장음표시 사용
71쪽
lis est materia huius tex. praemittendum est id,
quod habetur in . l. 2. in prine. S.
eo. tit. τ st stipulationum quaeindam in dando, quaedam in facis endo consistunt, id st, in promissione dandi, vel Deieci, ut ibi ait Bar. Item qusdam sunt ni ratae, ut ibi per glo. Docto. quae distinctio quem in admodum clara, V plana est, ita quoq; per cQuineratium habet difficultatem in intelligendo,quid proprie inter se difficiat dare, c facere, praesci lini cum vocabulum faccie, seu vocabulum factum, fumatur in iure multis modis, c sqvi uoce nul a la adhibita declaratione per Docto. t. Sumitur enim fictum generali quadam si gruncatione, Ut
opponitur iuri. l. mullum interest. 5. de condi. Ndemon. l. bonae fidetis. de aequi. rerum donat. l. cosilios. de curato. furi . l . quatenus. I. de res. Iur. LIA adipiscimur, N.f. si vir uxori.S. de acqui .s posse M alibi passim . et ea enim videntur in t n. cti, vel in lacto consistere,quae ab hominibus, vela natura fiunt, nullo iuris austerio Interueniente, puta edere,bibere, currere, dormire, contrahere, distrahere, voluntas, animus, boua fides, dolus,4 fraus, Sc similia. Iuris T vero esse, vel in iure comsistere ea . quae sunt introducta a iure, ec nullum habent esse,nisi mediante mi stetio iuris, Ut sunt obligationes, actimes, dominia, hs editas, Institu. ce reb. corpora. 8c incorpora. ubi ponuntur exeuPla utrius ' membri, patent etiam exempla in iras gibus supradictis. et factum autem ita generaliter sumptum distinguitur in datione, ta factum spe. cialiter sana pium , ut probat tex. lu.Lin tacto S. de codi. 5c demon.'c tradit glo. ibi G glo. in d. l. multum. interest eo tit. N eo modo debet intelligi Bar. dum saepe ait, datio censetur factum large Bart. ind. l .in facio, de Bart. in . l. si ita stipulatus fuero te sisti. O . . possum .i eo. Bart. m d. l.2. in fine princ. s. eora in rubri. f. de solutio. N est lex. in . l. qui haeredian princ. s. de condi. 2c demon. dare enim, vel datio, comprehenditur sub facere,
seu sub facto large, idest, sumendo factum primo modo, ut habet genera lam significationem, su/mendo autem tactum secundo modo, est non lavillam quid diuersum a datione, sed est species eic opposita. Et, ut supra dixi, et non facile est exaplicare, quomodo cognoscatur datio a tacto, ni AE si forte per exempla, quae colliguntur ex d. l. r. r. N harum, . ex his, di . . item si in lacto A. eo. nam si quis promisserit decem , vel hominem, vel lancem, censetur se obligasse ad dandum, si vero promissit se vel suum haeredem aliquid nocturum, vel non ncturum, censetur promissisienctum, ut in d .f. item si in lacto aliquot etiam exempla habentur in hocmCato, de quibus ta amen est controuersia, ut infra dicetur, 'c alia viris usui dicti exempla habentur in . t. stipulationea non diuiduntur. Leo.sed non reperitur tradita rea
gula aliqua ad dignoscendum unum ab aIloi madentur tamen ad hoc propositum pertinere mul/ta,quae tradit Bart .m d. l. stipulationes non diui dutur col. . in fin. in decima oppomu Q. seu paulo inferius Du. s. m tractans Bart. allam. q. Ut delicet cur in obligationibus facti succedat post moram obligatio ad interesse . non autem in obli agationibus dandi, ait,st dari fit de leui, seu des, cili potest explicari uno momento, lacta Nero habent Ut plurimum longum tractum . sed ipse/m et Bar. stwm eam differentiam redarguit,quia multa sunt lacta, quae habent causam momentasneam, Ut rem ratam haberi, rem tradi G smilia . ν et Aliam melior differentia, ut puto, seu ratio coingnoscendi dationem a lacto, id est, cognoscedi ea, quae consistunt in dando, seu quae dicuntur dari, ab illis, quae consistunt in tacto, seu dicuntur fiseri, videtur pcni per Bar. Vbi supram Uer sic. quartam rationem, videtur enim vellem effectu,quod datio refertur ad res, quae sunt, vel erunt, vel esse possum in rcrum natura absq; misterio promis ris,puta fundus equus pecunia seruus, lactsi ve/ro non est in rei si natura, nisi fiat per ipsum promisi orem, puta ratum habere, foueam fodere, ire Romam , non impedire aliquem dic. idem etiam seni t Bar.m d. l. stipulationes col.O. N num .is.
t Hinc est, T ut ait Bal. tactum eo modo sumptu non est participium, sed est nomen, se exponitur tactum dest faciendum Bal in l. certi condictio, in princ. q. colum. S. si cert. Peta. sentit etiam glo. in .l . naturalis en prin. in Verbo dati.5.ce pr scrip. ver b. sic* datio refertur ad ea , quae etiam ex communi usu loquendi δε damus, lactum vero refertur ad ea, quae facimus. Sc multa etiam vitia usui dicti exempla habemur in d. l. naturalis. deit praescrip. verb Sc ad hane declarationem tendit tex. in . non solum, qui ist. .fin. Institu. eo. tit. 1 dicens, in stipulationem deducutur vel res,vel lacta,nihil aliud enim vult ille tex. nisi id, quod vult tex. m d. l. 2. in princ. S. eo. P stipulationes vel consistunt in dando, vel rn faciendo,N ita da re pertinet ad res, tacere vero pertinet ad facta, Se ex comparatione,seu collatione harum duarum specierum,scilicet res,ta tactum , patet euidenter,s, vocabulum res, denotat id, quod supra dixi ex Bar. idcst, illas res, quκ sunt, vel esse possunt mrerum natura abs r tacto promissoris, N ad quas dc ducendas in rerum naturam non tendit obli ingatio ipsius promissoris, lactum vero denotat id, quod non est, neq; ciit m rerum natura, nisi fiat per ipsum promissorem ad quod deducendum in rerum naturam tendit ipsa obligatio. ad idem
etiam videtur tendere text. in . l. cum seruus.s versi c. ita enim incipit. s. de codi. M demon. dum
ait, q, incipitur a D peruenitur ad pecunia, de melius tacit rex in i opere in rerum natura. si s deope. liberto. Sst vetuis, ta hic et se offert sema Pulus,seu multiplex acceptio huius Vocabuli res,
pam di si in d.9. non lotum Ponatur Ies, Ut quid diuersum
72쪽
XXXII. ff. de Verb. Obliga. 6. Cato.
diuersum a facto, quin imo ei oppositsi, tamen alista vocabulum res, comprehendit etiam facta, ut Per glo. in d. l. naturalis in princ. in verbo dati, in . M pergio. Institia. de obliga. in prine. in verborei, Ad illud procedit in generali acceptione, sit tincte autem loquendo differunt es, ta facta , ut diaso ctum est. Potest i etiam inter dationem, di factu assignari secuuda differentia ,seu secundus modus cognoscendi ea, nam datio videtur referri ad res, quae habent esse permanens , scilicet vel perpeatuum , vel ad aliquod tempus, factum vero est quid transitorium, etiam si non explicetur moaemento temporis, sed habeat tractum successivum, velut est patientia in aliquo successivo negotio,
Pallentia enim unius temporis non est patientia alterius temporis, ut per Bar. in dM.ta harum col.
2.& quod facta sint transitoria, tradit Bar .m d. l. stipulationes nume. 2 s. Succedit deinde tertia acaxi reptio et huiusmodi vocabuli factum, M per conasequens tertia distinctio, nam factum secudo mo indo sumptum, ut diximus esse speciem oppositam dationis, subdistinguitur iterum in factum,& non factum, idest, factum strictiori modo, ut stat affir/rnat me, V non factum negative, de qua tertia diastinctione tradit glo. in d l . r. in prine. in verbo in
dandatam Bar .m d. l. naturalis in princitu icrtia oppo. Alclat. hic nume. 22 Horma noc num. 7s. text. in . l. facere. it p. i. de verbo. signifi. scilicet
secundum literam pandectarum, quae non habet negatiuam,non, M ibi Alciati infert ad multos ea/sus in practica, V probatur haere distinctio per tex. in . l. qui non facit i. deteg. iuri ubi etiam Decl. Scidem Deci m. l. id quod nostrum in princ.eo. titu. dicens id etiam procedere in poenalibus, M pro ea
distinctione tacit etiam text. m. t. r. in princ. s. de calumniato. M texit n. l. .s. quae in Baud credi. ta text.in. l. Vbi autem .si. qui id quod .Leo. N glo. 2 in. l. soleo. C delibe . cau. T M mirandum non est de tam varia significatione eiusdem vocabuli,
cum hoc saepe alibi contingat, quia plures sunt
res. qua rerum vocabula. l. . S. deprρ scri P. Ureb.
α simile videmus de adoptione, M de cognatio. ne, quae vocabula sumsitur ta generaliter,M spe. cialiter. Et pro pleniori declaratione praedictorumas restat scire, quod i huiusmodi perscrutatio ad coognoscendum , quid diiserant datio, ta factum, est viilis no solam in hac materia stipulationum, eo quod omnis stipulatio censistit vel in dando, vel
in faeie do d. l . 2. in princ. N. l. 36. stipulatio.i. eo. N. l. si stipulatus fuerim. τε.=. cum stipulamur, tal. inter stipulantem in prine. eo titu. M Institu. eo. In prine. N. l. r.=. verbis S.tit. r. sed etiam est utiplis ad materiam cuiustibet contractus, quia nullusa et est contractus, neq; vlla obligatio ex cotractu, quae no contineat alterum ex duobus .scilicet vel
dari, vel fieri. l. obligationum substatia A. titu. I. ista qua uis i in illo rex. videatur poni tertium vovicabulum, scilicet ad praestandum, puto, cp ponatur
tanqua venerale ad duo priora, nam deuotat alia
quando dare .l . insulam. quidam . s. loca .aliqua.do tradere. l. ex empto in prine S. de ac . emp. ubi
etiam probatur, P est senerale, V q, sit generale,
Patet clarius ex. d. l. 2. . ta harum, N. l. in execuintione. i. eo. M aliqua do refertur a d. quaedam, quoa Prima facie non cotinent dare, vel facere, ied 1Olum in effectu. l. eum in plures. . seruum. S. lina.
is quini .no i omnes actiones personales, ta per consequens omnes obligationes praesupponut illum, aduersus quem dantur,teneri vel ad dandum, vel
ad facie dum 9. appellamus Institu.de ae. facit ad
praedIcta tex .m d. l. naturalis. item circa praedicta
aduertendum est, superesse adnue videtur di ficultas, nam cum fuerint posita: tres dist ncti nes, qua: se habet ordine subalterno, videlicet prima, P quardam sunt facti, quaedam sunt iuris, ite secunda,l factum generaliter sumptum diuiditur in dationem, & factum sumptum magis specialiuter, item tertia, q, eiusmodi factsi specialiter sum νptum diuiditur in factum, di no factum &c. N ita γ in eis Omnibus p suppositum fuerit, i st factum sit quid diuersum a iure, obstat tamen huic pra δsupposto, quia datio videtur continere ius, ille enim, s qui est obligatus ad dandum, tenetur tias
Rrre domi inst. l. ubi autem.=.fin .i eo l. si ita diastrahatur. 2s a. de contrahe.em p. est autem induae
bitabile,s, dominium est quid iuris Barto. in . l. si quis vi. . differetiata. de aequi. posses. N q, datio contaneat ius, tradit etiam Bar. in d. l. stipulatio
nes non diuiduntur nu. it. Nin d. l. 2.q. N harum
Dum. t. M t. Mita indetur destrui prima disti uctio, qua dictum fuit, st factum opponitur iuri, N deinstrui secunda distinctio, si, datio contineatur sub huiusmodi facto, di no sub iure. M Docto. hoc notangunt, hactenus viderim. Et pro responsioneis et forte dici potest, A, in prima distinctione, cum dicitur aliquid esse iuris, seu consistere in iure, coaesideratur id alio modo,qua consideretur in iec Mda distinctione, dum dicitur,q, datio continet ius, in pruna enim dicitur aliquid esse iuris, quia totasto eius essentia cosistit in iure, puta et cum dicimus, Iurisconsultus respondet de iure, di non de mincto, iuxta tex. in . l. insulam S. qui potio. in Pigno.
sed si permisserit s. qui b. mo. Pign. sol. M. l. idem erit, supra de sta. homi. M notatur in . l. si ex plagis. F. in clivo S. ad leg. aquil . tune enim appellautione iuris, vel rei consistentis in iure denotamus
meram dispositionem iuris, seu legis, quae dispo. sitio potest considerari, cessante etiam tacto euiuolibet hominis, scilicet postqua ipsa dispositio est semel edita, V pari modo cum fit distinctio intrepositiones facti, N positiones iuris. l. ornamento rum, ubi Barra. de auro Narg. lega. N pariter id
procedit, si loquamur de haerecitate, de dominio, et i ta similibus consistentibus t in iure, scilicet iure disposito, non autem iure disponente, iuxta distinctionem Bart. in . l. 26. quod obstruar inu. et ..c. dc rara. calum.deuotant enim haee dispositi
73쪽
nem qum iam introductam a iure a ui ullo nacto hominis, scilicet abs p facto, ex quo procreeritur tale lus, est enim lex ipsa, quae procreat taleius, Sc lex appellatur lus dispones, dominium voro,M harc ditas appellantur rara disposita. ut per Bar. ubi supra, ecquauis aliqua do ad tale ius dia positum antecedat aliquod factum hominis, pu
ta contractus. Sc traditio solem antecedere domiis nium, no tamen sequitur, i dominium proueniat ex facto hom .n:s, neq; conli liat in facto hominis,
sed prouenit a lege, di eousistit in iure. 8c nullum habent factum hominis admixtum , M talia utra aperte dimisit ab his, quae sunt Facti, quia in illis, quae sunt facts,lex se no intromittit,sed solum apa proba ,si no sint tua pia, vel illicita facta, Scretina quit ea in suis terminis,sue fiant ab hominc, siue fiant a natura, ut inii l. in facto ii. de condi. di deamon. cum vero sumus in secunda distinctione, et et id est,eu:n dicimus, q, t datio cotinet ius, id tot de quo loquimur,ides , ipsa daeso,no dicitur si me pliciter e littere in iure, quin imo ut sonat ipsum vocabulum ,requirit factum,quia ta facere, Se daν re sunt facti, scd solum hoc contingit, o sub ipsa datione cotinetur unus effectus iuris,iciest . tradaintia domi vij, ut etiam sentit gloan. l. stipulatio ista f. hi qui sunt in verbo sed ius. i. eo. M videtur proabare ille textu crse. sed mihi videtur non tamen propterea fit, quin datio cotineatur sub facio, tas cui factum est quid diuersum a uiredia etia da alio differt a iure, stilicet considet ado ius simplicia 21 ter, ut d :orum fuit primo modo. i est inconsueniens, o uno respectu differat a iure, Maliore. pectu eontineat sub sei duo similia exempla
videmus alibi, nam Ir reditas dicitur quid incorriporalem opponitur rebus corporalibus, fi tam crahaereditas continet sub se res corporales, item hsε reditas est quid iuris, ta opponitur his, quae sunt facti G tame sub se continet aliquas res, qu sunt facti, ut probatur virul Instit. de rebus corpo. infin .est etiam optimum ex epitinim probatio prae/dictorum ex d. l. quaten sJ. de regu. tur. Ubi diciatur,q, interesse consistit in facto, de non in iure, Ma tamen T qui tenetur ad interesse, non tenetur ad factum simpliciter,scd tenetur ad ius quo ad effe/ctum ina tenetur ad dandum, ut per glo. in '. mu tui datio in verbo condicis o Institu. qui b mod. reas contrahi. obli . sic t ec solutio est tacti, Zc tame co/tinet ius,idest, translationem dominii Bart. in ruubra J. de solutio. Item tertio videtur circa prς dicta difficultas ex Hart. in d. l. stipulationes non diutinas duntur nu. et t. in fin. ubi distinguedo et ponit tria, scilicet factum, V dationem, di scruitutes. Sed po
test responderi, Bar. posuit id tertium de scrutis Σγ tutibus, quia est disputabile et inter Docto. post
glosas,nsiquidis qui tenetur ad seruitutem, tenea/tur ad factum, vel ad ius, 'c eum Bart. ibi non voaluerit id decidere, posuit separatim,de elus Verita te autem traditur per ipsum Zar. d. l. 2. . cha rura col. 2. a glo. tb u Verbo viam, In Princ. Noaluerat, seruitutes sint facti,M Bar. ibi concluditis, continent dic ius su dationem, ta factum, Sc ita habent causam mixtam, Sc est forte magis comu nis opimo, Vt ibi ait Alciat. num. 3 e. Ideoq; Bar. Ind. l. stipulationes num. χε.&2γ. tractat scparatim de seruitutibus, cum prius tractauerit de stipulationibus continetibus dationem, scilicet nu.2 . ede stipulationibus continet ibus factum nu. 2 s. NA, seruitutes habeant causam mixtam late Iasinu . Scharum nu. a. Sed Pau. de Libi in ι .col. dicit veriorem esse aliam , Sc tertiam opinionem, I, contaneant Ius tantu, seu dationem, factum auate in , idest, patientia,N traditio eam praecedes veniant accesseste ex officio iudicis, non aute ex natura obligationis, S hanc opinionem tenueret
qua plures Docto. quos enumerat Alclat. Vbi suo Pra,qui etia eam sequitur, re pro ea videtur mihi
pellat scruitutes iura, ilcm pro ea facit,quia qua indo factum inseruit dationi, dicitur tota res consi instere in dado, ut modo dicam ad aliud propositii. decidere autem, quae sit verior ex istis opinioni inhus, no est praesentis propositi. Quarto successi-ze ue aduerte dum est, ς, 4 aliquando ec datio, N HAEctum videntur cocur me circa unum,ta idem ne gocium, c tame non appellabitur ncgocium mirixtum sed denominabitur ab uno tantam ex sim
plicibus, scilicet ab eo, quod fit principaliter, nam in datio fit propter factum, idest, ut inserulat faecto, celabitur stipulatio, seu promissio cotincre fa/ctum absolute vice verra. si factum fit propter
dationem , cesebitur ablolute datio, ut de vitam tradit Bar. in a. t naturalis. i. quod si factam S. de Praescrip. ver b. Paul. de Cas .in. l. s.f. si sortem, qui est . . fin cessi. 2 nu. i. In fin. versicu. inglos .ibi sed specialei .eo. titu. Ias.hie super octaua Oppo. Har. seu nin ii. dc in h. si ita stipulatus fuero te si-ltl.6. possum nu. Id. eo. exemplum primi est, qua do aliquis promittit alicui dare seruum, Ut manu mittatur,nam eo casu,qua uis dandus si seruus transferedum eius dominium,Sc ita teneatur Pr inissor ad dationem, seu ad ius, cum tamen talis
datio fiat principaliter ad alium effectum, videliincet Ut manumittatur seruus manumissio sit fa/cti, cesetur datio inseru re ncto, di totum negocia censetur consistere in facto, ut per Bar. post glo. ind. q. quod si faciam, Sc clarius per Bar. in . l. re pro ponas in prima lectu. col. a. in princ per illum tex..C.de dolo, ubi etiam infert Bar. ad statutum distinguens, Utrum poena adiiciatur facto, an Vero adliciatur dation l. exemplum vero secudi, idest, quando factum inseruit dationi, sumitur ex .d.l. s.' .fin .m a respost Deo. ubi de obligatione obeindiendi sententiis latis ex compromissio idem statuitur, quod de obli Iationibus dandi tatne pa rere sententiae est facti, sed ita statuitur, quia talefactum inseruit dationi, nam effectuς semetiae arbitri est, ut soluatur poena pecuniaria, Ut ibi per Bar. In talia oppo. ta clarius per Pau. de Ca .col.
74쪽
.ss de Verb. obliga. f. Cato. XXX m
a. In his igitur, similibus ealibus celetur stipu
latro simplex, non aute mixta eo modo,quo cenae fetur mixta in d. l. cum seruus, de condi. Sc demo.
nam illo casu concurrunt datio, ta factum aeque principaliter, V non accessorie unum ad aliud, ut lapisdictis ea sibus. Restat scire, T ex tribus su/pradictis significationibu vocabuli factum , ea Pertinet ad materiam huius .Cato, M totius hua Ius tituli, quam posuimus in secunda disti talione, id est,cum diximus,st factum oponitur dationi, Mita ubicun* in his legibus fit metio de facto, deehemus intelligere eam mentionem fieri ad excluadendu dationem, adeo st sumitur hic facti medio
quodam modo, idest, ut comprehendat etiam ter/tiam distinctionem, videlicet factum affirmati G, ta non tactum negativum , non autem Ut comα
prehendat facta generaliter eo modo, quo Pontintur in prima distinctione, ides , ut opponitur viri. so Pra mittendum est secundo loco, q, t aliquid esse diuidum, vel individuum, considet a tur Prinucipaliter duobus modis, videlicet vel secundum naturam , vel secundum iuris dispositionem . Msa i secundum naturam dicitur esse diuidua omnis res corporalis,quae potest aliquo modo in partesu: vidi, Ut fundus, Ut res sinites, etiam si non commode diuidatur, puta si per diuisonem deis struatur subiectum, veluti si diuidatur unus ho. mo, Vel equus: M omnis dentili res corporalis dicitur naturaliter diuidua, dummodo possibilest, quod diuidatur, ideo punctus non est natura aliter diuisibilis, quia tenuitas rei id non patiutur . rex autem omnes incorporales dicuntur naturaliter indiuiduae, quia est impossibile, quod dividantur, non enim possunt tangi, vel videri, ita tradit Bart. in . l. stipulationes non diuiduntur
Colum. s. in . I.q nume. ι s. dinume. M. qui dum
dat exemplum rerum incorporalium per iura, Scactiones, melius dedisset exemplum per animam hominis, vel voluntatem, M similia,quae sunt nauturalia . Sed Ias. in . l. 26. V harum colum. I. di. set elit eas tantum res corporeas esse naturaliter diuiduas, quae sunt inanimatae, puta vestis, lignum, fundus , domu , eas vero res corporeas, qua: sum animatae, dicit esse naturaliter indiuiduas,
quia si homo, vel aliud animal diuideretur, seu seinderetur in frusta, destrueretur totum subiectum, Sc eo modo etiam intelligit Ripa hie col. I. scilicet quod illa: tantum res corporales sunt nain turaliter diuiduar', quae pollunt diuidi sine de . structione subiecti. redarguit tamen Ripa regu lam lasonis, qua vult Ias. quod omne et res cor porales inanimatae possint naturaliter diuidi, in quit enim Ripa, ta bene in hoe proposito contra lasci, etiam in rebus corporeis inanimatis potesteontingere, q, per diuisionem destiuatur subie ctsi, puta si diuidatur vestis, vel lanx, aut patera, aut quid simile. Caeterum videtur in hoe articulo melius loqui Iasta Rina, quam Bar. dum,scilicet
ιι volunt i ea tanta polle naturaliter diuidi,qus diu uiduntur sine destriictione subiecti, quia si destruis
tur subiectum, non dicitur diuidi ipsa res,sed cenΦsetur potius eorrupi,5 tota destrui, Sc ut ait Bal. iv. l. si plures col. i. in prme.C.de condi.inser. illud dieitur esse diuidusi scilicet naturaliter, cuius quγlibet pars diuisa manet eiusdem speciei,culus erat tota,& ad hoe propositum adducitur per aliquos modernos tex. in . l. i . item queritur si quis aqvs Nersi c. ego offitio, supra de aqua quoti . qui rex. Videtur probare non pose illud da uidi, ex cuius diuisione totum ipsum subicctum, vel negocium
priucipale patitur violentiam . Praeterea contra Bart. videtur posse retorqueri illemet tex. qui per eum adducitur scilicet tex. in . l. non amplaus. q. fin. S. de lega. t.qui rex. ea duo ponit paria, Paliquid sit naturaliter indiuisum, vel Φ sne damno diuisio eius fieri non possit. posset tamen ille
rex. induci pro Bar. dum ponit ea duo tanqua ve/re diuersa. sed contra Barti facit etiam t x. in . l. 2. in princ. ibi, multi tanquam corrumpendi tollinus patrimonii occasone eaptata vn us cuiusu rei sibi particulam xc.C. quan . M qui b. quati
pars lib. to. facit etiam tex. m. t rerum mixturam
Princ. s. de usu cap. dum loquitur de primo genere corporum, quod continetur uno spiritu, Vt hostmo, est enim omni respectu indivisibile, ut ibi po-s nitur pro indubitabili. item per iudicium t comomuni diuidundo solent diuidi res duntaxat corinporales. l. . a. commv. diui. ade , in eo iudicio conlideratur solum naturalis diuisio, ut fatetur etiam Pav. deo in. l. stipulationes non diuId ν
iudicio eommuni diuidundo non admittuntur di uisiones, quae afferunt ineommodum .h. eadem
3s .interueniunt Institu. de ossi iudi. est verum, Pau. de Ca. ubi supra tractans de naturali diuis ne ait eam fieri duobus modis, quandam scilicet quae fit eomode, M sine destriastione subiccti, aliisam, per qua destruitur subiectum,sed propter hoe non probat Pau. de O. Q ambae debeant habe.ri in cons deratione, quamuis ambae sint possibiles : S. , ut dicham est, iam costat unam earsi, idest, secundam, quamuis possit fieri de facto,esse tameimprobatam a iure, di hoe videtur deinde lateri
ipse Bar. id. l. stipulationes nii. . Vers erito mo
do dicit Petr. quaelibet res Ne. usi scilicet Barti ibi resert opinionem Petri,dices tamen, in quibusdam no sunt vera: versi est D Bar. ibi videtur loqui de legali diuisione, non de naturali. Potest, cetiam hie superaddi, et quaedam esse emporaαlia , quae non possunt diuidi, quia non sunt in post testate hominum, velut aer, fumus, ta huiusmodi, de quibus per glo. fin. institia. de reb. eorpo. Haec ιν tamen i disputatio de naturali diuisione non est mulium hic necessaria, nam principaliter tractan AEdum est de his, quae sunt diuidua, vel indiuidua
secundum iuris dispositionem. M quatenus attinet ad naturalem diuisicnem , aduertendum ma agis est ad aliud, quod Docto. hit no considerant, si videlicet
75쪽
si videlitet ' q, esse aliquid diuiduum , vel in diu f/duum natur aliter, seu secundum naturam dieitur squi uoce duobus modis inter se penitus diu cris, primo enim modo id dicitur dς naturali diuisio. ne,quae fit per homines, ut dictum est. alio N se. cundo modo dicitur diuiduum, vel individuum naturaliter, seu secundum naturam , quando est diuiduum secundum leges, non tamen omui re speetii, sed secundum aliquam considerationem tantum, ut patet ex d. l. r. q. Sc harum, ubi diei. tur quasdam esse stipulationes , quae suinatura diuisionem non admittunt, quasdam vero esse,
quae ex earum natura eam admittunt, non tamen
admittunt quo ad effectum, ut scilicet ex soluti ne sequatur liberatio, est enim certum, quod talis patura stipulationum,de qua loquitur ille tex. est
eis tributa a legi satoribus, prout M alibi saepe factum videmus, ut.l.ex empto in princ. ibi, nauturaliter insunt . s. de a c. emp. m. iuristemium ut puta, Versic. idem responsu in scio. s. de pae. ta l. rerum mixtura de tertio . S. de usucap. J. I communes . i. deprxto. stipura pergio.
n. l. pacta conuent .a. de eo trahen.em p. appellau
s y tur enim et in praediistis casibus natura alicuius rei proprietas eius, di essentia seu vis, at . pote astas . simile etiam ponitur in . fuerat institu. de actiora in.f. ite auio de eo quod metus causa eo.
de lega. V alibi passim, se ec alibi dicitur seruitu/tsi natura. l. quoties .F. seruitutd s. de seruitu. sic igitur V in d6. N harsi,appellatur natura stipulautionss proprietas eis tributa a legibus, na csi stipu/latio sit inuenta a iure chilli,est plusqua clare, Phabere no potest natura a iure naturali, deinde se/cadu ius naturale no reperiretur natura ta Varia,N per tot subtilitates, quae eo simini in intellectu, videlicet in stipulatio sit aliquando diuidua obligatione ,sed no solutione,vel em , vel liberatimne. quid aute velit ille tex paulo inferius dicetur. O Dividuum et autem, vel individuum legaliter dicitur illud,quod tale est ex iuris ordinatione, Muia cognito druiduo,censetur cognitum esse in . Miduum,tanqua eius e trarium, sciendum est
i in primis, quod diuiduum et in iure potest dici
tribus respectibus, primo cum aliquid diuiditur in partes iuridicas, puta in proprietate ita usum stu.cta. l. qui usum fluctu. i. eo. secundo in partes mul/ plicatiuas pro indiviso, seu in partes quotas, pu/ra tertiam, quartam,sextam,' huiusmodi pro in/diuiso. l. seruus communis. r. infra de stipula. ser. N.l. locus .a. de acqui. posse. tertio respectu in partes discretas , seu realiter separatas, ta de his tradit Bar. in d. l. stipulariones num .is. Sc mi rum est, quod Pau. de Ca. i bl colum . . in prine. hoc et tam tractans omisserit tertium modum ex praediistis: Et primus modus ex tribus istis non pertinet ad nostram materiam , tertius autem
ad eam pertinet sine dubio, nam ea proprie est
divisio, quae sit in parita Pro diuiso,ut scr Bart.
in . l. stipulationes colum. I. eirca finem, puto et inam pertinere ad eam secundum modum, quia
aliquando fit diuisio, ec solutio pro indiuiso d. t. si stipulatus. s.f. qui decem versici item qui stiachum l. de solutio. sed primus supraductus moadus videtur aliquando haberi in eos deratione in
hac materia, Ut per Bar. ln. l. stipulationes Du.2ι. N per Alex. in . N harum col. . num. 4. Succesae
et suet sciendum est secundum Bart. hic colum .ia in findi colum. 2. c clarius per las in . Sc harum col. I. N.2. aliquid esse diuiduum, vel indiuiis duum potest considerari secundum tres diuersos gradus respicientes stipulationem , vel alium quemlibet cotractu cum sitis omnibus effectibus, potest enim primo gradu cons derari diuiduum, vel individuum quo ad contractu, scilicet du ipse contractus fit, item potest considerari se stdo gra/du quo ad obligationem proueniente ex ipso contractu, item tertio gradu quo ad solutionem faciis 3 endam vigore talis cotractus. Et et hie incidenter possit quis dubitare,cur Bar N Docto. no constia tuerint quatuor gradus, scilicet contractu, obligaαtione, petitione, ec solutione, prout alibi eos quaatuor esse cosiderandos tradit Bar. in . l. cu lex col. a. c. id. de fideius. Se in hae materia diuidui i,
diuidui est rex. qui cos quatuor ocs indetur cosi in derare, scilicet tex. in .l . libertus qui post. t s.frde ope. liberto N P petitio habenda sit in eonsidera tione, patet eX.Lin executione l. e Potest res in deri,i in Proposito, de quo agimus, ponuntur in unico gradu obligatio,& petitio, ut incide ter prs
supponit Iasin d. . Se harum expressius id patet
ex Bar.in. l. stipulationes nil. t . de probatur cono clude ter ex d. l. in executione in prine. vers. aliud
quod torsi peti, tutasto versic.secsida ad opus, nam in versi c. aliud quod tota peti,dicit tex. totu esse petenda, N ita esse indius duu respectu petits is, in versi c. secuda ad opus, ubi declaratur lex. inversi c. aliud quod totu,dicitur,q, snguli haeredes insolita tenetur, N perinde est,ac si dixisset,q, est indiuidust respectu obligationis, probatur etra ex
. . l. Uiκ itineris . de serus tu. N hoc harit ratione,
quia obligatio petitio respiciunt diuersa generira personard,obligatio debitoris, petitio credit ris, unica tame est res,ta Unicus effectus expri/medo unu vocabulli, ineludimus effectu alterius, prout cotingit in v ditionem emptione, locati ne cdductione, c aliis similibus correlativis, Neode modo etia debet intelligi tex .in d. l. l: bertus. du ait unico plex tu verboru,nee dcberi nec peti.
Cu igitur diuidusi,sc indiuidua cosiderari possint per tres gradus, dicendsi est,incipiendo a dita duo, esse et quςdu,q sunt diuidua omnibus tribus gradibus, idest, traelia, ite obligatione, seu miltione, ite solutione seu liberatione,stu effectu, huiusmodi aute est promissio psistens in quati tale, scilicet danda, puta continens Vel pecunia, vel triticum,
vel vi nil similia,est enim idubitabile p se pa
4 s ictist et quo ad piratie est diuidua talis P ssio,
76쪽
nam posset ab initio in cotractum deduci vel tosta ea quantitas, Ves dimidia eius latum, aut qua uti bct alla elus pars, tali enim modo consideratur
Id,quod dicimus esse diuiduum, vel individuum
respecta contractus, ut patet hie ex Bar. col. I. inlin. versita quaeda in sunt obligationes diuiduae quoad cotractu Hau de Ca . in . . N harum col. I. Du. 2. N latius per Bar. m. i. stipulationes col. 2 . in n. num . . Obligatione vero, Sc solutione esse dia uiduam stipulationem,qus cotinet pecuniam, Vesqualitatem alia, probatur hic m. l. 2. . N harsi in prin .ec ind. l. in executione. . prima species.Leo.
Ear In d. l. stipulatione' num. 12. ex curas etiam
4s dictis i habetur declaratio, q, aliqd esse diuidusi
oblinatione, pertinet proprie respectu hsreeu πορε ssoris, idestis, inter eos diuiditur obligatio prohsreditariis portionibus,ut etia probatur ex d. l. in executione, M Bar. in d .l. stipulationes nu. o. cnu. .m fi . i quibus locis diuisione obligationis oppe .lat di Iti ibutione inter hςredes F missoris, tanu. Σ.non aute procedit respectu debitoris prinaci palis,nam quo ad eum videtur res ex pedita, Pnon diuiditur obligatio semel deducta in contra ectum, quia nulla ex tat aequitas, ves ratio, propter qua in debeat diuidi, quin imo videmus , P neu solutio potest dualdi . l. tutorA.luctus .f. de Usur.
et e t verum, Trespectu solutionis videtur, quod debitum quantitatis sit diuidussi non tam si respecta lis edam promissorit, sed etiam respectu ipsi aus promissoris, ut probat rex. in d. l. si stipulatus I . qui decem in prin. na loquitur de ipsemet deabitore, bc vult ille rex ci soluendo parte, liberetur ab ea parte, quod tamen debet intelligi eo modo. quo declarat Pau. de Ca. ind. . Scha Reol. .& Vlterius dicenesi est,' qua uis ille tex .dicat, q, pr mi sibi solue do parte liberatur in parte obligatio. Dis,ro tame sequitur,in diuidatur obligatio, sed solii diuiditur silutio, manet enim rmi r obligatus ad residusi, ita Q in effectu computando id, quod i a soluit, M id, quod soluturus est, apparetes fuisse subiect5 toti obligationi, secus vero est in haeredibus,na quo ad quemlibet eoru vere diauiditur, tam multur obligatio. subiicit etiam Pau. 4s de Ca. T q, tale debitu quatitatis rensetur diui dusi omn i respcctu, etiam respectu solutionis facio enus per promissorem,scilicet diuidusi ex natura
ipsius t romissionis, vel rei promissar, ut est,apillud me, V potetia, no tame semper est diuidust actu, nil si ereditor resistat debitori,non potcst debitor soluere parte debiti tantu d β.lutius, scilicet quffauo tota debit si est liquida, iuxta nota. in . l. quida
existimauersit. s.scer. peta. cum ergo tu eno pos
sit solui pro parte, videtur quod si non diuidusi, sed individuum solutione.sed ut ait Pau. de Cas. talis indiuiduitas est potius aeeidetalis, si natura alis, idest rex de se est semper diuisibilis,sed vel ex
verisimili mente contrahentium, ves aliis rationi εlaus statuta est, ut debitor no polait soluere parte debiti tant si inuito creditore,ait m Pau. de Casta
bene, i eum talis indiuiduitas sit accidentalis,notransit ad haredes promisi xis, sed poterunt ipast,etiam inuito creditore, soluere singuli partem y sua separatim. Et subi hoe primo easu copreheαditur etia stipulatio cotinens promissione certi hontinis, puta Titii aut Meuij, aut alterius serui, est enim diuidua etia quo ad solutione d. l. si stipula/tus s.f. qui dece versi c. ue qui stichsi. i. desoluatio. Λ lex. in dη. M haiu col. i. 5 plenius Per Bar.
In. l. stipulationes in .a.q. num. 2 i. est enim indubitabile, quod si aliquid est diuiduum solutione,
censetur esse multo magis diuiduum obligati ne, di co tractu,quia si quid est indiuiduli co tractu, Vel obligatione,est necesse,st, sit etiam indiuidua solutione,quia ratio quae facit, ut si individuum vel contractu, vel obligatione, facit etiam, ut sit indiuidust solutione, ut passim paretexepta, V solum ab hae illatione excipitur unus casus in d l. in executione. . insolidum. Leo. sed habet aliam Tationem , ut suo loco. dicetur . sed aduersus id,
quod modo dictsi fuit, scilicet Q stipulatio certar speciei sit diuidua omni respectu, etia quo ad solutione,videtur esse lex. in I. I.f. si pecunia in lacusto versi c. sed si ree, c. l. si duo. s. depos. N. l. si liis putatus .s i i de solutio. respondendum est, lea iura procedunt, quando certa specjes debet non dari, sed debet restitu , quae restitutio est favicti indiuidui, ut declarat Bart. in l. stipulationes
d. nu. Σι. procedunt, quando species debet dari, Edtune potest esse ratio, quia quilibet ex di bitoriis bus potest paccise ccmpelli ad dandum, ideo non contingit dubitare, quod solutio fieri possit in dis uersa rebus, ut etiam sentit Ias hic nume. s. inso fin. Per contrarium vero v reperitur aliquid esse individuum quolibet respectu cx tribus supra diactis, idcs , c cotractu N obligatione, di solutione, huiusmodi autem sunt seruitutes, secundum Bar. hie eolum. I. in fin. in primo suo casu, per rex. in d 6.8c narum, Versita quaedam non recipiunt, Se in . .ex his igituri d hoc procedit quo ad seruiis tutes reales , inquit Ias in A. Sc harum, ut mistet ex supradictis textibus, V hoe dixit Ias. veputo, ad excludendum seruitute usus fiuctus, quae est seruitus personalis, idest,debita no a re rei,sed a re debetur personae. l. ra. de seruit. ubi etia glo. si N Docto. quae t seruitus usu fru diis vide ur esse
diuidua l. s. s. de Usustuc. N. l. I. . si usu fructus.
g. ad leg. acid. intellige do tame, ut latius p Par. in . l. stipulatiores nu. 16.5 .2ν. e ibi p Pau. de Ca. l. et an aute ide sit de seruitute usus, 'c de scrui tute habitationis,tradit glo. in d. l. I.q. si usus pctus,nam Sc imp videtur seruitutes pcrsonales ad similitudinem usus Euctus d. l. i. i. de seruitu. c. . si cui habitatio institu. de usu N habita. de quibus dicendum est, ut per Bar. in . t stipulatio.
de Caeces I. qui oes cocluesit eas esse indiuiduas,
77쪽
n N Bart. hie sexta. q. nu.et . P t autem seruitutes reales sint indvilia uae quo ad obligationem, etiam
respectu haeredum promissoris, Sc solutione, habe tur expresse in d. h. ex his igitur, c. l. Vt pomu, Min. viae itineris.il de servitii. M. l .haeredes eius as .f. an ea stipulatio . s. famil. hercis. autem sint indiuidus,etiam quo ad contractum, patet me. l. stipulationes non diuiduntur in plinc. idestino
potest aliqua seruitus,etiam ab initio, deduci pro
Parte tantum in cotractum, ut etiam probatur ex d. l. pro partev x itineris, N. l. si unusa. deserui.
comm u. praed. V Kntit tex. in. l. via constitui. fin. s. de seruitu. rusti. praed. 8c per Bart. in d. l. ilia Pulatrones in ..i. qu sillone, siue ninrs.Sc latius ibi per ipsum Bar. col. l. N. r. Vbi conatur assignare
rationem , dc modum , cur seruitutes sint indiuia duae . N appellatur individuum hoc ex necessiatate, ut per Alciat. in d .f. Sc harum tu prine. Ns, et sub secundo hae casu comprehenduntur etiam operα, sunt enim indiuiduae omnibus gradibus d. l. st putationes non dividuntur, c expressius ind. l. libertus qua post. T de ope. liberi. intelligenado, ut per glo. Docto. in . l. in stipulatιonibus.14 . operarum. i. eo. N tradit Bart. in d. l. stipua 34 lationcs colum . . in . v. oppo. Adde et etiam , in diu duum huius primae speciei potest appellari individuum naturaliter , Sc non accidentaliter secundum Pau. de Call. hie colum 2 nu.3.scilicet natura introducta per lcges, ta dicitur naturalia ter, quia semper, id omni respectu est iudi uidua
Duo igitur supradicti ea sus, unus pertinens ad diuiduum , Sc alius ad individuum , sunt caeteris omnibus faciliores, quia sunt simplices, idest, de diuiduo omnibus respectibus, Sc pariter de indi uiduo omnibus respectibus. Sequuntur tres alii casus longe difficiliores, quia non sunt simplices, sed compositi, seu mixti, N eo respectu tractatur in eis mixtim de diuiduo, de indiuiduo. est agi ass tur et tertius casus, qui est secundus hic apud Bart. 5c Ias. N alios, quo aliquid dicitur diui a duum contractu, sed individuum obligatione, Sesolutione, M casus iste pertinet ad promissionem factorum secundum Ias in d6. V harum, ta Ripam hic, sed male ambo loquuntur, dum generauliter loquuntur de quolibet facto, sunt enim quae. dam facta diuidua non solum contractu, sed etiam obligatione, quamuis non solutione, ut est oblia
statio rem restitui secundum Bart. hie colum .et . in princ. praeterea sunt quaedam facta diuidua omni respectu, idest, contractu, c obligatione, c solutio/ne, Ut patet ex teX.m hoc L. Cato, N plene tradit
Bart. ind. l. stipulationes in. i. q.num. D. Ucr sic.
sed circa facta diuidua, ubi adducit exemplum elarum ex d. l. isi. si pecunia in saecul n princiss supra depo. Propterea 4 melius sensit Bart. hic
colum. r. in princi qui Volcns tradere exemplum,
quo aliquid est diuiduum contractu, ec non di uiduum obligatione , neq3 solutione, loquitur
expresse, V distincte de obligationibus factorum indiuiduorum puta rem tradi, fossam fodi insualam, vel domum fabricari, de quibus loquitur tex. in d. . stipulationes, secundo respon. Dicuntur autem huiusmodi facta esse diuidua contractu,qura potu Tent ab initio deduci in contractum Pro parte secundum Bart. las. M alios,qui omnes adducunt tex. in . l. locus, supra de acqui. posse. qui tex. prima facie videtur non probare, nisi discamus, stille tex. loquitur non de transatione dominii, sed de transatione posscssionis, quae possessio est facti, N requirit uaditionem,scilicet quando transfertur vigore alicuius contractus, ut loquitur ille texti in versi c. e certa pars, ec ita Probat, quod ex contractu potest promitti tradis Mo alicu:us partis pro indiviso, V ita potest proomitti pars facti, scilicet habita comparatione ad tutum,quod potus siet deduci in cotractum, idest,
ad traditionem totius rei. adducitur etiam per Iacta Ripam tex.in. l. r. . . Versic. PI aeterea ,suν
Pra de aq. plu. arcen. dum vult ille tex. q, folia possit purgari pro parte, N P agi possit contra
Uscinum, ut patiatur eam purgari pro illa parte, ut illum tex. declarat Bar. m. i. stipulationes col. 2. in lin. num. - . N cum patientia sit facti, probat ille tex es, at iquis potest teneri ad partem facta. In contrarium tamen,idest,q, nullum factum videatur posse deduci in contra tum pro parte tantum, videtur esse tex .apertus in di. stipulationes, dum
ait, is eorum diuiso corrumpit stipulationem . Et si volumus defcndcre communes opinione opus
in rc spondere ad illum tex. ut ibi per Pavide O. col. I. vcrs secunda regula, N versi c. tertia regula, qui ait, Φ similitudo qus ponitur in illo tex. inter seruitutes,5c facta, Sc ratio prsdicta, debent intelliagi quo ad obligationcm,5 solutionem tants,non aute quo ad contractu, c ita verba illa,corrumpit stipulatione,debebunt exponi,idest corrumpit eis sectum stipulationis, cqua uis videatur dura ex. Ir positio, puto, P sit comunis. P T aut e re tradi c
tineatur sub hoc capite diuidui quo ad contracta
tantu, non aute quo ad obligataone, vel solutione, deducit Bar.m. l. stipulationcs. t. q.nu. is .ec latius col. 3. inis opP u. qua uis contrarium tractet Pau. de . hic in . . to colum . . in fin. N. t. Malii quam plures, de quibus per Alex. in .l . stipula
tioncs col. i. c. ι. N ibi per Ias. nu. t t. c. is, Vbi tamen ait opinioncm Bar. esse magis commune,
ec videtur probari in d. l. stipulationes. Et puto, Pis et individuum positum sub tertio hoe cana cena statur individuum natura, scilicet natura lega ti, quamuis sit dati duum contractu, quia id, quod dicitur de contractu, procedit so sim nabita consideratione ad illud, quod fieri potuisset ab initio,
non tamen factum fuit. re vera autem , te constaderando illud, quod est, eli india duum , post aquam semel D:t ciductum in contractum , Nindividuum
78쪽
XXXV. K de Verb. Obliga. f. Cato.
individuum omni respectu,qui postea potest eon.
iugere, idest obligatione, M solutione, c hae saatis probantur ex d.9.M harum, nam ibi id solum dicitur diu duum natura, quod vel est diuiduum omnibus gradsbus,ut est debitu quantitatis, vel quod est diuidus omnibus gradibus, excepto gradu solutionis, ut est homo in genere, vel promisissio alternantia, ergo si non sit diuiduum obli Matione, non censetur diuiduum natura legali. s Quartus calus, qui tertius est hic apud Bart. N apud lacubi supra, M alios, pertinet ad indiuio duu solutione tantii ,respectu vero duas precinuti u graduui idest, cotractus, Sc obligationis creetur ius duum, ec de hoc casu ponit Bar. hic in a. col. tertio suo casu excmplum in eo, qui tenetur ad rerestituendam, bc est difficile exemplum , quia de pendet ab intelligetia quorunda textuli difficili ii,
Praesertim lex. In l. si duo. s. depo. ideo dicendum erit de hoc exemplo re restitui inferius in Bar. hie in sexta oppo. c om isso eo ex lo, ponuntur duo
tionem, videlicet Vnum de homine in genere,vel de qualibet alia specie re genere, seu in incertum proin i Ta, ec aliud exemplum de promissione a linternat tua, puta sticht,aut Pamphali, q duo ex epta etiam ponsitur in d l. in executione.=. pro parte. ec in d. l. si stipulatus. ψ. . qui decem versie. qui autem hominem .i de solutio. ubi ponitur priumum exempla ex dictis duobus, quae duo exepta sunt clariora,q illa,quae adducuntur hie per Barzec alios ubi A. de quibus eoru exemplis insta diacetur. cum igitur promissa est species aliqua in Benere,puta homo, vel res alia, dicitur promissio diuidua sui natura, inquit tex .m d .ec harsi, sci licet natura legali, ut supra declaratum fuit, quia non solum continet diuiduum respectu contractus cna sine duino est ' potuisset ab initio promitti dimidia pars alicuius speciei,cum videamus cerctum hominem, vel certam aliam speciem poste deduci in contractum pro par , Ut supra dictum fuit in secundo casu, fc alioquin si non esset haee promissio diuidua contractu, non etiam posset esse diuidua quo ad obligationem, ita non havi heret naturam diuiduam, quod vir Ῥ.esset eonintra tex. in d.'. N harum 9 sed etiam continet di uiduum respectu obligationis, quia ea obligatio, mortuo promisi bre, diuiditur inter elus haeredes pro h reditariis portionibus, ut declarat Pau. de
natura sui recipiunt Ne. M ibi Alex. col. I. num. s. id probatur ex d. . in executione.I. Pro Parte,
qui ait,in scinditur petitio, loquitur enim ille tex. respectu haeredum , ut patet ex principio illius co legis. Et i quod dicitur de petitione, censetur dictum de obligatione, ut supra declaratum fuit, N hoc semper praesuppomini Docto pro expediato, in quando petitio scinditur inter haeredes,cena fetur etiam scindi obligatio, ta e conuerso, Munum debet esse consorme alteri, alioquin si cre/ditor peteret a singulis haeredibus plus sua parte, incideret in poenam Plus petentas , ut p. rAlex. in d. l. stipulationes col. 4. suenu. 12. insu. N Ias. nu. as. neo in hoc propostodiuicinuς -- ligationis inter haeredes obstat tex. in d. l. 2s . ex ει his igitur, dum generaliter T aat, ex persorial fredum non immutatur conditio obligati is, quia respondendum est, ut ibi tradit Bal. id p&a cedere respectu solutionis seu liberationis, qus 1 lutio est ei sectus oblagationis, ideo mirum este nodebet, P obligatio ponatur pro solutione, pixscr/tim cum tex. non dicat,st obligatio non immutast
tur,sed dicat, conditio obligationis tac. N haec resposio, atq; intelligetia Bal. qua etia pra suppo nunt exteri Docto. videtur no solu esse bona,quia ei ba praecedentia illius . . ex his, loquuntur de solutione, sed etia videtur nccessaria propter te X.
in d. r.& harsi,qui dicit tales promissiones e sic di bui duas, ta sol si excipit actu soluessi, si enim e sicut indiuiduae no solu respectu solutionis .sed et a re spectu obligationis, non posset Verificari ille te eoprobatur etia praedicta intelligetia Bal. ex te in d. l. in executione pro parte verse. id quodno potuit dc iunctus, ibi enim respectu solutionis eantu cosideratur no debere immutat i conditici e obligationis, vel contractus per mortem delaucti. Dicitur ita* talis promissio rei, seu alicuius spe. ciei in genere diuidua ex sui natura, quia diuidi tur inter hς redes promisibris,sed indiuidua respectu solutionis, na non admittit soluta ne pro parm
ratione illius tex. si queratur, quid velit in effectu ille tex. ccurta varie iudicetur unica promissio, dicendum est,q, in hae materia duae sunt regulς, seu rationes, quae operari solet,ne solutio diuida tur, Vna est, ne cotingat absurditas, g, fiat distorismis solutio, idest, in diuersis rebux, qua eo scilicet promissa est unica res,qus ratio ponitur In d. l. in executione.=. pro parte: alia regula, seu ratio est,st quado ex diuisione solutionis corrsipitur effe ctus rei promissae, vel muli si minuitur, ital non tanta utilitate affert solutio partis rc spectu parritis,quam pro rata afferret solutio totius respectu totius, tunc solutio no est diuidua,ta ratio ponitur In d .l .m executIone.' .secunda ad opus, ibi,quia operis effectus in partes scindi non potcst, de
quibus duabus regulis latius per Bar. in d. l. sti/
Pulationes. ι .ma. 2 r. Versic. Vt omnis ergo ceta
set, ex cuius etiam dictis patet non esse necellata inum concursum utrius P regulae, sed sufficere a linteram earum . eum ita* promissus est homo in
genere, vel alia species in genere, si postea posset fieri solutio per partes, puta si posset solui dimiis dra pars pro indiuiso unius hc minis, sequeretur quod esset in facultate debitoris soluere postea aliam partem, dando dimidiam alterius homiαnis, quod esset absurdum, ideo statutum fuit, vi solutio non sit diuidua, ut expresse in his
termiuis loquitur text. in d.l. in executione 6.
79쪽
pro parte, adducens Mora dictam primam regulam , M idcm etiam n fert ille tex .m promi lone alternamia duarum , vel plurium rerum, i, autem
sequeretur prςd:ctum abiurdum, patet, quia qua/do prona illa est rcs in genere,vel promissa modo
alternatiuo, nulla censetur esse rcs certa in obligatione, idest,no magis illa,q illa,adeo q, non potest Abitor praecise compelli ad soluendum magis unam, i aliam, dumodo velit soluete unam illius generis, vel unam ex comprehensis sub alterna. trua, ut per Bart. n d . di harum col. fin. merito igitur statutum fuit,l tales promissiones sint in diuiduae quo ad solutionem, etiam si laetenda sit solutio per l,sredcs promi floris d.3.ex his igitur, nam est eadem ratio, quae in ipso promissore,qui. nimo ratio maior impiis haeredibus, et in persona defuncti, qu a facilius variabunt plures, q Vnus, σι ut ait Pau.de CasLind. ex his col. i. Si p vero queratur, cur talis promisero generis, vel alternastiuae sit diuidua eontractu M obligatione, potest responderi hoe esse generale in hae materia, qν ea sunt diuidua contractu, quae possunt ab initio deo duci pro parte in cotractum, ut saepe dictum fuit, quod ess possit veri sicari in istis promissionibus, sequitur Mei obligatione vero solent censerr diui/dua, quς posunt diuidi inter hςredes promissoris, ut saepe etiam supra dictu fuit, praesertim ex Bar.
in .l. stipulationes nil. e. nu. et . nu. et ς. in fin. quae
diuisio obligationis inter haeredes solet in effectu fieri,qua dores de se apta est recipere diuisionem, saltem in partes pro indiviso, Ut contingit in pro-m: ssione certi hominis d. l. sistipulatus . qui deo rem N ita cum in cassi nostro uihil repugnet, quineonsiderari, ae eonstitui possit pars hominis pro indiviso, dato, P sit rmissus homo in genere, vel alternatiue,sequitur,q, talis promissio debet dici diuidua respenu obligationis inter ipsos hsredes, ta seruandae sunt comunes regulae. l. pro h edi. tarijs.C.de hsredi. ac sentit Bar. n d. .ex his nu. ι respectu vero solutionis no potest esse diuidua, etia inter l, redes, quia sequeretur sit ad icta ab. surditas, euenire posset , Q fieret solutio in diis uersis rc bus,quod uti esset e tra verisimilem mente eotrahentiu , M hoc est, quod vult tex. inf& harum, ibi, stipulationi satis non fit, nihil aliud enim vult ille t cx. nisi id, quod vult tex ind. . a parte versici alioquin in diuersis ea tamen ab radita , quae contingeret in solutione, non est sufficiens ad introducendum, q, respectu obligationis res in se non sit diuidua,na ea absurditas cotingit in adii ipsu et solutionis,crgo no debet ex te di ad obligatione, qa est solus penitus separatus,na s lutio est a sti, obligatio vero est iuris,' cos stit in intellectu, Vel qd penitu separat si ab executio ne, ω debet obligatio reseri diuidua, dumodo res in ea dedula sit aliquo modo diuidua, id est, si noin partes pro diuiso. salte in partes pro indivis incos stunt aut e 1 et in mera subtilitate iuris, ut per ses patet. Effectus i autem huius differetiae, idest, et,rmissiones istae sint diuiduae quo ad obligationε
inter fisredes, no aute quo ad solutionῆ, est ut suis pra dixi,st singuli hsredes possiunt conueniri proportione ii editaria tant si, ut per Alex. in d. l. stipulati nex col. 1.nu .i . in fin. Sc las in nu.is. N acreditor in maiore parte coviniat alique eorsi in incidet in poena plus petetis, ut ibi per eos, ta forte adi potest,st nemo ipsius hsredd creebitur esse itiss mora.nis r sua hcreditaria portione, qa et mora solet praesupponere obligatione, N ab ea regulaari,& si obligatio sit pro parte tantu,no eomittitur
mora nisi pro illa parte Bart. in .l . qui solidum in prine s.de lega. r. fc dumodo unus ex haeredibus conuentus dicat se palatii praestare parte sua, viis detur iusta excepti inque debet eu excusare, quainuis eo modo differatur solutio. l. sciendum. s. de ur 5c si verum hoc sit, scilicet inoc5mittitur mora nisi adi parte,cotinet sub se alios multos effectus, videlicet ψ no tenebitur de fructibus, neu, de
Usuri A. nesti de interesse neui de interitu, na talcs effectus regulatur a mora luxta notain. l. quod te, N in. l. vinss. s. si cer. Peta. quem tamen effectiam mors hic non pono pro costanti, quia in contrari si videtur lacere tex. in i .haaedes eius 26. . ante. p .qui incipi si incerto homine legato. s.fami I. hercis. Dum vero sice siue lex in d. . N harum
ait, in si soluta fit pars stichi, o competit liberam tio in ulla parte sed aut statim repeti potest,sciliacet illa pars stichi per debitore, ut etiam ait rex.
in . l. si non sortem .si. si decem , eum . . sequen. s.
de condi c. inde. vel obligatio stat in pendeti 5 e. declaratur ibi per glo. in verbo, detur homo, Seper Bar. l. pen. nu. s. N per Pau. de Ca. in d. f. ex his col I. qui omnes concludunt inter caetera, D si unus ex haeredibus soluerit pro parte sua, quamuis dicat ille tex. q, non liberabitur, erit taβmen liberatus interim, idest, non poterit conueniri ad residuum, quandiu pendet negocium cum aliis hinedibus, ut ibi per eos . ex quorum dicti,
σε videturi colligi alius effectis, q, eiusmodi stipulationes sint diuiduae inter haeredes, salte quo ad obligationem,patet enim effectus, q, si unus eoia soluat pro parte:non potest molcstari interim pro residuo,quia re vera non est obligatus P residuo, secus autem fieret,si esset obligatus pro residuo, ut patet de ipso debitore principali, na quamuis soluat parte sticti, potest tamen adhue ab eo petitotus stichus homo d. l. si stipulatus .f.qui decem versic. qui autem homine i de solutio. Et si forin te queratur,teur natura tribuatur potius obli/gationi,q executioni, idest, cur stipulationes illarappellentur diuidus quo ad naturam, qus sunt diisu duς cotractu, sc obligatione, quSuis non stit diis uiduae solutione, puto posse responderi id lamini fuisse, quia contractus, obligatio sunt duo tandprincipalia solutio vero est tanq executio, M videmus, g, labi alia huiusmodi nes torsi cosistit in psa obligatione .l obligationu substatia. I. tit. 3. Sexecutio solet variari tanil quoddam accides, aliter
80쪽
vliter enim fit volente creditore, M aliter eo inui/to. d. l. tutor . . luctus. s. de Usur.&. l. 2.3. mutuis.
sicer. peta. ubi aliquando soluitur aliud pro alio, ta aliquando non admittitur talis solutio, item aliquando solutio iam facta poteli repeti, Nali. quando stat in pendenti, Ut in d ... Sc harum. sa Quintus t casus principalis est de mixtura di. uidui, Mindiuidui alio respectu, videlicet quando concurrunt duae obligationes, una de re principali, puta de aliquo diuiduo, vel indiuiduo ex com δprehensis in aliquo ex quatuor casibus supradi. ctis, Sc alia obligatio de re accessoria, puta pinna, vel interesse, tune enim contingit saepe Unam ea rum esse diuiduam, alia indiuiduam. Primo enim si principalis obligatio est de danda quantitate,Nadiecta sit pcma in casum, quo non detur quanti inras,certum est tali casu, i principalis ipsa obliga/tio est diuidua omni resne tu, ut supra dictum tale in primo istorum qui nil casuum , secunda vero obligatio, idest, poenalis, est indiuidua, etiam quoad lis redes promistaris. l. s.f. si scitum. .eo. Nita est indiuidua non solum solutione, sed etiam ob llae
Ratione. tradit etiam Bart. in l. stipulationes nu.
22. N idem, quod modo dictum est, contingit, etiam si prima obligatio sit de danda eerta speacie, M secunda sit poenalis d. l. in executione .g. item si ita stipulatio.i. eo. Bart. in d. l. stipulatio a
Inu. 2 i. 2 rationem utrius dicti tradit Bar. lnd 9.ex his igitur col. 2.nu. i. inquit enim, Q Pro missio pinnalis censetur esse eonditionalis prommissio, fit enim ea promissio, si non dabitur qua alitas, conditionalis autem obligatio no solet di/uidi etiam inter hsredes debitoris. l.cus fundus infin .s.de condi. V demon qui textata me videretur posse euitari,loquitur enim in easu, quo tractatur,
nunquid ipsa conditio possit diuidi, his vero poe/nalis stipulatio non est conditio, sed est facta sub
conditione, quae duo videtur inter se multum diauersa. Successive sub hoe quinto easu seu eapite ἀst cotinetur aliud dictum eontines mixturam salintem respectu duarum obligationum, non autem mixturam diuidui, id indiuidui, nisi forte respectu debitoris principalis nam si principalis promissio sit de facto aliquo, M secunda promissio sit psna. lis,distinguedum est, an factum fit diuiduum , an vero individuum,si enim sit diuiduum, erit etiam diuidua ipsa poena ta solutione, M obligationem/ter haeredes, sin autem factum sit individuum, erit pariter indiuidua pinna, etia inter haeredes, idest,
si unus tantsi contra faciat,tenebutur omne , qua .
uis non illibet eos insolidum,sed singuli proporutione sua h editaria, ut deciditur in hoc Cato. dio Et difficile est assignaret rationem diuersitatis, cur p*na adlecta dationi quaistatis, vel ceris speeiei sit semper indiuidua, tametsi ipsa datio qualitatis, vel speciei sit diuidua, V tamen poena a d. iecta facto diuiduo sit diuidua. 5c dicendum est de hoc, ut late hie per Bar.col 4. in octaua oppo. qui conatur defendere rationcm glosa: hic iuvabo, solum poenam, quae ait, ' facilius qs potest dare pro alio, i facere pro alio, ideo magis est imputandum mulso casti,qua secundo.aduersus quam rationem facit alia ratio supra dicta ex Bart. in . ex his colu . r. I, conditio est indiuidua tae. item
τε sub quinto i hoe capite continetur aliud dictum, P si poena adiicitur facto , quod inseruit dationi, celatur talis poena indistincte indiuidua, taquam si fuisset adiecta dationi, ta non facto l. s.f. En . insin. i. eo. ubi Bar. in secunda M tertia oppo. ec clam rius ibi Pau. de Cas .colu. r. vcrsic. in glo. ibi sed Ucciale, di per Bart. in . l. naturalis . quod si HAEclam. s. de praescrip. Verb.& hoc casu videtur pri/ma obligatio in ordine esse secunda effectu, M acincessoria ad aliam, idest, obligatio obediendi sententiae arbitri videtur accessoria ad obligationem soluendi paenam, quod raro solet fieri. item aliud et dictum hie eompreheditur, nam et aliquando vi εtra obligationem principalem extat secunda Ob lizatio accessoria, sed alio modo accessoria, qua hactenus fuerit dictum, est enim accessoria prou niens non ex promissione aliqua hominis, sed ex prouisione legis, praesupposito tamen aliquo fa/cto debitoris, puta dolo, vel culpa, ut hie per Bar. colu . a. in tertio suo casu in fin: versic. N aduerte quia hoc, S talis secunda obligatio tendit ad inviter esse. M utrum sit diuidua, an indiuidua, indiget latiori discussione, ut hie per Bart. l. i. in sex taOppo. M per eum in. l. si ut certo. . si duobus col. z. Versic. oppono ad istum versiculu N videtur. s. mmoda. in quo articulo multi Docto. tcnuerunt contra Bart. ut insta dicetur loco suo. tractatur etiam de huiusmodi secunda obligatione, quaa respicit intcresse, in d. l. 26. item si in facto, quamuis ibi etiam tractetur de pinna.
Et ex dictis in hoc quinto principali eam satis
patet tertium quoddam dictum, quod pariter erat praemittendum tertio loco ad evidentiam huius 3 materiae, videlicet et ' tota haec materia diuidui, indiuidui versatur eirca tria, aut enim tracta. tur, utrum diuidua, vel indiuidua sit res ipsa pri cipalis deducta in contractum, puta vel datio, vel factum, vel seruitus, vel ad simile, N de hoc tractatur in . l. a. in princi eum. sequentibus, VR
ad . item si in Acto,& in d. l. stipulationes no diis
uniuntur, Sc in d. l. in executione; aut vero tracta intur, utrum diuidua, vel indiuidua sit poena dedu/cta in contractum, ta de hoe habetur in d. l. 26. item si in facto, V m. l. i.& in hoeo. Cato aut Ue ro M tertio loco tractatur, utrum diuiduum, vel individuum sit interesse succedens loco debiti prin-eipalis, N de hoc habetur in d. r. item si in lacto, ta in d. l. stipulationes versie. celsus, N in. l. si duo a.depo. eum alii adductis hie per Bart. in sexta oppo. de qua distinctione tradit Paul. de Cast. in d . Sc harum in prine. M Alex. hic in princ. N Iasicol. 4. Versi. vltimo habes, ta Alciat. etiam hic in inprine. Et ad hare trahi debet continuatio, quam ponit Bart.hic in priae. scilicet laquam continua.