장음표시 사용
31쪽
io Theologiearum Institutioniam qui secundum doctrinam est idelem sermonem, Ni PΟ-rens sit eaehortari in doctrina sana, et eos, qui contra ii-cunt, arguere. Sunt enim multi etiam inobedientes, 'reviloqui , et seductores . . . . quos oPortet redargui, qui uniuersas domos suboeriunt, docentes quae norasPortet, Itirpis lucri gratia. Sunt ergo ex ipsa Clitisti institutione necessarii iii Ecclesia Doctorcs , ciuisacrani hanc scicilii alii doceant, at lue des elidant. Prob. Atigustinus Theologiae quatuor mui Wra osse
docet, Lib. XIV. de Trin. caP. I. Est scientia , ii quit, qua sides saluberrima , quae ad peram bca . ιiιudinem ducit, gignitur, nutritur, defenditMr , roboratur. Atqui iluatuor ista sunt Ecclesiae absolute necessaria. Licet enim praedixerit Dcus apud Isaiani Caρ. LIV. 13. seipsum sore sidelium doctorein : Ponam unipersos filios tuos doctos a Domino et apud Jeremiam Cap. XXXI. 33. Dabo legem meam in Misceribus eorum , et in corde eorum scribam eam,tan en non exclusit ministerii in Pastoriani , et doctorum , is uos ipse Deus se daturum promisit apiti Idcrciniam Cap. III. 15. Uabo oobis ivrstores juxtu cor meum , et pascent pos scientis , et doctrina '. Sed id tacitum sibi voluit, nempe Pastoribus Extriu- . secus loquentibus , ipsum Deum per gratiam SI, iritus Sancti docturum, et moturum iutriuscuus Corda li γ- Dinum ; sicut ctiam Apostolus ait I. Cor. III. G.
o Plantavi, Apollo riguoit, sed Deus incrementum dedici : Itaque neque qui Plantat est aliquid , neque qui rigat , sed qui incrementum dat Daeus. Sed de Iiis uberius ,'ubi de Gratia disputabimus. . Necessaria est igitur Ecclesiae sacra Theologiae doctrina. . I
Theologia Scholastica non est Aeetesiae simpliciter
Prob. clesiae enim fides , eι doctrina Per PIu Fasaecula stetit sine ope scholasticae. Theologiue, . Wi-
Iicer apud Graecos ustiue ud VIII. 5aeculum, quo
32쪽
Dissertatio Prodroma. I isoruit S. Ioannes Damascenus . et apud Lptinos ustitie ad Saeculum XII. quo PeIrtis combardus . aliique Scholastieam methodum adhibere in Scholis coeperunt. Ergo illa methodus absolute necessaria
Seholastica Theologia Ecclesiae adprime est utilis. Haec propositio maximi momenti est; in eam enimi haeretici vesano impetu debacchantur non amore , sed odio Veritatis ; quippe Scholasticam Theologiam experti sunt sibi maxime infestam , suisque cavillatio hibus, et sophismatis ex sumandis aptissimam. Eis autem arma suppeditaverant Rhenanus in suis ad Tertullianum Commentariis , et Erasmus in I. ad Timoth. l. aliisque in locis Prob. autem I. Judicio, atque usu ipsius Ecclesiae, quae non solum Theologicas Scholas privilegiis, et honoribus auxit , principesque Scholasticorum iu
sanctorum album relatos sempcr ob doctrinam Commendavit . Verum etiam in Concilio Constantieusi 'Sess. XVIII. inter Wiclo errores damnavit eum, quo asseruerat et Uni persitates , Studia , et Collegia Maua garrulitate introducta esse. ΙΙ. Theologia Scholastica tria tantum addit Positivae , si ilum , methodum , et dialecticae usum. Atqui tria haec , recte adhibita , utilissima Sunt, 1. enim stilo simpliciori , et pressiori , quo utitur Seliolastica status quaestionis Metius intelligitur, ambiguitates explicantur , et haereticorum fallaciae deprehenduntur. 2. Methodus , qua Scholae utuntur, utilitatem simul, et jucundi talem habet, imo et laboris compendium, duin res singulae ad propria capita revocantur. 3. Sobriam dialeeticam ipsi lauda Tunt, 'et usurparunt S S. Patres. Basilius ad CV.
I. Isaiae : Vis dialectices , inquit, dogmatum est murus , quae ea a quibuslibet , qui pellent . facile interρerti , auet felle expugnari nou sinit. Tom. I.
Edit. Gamerii Paris. 172I. Et Augustinus Lib.
33쪽
i , Theologicarum Institutionum II. de doctr. Christ. Cap. 31. Di usationis
seiplina ad omnia genera quaestionum , quae in saeris Iitteris sunt, yenetranda , et dissoloenda 'Iα-rimum palae'. tantum ibi eaoenda est libido rixandi, et puerilis quaedam ostentatio decipiendi redoerissarium. Et Lib. I. contra Cresconium Ca'. 13. et 15. probat , dialecticam esse laudabilem , eaque usum esse Apostolum Paulum, imo insum Christum Dominum. Cumque haereticus ille diale-etieam in scriptis Augustini reprehenderet, et tamen ipse eadem uteretur , respondet S. Doctor Cap. 23. si noxia sunt , quare hoc fusis p si non sunt , Cur arguis y Quod in adversarios nostros aptissime quadrat , qui in Scholasticis dialecticam arguunt , et tamen ipsi innumeris dialecticae tricis, ct cavillationibus pugnant. Vide de hoc argumento Ρetavium m Protego menis, Canum Lib. VIII De Ioc. Theol. Hieronymum Angestum Lib. de Academiis coni. Luther. Solpuntur Objecta. Objie. I. Apostolus ad Coloss. II. 8. Videte , inquit, ne quis Wos decipiat per philosoρhiam , et inanem fallaciam. Ergo dialectica a Theologia prorsus ableganda est, atque adeo rejicienda Scholastica. s. Dist. ant. Per philosophiam captiosam , qua haeretici abutebantur ad destruendam fidem, concis Per philosophiam rectam , et sidet pedissequam , quam solam qdmittimus , et laudamus in Schola
Objie. ΙΙ. Plerique Patres adversus Philosophiae,
et praeSertim dialecticae usum declamant, tamquam Beligioni inimicum. Tertullianus enim Lib. De anima Cap. 3. voeat Philosophos Patriarchas haereticorum , et C . I 8. argumenta Philosophica ait esse tormenta cruciandae simplicitatis, et susρendendae peritatis , et Iib. De Praescript. caP. I. --
serum , inquit, Aristotelem , qui illis haereticis 3
dialeetieam instituit mrtifcem struendi, et destruendi Mersipellem. Gregorius Naziauhemis orat. XXVI.
34쪽
ari scium Aristotelicae altis , et alia huius generis ελιιαsi AE ptiacas cituradam plagas in Ecclesiam incubuisse conqueritur. Similia doccnt Λugustinus Sem.
LXXXVII. de Tempore, Ambrosius in Psa CXVIII. De Scholastica vero Theologia Catholici
ipsi, et quidem Viri doctissimi, multa conquesti sunt, ut Mabillonus De Stud monast. Part. 2. Cap. 6. 'IlarIayus Lib. De mmi. Eucharist. etc. Ergo. s. Dist. αnt. Declamant adversus philosophiaetisum sive abusum impium illum quidem, atque Perversum , qualis erat in Gentilibus , et haereticis,
qui Religionem Christianam , et Catholicam Philoia
Sophorum , et praesertim Platonis , et Aristotelis nuctoritate , et captiosis sophismatis impugnabant, C Onc. Adversum usum rectum philosophiae , quam ipsi Patres contra tui micos Beligionis adhibebUt, neς. Idem est O respossum ad catholicorum illorum auctoritatem, qui cie Scholastica queruntur. PhiIo- Sophia ergo, modo non ut domina , sed ut famula
in Scholis Theologicis versetur , utilis , et laudabilis est. Vide Cap. I. S. I. Inst. Scholasticis hoc vilium est , ut primas deut dialecticae , ct Aristoteli ; rarissima sint apud eos testimonia Scripturarum , ct SS. Patrum ; de ipsis- fidei articulis excitεnt controversiam , eos ille ex Philosophiae regulis explicari conentur , quod Religionem increditiorum Iudibrio posset exponere 3 itanum ras clcant quaestiones partim friVolas , et Tidiculas , partim gravissimas quidem , sed inutiles , et quae humano ingenio solvi non possunt e denique Iingua utuntur barbara , et Vocabulis insuetis. Quanto praestabilior est igitur positiva Theologia , quae , ut
inquit Petavius Tom. I. Cap. I. ad eruditae Mer , tustatis expressa speciem , hoc est a Diadectieorum dumetis liberioris ad campi re cata spatia, solam ad Orn atum , cultumque sui , natioam , et dome4tiacam copiam ostentat I Ergo. B. Dist. ant. Et hoc vitium est omnibus , nex.
Nonnullis, subdist : et hoc vitium est ipsius doctrinae , neg ; ipsorum docentium , et saeculi durioris, in quo seribebant, cone. Itaque dum Scholasticam
35쪽
doctrinam coininendo inus, vitia doctorum non desei indimus . sed cavenda praecipimus. Dialecticorum dumeta vitamus, et nativam ac domesticam Theologiae copiam , quantum necesse est , non ad cloquentiae ostentationem , sed ad adolescentium utilitatem,
non respuimus. Quem pero intelligimus Scholasticum Theologum , inquit Melch. Canus Lib. VIII. Cap. I. aut ho 'Perbum tu quo homine ponemus Opinor in eo , qui de Deo , rebusque dioinis apte, prudenter , docte e litteris , institutisque 'sacris rα-tiocinetur. De vocabulis vero Theologiae peculiaribus non est cur adversarii litem intendant ; nam , preterquam quod unaquaeque disciplina habet peculiares voces, ut observat ipse Tullius Lib. i. Aeadem. Theologia cum disputet de rebus , quae priscis Latinis ignotae erant, novas etiam debuit usurpare voces. Ridiculus vero esset, qui haec latinis vocabulis explicare conaretur, ut observat ipse mineecius La-iheranus iii Fundamentis stili cullioris Part. i. Cay. I. S. II. Mundauis Scriρtoribus tota cura de peris
bis est ; nostris , de rebus , inquit Augustinus Lib. coni. Adimant. Cay. 2.'qui et alibi ait: Non timeamus ferulas Grammaticorum , dum tumen ad peritatem solidam , et certiorem perseeniamus. Tract.
II. in Ioh. Et Lib. IV. De doct. Christ. Capit. ai. Quid Prodest claois aurea , si aPerire quod νο- Iumus non Potest , aut quid obest lignea , si hoc potest Z Quando nihil quaerimus , nisi patere quod elausum est Z Unde Melchior Canus elegatuissimus utique Scriptor Lib. XII. Cay 3. Puto , inquit,
nobis concedi oportere, ut Scholae perbis utamur, si quando minus occurrent latina. Quia latina etiam interdum relinquenda sunt, ne in Scholastica disρα- ratione non tam e licasse res, sed Verba aissectasse
Objie. III. Si adeo utilis esset Scholastica methodus , profecto recentiores Tlleologi essent doctiores veteribus , qui ante in vetitam istam methodum
a) Vide Potaolum in Protegomen. Call. 7. tilbi milia erudita disserit de elocutioite Tlleologica
36쪽
Dissertatio Prodrama ignoriterunt. Atqui lioe manifeste salsum est; quis enim est Soliolaulcus. qui cum Athanasio , Naziamens, Augustino sit ullo pacto comparandus Z Ergo. H. Ner. maj. Non enim ad hoc dicimus valere Scholasticam melliodum , ut comtiores: efficiat Veteribus Eeclesiae Patribus doctiores 3 qumi quidem egregie nbsnrdum csset ii cum ex illis ad nos sacrae hujus disciplinae traditio manaverit ; sed ut a , quae Patres docverunt, et tradantur clarius, et odiseantur facilius. i
Quoniam ergo si ientia Tt, ologica ex principiis divinitus revelatis disserit de Deo rebusque divi uς haec erit totius opstris nostri partitio' , et series .' Ll ut bro primo demonstrahimus o revcra a Deo revelata 1uisse principia Theologiae, hoc est, vorarii esse steritigionem Christianam , quae ea divinitus revelata docet Quamquam enim unaquaeque scientia' non pro- .het principia sua, sed habeat ut certa tamen , quoniam in tempora indidimus periculosa . quibus JIomines impii non minus Religionis inimici , quam rectae rationis impotes insipietitiam suam iactare non
cessant; non oportet Theologum nostrum eorum te-tis , et cavillationibus imparatum , atsic inermem obiicere. Altero deinde Libro. de Loeis Theologicis dispulabimus. Tertius erit de Deo' Quartus de Tri-Nrtate. Quintus de rerum creatione et pe cato ori vali. Sextus de Incarnatione. Septimus de Gratia. octavus de Sacramentis. Nonus de Acti bus suinanis eorumque regula , et de Virtutibus ', praesertim Theo logicis. Quae vero ad morales vi intes pertinent quoniam usus invaluit, ut non codchi tempore t ac dantur tironibus , quo Theologiae 'dogmaticae dant operam , ea duobus seorsim libris exiuicare , si Deus dederit, est animus; quos libros si quis huic operi a iciendos putaverit, ut unum veluIi corpus Theo-10giae dogmaticae , Ac moralis estici aut ni hiat erit 'Per nos impedimenti. - fiale. Tom. L
37쪽
De perit e Religionis Christianue a .
P B AE. P ΑTIO. Ne in ambiguo laboremus, nomine Religionis non hic eam virtutem intelligimus , qua colitur Deus , sed ipsum doctrinae corpus . sive complexionem dogma tum omnium , ac praceptorum , quae ad veram Dei cognitionem, ac legitimum cultum pertinent, ideoque i,artes habet duas ιheoreticam, et, Priaticam , quarum una ad alteram ducit. Ea igitur doctrina , quae ab Ecelasia Christiana, tamquam divinitus revelata Pro-Pouitur, contra. ejus adversarios adserenda, et vind. eanda est.
Recensentur jus Religionis hostes. I. 'Religiovem Christianam oppugnant I. Athei, Polyiheistae, Pantheisiae , seu Spinoetistae , et Epi
2. Deistae , qui naturalem quamdam sibi fingentes religiovem, negant necessariam esse religionem revelatam. Deistae autem dividuntur in partes duas ; alii enim Religionem illam naturalem an praecipiendis actibus solum , internis constituunt ; alii admittunt a Monitum. Poterit lotus iste liber, si Praeceptori vide
bitur, in infe lientem aliquem annum reservari , quo emenso' aliorum tractatuum cursu , vaeui aliquid supererit tem-
38쪽
Et am externum aliquem Dei culium naturali ratione desinitum,
Cumque monstrosam, bonam esse , ' et homini ad salutem sufficere essutiunt.
revulatam esse concedunt , negant vero Christianam.
religionis homines , qui divinas jactant revelationes Christianae religioni contrarias. III. Porro adversus Atheos, Polytheistas, Panthei instas, et Epicureos in Metaphysicis Institutionibus disputatum est. Restant ergo hic resutandi De istae. In disserent istae , alii ine , et adversus eos Religionis Christianae veritas stabilienda est. Igitur demonstrabimu I.' , necessariam homini esse religionem non solum intcrnam , et occultam , verum etiam externam i a. Vnatui alem religionem non susticere :-3. in possibilem esse , imo et necessariam revelationem : 4 v Religionem Christianam rcvera a Deo esse revelatam : 5. 'denique indisserentismum in religionis Degotio esse abis surdissimulii , atquc idcirco, si Religio Christianaia Deo revelata, atque si iudata est, quamcumque aliam rei gione in non solum salsam esse , verum etiam
Ostenduitr , necessariam esse homini ring ionem , , et . cullum Dei cum internum, tum eat eruum i
Necessaria est homini religis , et caelus Dei, eum rueipse Deus ab homine exigit., ' . . Prob. I. pars. I. di cessarium enim est, et ab ipsa lege naturali praeceptum , ut creatura eo librem suum , a quo ex nihilo educta est , agnoseat , re re tur , adoret, diligat , eique gratias agat, et olκ-
39쪽
diat. Sed haec ist religioliis tolliis si inmia. Lrgo eicis. I, Nomo nati ira duce Deo Asario laeatitudincm bim. elsi. Est nutein Maliti ido siluania felicitas , quam Iie liis amittere , neque In meΙius Commutare Possis.,2 timor enirn nmilicii di bonum , quod habes , aut desi-.
derium boni melioris , quod n0ii hahes , in. Mati iudine esse non potest. Atqui beatitudo isthaec , seu summa felieitas in nullius boni creati Possessione sita esse potest ; . quidquid enim creatum est, . et amitti, . et in melius mutari potest. Appetit igitur homo , natura duce . summum bonum , quod non est , nisi Deys. Atqui homo in Deci requiescere nod potest, nisi cum agnoscat, diligat . revereatur, adoret eis. qui actus ad religioneni pertinens. Ergo necessaria est homini religio em Deum. si. rob. a. pars. Deus iustissimus , ne recIissimus non potest non exigere id , quod postulat necessarius
ordo inter creaturam, et creatorem. Ergo ii
Hanc propositionem miri iace confirmat omnium populorum consensus , qui Lex nuturae putandus eat , uti observat Cicero Lio. I. Tissctit. Cap., i 3. Nulla enim extitit, nec modo extat gens adeo esse aia , 'quae
non alitiam habeat religionem. De priscis gentibus id testantur Cicero Lib. de Leg. Gρ. 8. , Pluta 'ehus contra Colotem , aliique, quos Vide apud Hiietium Lib. II. Quaest. Ainet. Vossium de Moloti tria, et CudWorinum Tom. I. Θstem. Intelleci. Gentes vero recens delectas , quarum aliquas ut C
salso atheismi accusaverunt, suam etiam habere religionem, erudistissime demonstrarunt Vincentius Patu ZEhLib. De futuro impiorum sιatu, cap. s. et Vince dius Μoni in Lib. eontra Fatalistas , in Praefati Diras. Deus nullius rei indiget. Ergo non ex tot ab homine cultum. Nego cons. Non enim ideo Deirii ab homine
milium exigit, quia illo indigeu, sed quia id postulat
metva ordo , et honum ipsius creaturae. Nam sicut
mundum eo dit , Doti quia creaturis indigebat, sed quia bonus erat; et bonitatis suae divitias in creaturas voluit effundere ; ita etiam exigit ab homine cultum,
40쪽
.ii ita id illo tulat rectiis ordo , cluetii Deus itistissimus Nota putes. lioti . et quia aliter creatura ratio-tialis ad beatitudi item pervetitie non potest.
Necessarius est homini etilius Dei n*a so minternus, sed etiam externus . , Prob. I. pars. Primo enim cultus internus in actibus amoris, reverentiae , obedientiae, gratique animi situs cst. Atqui Deo hujusmodi officia ab homine debentur. Deinde debet homo Deum colere ex animo ;uemPe ex ea parte , quac In homine nobilior est. Praetereae exicrnus actus hominis signum est 'actus iii torui. Si ergo religio solis exterioribus actibus excr- Ceretur, non possct placere Deo , qui cum sit Spiritus et .veritas , tu spiritu et ucritate colendus est. Prob. a. pars. I. Ex cidici inturno , . dummodo inceruS: Sit, non potest non prodire externus ; ita enim a natura comparati sumus , ut quem verc diligimus et .rcveremur , in cum dilectionis. ct reverentiae
II. Idco cultus in tertius Deo debetur , quia ipse
animum nostrum ex nihilo creavit. At haec ratio cultum etiam extertium adstruit; non solum enim Rnimus, Verum ctiam corpus a Deo creatum est, .aG Proinde
uiruinque Deo famularit pro modo suo debet. III. Exigit recta ratio , ut cultum inlcrnum, quan ium Possumus, augeamus , et confirmemus, cum infinita sit Dei malostas , potentia , sapientia , bonitas. Atqui noster animus ita est corpoti, sensibusque .illigatus , ut actus externi internos excitent, foveant , Teddaiit ille vividiores , alioquin ipsi actus interni languescunt , ct cessatit, iique tantum actus in animo esse Pergunt , qui ab externis actibus , atque a Seli
lv. Amor erga Deum , et proximum exigit , ut sicut ipsi Dcitrii diligimus , et reveremur, ita etiam , quatituiti in nobis est , csticiamus , ut ceteri quo luc omines , quibuscum vivi inus , eum diligant , et rc-Diuitiaco by Corale