장음표시 사용
121쪽
Historia de Ministerio. C A P V T. III.
De matrimonio reginae Pelana, ct commodis ad Galliam
inde redeunIIbud. O Uaeunque circumspectione & industria uti lieuerat.
. ad negotiationem, cuius mentionem fecimus capite priori. metuendum tam eo erat , quia unquam exordium eius fieret , aut longo temporis tractu procederet , nisiaeiceptum fuisset de in atrimonio regis Poloni , opera Bregi j. Ea enim ratione rex bellicosus & sapiens distinebatur, ne aures prae beret Iozici tationibus per regem Daniae institutis, & per Imperatorem suffiittis . quae frangendam cum succla pacem urgeban r. Poterat enim id fieri, caluis inducii sint rutramque Coronam . si auxeliares submisit et copias vicino, quem potentior ibat exspolia
Verum utique occasionem magis propitiam vix optari potuisse, ad litem, quae intercedit Poloniae eum Suecia di- ira mendam .videbaturque Polonus superior evasurus, nisi eogitationes istius matrimoah retraxissent mentem, desideti)sill sin flammaiam, unde postmodum possedit amores viro cordato dignissimos, . Impedivimus praeterea per istud matrimonium, quod tamen delinea batur saltem dc germinabat, si hoc die eo digenere uti liceat,bellum, quod interregem D principem Transsylvaniae eo exarserat tempore, quo iste mutuum ad ersus Imperatorem nobiscum pepigerat faedus. Quam is autem commoda ex eo faedere suscepta, neque valida, neque grandia diururnaque suerint,ob principiis illius invenium mobile; causae tamen communi favit, dum exeriseitum justum imperialium aliquamdiu oceu paret per Hungariam, xt taedeIati per Germaniam eo minus premerea
Ex beneficio ejusdem matrim ij non solum obstitia mus
122쪽
na us, ne Imperator emolumentit m duceret, ut solebat prius, ex propinquitate sanguinis, quae cum illo rege tenet adeoque commercio inter austriacos & Polonorum remis publicam adulto; sed eadem illa emolumcnta fecimus nostra, deo ut eo privilegio gaudeamus , quod illi negatur. scribendi scilicet per regnum vastissimum militis, qui peri nostros exercitus ommum optimam praestitit operam.
Hinc etiam jecimus fundamenta arctioris cum Polonia, quam unquam faederis: si autem temporum vicissitudines nondum permisere illius consummationem, credibile fuerit obitaculis jam sublatis , illud redintegrari & ad colophonem deduci, pro desideri ol utriusque aulae, di emolum
Cum igitui sibi ista constent, non magnopere laboran dum videtur, ut persuadeamus quanta obstacula Raeri ne removenda, quanti nisus intendendi, donec matrimonium istud concluderetur. Hinc revera dici potest, vim pen Eadhibitam esse,max me ubi reluctabatur frater regius, de Austriae orum factio a longo tempore in Polonia consti tuta 3ubi repugnabat amor illam familiam, quem perpetuus aspectus filii famosi , inde prognati regi parenti nunquam non redintegrabant: ubi artes & conatus; quorundararii eulatium ex illii familia, & apud regis animum poten- res aliorsum rapere ut mentem: ubi Obstabat loco russi distantia , cum propinquitas pro 'inciarum primum faciat ad amicitiam gradum ,' & multum adferat momenti, ad
mutuam opem, aur noxam, per occasionum vicissitudi s.
Angustias universas, adeoque plures istis recensitis pervasimus,ex providentia, & tostituto Cardinalis Masarini j. Quamvis autem negari nequeat, dotes principis Virginis sua Caelum iniuriam fecissex, nasi coronam contulisset,animum regis o Gaium vehementisti me percu uisse, nemo tamen negabir,Cardinalem apprim E laudetndum, qui reginae consuluerit, ut electionem in hoc principe firmarer, quae regi illi conjungeretur, cum facile inde judicaret, hoc cum vinculo adstringi,quo nihil rerum humanarum exo-intat.
123쪽
Ut antim coniunctio inter duas eo ronas institiitai diuti is conflaret, a deoq; fructuum seges universa , quae sperati tur, cum regi, vita ne ex o esceret, permisit Deus successori eadem sensa animi eum ante clitore , erga Ieginae pei sonam , sic ille summum regui bonum collocabat in possessione istius principis, quae in Gai ia nata , &Galliς devincta . nunquam perdet Occasionem rependendi beneficij, &patrij amoris, Hinc in serre licet, eri a te eos , qui matrimonium prius improbant, ostensi nempe nim ijs sumptibus in eam pompam profusis, cum tamen nec utilius, nec honestius fieri potui sient.
De litigio inter Iandgraviam mβa , ct Comitem Embde m , ob hὸ itia militaria per Frisiam orientalem, quod sollicitudo ct indu stria summi
: ministri, ne in nervum erum in ptret , cGrcuit. currit & alia quaedam negotiatio exigui rumoris,
cui pauci adverterunt mentem , sed mirae utilitatis, Ac simul extremae difficultatis . quam tamen sollicitudines Caldinalis Malari nij deduxerunt ad pol tum: Tumuliatus ille nempe , qui singulis hybernis renascebatur per Hollandiam , tametsi singulis vernalibus expeditiora bus consopiretur, inter Comitem Embdenum, S L and graviam Helliae , ob hiberna per Orientalem Frisiarei
Series istius litigij adeo turgebat, ut fidem eaeederet, exeau a , quam Gallia cum faederatis liabebat commuianem. Si enim Laod gra via seclusa fuisset ab illis hyberanis , exercitum vidis et exiguo temporis spatio di eisine, aut stillem debilitari, re mutilari, ut sine operae pre o. io tanquam eaudex haesisset. Sic sane Embdenus praea
124쪽
Cardinalis Mat arani. lib. I. Ut stitisset , quod eatenus Imperatoris effugerat potentiam potuisset inde impo entia illius principis ad faederatos
derivare exitium , quemadmodum partis ali. uius desectus motum totius maci, nar sistit. Id enim p . oissio Θpatebit. & dilucidὸ probabitur in altera parte iistius operis. Dicam tamen, illam principem , si ex statione orientalis Frisiae e ij ciatur, perdituram tr buta non contemnenda, quibus exercitum alebat, cum facultate subinplementorum, & resectionis, eum sic inde Hamburgum contingeret , & alia German ae loca , militis feraci sesimas
Non usurpaverat quidem illam provinciam , sed semis
per eonservaverat, inde a morte Landgravij mariti , qui eam sibi asylum occupaverat,im qua adversis Imperato ris potentiam tutus delitesceret, diluvio illo uni et Iam Germaniam invadente. Comes Mans Aldiae prius idem tentaverat, sed minus felieiter . eum fastidium amissae possessionis extemplo obreperet gaudio primo. Oportebat igitur ante omnia tempus contrahi , ut Land gravia aliquantulum morae posset interponere ad
respirandum , donec genius Comitis ferocior defetbvis.set; sed singulis armis repulsabat malum , utque ad finem belli, ut evitaretur series, quam designavimus . Praeister justiis mam causam possessionis denuo apprehenis
denii , quam alter nullo jure poterat attinere, nisi ex neis celsitate rerum generalium , quibus particularium
eommoda subiiciuntur ; stimulabatur ab assine , Land- gravio Darm stadij , qui nunquari non studio immen- .so erga partes imperatoris flagrabat; & des derio pro. tetuo urebatur , familiam Hassiacam illam evertendiis cui principatum Marpurgi eripuerat , & inde omnem movebat lapidem, ut ei quosvis suscitaret hostes, quamvis conciliaret noXam.
Aceedebat&fiiij mst trimonium , cui desponderat fi liam aliquam principis Auraici, servorque principissae quae ipsum in provinciam optabat restitui, M audentiora
125쪽
εc obstinatiorem reddebant, ad urgendum Hassorum discessum: ubi illi ex alia parte confidebant viribus , etiam de Sueco um auxilijs certiores , unde pedem nihil movebant .adl confligendum eum quovis obvio palati Hinc sane grai de eonsurgebat incendium, in Imperatoris & Hispanorum emolumentum , nisi accurrissemus ad fomitem suffocandum,& ptimas flaminas extinguenda S. Nullus recenseo complures alias negotiationes minoris momenti, quales latre frequentissimς reconciliationes a nobis institutae, ad turbas, quae inter Lusitanos & Hollandos ob commercia Indiarum nascebantur', sedandas. Nullus etiam produco navigationis leges, quas cum istis recensuimus.ob querimoniam, sive vcram , sive falsam, qua crebrius obtundebant, qu si naves ipsorum mercatoriae male haberentur a nostris bellicis , in det timentum is deris mutui.
Nullus dubito,etiam Cardinalis hostes hie nihil suggillare, cum ipsus, caeteris ministris ordinis agentibus, ad conficiendas istas negotiationes , clavum navigij semper tenuerit, pharo praelata. Neque enim ignorant, quod orbi innotuit, non tantum in vallis il lis materi js, quae in regno instar astrorum corulcabant, sed etiam in caeteris minoris ponderis, cum literis suis mole in i inpulisse,& negotiationis cuiuscunque impetum inclinasse per tempus administrationis.
Arbitror equidem, hane sollicitudinem mereri aliquid
excusationis, si non omne tempus impendit particulari um salutationibus aut colloquiis, &diutina negociorum tempestate obrutus. quae in sacrario discusser i , non po ruit pro desiderio suo alteri sese exponere tempestati, paulo remissiori,sed minus necessariae. Posse in huc insere te ne otiationes: Angliae, quo noraminus providentiae l&industriae Praeside Belleuhaeo extraordinem in Angliam legatoὰ conferebatur, quam ad cς te
tas, ametsi eodem non coronaietur successu , caelumquς everterit scientiae civilis omnem eo natum,ut eventus indς
ge minarer, qui fidem vulgi. quasi nihil novum in mund accideret, nihil posterius videretur quod non pUu essς visum, convelleret. Tacitus igitur illas negotiatiun pyg
126쪽
tervebo tametsi suum ipsis pretii ima pud sapietitum abitat imos reponatur, eo quod ipsi de rebus per principia & pee hausias iudicent, non vero per seriem dcesseeta, quod vul gus solet. uti alibi annotatum dedimus. : Lo .sior istiteries consideration uita, quas deducere Ilial ' 'Rit is stet cxperientiam, quam Cardinalis ipsissimi hosteui fecerint per trimestre ni suam administiationem, quod no omne institii rum semper sortiatur effectum, posset ipsai excusationem sinistrorum casu una suggerere, quos iis eri inina vErtebant i & mentem ab opprobrio retrahere . E
pet administrationem aliquot an norum, in mole nestorum . quae ex centro regni coorta diffunduntur ad tot loca p.r-
ηgrina, actionesque distrahun , aliquid sinistri nobisve L cidit, & fortuna, quam tauto tempore expetii fueramue fidelem, aliquando des r.
CAPUT RA, Cardinata recte suggiletur persi Ma
ΤΑNtequam finiam primam hanc parte ni , latissae ia
' endum fuerit, si queat, iis aliquo modo , qui ad no-'l , Renes a turam peregrini , quae in personam Cardinalis Nasatiuij incidit tantopere stupent. Si prirnum hoe in i so genere vidisset Orbis exemplum ; novitate rei posse e tumultuari , aut saltem animus suspendi. Cum auteni istoriis priscae & novellae,saerae ac prophanae, complu- ria nobis exempla istius generis suppeditent ; cum ipsa alii a ; ne de alijs rebus publicis nobis sermo infletur, adoptaverit & suos fecerit liberos quarundam familia tum, quae principes sunt per viciniam , adeoque ante 6 ulos versentur familiae illustres , quae originenti deberie L ermaniae&Italiae, evidenter convincitur , rem ipsari Eua sponte vituperari , consuetudinemque inde facta atquisivisse jus&praerogativam legitimarum consuetu- distrin, quae etiam legibus contrarijs piae aleant, ex Aristotclia opinione. la
127쪽
Pergo commemorare consuetudinem, qua de nobis sermo, non tam legitimo usui, quam si premae authoritati competere, Unde emanat & morem facie , ex qua lices principibus subditos caeterorum principum sibi adscis cere, quinam D bsequio amicti, ea ri e certissi ma, priscum. xuerunt,& libet a Dur a pii ore , quod nemo mortalium eodem tem fore qRe t duo hus Dominis tervire, ad eun. dem gradum de p. ndentiae; adeo ut nec si e st, ad erem plui semini illius astri Pollucis scilicet & Castoris, unde jucunda Ocite faba ab alteroas eiadente, alterum descen
Nolo hue accumulare conditiones & circumstantias quibus inaedestruuntur , b κω m ntur ; satis It ab eo, sui onuisse, pis me haec fie i&pςx Omnes retrae plagas ubicunque jus gentium vigςx Di V m tamen, ius illud heutium , quo genus humanum in societatem compingitur& vivere ama , non adeo abs xpsisse uni Versa priviletia juri inaturalis, ratiosque omne pOxputiae naturalis, quin complura sibi leposuerit; inter ς xςx , si particularis quis piam in aliena republica i P veni t emolumenta citra com parationem maiora,& conditionem Vitae longe beatiorem
quam in solo nai li fas ipsisuerit , civitatis jus sibi illi ei quae tete,&propitiae fortunς beneficia idem eolligere. Intenditur cause istius argumentum, ubi particularis
ille adeo opprimitur dominatu , cui ex lege nascendi subiacet, ut ab et unanis liberati nequeat , nisi mutet Do minum. Hoc igitur duro & tristi rerum statu nemo amabiget, faς esse, permutatione me Vade e , R iugum into Ierabile convertere in mite & humanum. Ipsus Salva ror
id videt ut d 'cuisse, cum Apostolis diceret : ubi vos pes
2tuti fueriut in uno o ido,fugite se seruate vos in alterum, ubisecuritas vobticonstet, tibi animadvertendum . tionum ioc man satum,aut consilium datum, aut permissionem nil ultat in ijs qui ad tolleraneum erant destinati , & vi vim extremis supplichs debebant pro confessione no . . . minis
128쪽
Inmis Christiani,& praedicatione Evangelij. Quantomastis igitur intelligetur de ijs 'Us non vocati ad vitae genus adeo austerum Sc spi0 usu, ad laboles tam ardui acgloriosi sinis, non Obligant ui codem modo ad per se cutiones sustinendas, quas permutatione domicili j quea
Nemo utique s bipersuadeat, quod per occasonem subi jcio, ne ullum scrupulum in hac semita lectori re M linquam. quo ostendi possit, quemadmodum licet Paraticulari cupiam mutare dominum mutato domicilio Ieadem ratione licere provincialibus, aut omnibus in uiniversium, singulisque particularibus ab imperio domi ni provincialis exire . quamdiu illic habitat, alitur & fovetur minus etiam licuerit , alium invitare minum. qui provinciae dominetur. aut cui loca quaedam pro viv-
. Ciae pignoIis loca tradautur, lRatio istius disserentiae inde manati, quod jus don,inatus & su νerioritatisqMad principes in iubd tos exercent, in eo radicatur, quod isti eam incolant pro vinei am, cuius illi sunt domini supremi: isti vero commodis; rovinciae ad sustentandam vitam fruuntur , B securitatem personarum ac bonorum a Iustitia obtinent. Unde consequitur, si quis ex illa pio vincla dii ced it, ex iustituto permanente &'irrevocabili eum solvere vinculu, quo
principi adsti iugebatur, liberumque evadere ab ossicio obsequii, quod prius debebat, dum propter incolatum
, provinciae attineretur, nec provinciam alterius princisis adeundam legisset. Si verbe x provincia non diseedat, & illic facultates suas retineat, nolit autem agnoscere principem provinaciae legitimum, imo reiiciat suprematia aut botriatem, quam ille in personas & res gerit ἱ cmnes omnino Integri iudicii intelligunt mortales , tunc committi niustitiam atrocissima ui per it Lm usurpationem in loci etcte civili, quae singulari nomenclatura dicitur se
129쪽
Dominus introducitur in provinciam principis tui luentibus provincialibus partem territorii ,, aut univer sum occupet, tu n illi sic manus dent, exuti sponte i cultate reparandae inlustitiae admittae , & felomae perperiatae. Q Iod tamen non conti Egit, ubi sibi servant, quae cepctunt & in valerunt ex primi domani reculis , nullaeum alienis facia communicatione. Hoc tamen bellorum civilium est fatum,& haec calamitas urget complices . ut nunquam non teneantur extexos sibi adiciscere auriliatores. Illi verti solent, nisi desipiant aut orpea ut, aliqua loca securitatis ergd post ira xe, live in re fasionem Isimptuum, sive ad copias per neces statis casus retrahendas, sive ad fi: mandam fidem & pe
Sed redeamus ad rhombum, reciprocem fis stadium postquam ambagibus sumus defuncti , quae tamen ijudicio ad rem praesentem erant necessariae. Certissim si agitur habemus, non solum Principibus integrum esse in rempublicam suseipere ,Σ numero iubditorum in se rere alienos provinciales Illis etiam facultatem concensam, ut hoc sermone utar ad aliam dynastiam, prae patria
minus incommodam, aut magis utilem transeundi. Postrema haec facultas radicem sumit.& fundamentum ingemitio hoc naturae instinctu ut fugias malum,t; hi contrarium ei is quaras bonum, tibi commodam, cui nec 3us Gentium derogare potuit, cum in usum societatis ei vilis tantummodo sit adinventum: illa autem constituatui, ut a conditione humana a verrun centur mala, soalitudini nevitabilia, & bona eidem non obvia concilia
Hi ne igitur jus Gentium aeque ac societas, quam diligit de perscit, a sine discederet instituit , nisi ianua ni
relinquere tapertam, qua ex aerumnis gravissimis exire liceret: aut aperiret , qua ad conditionem vitae melioris & commodioris perveniretur, sive honores; siveopes, sive vii tutis exercitium &caeterarum dotium ' lendo. iem spectes:cum alioqui illic terrae assi xi,per rem
130쪽
sarii iis Macrarim lib. II. Ii 7 Exteri inseruntar, O pari iure cum genuinis
gaudenr. Ic igit nisi me omnia fallunt, punctus hic ratione tonstabilitur , Subditum alicuius principis legitim d osse fieri subditum alieni , per depe udentiam uti inque
piat ni; id ipIum usus literarum , quas Naturalitatis vocant. , apud Gallos pbtinuit. Illa enim Extero consea a iu sere alteram nativitatem , impresso genuinorum subdit rum charactere , adeo ut cum illis evadat capax omnium beneficiorum, eorundem muniorum, & immu-ilatum quas Princeps di la igitur. Nonipaque est, cura deo miremur insititios ad sum-
uoubluat munia & dignitates ad hil eri, Si vero in-n censeatur id incrementum , & Principis electioerhatici rei publicae perniciem illis sane non poterit verErr obrari, tapquam macula, alienum solum, sed donrax- vituperium genuinorum subditorum , qρ lex ijsdemibus culpam contraxissent, in capacitatis scilicet, aut truptionis, per inst Uatum.
Quod autem chara icterisse &haec impressio , pro ratine opti sernionis , ex aueholitare & arbitrio prin illist A eniens, alieno, subditos ad eundem gradum extolat, in eandem consideratri nem Nahat , eὐdem nun roto tectionis & tutelae habeat, cum subditis genuinis τ' id eth usus confiimat,&particulatim per Galliam. Hinc ut Medi lani Francisci primi meruit indignationem. ub trucidari cur ait et Meruilium stabularium , natuma agro Mediolanens, sed qui ad legem transierat , do-rdicilio per regnum fixo. Idem princeps justo vindicta desiderio excandesce- adversus Caspium quintum , propri r Ringonum