장음표시 사용
41쪽
Io Tract. de oer. Relig. chr.ereariti tr. Hoc autem si per externos resigionis acius Ergo debetur Deo cultus exterior a . pSuloianrur Objecta. Obie. I. Ex iis, quae supra dicta sunt in 1. parte Deus in spiritu, et veritate colendus est. Dejiciendus
U. Neg. cons. Ιmo 'contrarium potius Inferri debet, tum quia si cultus. internus , et spiritalis est D per
late . h. e. Verus , et sincerus, non Potest in ext
riores actus non prodire ; tum quia ipsi externi actus internos excitant, redduntque vividiores ; tum denique ex aliis quas supra posuimus , rationibus. Ex eo igitur, quod Deus in spiritu, et veritate colendus
est, evincitur tantummodo , externos actus , si cum internis, conjuncti non sint, Deo placere non posse. objie. s. Deus intimos cordis nostri recessus intuetur , nec ei opus est , ut interiores mentis nostrae sensus exterius expIicemus. Ergo. f. cons. et suρPosiliam. Non enim ideo cultus externus exigitur , ut Deo mentis nostra8 sensus ape riamus , seu alias ob rationes , quas supra explica
Corollarium. Ergo vel solo rationis lumine cognosci potest, quantum a vero aberraverint nuperi quidam Theologi, ut docuerunt, solos externos actus sussicere ad obeuna religionis ossicia, ut recitare preces, adesse Sacrificio , sine ulla mentis attentione, ac interiori religionis assectu.
. a Vide haec sustus apud Ignarium a Cruce Dr Mindiciis Religionis revelatae Diatrib. II. CV. u. S. IO. Nomotis Dictionaire 'PhilosophiqM. etc. 2Om. I. verbo Culte de Religion eς.
42쪽
Ostenditur . Religionem naturalem humauo geueri non fias ere , stoe rationem ramunalem generi tu
clatii sibi singulat tantiaralcni ; assecunt nimirum , ratio item hominis Daturalem posse integrum liuoddam 'et Flema iriucuire . iluod laumatio sciteri stuc ulla Dei Te Uclutione, et stipernaturali' adiutorio sui sciat ad hcatam vitaria cirpess tillam. II. Nos autem religionem noli aguOScinitis Haturalem a revelata distinctam ; sed cum Deus revelaverit noti Solum ea , quae humanam rationem Superatri , Verum etiam nonnulla , quae ratione naturali cognoscuntur , liinc dou mala .i tu competidii gratia appella anus religionem ualiarialem.
Ad ea dogmata mi ligionis cognosceiada . quae natu ratem mentis humanae Dim non excedunt . Solqhumuna ratio , tit nunc est , non erat moraliter humano generi stibiciens. .. ἐProb. I Religio ad lina iam vitam sussciens singulis hominibus necessaria est, et quidem a leneriS au Dis , ex ιluo ratione liti iticipiunt. Atqui non omnes hominus co sunt iugenio , ut valeant proprio ruarte dogmata illa cognoscere . sed pauci hujusmodi suiat. 11. Etiam ii, qui ingenio sunt aeriori, nou pos ulli Matim a teticris errores , quos veluti cum lacte bauserunt, aguoscere , et dogmata religionis a sensibus remota invenire praesertim ita tauia primae illius aetatis iusiri ilitate , et veluti dementia , qudi rebus seu
sibilibus , et ineptis occupata , in serra studia non ira
43쪽
ax Tract. de ore. Relig. chr.edmbit. Requiritur ergo praeter iligenium matura aetas , longum studium , et meditatio , atque animus, ab omni s vitiis alienus , imo ab Omni vitiorum cupiditate liber ; aliter enim , prout est affectus , ita iudreabit. Quis autem Philosophorum ad eum justitiae apicem pervenit lIII. Denique etiam ii qui ingenio sunt sublimiori,
maturaque aetate , licet ad ultimum usque spiritum in studia rerum divinarum incumbatat, non tamen veritatem de rebus altissimis ita detegent, ut salsa aliqua veris uoti admisceant. Falsa autem Deo plauere non possunt, multoque minus ad beatam vitam per ducere. Ergo eo. Hinc S. Thomas L P. Q. I. art. a1. haec tria paucis complexu, , Veritas , inquit, dae Deo, Per rationem Moestigata paucis', et post longum.
tempus, et cum admixtione mullorum errorum perpeniret , a Cujus tamen peritalis cognitione deρendeerota hominis salus , quae in Deo est.' Vide etiam lib. ' L coni. Gent. cap. 4. IV. Id confirmat experientia tot saeculorum, quae Evangelii praedicationem praecesserutit. Excepta enim Abrahami familia, in qua divina revel. itio servabatur, uni Uersum genus humanum . etiam in politioribus. Civitatibus, densissimis, ac turpissimis idololatriae tenebris obvolutum creaturas, citam scelestissimas, procreatore adorabat , et quidem caerei oniis flagitiosissimis , et insandis. Ipsimet philosophi in religionis ne
sotio caecutiebant. Nam ut omittamus Epicureos apertos religionis hostes , illi ipsi , qui inter ceteros exiscellebant Platonici . Peripatesici, Stoici , licet pauca quaedam vera de Deo , de mente humana , Iegequo
naturali scripserint, quae etiam ab Hebraeis accepisse Constan est veterum Patrum doctrina, ut erudite ostendit Natalis Alexander; tamen ea tot absurdis foedarunt, ut nullus eorum potuerit integrum , et ve- , Tum religionis συρημα , sive corpus insormare. Ulcetera errata praetermittam , Iuae commemorarenon, sinit rum institutionum brevitas, sed legi possunt apud mementem Alexandrinum Lib. V. Strom. , et Ciceronem i Libris De natiam Deorum; hoc eorum erat commune praeceptum , unumquemque sequi
44쪽
debere religionem populi, licet, setiam, scelestamqae I ue redibat philosophicae rettigi is summa , quo quid
absurdius , et scelestius I et tamen ipse Tullius Lib. II. de Leg. cap. IO. et Epictetus cap. 38. hoc prRecipiunt. De lege etiam naturali agentes . in quot errorum portenta impegerint, erudite demonstravit P. Baltus a). Ρaeterea etiam in iis, quae vera scripsin runt, inter se non Consentiebant, sed perpetuo digladiabantur , et licet uuanimi consensu ca docuissent; homines tamen erant, fallique poterant, ac proinde, ut observat ipse Lot ius non ignobilis apud incredulos, auctor b) , generi humano persuadere non poterant quae docebant, sicut revera numquam persuaSerunt. Porro quantum humana ratio , qualis nunc est Va- Ieat , non potest melius aestimari , quam ex tot Sa
Sol ntur Objectiones. Obie. L. Veteres Patres , ut Iustinus, Clemens Alexandrinus , Eusebius Caesariensis ex testimovio Philosophorum revincunt infideles , Christianam relisionem oppugnantes. Praeterea Grotius de Verit. Re-Q. Christ. Huetius in Qua est. Alnet. Psan rus in
stem. Theiaogiae Gentilis purior. , innumeras colligunt veterum philosophorum sententias, ex quihus patet, eos omnia religionis, legisque naturalis dogmata cognovisse. Ergo. U. Neg. cons. I.' Enim Patres illi docent, sentiles Philosophos, qiiidquid veri de religionc scripserint , ab Hebraeis accepisse; revera credibile non cst, eos , qui tot regiones peragrabant, ut rerum . notitiam adipiscerentur, ignorasse religionem Hebraeorum , quam Graecis , et Romanis non suisse ignotam patet ex Ta-etto , Diodoro Siculo , aliisque. Vide Nat. Alexande. Hist. IV. Mundi faetatis cass. 7. art. I. I. Q numquam docent Patres , nec docere poterant, sin-
a Baltiis Parallela de la philosophie Chretienne ave
45쪽
24 Tract. de Mer. Religia Chr. hii Ios Philosophos omitae, si imit ictigi Oilis Daturalis veritates unanimi cotiscus ii iradidisse.; Scit tantulii sparsas esse in variis eorum libris Veritatis scintillas , ita ut Unus unam . alius aliam cogito verit : 3. V lias ipsos veritatis scintillas innumeris crroribus cos Obscurassc , et veluti extii ixisse : 4. non conseia .isse , a CProinde populo persuadere Don potuisse quod docebant. Obic. H. Recentiores Dei siue , imo ipsi religionis
Cliristianae accerritui de se usores ex ratione dei non stra iit veritatem omnium dogmatum religionis naturalis. Ergo. ad. Dist. ant. Ex ratione illustrata per revelationem, quam ipsi cum lacte hauserunt, Conc. Ex ratione Sola , neg. Postquam enim humauu ratio divinae revelationis lumine illustrata cit, sucile demonstrat, dogmata naturalis religionis esse rationi naturali conseia
lanea , ut observat cliani Lohius a) ct ipse Riissojus in Emilio Toni. III. sed id est cere non potuit humana ratio per tot saecula, quae Evangelii praedicationem praecesserunt , ne siue modo cfficere potest iis in regionibus , in quibus Evangelium noli. est Praedicatum. Imo quod animadversione dignum est, ipsi De istac , etiam in tanta luce Evangelii caecutiunt , inultaque docent rationi naturali contraria, tu quibus utique recensendis uisi obstaret instituti brevitas , POssemus esse diserti; ita ut si inter idololatras tiali cssent, non modo religionem illam Coluissent, et defendisserit , verum et multo turpius quam Gentiles Philosophi errassent. b)Objic. III. Ratio nuturalis id οὐ homini a Deo indita est , ut religionis , legisque nati italis dogmata cognosceret. Absurdum igitur est, lio in tui a d isthaeo
cognoscenda rationem naturalem uota si issicere. U. Neg. cons. I IOC cnim cst unum ex iis arcanis', a Christianisme raiso nable chia . i4. Vide D. Le Lindo iιoelie Demonstration e angeli./ue Part. I. c P. II. Bru-Ler Dissert. Praelivi. ad Hist. Philos . l, V. Letis es Critiques de M. Gaue e , hibi re et i io
rum incredulorum errores reconset. id. etiam. D. δεο ιNoe
te , aut errores Volterii late conlatat , et Vat eclitum Lib. II. xondam. dulla Relis.
46쪽
ad Piae explicanda Daturalem rationem n6n susscere. sed necessariam esse Dei revelationem . iiilerius die mus. Certam est, rationem ad hoc homini suisse a Deo inditam , ut naturalem saltem coguOSceret veritatem. Et tamen exploratum est ex tot saecuIorum experientia , rationem Faturaletri , qualis nunc est, ad id non posse pervenire. Unde lioc p Certe Iine arcarium ratione naturali explicari non potest, consu-gietidiimque ad divitiam revelationem , quae nos edocet, rationem naturalem non esse talem , qualem Deus
homini indiderat , sed originali peccato obscuratam ,
Sunt nonnulla scitia moxime necess-is Dd Meram religionem cor scendam , beatamque ollam obline dam , quae homo ratione naturali intelligere non potest. Probatur earum rerum enumeratione. I. Si quis
hominem attente consideret , admirabilem. in eo par tium discordiam deprehendet. Nam , ut Practermittam desores , infirmitates , ipsamque moriem , quas miserias non potest intelligi solo naturae lumine , cur Deus sapientissimus tam nobili , atque excelsae creaturae εuae intulerit ; quis non videt, quantus sit in intellectui erga Veritatem impetus, ct tamen quantae in rebus etiam naturalibus tenebrae, ita ut homi uis intellectus Perpetuum erroris ludibrium siti Quis non experitur, quantus in voluntate summi boni, et justitiae amor, et quanta simul abjectio , et cupido rcrum pessimarum , ita ut semper uitatur in vetitum, et Itoet meliora Videat, probetque , deteriora tamen sequatur :
ino verbo quis non experitur , carnem coutra spiritum , rectamque rationem Perpetuo concupiscere,
Praeliari , et vincere sa)Z. Atqui ratio iraturalis ista explicare non potest, ut patet ex cucteribus philoso- a Vide Peιeul Pen eea Char. 3. el a I.
47쪽
- Trael. de ore. Relix. Chr.pbis , qui ad haec enodanda vel se impares esse fassi sunt, unde ait Plinius Lib. VII. Nisi. nas. Nore
satis aestimari , parensne homini natura , an Iris tornosierca fuerit, vel tot nionstrosas sinxerunt opiuiones, inter quas illae absurdissimac , ct simul maximo Plauβuexceptae , vel duo scilicet esse rerum Principia, uniam bonum, et alterum malum , et utrumque in hominis Creatione suam contulisse symbolam , vel perpetuum
esse animarum humanarum sive transmigrationem. Et tameia necessarium est homiuibus tot malorum causam, et remedium cogi Oscere. Ergo.
II. Ratio naturalis praeeipit, cultum externum Duodeberi. Atqui ratio naturalis eum cultu tu , qui summis numini sit gratus , dcfinire nou potest , ut patet e Ttot saeculorum experientia. Gentiles enim sola ratiori ducti flagitiosis, obscoenis, ridiculis eaeremoniis numina Coluerunt, quas caeremonias , licet sacrilegas , hysimet
Philosophi servatidas docebant. Hinc Plato in DEomide , et in Secundo Alcibiade hanc desiit itionem ab
ipso Deo expectandam clare Pronuutiat, oiuuesque ii , qui salsos' religionis instituerunt ritus 4 eos a Diis se didicisse finxerunt, adeo omitium animis opinio inse derat, externum religionis cultum nonnisi ab ipso Deo
dictari possc. Ergo. III. Nullus hominum a peccato immunis est, licet
ad solam legis nuturalis regulam attendat. At rationaturalis cognoscit, Deum esse malorum vindicem. Ergo Post peccatum aut desperandum est, aut Videndum , utrum, et qua ratione Deo reconciliari , ac ternasque poenas vitare possimus. Atqui hic omnino
desacit ratio naturalis. Quis citi iii sola ratio ae desiniat, Deum peccatoris poenitentia ad misericordiam flecti , nec justitiae , quae in eo summa est , d re locum imo toties misereri Deum , quoties Immo iii Peccata relabitur ῖ Certe hoc iii homine iudice videretur Te Prehendendum , imo innumeris sceleribus aperirc Viam. PIacari ne Deus sacrificiis poterit 8 At ipse nulla roludiget, nec vcnalis, corruptusque judex cst, ut muneribus nectatur. Certe hic humatia ratiq , quocum
que se volat, omnino haeret , et tamen hOC est
ficitu maxime necessarium. Ergo. Vide de hoc argu-
48쪽
LLb. I. cap. III. armento Iaeobum Ode Theolog. nocuratis Prop. 66.
Ergo necessaria erat homini divina revesatio . quaediseeret 'ea , quae scitu necessaria exant ad reIigionem ex ercendam , sive illa rationi essent impiavia ex prop. II., sive non essent ex prost. L.
ostenditur , Divinam bonifatem , .el misericordiam maxime decuisse, tit humano, generi in iis ignorantiae tenebris , de quibus dictum est Capite superiori , auccurreret, peram Pe religionem reMeψret.
Ado. eoessariam, suisis homini revelationem verae
religionis , satis ostendimus. Nunc inspiciendum est , utrum decuerit, Deum ad hoc suam clamittere Uaje statem , ut in re tot, tantisque tenebris implicata , hominum praeceptor Aolus, eos veritatem edoceret.
Dioinam bonitatem maxme decebat, ut humano generi maximis ignorantiae tenebris Obruis succurre rvi , Meramque religionem repelare . Prob. Deus ab homine culium exigebat, ncc aliter homo poterat ad 'beatam vitam pervenire , ut caP. II. demonstratum est ; nemo lamen sola naturali ratione veram religionem , qua et Deo placeret, et ad beatam vitam perveniret, cognoscere poterat, ut CaP. III. ostendimus. Atqui divinam bonitatem , et misericordiam non decebat, ut hominem , quem ipse crea-Verat , omnino in peccato , et aetcrna miscria derelinqueret. Ergo. Des VAλomo ratione naturali veram rei gionem c Moscere Poterat, n. Si primum , frustrR R
49쪽
Deo revelationem expectabat. Sin alterii in , tuin et error non vertcbatur culpae ; ac proinde nec Deo displicii isset, nec excidisset a vita beata , si in riegotio religionis errasset. Ergo. xy. Dist. I. prost. Nonnulla dogmata absolute coiscitoscere non poterat, de quibus dictum est. Cap. III. prop. alia vero absolute quidem poterat; sed ob naturae humanae .corruptionem , passiones, Pliaquo impedimenta moraliter nou Poierat cognoscere, ut diximus supra Cay. III' Prost. I. Nec inde sequitur, errorem ei non sore vertendum culpae; tum quia plerumque cx suis cupiditatibus manasset error , tum quia pro veritate , quam ignorabat, scelestissimam sibi finxisset religionem , ut revera se runt Gentiles, quae reIigio horrcndum est dicere , quod aut Deo Plaeuerit, aut ad beatam Vitam perduxerit. Cum ergo docuerimus, et homini divinam reveIationem fuisse necessariam , et Deum maxime decuisse, ut hominem divino magisterio in,trucrci in negotio religionis ; videamus nunc, quales esse oportebat divinae revelationis dotes, et characteres . si Deus homini veram religionem patefaccre voluisset; ne sorte
sessam revelationem cum cra confundamus, nec al-steram ab altera valeamus discernere.
Si Deus inomini peram religionem repelare Doliasset, demonstratur , eum sicut nihil proponere poterat humanae rationi contrarium, Sic multa proρOnere potuisse dogmata, quae rationem humanam exsti-
Ado. Doeet Laelitis variis in locis suorum DPerum , quae Scepticisnii, et impietatis promptuaria dici possunt , Deum inutia posse revelare , imo rc ern reve Iasse rationi naturali contraria. Ex adverso Deistae Passim contendunt, Dihil Deum revelare posse supra humanam rationem. Utrumque salsum . t.
50쪽
hid Deus rerelare Potest racioni contrariam. 'Non possumus id evidentius demonstrare , quam ver- 'bis S. Thoinae Lib. I. coni. Gent. Cay. 7. EG , cy'ae naturaliter . rationi , sunt insita adde et quae ex iis evidentcr sequuntur perissima esse con taι , in tautum , ut nec ea esse falsa sit possibile cogit re . . . . Quia igitur solum 'latim pero contrarium est , vi ex eorum donitionibus inspectis manifeste paret, imρossibile est, illis principiis, quae rmionaturaliter cognoscit, peritalem Iidei Ii. e. a Deo
revelatam ) contrariam esse. Item . . . Princlytorum naturali re nodorum cognitio nobis dioinitus est indita, cum ipse Deus sit auctor nostrae naturae. Haec ergo principia etiam dioina sayientia continet. Quidquid igitur principiis hujusmodi contraritim est, est dirinae sapientiae Comerarium. Ea igitur , quas ex repelatione dio tua per idem cenentur, non Possunt. naturali cogitioni esse contraria. Baelium autem suse consutavit Leunitius in Praeloquio Theodiceae , aliique. nitio inscrt S. Thomas, quaecumque ar mensa contra fdei dogma ponantur , haec a principiis Priamis naturae inditis non recte procedere : raude uecdemonstrationis νim habent, se oei mni rationes Probabiles , pel sophisticae. Quod est animadversione dignissimum. Ex quo etiam sequitur , salsam esse il- Iam Pomponalia doctrinam , scilicet posse aliquid esse Verum cx philosophia , et ratione naturali, et salsum ex side ;. Qui doctrinae innituntur Philosophi nonnulli, qui dum aliqua contra si leni cssutiunt, satis se putanta Censura tutos, dum ajunt, ac loqui ut philosophos. Ilinc etiam patet , si quae religio aliqua doceat rationi naturabi evidenter eouldaria , eam tron posse R ,