장음표시 사용
151쪽
aient ἐπεὶ apud Graecos. Ceterim pis est, . . lamen est VI, a M. legitur, estu
vero, quia pro esto in Iguvinis tabuIis in tu scribi solet, Latinorum pronomini istud respondet. Termna, haud confundendum cum tremn VI, b, 2 sive termino, non differt a term nome VI a 63 sq. vel tormnuco VI, a M. M. T. quo propter se quentia verba com prinuati sive cum summentia θερομενόν τι sive ignis aestus igni scatur. Hinc inscriptio omnis sic vertenda esse videtur: Incendia vertas Vulcanal, Telaale, quando igni piamen est, i sin seil sit piaculum. 25. Praeter Te fram Joviam duae aliae dea Ioviae audiunt, reba, quam Claudiani de VI cons. Ionor. v. 328. Triviam puto, et ursa Iovia, quibus accedit
Honda o Via jam supra l. I sq. explicata. Ipso Iupiter autem, cujus filiae illae discuntur, in precibus sextae tabulae Dei Gra bovi sive Di Gra bovi invocatur. Huius vocativi etymon non Dis, sed Aro esse videtur si enim teste Hesychio s. v. Λωδωνεν πιυς vocatus est , unde Umbri Diovem sive Jovem fecerunt es Gell. N. Α ' I2. Varr. L. L. V I. 66 , sicut is ovi an si VI, , 5. pro lso an si VI a 3. Iegitur, Romani autem Ianum tam Clusivium quam Clusium vocabanti Itaque Gra bovis quoque appellatio non est e bovis nomine composita quam quidem sententiam in RhenanoMuse philologico a ISM. pag. 376. propter boum sacrificia a Lassenio propositam e sor ejus emoua in Annia Berolin. a. 834 Aug. r. 32. nimis temere approbaviti unum tres dii Gra boves dicantur, Iovis, Mars et orion, notum illi duo, Iupiter et Μars principes fuerunt in lustrationibus, quasi θεοὶ δυνατοί sive Divi potes secundum Varronem L. L. V, . M., quidem Κραταιους intelligo, quos Romani Gradivos, sicut εχαιους Achivos dicebant neque scio, an Mars pedis sivem aspe dis, qui quid significet in precatione solitaurilium, est teste, nemessala quidem augur reperire se potuisse professus est, ars polia sive Gradivus interpretandus sit, cujus veneratione uder apud Sil. t. IV, 222 coli. VIII, 464. Gradivicola appellatur uemadmodum Romani tres deos tutelares colebant, Iovem, artem, Quirinum, quibus praeter flamine Diales, artiales, uirinales, teste Servio ad Virg. A. VIII, 663. peculiares noque Salii scripti fuerunt; sic Umbri tres de Graboves, Iovem, Μ artem, Vosionem, quorum postremum Faunum intelligo, quem Latini, Faunigenae vocati a Sil. t. V I et VIII, 358. summa veneratione coluerunt, sicut Romani Qui num Lactant. I5. eundemque Μartis filium ediderent Dionysius I, 31 et Appianua in excerptis Photitur. I. 26. Fauni Luperci, quem Ovidius P. II, 42 sqq. coli. Hora 6. I, II. Pana Lycaeum Arcadum interpretatur, sera quaedam sodalitas et plane pastoricia atque agrestis, ut Cicero scripsit pro Coel. II., ante est instituta quam humanitas atque leges. Fuerunt autem duo Lupercorum ordines, quorum alter Fabiorum secundum Ovidium P. II, 3 7 sq.
152쪽
a Remi, alter uuintiliorum a Romuli partibus stabat. Fabios Festus Fabianos, ut Puintilios uintilianos dixit, atque ex eodem avius Diaconus excerpsit, Fabios, quorum interitum Ovidius F. II, Is sqq. cum Faunalibus unxit, antiquitus ovios
esse vocatos, unde ovion, vel literis' et v inter se perinutatis Vosion, Fabiano e spondet, pro quo Faunus quoque dici poterat, ut Graeci Samnites pro Sabinitis -αυνίτας dixerunti Itaque Volion Umbrorum, etsi Martianus Cap. II. g. G. cum P nibus et Faunia ones coniunxit, non confundendus est cum Fon ne sive Marte φονοις πεπαλαγιιενεν, cui Phil a Turre de diis Aquilei. r. II hanc inscriptionem ascripsit FONI
I. r. 2 pag. 3. sic interpretatus est Flavina Antoni filia vel uxor Vejovi donum dat, cujus literarum ductus vero ita se habent, ut vix ea dignoscere possis, non diversa
videtur ab alia pag. 16 exhibita: FLAVIA PICTISI FORTUNE DD, per cujus initium inscriptio Veliterna m eo orgiano A PICTISIS SEI CUNDO CONIUGI. SV suppleri potest, sicut extrema verba plena exhibet inscriptio amellae aeneae. in Tiburtino agro repertae apud Fabreti pag. 27 sq. C. PLACENTIOS HER. F. - . SACROM: in aversa parte C. PLACENTIOS HER. F. ΜARTE DONU DEDET.27. Fisus ansis sine dubio is deus est, qui apud Ovidium . VI, 21 sqq.
-Il. Gruter. XCVI, 7. Sancus Fidiua Semo Pater dicitur, et ευ Πέστιος apud Dionysium Halic., qui II, 49 p. II 2. Sabinum quoque sive Sabum, Sabinorum auctorem secundum Servium ad Virg. A. VIII, 638 coli. Sit Ital. VIII, 23. Sanci, gentilis dei, filium vocati undem esse Graecum Herculem, sortassis inde nata est opinio, quod Romani per deum Fidium iurabant, Plauti Asin. I, I, 8. Non. Marc. VIII, M. et ita medius fidius adjuvet pariter atque meherculea dicebant. Sane Sanai in quinta tabula cum Iove Patre ton itur nihilo minus Dionysium Dium Fidium rectius emtisse Λἰα Πέστιον, quam Aelium, teste Varrone L. L. V g. 66. Diovi filium alvo Λιοσκon ον veteres probant inscriptiones apud Reinesium Cl. I, 230 et 232, in quibus tam Diana, quam Ceres, Pistia appellatur. Sancum Propertius Umber in apostrophead Herculem IV, , extr. a sanciendo dictum innuit, sicut Faunum Varro L. L. VII, g. 36 a sando vocatum refert, his versibus:
Sancte pater, salve, cui jam save aspera Iuno Sanete, velis libro dexter adesse meo. Hunc, quoniam manibus purgatum anxerat orbem, Si Saneum Tatiae composuere Curea.
Minor cules Sanctus Arnobi differt a Sanco, quia utraque appellatio et Sanet et Sanci iungitur apud Gru XLVI, 6 c supra g. 8. Sanctum Tibullus IV, 5, 12 et se T.
153쪽
pro dextro et propitio posuit a Sancus dicitur, qui sancit res atque confirmat. ἐLaurentius Lydus IV 58 p. 250. d. oether. - Σαγκος insue otin ανδ malis τῆ βίνων γλωσον scripsit, hoc propter id tactum esse videtur, quod Varro L. I. M.
ojus aedis perforatum tectum dixit, ut ea videretur divom i. e. coelum unde quidam negabant sub tecto per hunc ejerare oportere, L Pluin h. . R. M. Ceterum, Lactanti I, IS teste, Sabini Sancum, sicut Poenis Uranum summa veneratione coluerunt. 28 Palem, qua g. 24. Terram Ioviam esse dixi, Nemesianus Bucol. el. II, 5 sqq. cum Silvano rivoque iunxit hinc, si Mars Silvanus apud Cat. R. n. 3. . deus pecorum et agrorum secundum Servium ad Virg. . VIII, 600. luporum exaetor et fulguritarem arborum secundum Lucilium apud Non. Mare. II, 324. tutor finium secundum Horatium pod. II, 22. Il. Epist. II, I, 43. 'Sersus, artius est, ni apris piatur, Martem Horsium non tam δριον, quam Dαῖον vel νορταιον, hortorum praesidem Priapum interpretor, Ovid. F. I, IS. Nondum Sersium autem quasi Silvium Bonum, quae nomina viri cujusdam sunt apud Λ Onium pio. IX sqq. Aia Praestita apud ura CI, 6 eadem dea sit, quae Umbricis literis ἔρεστατε scribitur, nescio disseri sana Praestanainmobii cum omnibus dii Praestitibus. Puum Prestolas Sorsiae et ursae 'Sersiae una cum Serro, artio, cuius omites esse dicuntur, singulares dicentur preces ad defendendum a tur situ tremitu hondulioltu, inctu, nepitu sonitu, savi tu, re Pio ho latu previ a latu, I, , ω. VII, a 49. h. e. nisi fallor, incendio, terrae motu sideratione, repet et nimbosa grandine, tonitruum et fulminum saevitia, profluvio aquarum, et pronatu turbinum ιPres totam potius a prestere, Tursam a torrendo vocatam esse censeo. Tempestates religiose ultas esse satis consist e Virgilii Aeneide V, 772. atque Horatii podo , ex te et cultum istum in antiquissima recedere tempora, etsi L. Scipio, Barbati filius, ad cujus inscriptionem epulcralem adhuc exstantem Ovidius F. VI, Ira respicit, primam Tempestatibus aedem Romae dedisse dicitur, Aeneis docet, in qua III ID. Anchises nigram Hiemi pecudem mactat, sicut in Iguvinis tabulis Prestolae Sersiae porcae rusas vel furvae offerri iubentur. A ursa Sorsia vero distinguenda est ursa Iovia,eui post peraeis reliqua omnia sacrificia tres juvencae acer sontem, . . cum ture, cremantur. Hanc Vestam virginem esse, quam apud Graecos quoque in foro, ture Incenso, placatam testatur Pausanias VII, 22, 2. in dubium vocari nequit. 29. Romani Vestam, ratus via ad araa et foco pertinebat, Cic. N. D. II, 27.,
nihil a in nisi .viva nanima intelligenda, Ovid. F. VI, 29 sqq. virginem putabant, Lais et L Inst. I, 2 quia ignis inviolabile esset elementum, nihilque nasci m et ex eo quippe qui omnia, quae arripuis et absumereti Inde mi, sicut Μinervae, juvene debe batur, Callimach. hymn. in cerer. 109. atque Plutarchus in Parallatis XIV. ubi misI-
154쪽
Ium, Romanorum ducem, contra Poenos Sinviosque cum laesae navigaturum, urim soli Vestae non Utasset, adversum habuisse ventum retulit, addit, Vestam miseriam pro sua, quae ex haruspicia iussu mactanda fuisset, iuvencam subjecisse, quemadmodum Dianam
pro phagenia in Aulido cervam. Jovia ea audit in Iguvinis tabulis, ut iti in D talea apud Euripidem in eam. Ira e Macrob. Sat. I, 23 Iuno aetherea et nutrix Jovia apud Martianum Capellam II g. 168. I, . n. custodia Iovis apud Pythagoreos, quia
Iovi, Iunoni, Minervae addita est, Macrob. S. III, 4. tanquam una deorum Penatium. Secundum Servium ad Virg. A. I, 29I., quia nullum aerificium sine igne erat, in omnibus invocabatur sacrificiis Graeci quidem, ut Spanhemius in Graevii Thes Antiq. m. T. V, p. 664 docet, Vestae tam primae quam extremae sacra sacere solebant, unde iam in hymnis Homer 'Iola sic invocatur: λδ εχονσα γερας καὶ τι uvν ου me τε σῶΕἰλαπίναι θνητοισιν, D ti πρωτ' mure M M πιη ποιμνος σπένδει ηλιηδεα οἶνον. At idem vir doetus pag. seq. docet, Romanos, qui secundum Ciceronem I. I. principem in sacrificando Janum esse voluerunt, finem sacrorum a Vestae cultu petiisse. Bene igitur Creugerus ad ea, quae Cicero scripsit: In ea dea, quae est rerum custos intimarum, omnis et precatio et sacrificatio extrema est, s haec annotavit Davisium, qua haec refutar volait, rursus refutavit Marinius in Actia Fr Arval. p. 378 sq. haec ipsa eum aliis Romanorum Virg. G. I. M. Vellei P. II, 13I. Juv. S. VL 385. testimoniis oppone rationibus e Graecis scriptoribus ductis.
M. Porphyrius περι αποχῆς uasti χων II pag. 25. qui Graecos ait primum, a
Vesta deorum coelestium sacra auspicantes, non myrrha aut casia, sed herbis usos esse,
de antiquia illis temporibus loquitur, quibus seeundum Ovid. F. I, 33 sqq.
Nondum pertulerat lacrimatas cortice myrrhas Acta per aequoreas hospita navis aquas; Τura nec Euphrates, nec miserat India e tum, Ne fuerant rubri cognita fila eroei.
Idem poeta F. IV, 31 in Palilibus cecinit id, quod in Iguvinis tabulis verbia πῆι- τωτου minorus h. e. suffimenta eum turibus incendito, praecipitur: I, pete virginea, populus, summe ab arar sta dabit Vestae munere purus eris. uunm simili modo Davus apud Terentium Andr. IV, 3, II. dixisset Ex ara hinc sum verbenas tibi, uetraphius annotavit is Romanis omnibus mos est in atrio, hoc est investibulo, habere Vestam, cui sacrificium quotidie sacerenti Verum hae suiΠciant dodiis Umbricis Dii enim, quos pangevbergius in commentatione sua de veteris Latii
155쪽
- 27 religionibus domesticis pag. 40. unde CreMerus sua ansisas videtur in antiquorum populorum mythologia T. II pag. 62 sqq. in Iovinia tabulis, Passerium ecutus, prehendisse ae lassus est, Seritu Sata, Sepaea, Arsite, Vonse, via, quibus omnibus tutela agrorum incubuerit, et Aherunt amem, quem Plutonem destructorem interpretatur, si a Sata a Segeti discesseris, nunt omnino sunL3I. Perperam idem credidit Umbros in deorum evit ac religionibus omnia sere cum truscis communia habuisse ne enim, quia obscura sunt multa deorum nomina atque absona ab illis, quibus Romanorum numina vulgo colebantur, plane dissimiles putemus religione Umbricas. meminerimus, Iguvina tabula ad lustrationes maxime taceam de infinitia deorum nominibus, quibus Arnobius, Augustinus C. D. IV, 8 sqq. aliique scriptores ocelesiastici irrident, hoc tantum proseram, quod Servius ad Virg. G. I, 2I annotavit: Fabius Pictor hos deo enumerat, quos invocat flamen, sacrum Cerealefaciens Telluri et Cereri Vervactorem, Reparatorem, Imporcitorem, Insitorem, Obara lorem, Occatorem, Sarritorem, Subruncinatorem, easorem, Convectorem, Conditorem, Promitorem: quae quidem cognomina potius unius dei, quam plurium diversorum, misso meis censet Spangenhergius I. I. pag. 6. At in Actia Fratrem Λrvalium, quae Spange ergius nondum noverat, diversos deos habes, quum victimae variae serantur Iano Patri, Iovi, arti, Iunoni deas Diae, sive deo sive deae, virginibus divis, samulis divis, Laribus, matri Larum, Fonti, Florae, Vestae, Vestae matri, etiam Λdolendae, CommoIendae, Deserundae, Coinquendae. Addas his o Geuio XIII, 22. Luam Saturni, SaIaciam Neptuni, Horam uirini, Inritea uirini, ajam Volcani, Heriem Iunonis, Moris Martis, Nerienemmariis unum vero ex iis, quae Genius asseri, appareat, ne Romanis quidem compertum fuisse, quomodo Nerienis nomen pronuntiandum, nectendum atque interpretandum sit, nemo me doctiorem esse velit in explicandis Umbricia no-
156쪽
unum mihi errata quaedam typorraphie indicanda sint, quia pag. , v. II. fine praeaersim pro praesertim, pag. 2 V. II a sine u πετο pro πετου, pag. 4, v. 16 a fine ableganda pro ableganda typis expressum est, locum Plutarchi P. R. de Gonitamania, quem pag. 5 π. I ab initio laudavi, in vulgaribus editionibus cap. 52. Iegi moneo, simulque aliud peccatum profiteor, quod Γενετε In pro Γενείτ' emendandum dixi. Pro veritate enim Ioctionis Γενείτη πιαν pugnat Iocus Plinii H. N. XXIX, I4 4 . Genita emanae catulo res divina fit, ubi alii quidem Genito mane
legerunt, sed, arduino teste, contra codicum probatissimorum fidem. Haec dea men instruis seminarum praemisse dicitur, quam Menam appellat Augustinus C. D. IV, II. VII, 2. eandemque .duinua esse arbitratur, an iam matrem Larum secundum Varr. L. L. IX, . 61 coli. Arnob adu genti III, L, cui olim, ut Macrob. S. I, T refert, pro familiarum sospitate pueri mactabantur. Sed Genitaemanae Romani pro iis, quae domi nascerentur, canem immolabant, quo secundum Plutarchum Q. R. 68. in Iaeulis fere omno usi sunt Graeci Laribus Praestitibus autem secundnm Plutaretium P. R. I. et Ovid. F. V IM. canis non tam onerebatur, quam astabat. Praetereamen Angustini a Gesse μην appellata esse videtur de Genitamana vero, quae ortu ac partu praeerat, ut ἰλιονω Argivorum, Plutarchus dubitat, dictane sit a manando, sicut Festus demaniis scripsit. Reeti Genitam Manam Genitalem bonam interpretantur, ut de ea disere Iieeat, quas Horatius do Ilithyia cecinit C. S. v. 13 sqq. Rito maturos aperire partus Lonis Ilithyia, inere matres truve tu Lucina probas vocari, Seu Genitalis in Orph. Hymn. II in Prothyraeam. Male enim Gesnerus in Latiuae linguae thesauro consecratam μανίαν Martiani Capellae matre inmaniam intelligit, quia Fura Furinaque cum ea jungantur. Ceterum Martianus a matre ani Submanium praestites anam atque Manua nam discernit; caliger autem in annotationibus ad Festum monet, non solum terriculamenta infantium, sed et lactentium deos praesides Manias dixisse Romanos, unde Varro apud Non. Μ.c. II, 56. etiam Cuninam et Ruminam intermanias recensueriti Quidni igitur Matrem Matutam quoquom niat sive Μanam fuisse putemus
157쪽
EX INSCRIPTIONIBUS ANTIQUIS NODATA. PARTICULA V
IGUVINARUM TABULARUM RE S INTERPRETANS.
CE HANNOVERAM DIRECTOR. Est quaaam prodire tenua, si non datur ultra. orat.
159쪽
Explieatis omnibus inscriptionum Umbricarum nominibus propriis, ad
nomina communia Progredior eorumque sexiones, ad quas domonstrandas nihil aptius sest quam preces in tribus postremis tabulis cum variis repolitionibus exalii bitast. Has igitur reces, quaruin praecipuas aut Lassonius Piosossor inrationano Muso philologico a euker atquc aelii edito a. S33 p. 360 sqq. ta. S3 i. p. 14 sqq. interPretari conatu est, hujus particulae argumentum Dei. Nonnulla Lassonius molius intollexit quam Lati Eius aliique hariolantes magis quam in t rpretantos, plura vero Vel omnino non onodavit, vel dubiosa reliquit, tam mullis intermixti serroribus, ut nova quadam via ingredi Diadum mihi vi dorsetur. Itaque coni Paralis omnibus Procibus, quaecumque in quinta, sexta, Septimaquρ tabulis perscriptae utit, recliori interpretationis undamenta jacienda putavi, et quia pleraque Catonis Censorii, labulis Iguvinis sere coaetanes, precibus similia inveni, illis, qua Cato edidit, ad preco tabularum nostrarum explicandas usus Fum, Parum curanq, quid alii anto mo Vel octo vel perpseram iudicaverint. Esso quidem prosteor, quae ipse nondum satis inloIlexerim; sed hae me impediro non O8Sunt, quo minus ea proferam, qua Sentio, quippe qirum tam pauca incerta reliquerim, ut non universus solum verborum contextus perspici possit, sed singulis
160쪽
etiam enuntiationibus tanta lux inundatur, ut construi inde quam Umbricariundeclinationum schemata. In iis, quas adhuc ignoro, aut dies diem docebit, aut aeutiores alii alia enodabunt alius enim alio, ut Ausonii verbis utar, plura invenira potest nemo omnia. Vid. in dylliis epistola ad Summachum ante gryphum ternarii numeri.