장음표시 사용
161쪽
JUlium videri solet. quod eum Clemens V. I pro bono Sacram
tum litterarum & eatholicae Fidei in Coneilio Viennensi statuisset. ut essent in celebrioribus Aeadem iis Hebraicae, Arabi eae & Chaldeae linguarum praeceptores , mentionem minime secerit Graecae linguae , quae non minus utilis & necessaria eSse putatur . Sane putidum esset de re hac referre doctorum hominum sententias , qui tantum tribuerunt ad divinos libros interpretandos Graecae linguae notitiae, ut sine hac neminem ad summa contendere posse judicaverint . Nihil nune dico de ornamentis es commodis, quae per Graecas litteras ceteris &hudiis suppeditantur , cum illa attigisse Sussiciat , ut rationem redderem, quare harum Praeceptores a ceterarum linguarum Magistris haud sejungendos esse putaverim . Paucos post dies quam obierat Franciscus Trinius Atheniensis , de quo salis multa superiori in voluminenarravimus , ejus in locum suilectus suit Georgius Tromba Lascatis origine Graecus, ortu vero Anconitanus cum stipendio CCCL. centu stum . Quod ipse tum ab Etruria aberat . nec satis constabat . utrum Roma , ubi omnium sermone ejus doctrina celebrabatur , discessurus esset , Ioannes Cotunius Τhessalonicae nobili loco natus operam suam obtulit Academiae. Magnus quidem hie vir erat, Sc late patebat ejus doctrina , ut ex testimonio Sommajae intelligi potest i Uid. Clementinar. Iib. V. eap. I. de Magistris.
162쪽
1ε ii est i) , sed quia ad liberaliter vivendum parvo haud contentus es
se poterat, neque mens erat Aea demiae Praesectis magnis mercedibus aerarium exhautire, cum hona gratia illum dimiserunt, sdemque suam Trom hae per quadriennium obligarunt. Is eodem illo anno , quo ad nos venit, insignia juris prudentiae Romae aeceperat . eaque propter vehementer petiit, ut in collegium Iurisconsultorum admitteretur, quod paucos post annos obtinuit. Multi fuerunt laudatores integritatis, di ligentiae &. doctrinae illius, si postquam per X. v. serme annos , operam utilissimam praehuerat Aea lemiae , eum jam decrepita esset aetate, non sine praemio laborum missionem ab ea impetravit ca .
ci) Clovanni Cominici nobile di Tessaloniea di ei tea a se. anni. di buone
maniere, e eos tu mi estu plati, e coit est , con presenna bella, & vene. tabile . E Dorioie in Teologia . Filosofa . de Medicina , de in tu ite si aen. te vale assai. con molia . de varia eruditione, e notitia non medioete dicinque, O sti lingue . ma professa plinei palmente Filosofia . nella quale E eo mune mente stimato di eini ne nra. Nel Collagio de Greei in Romales se e inque anni materie Poetiche lodem Olmente . in Pado va lea se Teolmilia in S. Natia δ' Avanto in luogo dei P. Bovio celebre Metafisi eo . Da Padova su condotio a Bologna a legetere Greco . dove dico no habbi seudieinqueeento δ' go. lcgnini runci. & vi ha letto da a 3. anni eon ap. plauso, de concorso . II a te ito in Studio la Rettolle a. Poetiea, Politiea. di altio δ' Aristotile . & la Repubbliea di Platone , et in eas a Filosos a. e Teologia. Ha stam pato un libro assai grande: De triplici statu animae rationalis . ii quale ho satio 'edere a quattro persone dot te . e da tulti dii h arato togatissimo per dot trina , lingua . eruditione . chia teEEa . eluito. Si contenta di set te cento seudi . de viene pronia mente . Domanda bene viatico in generale . 3c in vero h cosa solita . come appare peri' inclusa nota. 3e si usa non solo a Pisa, ma nelli altri Studii a ' Italia. Vive da gentit homo honore vol mente in easa . 3e suori . de e amatissimo per la sua vitta. e modestia. Non ha me glie, nh ale uno parcnte seco. 6 His ver3is Magnus Dux reseripsit . E compa tendo ali eta grave det Dot. Tromba, e cille satiche passate, si contenta di glubilatio eon annui se. Iso.
163쪽
Serius omnino cc nsultum fuit Graecae linguae s: udiosis. Ita autem consultum an. I 6 8. ut habuerint non solum fiuctus necessarios, sed etiam liberales, cum iis datus suisset praeceptor Valerius Chimentellius. Patrem habuit Io. Baptistam Florentinum civem , Sc Iurisconsultum integerrimum Sc satis doctum , matrem autem Antoniam Laa-ὰ am a Monte Varchio hoc oppido nomen qui eum Florentiae senuerunt Kal. Augusti an . I 6ro. Cum domi nihil videret nisi castum M pudicum, nihilque audiret, nisi quod virtutem Sc litterarum
studium commendaret, harum deSiderio mature aestuavit. Itaque quantum spatium aetatis majores nostri ad ipsas litteras addiscendas esse voluerunt, sive Florentiae, sive Pisis illarum caussa degeret, tantus
illi eursus fuit ingenii Sc industriae singularis . Habuit in patria physicae, metaphysicae 6c theologiae magistrum Fili tomolium ex eo Dominicanorum instituto, qui incolunt Marcianum coenobium , Graecae linguae Cyrillum Basiliensem monachum in Graecia vatum , Hebraicae Cosmum Suetonium. Pisis autem juris prudentiae , cujus elementa a Pieruceio antea didicerat, operam maxime dedisse videtur sub optimo praeceptore M. Aurelio Galvanio, cujus amicitiam, quoad vixit, sanctissime coluit , 8c a quo non invitatus modo , sed etiam lacessitu suit ad Romanarum legum obscuriores sensus enodandos co . Custo-
ua vita durante sent' obbligo nὶ di legetere in deito Studio la lingua
Grec , come con grande applauso ha fatio fia qui , ah d' altro . Petaio Faleone ini c. Settembre Is o. 0 Adeo proseIsse in iuris prudentia sititur , ut eam nonnullos docverit Pria ινatim Horrariae, is in his , commendatione Nicolai mimii . Christianum Schelium . cum vero petiisset cooptari in collegitim Iurisconsultorum eo tempore. quo Pisis Gnaecas litteras profiteri coepiι, hare de eo retulit Academiae curator
164쪽
diebat memoria . quae a summis viris dicta sunt, ut recte atque ordine sapientia comparetur, eaque ad humani generis utilitatem conferatur ; Sc cum videret orbam esse eloquentiam . & dominari quoque in scholis eam philosophiam , quae, confundens vera cum salsis , spoliat homineς judicio, & serme sensibus Privat, quantum in se erat his mederi malis cum aliis cordalis viris vehementer optabat . Erant
tum Galileii discipuli plures , hosque frequentabat ; erant , sed admo X a
selenissimo Gran Duea . In gue iniere ii tetrosellito supplicante pub tieexet glaria da V. A. S.
δ' esse te animesso in Collegio. o come Oidinatio. O come semplice Dot tote . L' essere ammesso eo ine ordinatio . importa mugior honore voterra.
e quale he utile di pia . essendo sempte gi' ordinati niti da Lauteandi Promotori . Questa preminen 1a d 'Cidinario, ehe in Collegio ha luogo di. tinto . non compete di iustiria se non a quelli, che nes ruolo sono ho. notati da V. A. eon questo litoto δ' oldinati i det numero dei quali alea va ogni mese it Pitote . che E eam dei Collegio . Gl' altri. Let toti .che sono la manior parte, vanno latii sotto nome di semplici Dorioti . participando a neor essi degit emolumenti de Dottorati . ma in portione minore degli ordinari. Il eonceder la gratia at supplieante δ' enitare iamllegio eo me Didinario , pare che porti seeo qualche sconcerto , per larepugna naa , che vi sat ebbe . ehe ehi non legge materie legali ha .essi a esset capti e Priore de' Legisti t e sarebbe in odio degli altri Let toti, eheron sono ordinati e non enitano nella horsa det Pitote. ii medetsi prese rit e constituite eapo di initi loto. ehi nou es ne in Cattedra matellelegati. It concedetia pol eone templice Dottore data queli' utile de ho
nti h Dottora di Letae . e non maneano erem p l . the altri Prosessoridella lingua Greca anteeessori suoi in questo Studio . hanno Ottenuin lamedesima glaria. come su Georgio Troinba & aliti. It suggetto ε ornatodi molis vitio . e sa molto loge Olmente ii debito suo nelle lexioni . on. de non puti essere ae non acretio at Collegio : & io so l' ine linarione di multi , che ia queata forma Io v edtanno volentieri .
165쪽
ψd: im pauci , litterarum Graecarum Latitiarumque culis es eximii . quibus se sere exaequabat Chi mentellius , & cum his ita versabatur , quasi custodes conservatoresque essent constitati violatae illarum dignitatis . Nemo enim ignorat quantum iis temporibus barbaries ia-suscaverat omnes humaniores litteras. Cum Leopoldo Mediceo . luc lentissimo illarum patrono ipsum commendaret Famianus Michel inius , testificatus est, miros omnino progressus, Se duce , fecisse in mathematicis disciplinis vel ex eo tempore , quo nondum ex pueritia excesserat , atque doctiorum concessu peritum adeo esse Graecae linguae, ut, cum haec studia nunquam intermisis,ut , dignus judicandus esset, qui Io. Baptistae Donio succederet humaniorum litterarum
praeceptori in Florentino Lyceo si . Tanti viri mors accidit ineu me Decembri alini I 6 7. . neque multo post in illius locum susseelus fuit Alexander Adimatius , ac paucos post menses Carolus Da
Comand I ades o V. A. la sua voloni, , mentie io humiliastinamente me l' in .chino per eseguitia . e te plego somnia selieita. Di Pisa 1 6. Novembre 16 p. Di Vt A. S. Alessandro Minet belli. consegni si Collegio eome a semplice Dottore non stante .
Persio Falconeini s. ottobre asso, t Michelinii epiitolam uos edidimus in vol. t. delle Lettere inedite di Vo. In mi illustri p. xεέ. chimeatellius ipse eum acriberet ad GaDanium de Donii
mone, vix ae ne vix quidem inuentum iri ait . qui tanti viri gloriam esset aequaturus, seque competitores habete Alexandrum Adimarium . La redi. nium Canonicum di cimium vatium. Adimarius quidem Donii locum o tinuit, sed tres post menses homo aeger ' septuagenarius eo moveri petiit, is obtinuit.
166쪽
i us , cui si chimentellio Graecae linguae petitia concedebat, ipsum
tamen scribendi , praesertim Etrusce , elegantia Superabat . Sed majori etiam theatro spectata est Chimentellii docirma , ex quo , ut diaximus , declaratus est Graecarum litterarum magister . Huic muneri quinquennio post additum fuit onus docendi Omnes humaniores litteras cum stipendio CCC. centussium , quod non admodum liberata suisse dixeris, si singularia hominis mei ita spectes . Vix illud primum
munus obire coepit, cum decubuit ob tertianam febrem , Sc luti quidem tempus illud calamitosissimum Pisanae Academiae, quod , grassante lue , vita pr.vati fuerunt Rainerius , Vecchius. Sonciuius. Gaudensius , Ruschius, qui ipsius Academiae lumina re ornamenta dicebantur ic erant. Ex hac calamitate argumentum ipse Sumpsit orationis , quam habuit anno 16 9. in Solemnibus studiorum auspiciis , eas interponens defunctorum collegarum laudes, per quas instam mari posse adolescentes arbitrabatur ad illorum exempla imitanda, atque
ja. uram sarciendam. Separatim etiam laudavit Gaudentium , Virgili uin, 8c Baithoicivaeum Vecchios. 8c quod his quoque praeceptoribus usu fuerat in juiis prudentia , quodque perpaucos illis pares , neminem superiorem ponebat dochina, eruditione , integritate , omnique hum nitate , minime veritus est, ne effusus in illorum laudibus celebrandis videretur. Τum serebant tempora laudationis genus altius exagge
ratum , cum illa excellentisSima oratio putaretur, quae turgeret atque inflata esset, Sententiarumque aculeis abundaret, contra Vero enerva
ta 8c exanguis, quae cum lenitate quadam aequabili fluens veritatem Sc naturam imitaretur . vidit haec saeeuli vitia . sed non prorsus
declinavit Chimentellius, Sc ea quidem maxime apparent in nuptiati paneDrico , quem Genio Maiestatique Serenissimorum conjugum Cosmi Principis Etruriae G Margaritae ABFsiae Aurelianensis dedicavit. De eo ideirco mentionem fecimus, quia ex multis, quas dixit , orationibus , haee una in lucem prodiit . Sc si perplaeuere ejus aetatis hominibus illa, in quibus maxime exultare Sc triumphare vita detur, tum Ferdinandi II. Etruriae Dacis , tum Ludovici xl V. Gal-
167쪽
Iorum Regis iacta illustria recensens, vix ferre nune possumus, cum in summa ubertate Sententiarum ac Verborum insit luxuries quaedam , quae nec aures explet, nec SenSum movet. Is est eloquens, qui humilia subtiliter, de magna graviter splendideque , ta mediocria tem perate potest dicere, illa adhibens oratoria ornamenta , quae sint ae- commodata ad probandum , & ad audiendum jucunda . Aequabile magis ac temperatum orationis genus secutus est Chimentellius, cum ae cedentem an. MDCL. ad Academiam Pisanam Leopol dum Mediceum laudasset: nihilo tamen minus ex hac quoque laudatione . quae illius aetatis dicendi ratio, quaeque voluntas esset, intelligi potest. Neminem vero fore arbitror , qui Chiineutellio haee de Leopoldo praedicauit valde non assentiatur: de summo Heme ac Maecenate quantumvis dixero, infra semper erit. Quod ad omne genus artium nobitiorum favore ac patrocinio impellat, Principis es m quod suo ipse labore exornet, ac tueatur, Omnium Pene compos, supra Principes est , sed non Mediceos . Quanquam huic quidquid esset se debere grate profiteretur , multis tamen etiam beneficiis auctus Sc ornatus suit per Cosmum Principem , quare minime verebatur ne assentatiuncula quadam aucupari ejus gratiam videretur, cum saepe Sc libenter ad illius laudes celebrandas rediret. Extat oratio, quam dixit an . I 664. ut ipsi ab Italica peregrinatione Etruriam repetenti gratularetur , quam cum leges , admiraheris hominem, cui fortuna felicitatem dedit , industria virtutem comparavit. Erant tum quidem in Cosmo bona multa, quae Principem decorant . atque in primis religionis ae litterarum amor . Chimentellius ipse aluit istud sapientiae Studium , eum destinatus su isset ad illum erudiendam. Id accidit postquam Franciscus III. Mutinae Dax eumdem ad se se invitaverat, ut institueret Alphonsum filium natu majorem . Nam eum abeundi veniam illi negasset Ferdinandus II. Magnus Dux si , ne tanta vis ingenii ab Etruria abes
r) cum rumor sparsus fumet vacuam fore suo magistro humaniorum littera cathedram, hanc an. I εσα aibi dari petiit Bartholomaeus Severinius φ
168쪽
set, majoribus vinculis sibi illum adstringere minime dubitavit. Potis
ro omnia, quae pertinent ad usum civium . morem hominum, quae versantur in consuetudine vitae , in ratione Reipublicae , in hac societate civili, in sensu hominum communi , in natura , quae de re hus honis, aut malis vel expetendis, vel fugiendis, de virili: ibus contrariisque vitiis tradita sunt, quae de rebus magnis, ac memoria dignis historiae monumantis consignata *unt, si non solum quid actum Sc dictum sit, sed etiam caussas omnes vel casus, vel sapientiae. Vcltemeritatis bene noverat Chimentellius, quare facile poterist instruere Principem ad bene ac sapienter ad mi istrandam item publicam. I chis rebus omnibus infinitae sylvae in illius scriptis apparent, in quibus extant quoque dissertationes plures ad Cosmum ipsum , quibus homo omni doctrina eruditus aut explauat res obscuras interpretando aut explicat lc excutit quod in controversiam vocahatur . Erat enim consuetudo Principis hujusmodi disputationibus condire congressus doctissimorum hominum, quos avide requirebri memor Euripideae
Sapiunt Reges sapientum congressu. In instrumento quoque ac supellectili Chimentellii numerabatur summx antiquitatis peritia , cujus rei publicum testimonium dedit , vulgato anno I 666. tyris Bononiensibus lihro . cujus est inscriptio: Mammor Pisanum de honore sistitii cum parergo de veterum sellis , O
euius nomen immortalitate dignum putamus ob tuterpretatiomem . quam
versibus Italicis fecit Aeneadum Virgilii . quae est in manibus hominum. is
ob historiam Reipublieae curensis seriptam elegantissime . quae lacem mι-nime aspexit.
169쪽
quibus omnibus confici posse videtur honoris caussa concessum quihusdam magistialibus luisse , ut iis Sellis publie uterentur , in quibus duo sedilia esseni b sellia idcirco dicta ita compacta , ut facile , si libuisses , a dextra in sinistram , Sc sic viciSsim , transite potui sent . Neque id modo multis argumentis Sc conje auris probat Chibmentellius, sed omne id persequitur summa eruditionis copia , quod ad
sellas antiquorum, Sc ad eas praesertim, quae honoratiores majoresque, M quorumdam magistratuum dignitatumque propriae putabantur,
pertinebat O . Non saeile quidem invenies quid in his rebus illi es.
Set incognitum, neque ipsum umquam industriae Suae poenituit, quo-4ies rem aliquam tractandam suscipiebat , iit omnia illa inquireret , quae ad illam quomodocumque referri poteram . Id praesertim intelliges ex indice capitum cujusdam operis , quod diu in manibus habuit, de re donatica antiquorum, quodque in extremo libro de Honore Bisellii proposuit. Istum enim locum ita dilatavit, ut nihil desiderari potui Set , Sc Sylva rerum ac sententiarum , quam comparaVit, quaeque ad nos usque pervenit, ejusmodi est, ut in illa eluceat summa antiquitatis peritia Sc reconditae eruditionis magnitudo . Dolendum itaque , quod huic operi extremam manum ponere minime potuerit Chimentellius , cujus, ut erat prudens sincerumque judicium, Sc sumtaa It terarum M antiquitatis peritia, sic & pura de candida, dc ad aureos Latinos scriptores elaborata fuisset oratio, porro in summis suae aeta
tis viris illum ponere minime dubitassem . Vel ille alienae laudis invidus homo Raphael Fabretius eumdem eruditissimum appellat, nec
έ i in Philinus Bonartorius laudiri ipsum , quoi omnium primus de suppedanei egit, nec dubitari sane posse videtur, quin multa ceteris antiquitatis ex plicatora us incognita protulerit. Quid νem Maurit de universo hoc vera exquisitiitimi judicii vir Michael Angelus Rucius , intelIiges ex ejus e II ta , quam nos edidimur in Vol. II. deste lettere laedite.
170쪽
I80 Fursu reorum praeconia multorum collegisset . Horum religioni eum serviret Chimente lius, nullum Verbum insolens , nullum odiosum ponere audebat, & vel cum luderet c mos enim erat in Academia quotannis exhilarare convivia ludicra oratione cuivis Etrusci sermonis elegantia, bc sale facetiisque par esse poterat ι . Sunt qui assi mant in eorruptam quamdam Etrusci Sermonis integritatem apparuisse quoque in ejus Italicis carminibus, Sed hujusmodi multa minima composuit , cum Latinis Musis magis celeclaretur . Quae ad Cosmum , qui semper amavit ingenium, studia , mores illius, de muscis odoris Pisanis misit ca , satis ostendunt egregie illum pingere potuisse, nec
sane colorum egebat, sive Soluta a FiVe numeris adstricta oratiotie scriberet . Gratulatis aliquando, ut unam rem exempli caussa ponamus
Pisanis , quod Alexander VII. S. P. & Lud. X. V. G lliarum Itex eo tum urbem delegi sent ad pacem inter εο per legatos componendacii sie illuminavit orationem suam : is Narrent alii antiqua tua decora is quod Romanis Praetoribus tutam ad Ligustica bella sedem, ae Im-- peratoribus deliciarum & voluptatis portum aperueris; quod mariti-- mis pollens copiis ingens rei Chri ιiδnae praesidium ad saera foede-- ra in Oriente contuleris, quod felicibus illic praeliis toties pugna is veris, divitemque iude praedam, illustria spolia Victrix reportaveris ari quod intra Siciliam ipsam . primariis receptis urbibus , Saracenorum A vir contuderis, atque aud/ciam represseris ι quod debellata Corsiri ea , subacta Sardinia, captivo abducto Musae o , utrique Insulae ,, imperitaveris ἰ quod Balear uis nequicquam superbas missilibus
3 Extat ejus Clealata sic enim o abantur huiusmodi orationes 2 delle Iodi detrinsalais in Vol. N. Pare. I. delle Prose Florentiae . Viti quae de Iaudibus h ia ludicrae orati is dixit Anti Maria Glνinius ; Note allε