones quaedam sint, esse affirmant e neque comprehensiones solum, sed et assensiones sensus omnes necessario esse Stoici asseverant. Quum enim quis album intuetur, albumque illud esse sentit, simul et comprehendit et assentitur album id esse, aut non sentit. Hoc in Lucullo, ex Antiochi sententia pronuntiatur, et Stoicorum Verbis

apud Laertium sa) scribitur. Aiunt enim sensilium phanta-

dente et assentiente animo, fieri : atque hoe unum est ex praecipuis controversiae capitibus. Minime enim assensus liber esset, minimeque illum retinere liceret, siquidem Omnis qui sentit, eo ipso et comprehendere, et assentiri dicendus foret. De hac re quaedam apud Stobaeum in m sicis cap. 4o, pag. 1o 3 ) leguntur, sed ita corrupta, ut huc

transcribenda non existimarim : illum tamen sensum continere videntur. Stoicis placere, Sensum non ad solam phantasiam pertingere, sed et ipsum, et appetitionem usque ad aPProbationem progredi, nec sine assensione sensum 3)esse. At veteres Philosophos, Academicos in primis, nudam phantasiae assectionem sensum esse putare, nec appetitionem initio illi adjunctam, nedum approbationem : alioquinasSensus in nostra potestate non esset. Igitur Stoici, quum neque SenSum Sine approbatione Constare posse Contendant, multo minus appetitione quemquam mOVeri POSSe concesserint, qui non assentiatur id, quod appetit, ad naturam

r) Sensus Mil. DURAND. x In Zenonis vita, lib. VII, secl. 51, p. 396, et 1 t. 46, P. 393. 3 Vide sententiam Semiae Stoici de sensu apud Galen. in κατ rοεiov. Pag. 665, Graeear edit. Basil.

69쪽

esse accommodatum. Decernunt ergo I), u omnes appetitiones esse approbationes . . Fuit itaque hoc Stoicarum adversus Academicos disputationum prae ipuum argumentum. Plutarctius sa) : . Atqui in certaminibus adversus AcademiCOS, plurimus et Chrysippo ipsi et Antipatro labor et conatus de eo fuit, ut ostenderent, nec agere quidquam , nec appetere, quempiam Citra assensionem posse : sed figmenta et vanas positiones dicere eos , qui volunt, oblata phantasia rei ad

naturam a Commodatae, Protinus appetere nos non Cedentes neque approbantes . Tamen post multa tentata machinarum genera, multaque Certamina anxie decertata, nihil tandem

ab Stoicis aliisque philosophis actum idem Plutarctius 3

scribit, sed firmam adhuc et inconcussam epochen Pe mansiSSe, neque loCo umquam pulsam. Verum praestiterit verba ipsa Plutarchi adscribere, quae mire ad rem pertinent qua de agimus. u Assensus Vero in omni re retentionem

l id est, epochen J, nec ii qui multum negotii operaeque in

eam impenderunt, longis voluminibus adversus eam ScriptiS, loco pellere potuere. Verum quum nec sumpta ab ipsa Stoa Apraxia id est , actionis universae privatione J, ac Veluti Medusae capite intentata atque ostensa quicqua in ProsiCE-rent; re tandem desperata destiterunt, postquam omnia experti otianique lapide moto, numquam appetitionem adducere potuerunt uti assensus fieri se pateretur, nec a Sensu, propensionis Suae initium admittere voluit; sed sola ipsa, nulla accessione egens, ad alliciendum et deducendum ad actiones satis idonea est comperta u. Sed ad minuta illa Stoicorum revertendum nobis eSt. 22. Eal quae ratione utentibus obveniunt phantasias ,,οησεις appellari adnotabamus; hae 4 , postquam in mento

i) Apud Stobaeum in Eclogis phys. caΡ. 4O, P. I 3. α De Stoicorum contrariet. Pag. Ios , R. 3) Λdversus Colotem, Pag. D 22 , R et h. 4 Ρlnt. de Stoic. contrar. et de plac. Philog. lib. IV, P. II.

70쪽

repositae sunt ac conservatae, μοια, id est, noluim, dicuntur: sic enim definiunt: μοια, ἀποκείμεvvi, id est, Notitis, re sum in mente apprehensiones. Atque si animo infixae perseverent, μvxμη, id est, memoria, jam est; quam

quae in habitum abierit, dicunt: ut quum albi sensu percepti memoria, eo e conspectu Sublato, remanet. Namque quamdiu id quod sentitur, adest, non memoria, Sed, ut arbitror,

phantasiae .s quasi dicas apparentia) ab Stoicis' dicebatur. Sic enim illa apud Laertium si) accipio : Sunt etiam

phantasiarum emphases , donec ab eo quod est, fiunt s. Non negarim tamen haec illum sensum admittere, ut significent, phantasias ab eo quod est, proprio nomine en has , voeari. Postquam vero multae generis ejusdem memoriae con- Venerint, ἐμπειριο , id est, usum, Si e artem, habero dicunt. Est enim ἐι πειρια α generis unius memoriarum collectio, sive

multitudo a .. Apud Ciceronem sa) Stoici artem non ex una

aut ex duabus, sed ex multis animi Perceptionibus constare .a3. Ac ) quotquot sine arte nostra notitiae rerum mente excipiuntur, ευ riint, id est, naturales, Vocantur, Suoque nomine Est autem προλ vhe, μοια φυ νικῶ - καθολου 5), id est, notitia naturalis unis raretium, vel eorum quae in genere aut in uniMersum dicuntur et ut notitia hominis, equi, bovis, albi, nigri, etc. Quae Vero arte et studio atque disciplina notitiae Comparantur, τεχνικαὶ μοim, id est, artisci in notitii sunt, nec proprio nomine insigniuntur. Cicero ἐμοiae

et non distinguit, sed uno vocabulo notitias s6)

vertit. t In Zenone, lib. II, seet. 51, P. 396. α Plui. de piae. Philos. lib. IV, eap. 11, P. soo , h. 3 In Lucullo, eap. I. - 4 mot. de piae. Philos. lib. IV, P. I, inag. 9oo. sὶ Laert. ἐn Zenone, lib. VII. feci. sui .et set:. 6, In Lucullo, eap. et et ro. t a T