장음표시 사용
81쪽
pro parte, adducens supra dictam primam regulam, Sc idem etiam n ert ille rex. m promissione alternatiua duarum, vel plurium rerum,q, autem sequeretur prsd:cium absurdum, patet, quia quDdo promissa est rcs in genere, vel promisia modo alternat mo,nulla censetur et Ie rcs certam obligatione, idestino magis illa,q illa, adeo st non potest debitor praecise compelli ad soluendum magis unam, q aliam, dumodo velit soluere unam illius
generis,Vel Unam ex comprehensis sub alterna. trua, ut per Bart. m d.f. V harum col. fin. merito
igitur statutum fuit, i, tales promissiones sint in indiuiduae quo ad solutionem, etiam si faetenda sit solutio per l,sres cs promi floris d.f. ex his igitur, nam est eadem ratio,quae in ipso promissore, qui animo ratio maior in ipsis haeredibus,q in persona defuncti, qu a facilius variabunt plures, q Unus,
cs ut ait Pau.de Cast. in d. . ex his col. t. Si s vero queratur, cur talis promissio generis, vel alternastiuae sit diuidua e tractu se obligatione, potest respon deri hoe esse generale in hae materia,P ea
sunt diuidua contractu, quae possunt ab initio de duri pro parte in cotractum, ut saepe die rum fuit, quod eu possit verificari in istis promissionibus, sequitur Ice, obligatione vero solem censeri diuisedua, quς posunt diuidi inter tisredes promisi, is, ut sepe etiam supradictit fuit, praesertim ex Bar.
in I. stipulationes nu. e. nu .et r. nu. et in M. quae
diuisio obligationis inter haeredes solet in effectu fieri,quado res de se apta est reeipere diussionem, saltem in partes pro indiu mo, ut contingit in prout Dione certi hominis d. l. sistipulatus f. qui deocem sc ita cum in casu nostro nihil repugnet, quin considerarii ae constitui possit pars hominis pro indiviso, dato, g, sit rmissus homo in genere, vel alternatiue,sequitur,l talis promissio debet dies diuidua respectu obligationis inter ipsos hsredes, re tamandae sunt comunes regulae. l. pro h edi. tariis. C.de hsredi ae sentit Bar. n d. .ex his nu. ι respectu vero solutionis tib potest esse diuidua, etia inter l, edes, quia sequeretur supradicta ab. surditas, i euenire posset, Q fieret solutio in diis uersis rc bus,quod utiq; esset e tra verisimilem mente eotra laetitiss,M hoe est, quod vult tex. in . . 8c harum, ibi, stipulationi satis non fit, nihil aliud enim vult ille t cx.nis id, quod vult tex ind. . Pparte verse. alioquin in diuersis ea tamen absuroditas, quae contingeret in solutione, non est sufficiens a d introducendum, ' respe hi obligationis res in se non sit diuidua,na ea absurditas cottingit in astu ipsu et solutionis tergo no debet ex tedi ad obligatione qa el actus penitus separatus,na s lutio est tacti,obligatio vero est iuris,M eos stit in intellectu, V est qd penitus separa: si ab executio ne,N debet obligatio tesseri dui dua , dum odores in ea dedit sta sit aliquo modo diuidua, id est. si noin partes pro diuiso salte in partes pro indiviso.cosistunt aure hse in mera subtilitate iuri , ut per ses patet. Effectus t autem huius differetiae, idest, a r missiones istae snt diuiduae quo ad obligationε
Inter i credes, no aute quo ad solutione, est visu. pra dixi, singuli h edes possuut conueniri proportione hsreditaria tant si, ut per Alex. in d. l. supulationes col. 4. nu. i . in fin. N Ias in nu .is. N Rcreditor m maiore parte coviniat alique eoi si, in incidet in poena plus petetis, ut ibi per eos, ec forte adi potestis nemo ipsoi si hsredd creebitur esse ins s mora nisi s sua h editaria portione, qa r mora solet praesupponere obligatione, re ab ea regula. ri, di si obligatio sit pro parte tantsi,no comittitur
mora. nisi pro illa parte Bart. in . l. qui solidum in prine g. de lega. 2 N dumodo Unus ex haeredibus conuentus dicat se parat si praestare parte sua, vita detur iusta exceptio,qus debet eu excusare,qua-uis eo modo differatur folutio .l. sciendum .f. de ur 5c si verum hoc sit, scilicet no comittitur mora nisi s parte,cotinet sub se alios multos effectus, videlicet Q no tenebitur de fructibus, neu, de
usuri neo de interesse, neui de interitu, na tales effectus regulatur a mora iuxta notim. l. quod te, M in. l. Vin n. i. si cer. peta. quem tamen effectum mors hie non pono pro costanti, quia in contradisi videtur facere tex. in .l .haredes eius 26. . ante. p .qui incipi si incerto homine legato. s.fami I. hercis. Dum vero successivet ex in d. . N harum
ait, si soluta sit parastichi,no competit libera. tio in ulla parte,sed aut statim repeti potest,sciliaeet illa pars stichi per debitore, ut etiam ait tex. in .l. si non sortem .si. si decem , eum . . sequen. s. de condie. inde. vel obligatio stat in pendeti tacideclaratur ibi per glo. in verbo, detur homo, Mper Bar. l. pen. u. s. M per Pau. de Ca. in d .f. ex hiscol I. qui omnes concludunt 1nter extera,s, si unu et ex haeredibus soluerit pro parte sua, quamuis dicat ille tex. q, non liberabitur, erit ta/men liberatus interim, idest, non poterit conueniri ad residuum, quandiu pendet negocium eum aliis haeredibus, ut ibi per eos . ex quorum dictis σε videturi colligi alius effectus,q, eiusmodi stipulationes sint diuiduae inter haredes, salte quo ad obligationem, patet enim effectus, q, si unus eorti soluat pro parte non potest molcstam interim prorcsiduo,quia re vera non est obligatus presiduo, secus autem fieret, si esset obligatus pro residuo, ut patet de ipso debitore principali, na quamuis soluat parte stichi, potest tamen adhue ab eo petitotus Ilichus homo d. l. si stipulatus. .qui decem Uersie.qui autem hominῆ.1 de solutio. Et si -- ετ te queratur, et eur natura tribuatur potius obli glaIioni, q executioni, idest, cur stipulationes illarappellentur diuidus quo ad naturam, qus sunt di uidus eoi rami, Id obligatione, quavis non snt diis uiduae solutione, puto poste responderi id furent
firme, quia contractus,N obligatio sunt duo tan et principalia solutio vero est tanq executio, videmus, q, substatia huiusmodi negoeior si eosistit in ipsa obligatione .l.obligatiunu substati a s. tit. . ta executio solet variari tane quoddam accides, aliter
82쪽
vliter enim fit Volente ereditore, M aliter eo inui/
scer.peta. ubi aliquando soluitur aliud pro alio, ω aliquando non admittitur talis solutio, item aliquando solutio iam facta potest repeti , Natio quando stlat in pendenti, ut in d. . N harum. ca Quintus t casus principalis est de mixtura dio uidui, indiuidui alio respectu, videlicet quando
concurrunt duae obligationes, L na de re principali, puta de aliquo diuiduo, vel indiuiduo ex comst Prehensis in aliquo ex quatuor casibus supra diuctis, N alia obligatio de re accessoria, puta pinna, vel interesse, tune enim contingit saepe unam ea/rum esse diuiduam, alia indiuiduam. Primo enim si principalis obligatio est de danda quantitate,Nadiecta sit pinna in casiam, quo non detur quant imias ertum est tali casuit principalis ipsa obliga tio est diuidua omni respectu, ut supra dictum furein primo istorum qum P casuum , secunda vero obligatio, idest, poenalis, est indiuidua, etiam quoad hsredes promissoris. l. s.f. si sortem .i.eo. M ita est indiuidua non laum solutione,sed etiam oblivigatione, tradit etiam Bart. in . l. stipulationcs nu. 22. N idem, quod modo diictum est, concingit,
etiam si prima obligatio sit de danda ectra spe acie, M secunda sit poenalis d. l. in executione.β. item si ita stipulatio . eo. Bart. in d. l. stipulatio anes nu. 2i . N rationem utriunt dicti tradit Bar. ind.=.ex his igitur col. 2. nu. . inquit enim, P pro missio poenalis censetur esse conditionalis proumissio, fit enim ea promisso, si non dabitur qua ηtitas, conditionalis autem obligatio no solet di/uidi,etiam inter hςredes debitoris . l .cut fundus infin .i de condi. demon. qua textata me videretur posse euitari,loquitur enim in casu, quo tractatur,
nunquid ipsa conditio possit diuidi, his vero peranalis stipulatio non est conditio, sed est facta sub
conditione, quae duo videtur inter se multum diauersa. Successive sub hoc qumto casu seu capite cotinetur aliud dictum eontines mixturam salintem respectu duarum obligationum, non autem
mixturam diuidus, Mindius dui,nisi forte respectu debitoris principali Mnam si principalis promissiost de facto aliquo,N secunda promissio si trina. lis,distinguedum est, an factum sit diuiduum , an vero individuum,si enim sit diuiduum, erit etiam diuidua ipsa poena ta solutione, M obligationem/ter haeredes, sin autem factum sit individuum, erit
pariter indiuidua pinna, etia inter haeredes, idest, s unus tanta contrastici at,tenebutur omnes, qua
uis non illibet eos insolidum, sed singuli propo tione sua hsreditaria, ut decidatur in hoc β. Cato. dio Et difficile est assignaret rationem diuersitatis, cur poena aulecta dationi quatitatis, vel ceris speeiei si semper indiuidua, tametsi ipsa datio qualitatis, vel speciei sit diuidua, di tamen poena ad tecta D 'o diuiduo sit diuidua. N dicendum est de hoc, ut late hie per Bar.col. An octaua oppo. qui
uatur defendere rationcm glosis hic in verbo, solum poenam,quae ait, ' facilius qs potest dare
Pro alio, a facere pro alio, ideo magis est impuatandum primis casu, qua secundo.aduersus quam rationem facit alia ratio supra dicta ex Bart. in . . ex his colu . f. I, conditio est indruidua die. Item i sub quinto i hoe capite continetur aliud dictum, si si poena adiicitur facto , quod inseruit dationi, cessetur talis poena indistincte indiuidua, ta quam si Disset adiecta dationi, & non facto. l. s.f. tin. lusin. i. eo. ubi Bar. ln secunda ta tertia oppo. M clarius ibi Pau. de Cast. eolii. r. versi c. in glo. ibi sed speciale, di per Bart. in . l. naturalis. . quod si HAEciam. s. de Praescrip. verb. ω hoc casu videtur pri/ma obligatio in ordine esse secunda effectu, M accessoria ad aliam, idest, obligatio obediendi sententiae arbitri videtur accessoria ad obligationem soluendi poenam, quod raro solet fieri. Item aliud et dictum hic compreheditur, nam et aliquando vi εtra obligationem principalem extat secunda ob lizatio accestoria, sed alio modo accessoria, qua hactenus fuerit dictum,est enim accessoria prou niens non ex promissione aliqua hominis, sed ex prouisione legis, praesupposito tamen aliquo fa/cto debitoris, puta dolo, vel culpa, ut hie per Bar. colu . a. in tertio suo casu in fin: versitata aduerte quia hoc, M talis secunda obligatio tendit ad in interesse. M utrum sit diuidua, an indiuidua, indiget latiori discussione, ut hie per Bart. col. i. in sexta
Oppo. S per eum in. l. si ut certo. . si duobus col. 2. Uersi c. oppono ad istum versiculsi Sc videtur. S. commoda. in quo articulo multi Docto. tenuerunt contra Bart. ut insta dicetur loco suo. tractatur
etiam de huiusmodi secunda obligatione, quin respicit interesse, in d. l. 16. item si in facto, quamuis ibi etiam tractetur de pinna. Et ex dustis in hoc quinto principali casu satis patet tertium quoddam dictum,quod pariter erat
Praemittendum tertio loco ad evidentiam huius 3 materiar, videlicet et st tota hare materia diuidui, Nindiuidui versatur eirca tria, aut enim tracta.
tur, utrum diuidua, vel indiuidua sit res ipsa prin/cipalis deducta in contractum, puta vel datio,vel factum, vel struitus, vel qd simile, M de hoc tra inctatur in . l. 2. In princi cum. h. sequentibus, Usu
ad .f. item si in tacto,& in d. l. stipulationes no diis
uiduntur, re in d. l. in executione .aut vero tracta.
tur, utrum diuidua, vel indiuidua sit poena dedu/cta in contractum, se de hoe habetur in d. l. 2.M. item si in facto, V in. i. ι.ει in li J.Cato.' ut vero M tertio loco tractatur,virum diuiduum vel individuum sit interesse succedens loco debiti principalis, di de hoe habetur in d. . item si in lacto, ta in d. l. stipulationes versi c. celsus, Nin. l. si duos. depo. cum aliis adductis hic per Bart. in sexta oppo. de qua distinctione tradit Paul. de Cast. indue. N harum in princ. M Alex. hic in princ. N Iascol. 4. Versi. vltimo habes, ta Alciat. etiam hic in is prine. Et ad lixe trahi debet continuatio, quam ponit Bartatic in priae. scilicet laquam contium.
83쪽
tio, a labordinatio unius materiae ad aliam, no in legis ad legeat, vel paragraphi Ra pyragramphum solet requiri continuata O, xt Lari ur in locis vulgaribus.
τι Istis eo modo praem: ssis, i diuiditur tex. huius
.f. Cato in quatuor partes secundum Bar. Pau. de Cast Alex. magis communiter alios, ta intelli AEgunt dictum Catonis finiri ibi, aut ab uno pro portione tua , adeost in versicu. ab Omnibus ancipiat in erpretatio Pauli linisconsulti, N autoris huius legis. quae diuisio nullam habet rationem, ut ait Ias post Rapha. me. N melius per Alciat. quias dictum Catonis uon comprehenderet vel si culu, ab omnibus, dan soluin esset obscurum, di imper. Rctum, ut ait Ia post Soci. sed maius absurdum sequeretur, videlicet D ea verba lex qus sequvn.tur, no haberet tectum sensum, deficcret enim eis verbum principale, a quo possint regi infinitiva illa, portam committere, x dis renisa: hane esse rationem M. ut ait Alciat. deinde si exempla po/sita in Persici ab omnibus,ta in versic. different s, gent ipsius Pauli iurisconsulti male postea, seu inepte idem mei autor de eis dubitasset in versi e . sed videamus, ut ait Soci. Propterea, reiecta supra dicta communi d: stractione, diuidendus est totus iste rex. in duas partes prancipales, in prima Ponto
tur dictum Catonis, in secunda dilium, seu dubio ratio Pauli autoris huius legis, secunda ibi , sed
videamus, o dishmguunt hic Soci.N Alclataurasus prima pars distinguitur in tres, nam in Prima continetur dictum bimembre ipsius Catonis, in secunda ponitur declaratio eiusdem Catonis ad virump membrum , in tertia ponitur ratio differcntiae, secunda ibi, ab omnibus, tertia ibi, dicturentiae, ut etiam distinguit Iasdis , Et pro intelligentia hulus tcx. praemittit Bari hic edtineri in hoc tex. exempla quatuor stipulam Nanum,quarum duae priores sunt indiuidusacili. licet iter fieri,M non fieri, alum duae sunt diuiduae, amplius non agi, S rem ratam haberi. N laborant gloia, V Docto. circa secundum exemplum, scili dis cet ibi, vel et non fieri, di intelligunt glo Bart. Mmagis communiter Docto. quod qua uis primum exemplum, scilicet iter fieri, denotet struitutem, secundum tamen exemplum, idest, no fieri, dcnoatet incrum facta, V exponatur te X. non fieri, idest, per te non fieri quominus mihi agere liceat, Vita prima stipulatio contineat ius M factum, idest, coatineat seruitutem Itineris, ta contineat etiam minctum,puta factum, Ut promissor teneatur locum sternere. seu aptare, per quem eundum sit, secunda vero stipulatio contineat sinplex factum , vi/delicet ut promissor abstineat a faciendo aliquid, quod possit afferre impedimentu stapulatori, quoaminus ire ei, di agere liceat, ut hic declarat Paul. de Cascol 4 in princ. vers c. in tex ibi veluti iterdidi fieri I. c. Sed las. hic ait τ esse d1 fficultatem in
ambobus .stis prioribus exemplis, ait enim, quod
qua is 2lo. DOcto. ni agis comunit et i melligant primum exemplum, iter fieri, de seruitute, scilicet
itineris, t etiam eme communem intelligentiam dicit Ripa hic cotu. 3 .nu. i. versic. sexto pi a mittet quod tamen non est ita absolute verum , ut i dicunt, ut infra deducam dicit inqua Ias. Πν ea expositio primi exempli non cst bona, quia casimus ceris,q sec si dum exemplum hulus it X. r tinet ad merum factum, ut omnes fatemur, Mτs tex. iste procedat et per altei natiuam,cebent haec duo exempla intelligi, ut no inultum distet unum ab alio, idest,q, sint aequa ia, Uel non multum di/stantia, quia talis solet esse natura alternatiuae. l.
IS. de reb. dub. Bal. ln l. conuenticula in col. : C.
de epista elera. ubi etiam infert austatutum di. sponens,il, aliquis puniatur pinna pcdis,vel alia, ut scilicet intelligatur stat ut si de alia pinna eius dem generis, ta qualitatis, non autem de poma multu in distanti, qualis esset poena mortis, vel cuna pecuniaria, promittere autem seruitutem,ta promittere factum mere personale, sunt duo penitus inter se distantia, di quae inter se habent multas differentias, ut hic per eum, ergo D nest verisimile, quod rurisconsultus voluerit ea comprehcndere sub eo modo alternatiui sermo nis , propterea concludit Iasi primum exem. plum, iter fieri, non posse intelligi de aliqua seruia tute. mouetur etiam las paulo inferius auaraii ne na tex. iste loquitur de factis, ut patet e x causPrincipio,& per omnes eius partes, ergo ineptum fuisset primum hoc exemplum, quod secundum glosas N Docto eontinet struitutem, quia qui te netur ad seruitutem,tenetur principaliter aci ius. mouetur di tertio modo Ias. quia cum tex. iste n5 dicat iter simplicuer, sed dii at, iter fiet i,constat aperte eum loqui de h)λqus lunt facti,non autem de lus,quae sint iuris seu de mero facto persona li,non autem de struitute, quae censetur habere causam reale iuxta doctrinam Bart. 1 n. l. Pater
dis de seruitu. lega. Et P multum differant i m missio seruitutis, re promissio facti quo ad effecta
tradit etiam ipse Ias. in . l. r. item si in faeto colas in. . nota.S.eO.tri. ubi ponit u es differentias, videlicet v, facta non transeunt ad successorem uniae uersalein, item ii eui ad luce rem singulare, idest, non possunt cedi, item l non nanseunt a l eruo in dominum, Ut etiam hic per eum . quae eius dicta
in his tribus disterenti js sunt vera, si loquimur de
factis mere personalibus, non autem sunt vera de quibuslibet factis, ut patet ex Bar m. i. si stela. i. que est lex. M 1.eoj.fin. Leo. N in. l. si sub Vna. ii ς.ε o . . si quis viam in fin. i. eo. Sed s quis vellet deis fendere eommurum ex Positioncm huius primi exempli filicet Φ iter fieri . denotet scruitutem, quia iter est scrutius institu. de in usi P. rusti. praed.
in prine pol st lesponderi ad primum fundamen flai uim Iasonis,st in primis r N isse,N Ripa male
referunt cc inmunem opinu nem, non enim vult communis opinime primum exemplum denote e
84쪽
.K. de Verb. Obliga. h. Cato. XXXV ta
fieri, denotet duo, scilicet denotet seruitutem, quae seruitus continet sub se Sc ius, Sc factum ali. quo respectu, idest, pallentiam secundum magis
comunes opiniones, Ut per Bar. In d CSc harum colu . 2. ite ea promissio iter fieri, contineat favictum,scilicet ultra patientiam, quae solet contine
ri sub seruitutibus, idest, denotet, promissor te. netur ad faeledum iter, puta ad sternendum locsi, ec aptandum, per que stipulator possitire, ut dea
clarat Paul. de Cast. hic colu . . in prine. Versicu.
in text. ibi veluti iter fieri Ne. qura etiam ita inatelligit glos hie in verbo non fieri, eirca finem, versie. sed quae est differetia, dum gloLait, primum exemplum huius text. continet duo, scilicet ut fiat, Sc praestetur, Sc las. ipsemet se remittit ad glos. V Paul. de Cari quinimo id videtur fateri ipse Ias hie paulo inferius, scilicet in versicu. tu aduerte quando aliquis, quamuis ad hoe non adauertat. si itam primum ex eplum continet 8c sera uitutem, Sc facium, scilicet factu dupplici respe actu, ut dictum est, videtur cessare primum argu mentum Iasonis de t alternatiua, nam satis erit inter similia aliquo respectu, quia ambo ex eplacontinent factuin, quamuis primum contineat M actum, di ius, satis est tame, quod in aliquo conauentant, Κ hoc in terminis de alternatiua tradit Bal. in . l. filia: la. l.C. de colla. nam in illo text. Ponitur alternatiua inter successione ab intestato,ic successione per bonorum possessionem contra
tabulas, qui duo modi sunt sub genere penitus diuersi , se respondet ibi Bald. quod id toleratur,
quia quamuis bonorum possesso contra tabulas a supponat principaliter testamentum , particia pat tamen de causa intestati, saltem eonfideia νω fine, quia e M propositum est reducere re ad causam intestati. 'c ex hac responsione videtur pariter polle tolli duae sequetes obiectiones la νnis, scilicet quod iste text. loquitur de factis, ta Φilla verba, iter fieri, sonant in fractum . responde. tur enim verum esse, quod sonant in factum, V ca, denotant factum , sed propter hoc non est incona ueniens, quod denotent etiam ius mixtum. Hare
ει aute i omnia quamuis dici possent disputando
prodegensione communis opinionis, tamen re ve/ra puto eam male polIe defendi, nam praetcrquas, satis Urgent tres supradictae obiectiones Iaasonis, ex tant etiam aliquot aliae rationes, praea
sertim quod de seruitutibus fuit tractatum supra in .l.2. i. c. 3. sequena de factis aut e cceptum est tractari in .g. ite si in facto, Ic subsequeter in . l. 3. Nin hac. l. . semper tractatur de factis,ergo cre dendum non est voluisse hie Iurisconsultum mi. scere iterum ex epta seruitutum, ut hic etiam senatit Ias. Sc id, quod supra dicebam pro responsi ne, scilicet quod iter fieri, denotet M seruitutem, dc D tum expresse promissum secundum comae munem, ideo p satis esse, quod quatenus sub eo exemplo continetur factum, est tale ex eplum ad Propositum huius text. dic. uou vidctur esse tu/tum , nam prsterquam ' videtur extra proposiae tum hiemiscete ex epta seruitutum , ut modo dicebam, magis aliud urget, na illud factum, quod considerant Pau. de Cast. M alii, scilicet de sternendo locum destinatum itineri, videtur in effem tu esse factum accessorium ad seruitute, quia ta lis opera, seu i inpensa fit mam este ad colastitue dum iter, idest , ad constituedum ius seruitutis, unde absurdum videretur, quod cum hic tractem tur de factis, ta non de seruitutibus, positum hic fuisset unum ex epium , praesertim primum , Nprincipalius mi eris, quod tame contineret serui tutem principaliter, factum vero incide ter, seu accessisse. ite quarto aduersus commune optinnionem facit, quia ex natura seruitutum non est, ut promissor aliquid faciat, sed solum ut Patiatur, vel non faciat aliquid, inquit text. in . l. quOMties .f. seruitutum .st deseruitu. ergo in dubio credendum est ex epta seruitutum sol cre poni per Iu
risconsultos, Ut conuen Iant earum naturae, non
autevlei contrarientur argu . vel ex =.apium, eck. pauonum institu. de rerum diuis. Vel ex. l. cerm ti condietto'. si nummos .st si cert. peta. hoc aute exemplum, iter fieri, non conuenit naturae serui tutum, ergo die. Quinto quia, ut iam dixerunt aliqui Docto. ait text. noster, iter fieri, seruitutes autem non fiunt, sed constituur . l. labeo. l. Viaeonstitui. l. struitus aquae .sside seruit rusti . praed. N. t. i. is de usu frue. M.=.fin. Instit. deseruim. M
. eonstituitur Instit. de usu fiuc. N Inst. t. de vis ec habita. in princ. N.f. si cui habitatio, ta parasim habetur, vel dicsitur aliquando dari. l . si unus ex sociis .is de seruit. rusti. prad. N d. l. i. de
Reiecta igitur communi intelligentia hurias primi exempli, iter fieri , t inquit lasse intelliingere text. de mero facto, qs promisserit, vel stipulatus sit iter fieri, idest, sterni, M aptari lo. cum, per quem esi sum est, N ad hoe adducit tex. in . l. si iter legatu .m deseruit. ubi illa verba, licefacere, videntur dcnotare iter aptarei Sc pro hae intelligentia lasonis videtur facere text. in L36. Utilitas. s. de itin actuet; priua . Vbi dicitur, iter refici, Sc iter reficere, adeo is ponitur ibi iter non pro seruitute ipsa, sed pro loco, per quem tu dum est, facit etiam text. in . l. i. in princA. de numi. qui ait, ne iter deterius fiat. Diligentius tamen considcrando, videtur N haee expositio Ias non esse bona, quia pi sterquam P redarguitur hic per aliquos , videlicet per Butigellana
col. 3. nume. 4. dicentem, ς, non solet in iure rein
periri huiusmodi modus loquendi, iter fieri, idest,
iter aptari, videtur ea expolitio las non esse bona, quia non potest accommodari secudo exem apto, quod continet,non fieri,nam lac intelligit,iter fieri, de iter non ficri, utrunq; eodem sensu, ad iracta solum differentia negationis secundo exeminplo, id non haberet rationem ea expositio, iter noneri, idest,non sterni,ne ili aptari locum, Per quem
85쪽
possit iri, non enim solent fieri neqi verisimile e , sl, fiant tales promissiones, vidi licet st aliquis
altrii promittat se non aptatutum to .u, P r quem possit iter fieti, ta esset jeuis promissio, di nulliust fere momenti. item contra las videtur plurimum facere, quia si ea verba, iter fieri, denotarent iter aptari, v iderentur denotare non factum aliquod, as sed potius operam, et quae opera, propr.e loquenαdo, est quid d stinctum a D to l l jpulationes non
diuiduntur, scilicet dcnotarent nudam operam ablui tinpensa operis faciendi, si qualitas promise oris, puta alicuius operarii, id i uadeat, N q, opemrae habeantur tanquam quid diit in tum a factis, patet ex. l. in si putationidus. operatu.i. m. vel denotarcnt ea verba onus faciendsi, quae proumisso etiam d stat a promissione laeti. i. in exocutione .f. secuda ad Onus, quia quamuis requirat fastum,illud tamen est transitolium, di magis na/betur intentio ad opus resu tans ex facto, qua ad ipsum factum, ut tradit Bart. in d. l. si sic la. r.infin. i. eo. quad etiam sciatit tex. in d. l. si iter legaα tum, in erbo opere facto. Non obstat tex. addu eius per las scilicet text. in d. l. si iter legatum si as de seruitu. respondetur entin t falsum esse, quod illa verba, iter facere, denotent iter, seu locu iter nere, ellet ens mineptus modus loquendi illius rex t. qui b:s idein poneret, scilicet fodere, M substernere, item iter stet nere, seu aptare. denotant igitur illa verba iter facere in illo text. simpliciterire, M sensus ist, quod ille, cui legatum est iter per aliquem locum. M locus ille no sit penitus, nisi fodiatur, aut substiuatur, vel quid aliud sit lefiat, tuc licitum est illi legatario N Ddere, M subushouere, M ita per eum locum ire. deinde dato, Ptexta in d l. si iter admi recret expositionem lasonis, non tame posset conuenue nostro textui proapter alia supra dicta. Non obstat text. in dVtilitas, ta l. veteres, ubi dicitur, iter refici, quia tui a ea loquuntur de illo, qui iam habet ius ume/ris, idest, ipsam seruitutem,& no probant illa iura,
D soleat fieri promissio aptandi, vel reficiendi iti neris sed solum dicunt,st is, qui habet ius itineris, potest ipsum ster, idest, loc si reficere, deinde aliud est dicere iter refici, M aliud est dicere iter fieri, naiter si cri potest habere alium sensum, videlicet ire, qui sensus est aptior , Ut modo dicetur. Nempariter obstat text.in d. l. I. de num l. quia quam Muis probet ille tex t. q, iter aliquando denotet locum,per quem esidum est, non tamen probat moudum loquendi, quo vis vult Ias. videlicet quod iter facere, denotet locum sternere.
εν Melior τ igitur videtur este intelligetia Aleiati
hie, scilicet col. 3 nu. te. versici unde omissis, quae
prius fuit Butigellae hic, Q ea verba iter fieri, dea notent simpliciter ire, M sensus sit, ψ aliquis pro-Dulscrit alteri iter fieri per fundu ipsus promissoris, id est, ut stipulator possit ire per fu si ipsiust, promissoris, ta talis promissior non continc bit ictu tutem, sed simpllicem facultatem eundi, ut
per Bart. in d .l. paternu . . vel sic. tune quandou conceditur mera facultas.sside scruit lega.& Pau. de Cast. in . l. luctus .st de scrui tu . rusti praed. quo rum dictis videtur conuenire text. in . l. s mihi In
quamur per huiusmodi verba, iter fieri, Vel iter facere, sed per verba clariora ad denotandu me tum factum, videlicet ire agere licere, idem tamentit sensus omnium huiusmodi verborum secundum Λlciat. Et quia ipse non eocludenter probatas autoritate legum s eam expositioncm iter fieri, idest, posse iri,vel iter facere, idest, posse ire, nam solum adducit lex in. l. r.=. n. ibi iter metiri.fra quis cautio. potest probari ex tex. in . l. I. . Iulia αnus recte. i. deiti. actui priua. qui text. ait, P pro ximi Ulcim agrum iter secerit S c. N idem et lamponitur in duobus. gr. ibi sequen M text. in . l. I. in Princ.mde his qui dele. vel effude. qui ait, locum quo vulgo iter fieret tae. N in .y. summa cum Uti dicitur, dumodo per eum locum vulgo iter fiat, qia. a iter facientibus prospicitur tac. N. . cuisam ius institu de obliga quae ex qua . delic. Et solum videtur huic intelligentiae obstare, quia socundum eam expositionem idem dc notat iter fieoso ri, quod ire agere, nam ea i promissio, vel stipu/latio, Ut ire agere liceat, est meri facti.y. sed cum factum,cum glo Instit. de ili pu .scr. Ac l. 2. . Item
si in facto. s.co. M per Bar. N Pau de Cast. ubi supra, et v, sit meri Dcti, tradit Alex. in d. β. item sim facto in princ. N ibi las .colsi. 1 .m 4 . nota. N cade tali promissione ,scilicet ire agere licere, tracte tur tu hoc ipso text. in parte paulo in Driori, id cst, in versic. differentiae hane esse, ta ponatur eius exemplum, tanquam nouum exemplum, dum ait tex. Vt in illa stipulatione Ne .pra supponitur eui
denter, nondum fuisse prius aliqv d tractatum de ea promissone in hoe tex. Cui obiectioni respondet Uldarie. Zasus in annotationibus quibusdam suis ad hune text. dicens, P ea, quae ponuntur in verse different x,confirmant supra dictam expositionem, iter fieri,idest, ire agere licere, lacto ta men prius praesupposito,i secundum literam Pi/sanam, idest, pandectarum, tex. iste in vetiit. diffrarentiae, non habet illa verba, ut in illa stipulatio/s ne, sed habet se hoe modo, quod i nisi insolidum peccari non poterit illam stipulatione, per te non fieri, quominu mihi ire agere die. adeo Q lex. in ea parte prasu ponit fui ne prius factam metio nem alio loco erus demet stipulationis,quod Utici alibi esse non potu et, nisi in verbis illis, iter fieri. Quod aute attinet ad rationem latini sermonis, de qua dubitauerunt Bologninus hic, ite M Al cimi colu i .num. i. . inquit gasius, non esse ha dum pro abluido, ς, verbum illud, peccari, ad ramittat post se accusativos illos , illam stipulati nem, id Φ probat autoritate Ciceronis, ta alios,
re poterat adducere text. in . l. . . si Iu dcx. s. dea' N obliga vel, omissa ea significatione verbi Peccari, Potest planiori modo legi, Nintelligi stetex. videli/
86쪽
XXXVIII. ff. de Verb. Obliga. q. Cato.
DT. videlicet ut verbum commississe, reseratur ad illos accusativos, illam stipulatione, M illa ver ba, quod nisi insolidum peccari non poterat, quae sunt pol ta medio loco,censeantur posita per Pa/renthelim, ut habetur in nouissimis impressioni in
bus, ta hoe etiam tradit Soci. hie coli. let enim stipulatio dici commissa, proprie loquendo, d. .
item si in facto, versi c. contra, M. l. ita stipulatus J. m. Pi terea, etiam stante communi literavi in
illa stipulatione 5cc. possumus respondere supra. dictae obtestioni,ss, mentio huius stipulationis perte nou fieri , non ponitur tanquam mentio noui exempli, sed ponitur tanquam relatio, 'c declaravitio earum , quae prius fuerant dicta, idest,illorum Verborum, iter fieri. yz Secundum et pariter exemplum huius tex. sci4 licet ibi,vel non fieri, plurimum torquet glosas, VDocto. M glosa hie in verbo non fieri ,exponit no fieri per te, ne δ' per h*redem tuum ,quo minu 1 mihi ire agere liceat per fundum tuum , M idemetia in vult Bar. N magis communiter alis Dino. ut attestantur Soci. M Iasqui ambo eam exposi intionem redarguunt, quia ide Dustra postea repeteretur in versicidifferetiae. Ueram quia hute ob. lections iam data fuerat responso per glo. hie,dici potest codua eommunem, q, exemplum positum in Versicu. differentiae,non potest stare in modum similitudinis, vel relationis ad exemplum vel noseri, quia cum Herint posita duo exempla, scili incet iter fieri, se non fieri, esset absurdum , fieret relatio ad unu n eorum, id non ad aliud, cum ta. men ambo coprehendantur sub priore easu idest, sub facto indiuiduo, quo priore easu toto tractatur in d. versic. differetiar. Item contra hane com/munem expositionem idem mei repetit idem Ias. quod supra dixerat de primo exemplo, videlicets, alternatiua esset posita inter multum distantia, quod esset absurdum. Item contra commune Haec it,quia haec promissio, ire agere licere,continetur sub verbis primi exempli, iter fieri, ut supra dixi/mus secundum veriorem intel Iigetiam , ergo non potest contineri sub seeundo ex eplo. Ias omiseia communi expositione, intelligit vel non fieri, scilicet iter, Scintelligit eo sensu,quo intellexit primum exemplum, idest, de loco itineris sternendo, ves non sterne , seu aptando. Sed absurda vide/turhaee eius expositio secundi exempli, nullam enim habet rationem, quia non est verisimile, in aliquis promittat alteri negative se no aptaturum iter, nam videretur leuis promissio, c nullius mos menti. Alio modo exponebat Areli. hic dices,non fieri, scilicet iter, re intelligens hoc eXeplum, cum
fit promissio, qua aliquis obligat se no iturum adsundum suum per fundum stipulatoris, quamuis haberet ius seruitutis in illo, bc facultatem eundi,ta ira promittit se non usurum seruitute, ta promittit merum factum. Soci. aute intelligit etiam ea verba,non fieri, refereda esse ad id, V denotare
merum factum, sed alio modo, videlicet ili aliquia
promittat se non iturum per proprium suum fandum, nam poterit talis promissio prodesse stipulatori habenti fundum vicinum, quia non tam infleile poterunt exteri homines ire ad elus fundum, scilicet casu, quo interest stipulatoris, ut non facimie ad eum iri possit, puta si dubitat ne si ustus ei
subtrahantur. Sunt Sc alii Dinsto.qui alias intelli gentias inerunt nullius momenti. In effectu altein rum ex duobus dicendum videtur, vel streii credi sint huiusmodi omnes intellectus secundi exepti, quia reiicienda pars ter sunt verba ipsus ex epli, cum no reperiantur in pandectis. M ira, ut ait Za-sius, habenda est pro superuacanea glosa Aecursi super verbo non fieri, bc per conseques Dustrat rius labor Doctorum in eo proposito. Uel si volumus sequi communem literam iter fieri, vel non fieri ,exponatur utrunq; exemplum modo aliquo non absurdo, idest,quo appareat unum non mulstum distare ab alio, puta iter fieri, idest, posse ire agere per modum promissoris, Sciter non fieri, idest promissorem non ire, neque agere per fundum stipulatoris, aut per fundum suum , Ut per Areti. N Soci. Possumus etiam intelligere, Ut ea omnia verba iter fieri, vel non fieri, denotent unicum exemplum, sed indicatum duobus modis loqueindi, sicut solet sub duabus formis concipi, videliincet vel eum promittit aliquis stipulatori, ut liceat ei iter fieri, vel iter facere, seu ire agere perfunda Promissoris, vel cum promissio in pila verbis negativis directis in personam promissoris, puta per te non fieri, ne* per haerede tuum, quominus mihi agere liceat 5ce. ut de utram forma est te T. in d l. 2. g. item si infixis, & eiusmodi duas ta mas pariter videmus in illa stipulatione, ha re
licere. l. stipulatio ista in Nine.i. eo Sc huic intelli gentiae conuenit text. in vel sicu. differentiae, qui appellat hunc primum unum casum, facit etiam tex .m. .fin. versi c. sed si quaedam Institu. eo.
si Sequitur et vltima pars tex. ibi,sed videamu , quae difficilior est caeteris, di male potest intelligi, seut etiam male intelliguntur ea, quae scripseret glosae, M Docto. super hac parte text. N secundum Alciat. magis communis exeositio est prima illa, quam ponit glos hic, st Iurisconsultus dubitauearit inter stipulatione iter fieri, vel non fieri, ta stiαpulationem rem ratam haberi, M ita sit diuidua,ta de hac communi attestatur Alciat. hic col. t. Vredarguit eam, quia lurisconsultus iam posuerat pro expedito, duae praedictae stipulationes, set licet iter fieri, vel non fieri, di rem ratam haberi, sint penitus separatae, Sc una diuidua,alia in diutinduat quod tamen ego non video, ubi id praesupinposi erit, quia nondum loquutus erat de stipulainti onere ratam haberi. Ite ait Alciat. ς, ea intellipgentia communis non conuenit verbis texi quia
adverbium, hie, debet reserri ad stipulationem proximiorem , ergo non ad illam iter fieri, quae
fuit prima, Se ita remotior caeteris. Praterea non
latis video, qui sint, qui consti uiant communem
87쪽
hane opinionem, quam dicit communem Alcia atus. Et videtur quidem clara, sed absurda, prima intelligentia posita hic per glo. videlicet φ dubiatatum fuerit, utrum iter fieri stipulatio, si magis smilis stipulationi rem ratam haberi, qua stipula/tioni per te non fieri, ne F per haeredem tuum S e. est enim absurda, quia adverbium,hic, quod reuferri debet ad proxima, referretur ad remotiora; item quia indubitabile, ' si iter fieri denotat sera
uitutem, Ut se in per voluit glo.est indiuidua, sicut reliquae seruitutes reales , item nullam videntur habete similitudine in inter se, iter fieri, Sc rem rastam haberi. Et omisso inuoluero glosae hic, M pariter multis omissis, quae tradunt Docto. praser tim Soci. hie eol. 2. Malli Moder. quae praeterquaquod sunt difficilla , sunt etiam nullius utilitatis, puto accommodari debere huic textui unam ex duabus intelligent ijs, videlicet vel eam , quam
obstat, Paulus Iurisconsidubitauerit, nunquid stipulatio per te non fieri, de qua ultimo loco diaxerat, sit indiuidua, ut dixerat eam esse, an vero magis comparanda st stipulationi rem ratam ha/heri, quae est diuidua, sc respondeat non esse eleomparandam 2 c. multum enim conuenit haec
intelligentia verbis text. nam refertur ad proximam stipulationem, M sensus illorum verborum, ne non idem hie sit, est perinde, ae si dictum esset, an verum sit, vel non si id, quod modo dichim uit stipulationem per te no fieri, neci' per haereadem tuum, esse indiuiduam,ta aequiparari stipu/lationibus positis sub priore casu, sed magis esses milem stipulationi illi Titium , eius. haeredem
ratum habiturum i videbantur enim esse similes, quia in Utrassi fit mentio haeredum, ut ait Alciat. Item fortius, quia prima facie vidcntur tendere ad eundem finem, idem enim videntur denotare prima satie,per te non fieri,neq; per hsrede tuum, quo minus mihi Ace. 8c te, tuum ut haeredem ra tum Sce. 5c respondet Paulus non idem esse, idest, non esse eam comparandam stipulationi rem ra. tam haberi Me. quae intelligentia, si bene considoretur, non multum distat a secunda intelligentia
glosa: hie in fine ipsius secundae, Sc est plana, Neonueniens literae, ut dixi, praesupponit tamen luteram communem, quae habet illa Uerba,N Pauatus respondit non idem esse, non enim procederet fecundum literam pandectarum , quae ea verba
non babet. Et soli in patitur difficultatem lice inatelligentia, quia Iurisconsultus vidctur imperfecte respondisse, eum enim decidat eas non esse similes,explicauit naturam unius, idest,rem ratam haberi,dixit* eam esse diuiduam, non autem ex/plicauit naturam alterius, idest, illius, per te non
fieri .Cui obiectioni puto posse responderi, id misese hie omissum, quia idem et Paulus explicauerat eius naturam in hoe proposito paulo ante, idest, in
νι l. et g. itE si in facto. diciti tamen Alciat. hie,scia licet dv. io. versicu. tertio obstat iste, unum, quod
puto falsum,videlicet si, In lIIa stipulatione per te
non fieri,ne P per haeredem tuum, quominus 5 c. quilibet haeredum tenetur insolidum , id enim est contra tex. in . l. a.=. item si in facto supra eo. Uel necesse videtur amplecti aliam intelligentiam , quam ponit Soci. hic colit s. Sc Ias pariter colu . i. ς, fuerit hic dubitatum , nunquid stipulatio amin plius non agi, sit sintilis stipulationi per te non fieri, quominus mihi Sce. videbantur enim simi inles, quia ambae negatiuae, Mambae eontirent expromissione de non mouendo controuersam, Neoncludit Paulus eas non esse similes, sed illam stipulationem amplius non agi, magis esse sim tinlem illi rem ratam haberi. N non muli si distat hce eorum intelligentia a tertia intellistentia glosae,
quae etia ait posse eam procedere, dat in tex. non extent illa Uerba, non idem esse, quR non sunt in luera pandinarsi. videtur tamen dura alia
quantisper haec intelligentia, neu satis convcnire verbis textus, quia de stipulatione amplius non agi, non fuerat tractatum prox imo loco, sed remo tiori, item c si iam Cato decidisset, u hae dux stiopulationes amplius non agi, M per te non fieri, sunt penitus diuersae, . quia x na diuidua, alia tndi uidua, esset superflua decisio Pauli,5c superfluamus dubitatio, quin imo inepta. Uerti quia stante litera pandectar si, in qua deficiunt ii a L erba, non idem esse,cu non possit esse locus alijs intelligenistiis, admittenda est ista, etia si sit diuinatiua , vel etia si verba improprie sumantur, quia es stipum latio rem rata haberi, non habeat similitudinem cum aliqua ex stipulationibus positis in hoc te nisi cu ista amplius non agi, videtur necessario
de eis uitelligendus tex.arqu. ex. l. fundus qui lo
catus.1s de fundo instrue. Et ad illud, quod viti. mo loco obi j ciebam, fuisse superfluam decisione Pauli, c ineptam eius dubitatione, postqua Cato iam posuerat duas priores pro diuersis ece. idest, amplius non agi, Sc per te non fieri ecc. potest rein sponderi, θ ea obiectio procederet, si Paulus diis xisset sed videamus ne ide hic sit, idem Utrum hie sit,sed csi dixerit negative ne no idem hic sit,
praesupposuit iam voluisse Catonem, Q no e si intidem, M ita sermo Pauli potius est eo firmatio opinionis Catonis,quam dubitatio,vel noua decisio, et in secunda aduersaliua ibi,sed magis, non opinponit Paulus contra Catonem,sed refert, I inellinnandum erat, stipulatio amplius non agi, est magis similis stipulationi rem ratam haberi: Nsset de huiusmodi modo dubitandi negat ita, c d
eidendi per ipsam dubitationem nee ativam , est smilis tex. in . l. certum 6. si quis absenti isdem festa in . l. tutor. . cum haberet.Tad velleia facit etiam rex. ln. l. venditor ex haereditate, ibi ne ni αhil tibi debeam true haere. Uendi. Primo loco notant Dino. scilicet Areti. Soci. Ias Rui. Alciat. etiam suo septimo nota. Sc Ripa, Crotus, alij ex tex. ita, poena ceris pecunis ece.ss esse hic tex. quo videtur probari, stet ad hoc, ut
88쪽
stipulatio, seu promissio si poenalis , neeesse est
apponi nomen poenae, M id clarius videtur vellet .in .fin.Institu .eo. tit. eontrarium tamen ipsi communiter concludunt, voluntui non esie neces/sarium, ut fiat ex prcsia mentio poenae, sed satis elle, I, secunda promissio limpliciter fiat, per i . in .Lhn i. de practo. stipu. cum glo. de per texta in .l in executione . quod si stipularus,cum glo. ibi in verbo dare. i. eo. M l. t . item si ita, cum glo. in verbo trans usum, supra ad leg. falcid. Et su- νγ biicit Areis. T talis promissio, scilicet facta se. cundo loco, si aliquid fiet,vel non fiet, dabis cen/tum,censetur in dubio continere pinnam magis,qinteresse, propter nota. per glo. N Bart. in . l. fin. . fin. s. de eo per quem fac. erit. V super hoc ultimo eius dicto eontrouertunt alis supradicti Docto. quia contrarium videtur voluisse Ioan . Andr. in
omnes corrupte adducant in c. bona fides,de de/posito. Sed male Areis. Sc Ias. N Rum. V ociatus, Sc Alciat. hic, di ide Alciat. in paradox. lib. I. p. z. male c inquam J miscent duos istos artioculos,sunt enim inter se articuli satis diuersi, nunquid ad hoc ut promissio sit poenalis, requiratur expressa mentio poenae, c niquid promissio si, Pliciter facta, censeatur facta nomine pinnae, vel nomine interesse, ut p se patet, di inferius dicetur. N melius senserunt Soci. Horma noc. Butigella, de Ripa,qui de primo articulo tantum sunt loquuti, quavis no aperuerint confusone alias Doctorsi.
ya Quod igitur et attinet ad primum articulum, dis
cendum est ceram esse eam comunem conclusioin
nem Doctor uig, ad hoc ut promissio si poenalis, no est necesiari si fieri in ea expressam mentionem rcena , na omissis supra dictis allegatis p Docto. id clare .pbatur in .l . sancimus.C. de fideius M. l. duo societate .m pro socio, cf. alteri in fin. Institide inutil. stipia. N d. l. in executione6. Ite si ita .i. eo. N.f. Poenae Institu. de lega. c. in executione. V.ite si ita stipulatus. Neq; obstat tex. noster hie, quia, ut respodet Soci. sunt verba Iuriscosulti, n5 nute verba eotrahentisi. Ad tex. autem d.=.no sol si institu.eo. potest respoderi. Iustinianus adieacit illa verba,tunc nomine poenae c. gratia cla. rioris exempli, no aute in essent necessaria, Ut pautet ex loeis supra adductis, potissim si ex tex. in
in d. . non solum . Aliter etiam respondet Soci.
hie,sid quia eius responsio, ta distinctio tendit ad
secundum articulum, de ea dicetur inferius. Dacundum hae communem e clusionem puto deflhere intelligi Bart. in . l. rescriptum 6. si pacto insin. post ibi glo. in verbo ferre in fin .sr de pac. NBart. in . l. ad diem. i. hoc tit. Stante autem ea comuni coelusione, in promiseso possit esse poenalis, qua uis no fuerit facta exins' pressa mentio poenς,t sequitur sec sidus artieulus pudictus, nunqd talis promissio simpliciter facta, censeatur lacta pro pinna, au vero pro intercsic, ta est probabilia dubitatio, di de ea loquuti sunt
Docto. variis modis. Et ante omnia pra mittenu eo dum est pro eius intelligcntia ,st sicut et poena Iegalis nihil aliud est et vindicta, istu coerctio de/lictorum .i. aliud est fraus. Mi. di l siqua pinna. a 6. i. de ver b.sgni. N p Azo. N Gostr ed. ta Hostien. ua suos suminis, ita pocla couctionalis, idest, quae per contrahentes deducitur in conuentione, est vindicta, seu coerctio morae, ec fidei non serua. tia per alterum ex cotrahentibus, ut sentit Albo ric. in suo distonario in verbo pinna , ta videtur probari ex . l. seruus ea lege, ibi,vindictae ratione.
tot C de seruis expor. t ta quamuis distet a pinna legali, quia illa potest esse te pecuniaria, de coroporalis, ista vero semper est pecuniaria, c nunquacorporalis, quia non est in potestate hominum suishqcere se pans per couentione, ut per Decl. i. l. nemo videtur Raudare. i.dereg. iu post Bar. in .Lcsi seruus. s. de codiciob cau. quia nemo dominus membrotu suoru . l. liber horno la. a. ad leg. aquil . conueniunt tamen in hoc, qu ibet earum appellatur pana simpliciter, scilicet secundu male riam subiectam, M sicut pcena legalis differt a rei persecutione.=.rei persequendς. institu. de ae. ita quossi pinna couentionalis dicitur, quicquid petiis tur extra rei pei secutione d l. seruus ea lege.f. deser.exponode sequ1tur aliud , quod comune est Utrius pana , 5c facit ad nostru proposi si, vides i. ea cet i Φ pcena pecuniaria, siue legalis, siue conδuetionalis, capitur tribus modis secundum glo. in d .rei persequendae, in verbo conducto, di Ang. Areti. in . f. poenalescol . .eo. tit. Primo enim Pro illa,quae ab utraq parte est cna, adest, quae ab Uva parte continet no rei persecutione, scd alia quid extra re,asserendo scit scet damnst uni,& lumerum alteri, N id fit, ut ait glo. quando prs statur aliquid, quod non abest petitori, N no adest deabitori,seu soluenti, puta si commissum sit furtum, de ultra restitutione rei soluatur poena dupli, vel tripli , ea enim solutio dupli , vel tripli est vere poena .sicta in contractibus si promisitim sit alis quid in easum morae, vel non scruatae fidei proinmisium c mqua ) ais quid ex ira ipsam re princia
Palem, ta extra omne interesse, censetur vere esse poena, c hoc primo modo sumpta poena est pro/prie poena, ut per glo. in . omnes autem acti nes,in verbo ulterius Institu.de ac. dum ait, quod
ille tex. qui simpliciter loquitur de actionibus poenalibus, debet intelligi de pinnalibus ex utracpparte, V quod hoc modo sit proprie simpliciter poena, tradit Alciati in paradoX. lib. t. cap. 2. Nioi t quod pinna distet ab interesse, patet ex .l. stipulatio ista in prin. versi c. at si quis, infra eo. N. L si quis a socio,supra pro socio. Dicitur deinde iovit poena secundo modo, quando est poena ex parte soluentis tantum , non autem ex parte iulius,cui soluitur, puta quando aliquis soluit ali/cui interesse, est enim pinna ex parte soluentis,
quia soluit id, quod ei no adcst,idcst, quod usiqua H habuit, Disj
89쪽
habuit, V tamen ex parte recipientis non est parana quia soluitur ei id , quod ei abest, di nulla ipse ni equitur lucrum , Vt Per glo. in d.=.rei persea ros quendae, V i interesie aliquando appelletur
Pinna, patet ex. l. nouissima.i. radica, sol. 5c de hu/iusmodi pinna ex parte soluentis, N intere se ex
parte creditoris tradit C e. cons. r. col. s. in. i. Vol. habetur etiam exemplum ex . l. trajectitiae. S.
ros uti t. Item tertio et modo dicitur p*da ex parte recipientis latsi,idest, lucrum recipientis,ec no daunum soluentis, ut per glo. Vbi supra, quaddo quis
recipit,in nihil sibi abest, Vq soluit id, quod sibi
adest, V dat exempluex. l. Sc generaliter . . illud
erit notandu . s. de calumnia. 5c tertius hic modus
non multam frequens est: proprie igitur poena est primo modo, ut di etiam fuit. sub quo tamen est vo aduerte dum, se et poena eo primo modo sumpta
capitur etiam squiu e alio respectu,nam aliqua in do ponitur pro usura, ut. l. lecta. s. si cex, peta. V l. dcbitor s. de nego. gest.quod tame est improprie, Vt aperte sentit tex. m. i. qui sine, versic. nam illi,eO.tit. de nego. Rest . qui ait, i, usurae vice cuiusdapoenae subiiciuntur, proprie autem, di simpliciter pinna non comprehendit usuram sed est quid se. Para. sit ut patet ex. l . ex cotra 'us. de actio. emp. N tradit Bart. in l. stipulatio sta .f. alteri nu. .i. eo dicens, P usura collig:tur minutatim, item acαecisorie, item limitato modo, seu limitata quati titate,pinna vero soluitur una prs statione, Sc solauitur principaliter, S non habet limitata quantiatate. Alia etiam differentia ponitur per A tone in summa. C.de usuris col. r. p usura pr statur, fac' relatione ad tempus. puta ad annos. vel ad meses, non autem poena. Ite alia, Videlicti P usura prς- statur, quia differtur exactio dcbiti, non aut epin na. Item alta differetia, Φ Usura prs statur propter debit si consistens in pondere,numero, Vel me sura, pinna vero ad id non restringitur. Aliam differetia ponit A lberi in suo dictionario in verbo pinρna quae fere conuenit csi secunda posita per Λzosne,ait enim Albertc. poena soluitur propter fide non seruata, ura aute propter dilatione soluti nis. Patet igitur ex Pr distis, pccna primo mo/uo sumpta, id c st , quatenus est pinna ex utra pparte, c affercns Uni damnsi, V alteri lucrui copreoli ditetia usura, quia ta usura nocolinet rei perasecu ionem,sed pinnam ex utra ili parte, idest, da/Dum Unlus, tu i u ait rius, sedc si sura habeat specialius nomen , ideo proprie, M stricte loquenudo no venit appellatione pans, sed poena dicitur eo in do. qui patet ex Azone, M Bar.& Alberico
ubi supra . Cum igitur in articulo hie propos toper Docto. loquimur de poena, debemus intelliis pere pinnat' proprie quolibet respectu, M stricte,
idet, Ut neo comprehendat interesse, neq; usura, quamuis aliquando Docto. etiam in hac materia ponant Usuram pro pinna, ut Bart. in . l. ita stipua latus nu. io .seu in decima oppo. secundae partis.
aea In articulo igitur ipso priacipali r an seceda ramissio simpliciter facta,cescatur facta pro inter ense, vel pro pinna, dicit Areli. hic censeri factam
pro pinna, per lex, in. .fin .fin. supra de eo per quem fac. erit, cum intelligentia glosae ibi, quae ait, o promissio facta per edes utorem, censebaintur facta in pinnam , ta latius tradit idem Areti.
in . l. continuus cum quis colum. i. in duobus locis. i. eo. M hane opinionem sequitur Ias. hic, adducens etiam Alexandrum m. l. ita stipulatus colum. En i. eo. qui tamen loquitur in alio casu, ut inferius nunc dicam , di hane opinionem dicie esse communem Aleti.In. d.f. cum qu :S, quamuis de ea dubitauei it,ta pariter eam esse cCmmunem uicit Ruin. hie, quod tamen non puto verum, Vt infra dicam . In contraria vero opinione fure in Andr. in d. e. bona fides, de reg. lv. in s. quod promisero censeatur in dubio facta pro In te Iesse, Pertext. in . l. si duo.=. . s. si quis cautio. quam
opinionem videtur sequi Ias. in d. l. fin. r. fi n. de eo per quem fac. erit , nisi forte se col ruptus. Nquaelibet ex duabus istis opinsonibus male vide tur probari per eos, nam text. in a l. fin. g. fin. Probat potius contrarium, idest, quod censeatur facta promissio pro interesse , dum dubitat,nuna quid agi possit ad integrum intercsie aduersus allam personam , idest, aduersus illum impedien te, licet fidcmst, minorem summam promisierit, non enim misi et probabilis dubitatio illius rex, si promissio fideiussoris fuisset facta pro p*na, ut dc ducit ipsemet Areli. m d.'. cum quis col. 3. In sin. numero. χι. N quamuis conetur postea respondere, ea tamen responso non videtur sufficiens, dum scilicet ait, q, in stipulationibus Π torijs non valet promissio, nisi intersit, α ia. men satis esse, quod intersit aliquo modo, dato, quod pinna promissa sit maior, vel minor, qua interesse, hoc enim dichim Arelmi non probat, quod in illo text. fuerit poena, neq; tollit supradictam inductionem illius text. quod promissἰo
censeatur facta pro interesse . praeterea totum fundamentum Aretini, M aliorum , qui eum se quuntur, super illo text. consistit in eo, quod ibi
dicit glo. scilicet Q illa promissio fideiussoris mearit facta in poenam N q, fidei uitar teneatur eam soluere vltra interesse, quod stipulator cosequitur ab alio, sed stlo. male loquitur, quia tex. non dicit,s, sit promissio facta in poenam, quin imo innuit cor rarium, ut dimina est,ne I dicit tex. 9, fideiusasor eo casu teneatur solvere,qἰlinimo fit no teneam
tur solucre, concludit ibi Bar. bona rationς, N est communis intelligetia, ut ibi per Pau. de C .col. fin. potest etiam dici, et ei: am si constaret,a, illa promissio fidi iussoris fui siet facta in poenam, ncitamen trahi deberet ille tex .ad generalem conclusionem, cum habeat Oscialem rationem , videliineet quod cum aperte constarct in casu illo, st ininteresse erat maius, quam promissio facta per fideiusserem, nimirum si ccnsetur facta in pinnam.
90쪽
bat in d .l .s duo. . I si quis ea utio. nam rex .ille procedit in stipulationibus iudicialibus, seu praeatoriis, quarum natura est, ut non valeant, nisi mν tersit a ris. l. i. fiu.ῆ.si quis in ius voca. non te.
N per lasm d. l. G q. fin. de eo per quem lae. erit. nimii si igitur si in d. l. si duo. r . promissio peratiniis copensatur c si interesse,quin imo potest ille rex. retorqueri cotra IO. Andr. na secundiI glo. r. ibi , tagio. in verbo submouebitur, potest peti poena, quatenus excedit interesse, ergo no censetur proamissa parua propter interesse. Et in hoc articuloios et putarem esse dicendum in primis esse quosdacasiis satis claros pro una opinione, item quosdaesse claros pro allaina si sumus in casibus, in quiabus valet poenalis stipulatio indistincte, licet non intersit,de quibus tractat Bart. in . l. 24. item si in facto. s. m. tit. isse sine dubio est dicendum, ci, sim/plex promissio censeatur factam poenam, non autem pro interesse, postqua interesse in eis non consideratur, ut patet exemplum ex d. l. stipulaatio ista . alteri, V pariter si simus in casibus,quiabus secunda promissio fit post aliam principalem
factam ex causa mere lucrativa, tunc enim pariter
habe dum est pro expedito, secunda promissio censetur facta in poenam , Ut per Alex. in d. l. ita stipulatus eoi fi n. qui ita debet intelligi, Neo limitato modo loquitur,quamuis generaliterii mel/ligatur per Iasta male,cum enim principalis pro/missio, quae praecedit, sit ex causa lucratiua , non pol ibi considerari interesse, Ut expresse ait Λ lex. ideo euetur facta in pinna, tradit etiam Alciat. ind. cap. 2. lib. . Paradox. Item in casibus, quibus aperte eo stat cisse factam promissionem ad pua mendam solam eontumaciam, vel contempnim, debet reseri facta in pruna, ut ait Io. Andr. in d .e. bona fides in fili. οἱ dari potest ex empi si ex . l. cum mcna. s. de arbitr. c. l. no distinguemus in prine. ubi glO .eo.tit. M. l. si quis re,etia eo. tit. Ubi glo. ca stipulatio ista in rim. vers. sed s quis rmittae
aio d.eo. item t vice veris,clarum est aliquando, 'qua uis non sit expressum,Promissio tam e ce se turma pro interesse, puta si ratio, vel qualitas mainteriς subiectς ita suadeat, ut deducit Soci. ps 213. eos fin. r. vol. v bi ait,es, si quis promissit, P allus
ratificaret contractum venustionis, ta non potuit obtinere eiusmodi rMificatione ab illo, no tamen
tenebitur ad pinnam, si postea dissolutus fuit e fractus venditsonis alla via, quia cessat omnino interesse emptoris,' cessat causa, propicr quam inrisimiliterfata suerat eiusmodi promissio, Π, alius ratificaret, ut ibi per eum,ad quod etia tendunt di per Iasim d. l. 26. ite si in facto nu. t s. versic. quinto ultra scribentes.s .eo. ubi ait, g, si petitio pinus fundatur super aliqua causa finali,ec in ea causa mallii vertitur interest e stipulatoris,
vis committitur parua, Ut per Anchara. conss s.
quod nihil facit ad rem, quod.debet intelligi,
quando stipulator existimabat tempore stipula otionis sua interesse, alioquia haec essent cotra te in d. alteri. Item aliud exemplum,quando ver samur in stipulationibus praetorijs, vel iudiciali r a bus d. l. r. infin. si quis inius voca. Si vero I n P ex materia subiccta, ne I ex aliis circunstanηtijs, vel coniecturis deprehendi potest,an promises o facta fuerit pro poena, vel pro interesse,sed su/mus penitus in dubio, videretur esse incl1nandum potius pro opinione Io. Andr. Q promissio cenustatur tam pro interesse,N non pro poena,quam etiam sequitur Roma. d. cons. ει o. col. 2. V Sociis hic, di in v. cons. υι. colum .fiu. primo enim, quia Poena continet duritiem, ut inquit tex. in .l .ser. uus ea lege in sin. s. deser. expor. M per conse
quem fugienda, quantum fieri potest, ut ibi haabetur. secundo per tex. in d.' .non solam Institu. eo. 8 m. l .sin. i. de prato. st spu. ubi dicatur Pro missionem poenae censeri lactam ad euitandam Probationem interesse. posset tamen hoc argu mentum euitari,quia tex. in .f.uon solum, proce udat etiam, quando in stipulatione fuit expresse di/ctum uom lue poenae, M ita tex. ille tendit ad ali εum fide,de quo infra dicetur. Tertio pro opinio. De Io. Anci. incit, quia regulariter videmus iuram dicentia, P T poena scilicet couentionalis, de qua hi eloquimur, succedit loco rei. l. si qs a socio. t. cum . l .sequen. N ibi etia glo.ῆ. pro socio, l. Prs
ri tamen non potest, quin articulus sit valde du-hius, quin imo videtur nune, separatis supradictis casibus , qui sunt clari vel pro Arrii. vel pro Io. Aiadr. videtur inquam habere ineptam dubitarationem . nam si vivimus fortius, si promissio ex Presse lacta in p*nam resoluitur in interesse d6. non solui quato magis id dicendu viditur de promissione simplicit tr m Uer conti artum tamcn,
idest,s, dubitatio sit probabilis, tacit, quia videonrus,st etiam in casibus, quibus possunt concuraerere poena, N interesse, appellantur separatis nominibus, nu eoru extinguit penitus aliud,
sed solum pro aliqua palte d. l. prsdia,N d. l. si asa socio. Et articulus hic noster videtur dcpede ab alio articulo pariter Valde confuso, videlicet is , an mna,N interesse possint copulative exigi,
stilicet contra eandem personam, nam contra di uersas personas est articulus alterius propositi,de quo per glo. N Bar.m d. l. 6.9.fin. s. de eo per quς Dc.erit. Praedictus autῆ articulus, Utrum pQ da, Minteresse possint simul peti, S exigi cotia eunde, dependet ab articulo nostro principali iuxta ordionem naturae, ta intellectus, cum sit tanquam eius effectus, nam eum glosae, N Docto. querunt, an trud p possit peti, respiciunt semper ad hoc, an secunda promissio censeatur lam pro poena, vel pro interesse, ut modo dicctur . tamen secundum
ordinem doctrinae dici potest, P articulus noster de det ab illo,quia de illo loquuntur leges m a. xi s gis explicite . sc etia et aliquando in naturalibus procedimus ab effectu ad causam , ut eum dicio
mus cauis mouetur, ergo habet animam. In arti/H ij culo autem