Epistolæ asceticæ D. Aurelii Augustini Hippon. episcopi excerptæ atque idoneo ordine distributæ ad commodum, ac salutarem piarum mentium usum, opera et studio R.P. Martni de Esparza Artieda theologi Societatis Jesu

201쪽

aninanter. Nolentes autem reddere, quos movimus de male abstul Te .dc., unde reddant , habere, arguimus. increpamus, Scidetestamur, quoidam clam, quosdani pa .lam , dicut diversitas personarum diver sam videtur posse recipere medicinam', rec in aliorum perniciem ad maiorem inis laniam concitari. Aliquando etiam, si ires mag s curanda non impedit, sancti aletaris communione privamus. Vcrum

saepe accidit, ait nos fallant, vel neganda se abstul sie . vel a Timando se , inde rectituant, non habere. Saepe etiam dc vos fallimini putando, ves nos non agere, ut Teddant, vel ipsos habere, unde reddantet

ac omnes, aut penh omnes homines ama- anus nostras suspiciones vel vocare, vel existimare cognitiones, quando credibulibus rerum signis movemur, cum credia

hilia nonnulla sint salia , sicut incred;bilia nonnulla sunt vera, Ideo quosdam conrumemorans. qui de sceleris poenam sibi cupiunt relaxari, de id propter quod scelus admissum est, possidere, addidistii Pro his

quoque interveniendum putat sacerdotium vestrum. Fieri enim potest, ut in scias, quod ego nescio, dc propterea pu- tem pro aliquo interveniendum quod e fallerePotuit, cum ten potuerit, ut

202쪽

D o cu M E N Tu Mego eumnon credam possidere, quod tu possidere nosti, Ita fir,. ut cum de reo sermientia non una sit nostra, neutri ramen nosti um placeat, quod res non reddituNaliena. De homine, ut homines, diversa senti muri sed in ipsa iustitia simul furrus.. Eo mod, etiam fier; potest , ut que d scio aliquem non habere . hoe eum tu habere non certissicite teneas; sed, cred: biliter sinspiceris, & ob hoc tibi videar intervenire pro eo , qui & sceleris scenam sibi cupiavrela ri, &.id. propter quod scelus admisi

sum est, possidere. Ad summam igitur neque apud tales, si qui reperiuntur, qua,

leni te esse gaudemus , neque apud ipsos, qui magno, studio alitem ac nihil prolatum. multumque etiam periculosa ae pernici osa petunt, neq; apud cor meum,, cuti testis est ratus, ausim dicere, sentire, de-

eernere, intervemendum esse pro aliquo,.

ut quod scelere abstulit; sceleris impunita. te possideat: sed ut remisia injuria, quodlinjuriosh abstulit, reddat, si tamen habeti, quod abstulit, vel aliud, unde illud resti. tuae.. Non sanε quicquid ab invito sum riir, inivriὀsh aufertur Nam pleriq nee

medico volunt reddere honorenti suum, , nec operario mercedem nec tamen haec qui abanvito accipiunt, ser iniuriam acci .piunt , qμη Potius per iniuriam nonda.

203쪽

rentur. Sed non ideo debet iudex vende re iustum iudiciunt, aut testas verum testimonium, quia vendit advocatus iussa patrocinium , Je iurisperitus verum comsilium. Illi enim inter utranque partem ad examina adhibentur: isti ex una parte consistunt. Cum autem iudicia, & testimonia, quae nec justa, nee vera vendenda sunt, iniqua de falsa venduntur, multo sceleratius utique peeunia sumitur. quia scelerath etiam quamvis , volentibus d. tur. Ite tamen solet tanquam male siurablatam pecuni ana repetere, qui iustum

judicium emit: quoniam venale esse non

debuit. Qui vero pro iniquo iudicio dodat, vellet quidem repetere, nisi timeret, vel puderet emisse. Sunt aliae personae in serioris loci, quae ab utraque parte non insolenter accipiunt,scuto talia, di a quoeamovetur, oc cui admovetur ossicium, ab his extorta per immoderatam improbita rem repeti iolent, data per tolerabilem consuetud nem non solent, magisque reprehendimus, qui talia inustate repetiverunt, quam qui ea de morte sumpserunt: quoniam multae nece Sriae personae rebus humanis, vel invitantur huiusmodi commodis, vel tenentur. illi si viam vi-

- mutaverant , aut excellentioris con-

204쪽

Πo Cu M E N et u M M. quae hoe modo acquisierunt, tanquam suo pauperi is largiuntur, quam eis, a quibus accepta sunt, tanquam aliena restituant. si veris contra jus sbeietatis hi

manar. fiartis, rapinis, calumvis, oppres bus, invasioli ib rs abstulerit, reddenda polim quam donanda censemus , Za-ehaei publicari Evangelico exemplo, cum hospitio Dominum suscepisset, invitam sanctam repente mutatus, Dimidia, in t ait, rerum mearum do pauperibus,

si cui Ah-d ab ta, quadruplum re o.

Veruntamen si justitia synceritis consula tur, iustius dicitur advocato : Redde Uiod accepisti. quando contia veritatem

stetisti. iniquitati affuisti, iudicem sesellia iustam causam oppressisti, de falsitatu

vicisti. quod vides multos bonestissimoνα disertissimos viros, non sollim impunEM verum etiam gloriose videri sibi commi tere) quam cuiquam in quolibet officu, militanti, Rcdde quod accepvii, quando iubente iudice cui unque caulae necem. a tum hominem tenuisti, ne resisteret, vi x sti, ne fugeret, inclusisti, postremo aurpermanente lite exhibuisti, aut finita di-ti,isisti. Sed illud cur advocato non dic tiar, in promptu est, quia scilicet ita non vult homo repetere, quod patrono, uernale , incci ch dedit: sicut non vult red

205쪽

et Far o e u 13'κ N T u U xc dere, quod ab adverserio, chm ir ale vicisis et accepit. mi, tandem advocatus, aurex advocato na vir optimus facith reperitur, quisbseepto suo. dicat :. Recipe quod militi cum tibi male adessem . dedi.

sti, do redde d0ei solio tuo, quod me agente inique . t Et tamen, quem prioris non rectae vitae rect .ssime foen ter, et a:

hoc facere debet, ut si ille, qui iniquh lliri

gavit, non vulit admonitus conigere in i quitatem, eius tamen iniquitatis nolit iste' habere mercedem: nisi serie restituet daeest alienum, quod per futurum clanculo sertur, de rest tuendum non est alienum cpiod in ipso soro, ubi peccata puniuntur, decepto iud ce, de circumventis legibus

obtinetur Quil dicam de usuris, quacetiam ipsar leges de iudices reddi iubent crudelior est, qui subtrahit aliquid, vel erip udiviti, quam qui tru idat pauperem foenore λ Haec atque huiusmodi malo utique possidentur, & vellem, ut restia tuerentur, sed non est quo, iudice repetantur., Iam vetoli prudenter inrueamur,

quod scriptum est: Fidelis hominis totus mundus divitiarum est, infidelis autem, nec oboludi: nonne omnes ,, qui sibi vis

dentur gaudere licii P conquisitis,. eisque uti, nesciunt . aliena possidere convincimus t Hoc enim, certo clienum non est

quo di

206쪽

quod iure possidetur: hoe autem iure.. quod iustri & hoc iust quod bene. omne igitur quod math possidetur, alienum est:

male autem, possidet , qui math utituri. Cernis ergo quam multi debeant reddere. aliena, si vel pauei, quibus reddantur, re periantur: qui tamen ubi sunt, tanto magis ista contemnunt, . quanto ea iustius; possidere potuerunt. Iustitiam quippe de nemo male habet , dc qui non dilexeriti. non habet.. Peeunia velo de a malis malEhabetur, de a bonis tanto melius habetur qμanto minusamatur. .Sed inter haec tole4ratur iniquitas math habentium , dc quae dam inter eos iura constituuntur, quae appellantur civilia, non quod hine fiat, uebene utentes sint, sed ut male utentes minus molesti sint: donec fideles & pii, quorum iure sunt omnia, qui vel ex illis fiunt. .

vel inter illos tantisper viventes, malis eorum non obstringuntur, sed eXercentur,

perveniant ad ' illam civitatem, ubi haer ditas aeternitatis est: ubi non habet nisi tu, stiis ibcum; nonnisi sapiens principatum, ubi possidebunt; quicunque ibi erunt, Ve--τε. sua. , Sed tamen etiam hic non interte-dimus, ut secundum mores, legesque tem renas non restituantur aliena : quamvis, placabiles vos velimus malis, non ut placeant. xit permaneant mali, sed qgia ex

207쪽

as 4 Doe u ME N Tu M XX. illis fiunt, quicunque fiunt boni; & ae,mfieio misericordiae placatur Deus, quem nlii propicium haberent mali, nulli essent boni. Diu est, quod occupationibus tuis loquendo videor onerosus, cum tibi homini acuto di docto eito solvi potuerit quod quaerebas. Iam dudum autem finire deberem, si te tantum scirem fu:sse lecturum, quod flagitasti ut rescriberem. Felix in Christo vivas fili charissime.

Amtiam in corrigendo puniendoque misericordia temperandam. EPrs TOLA CCLIV.

Domino eximio. meritoque honorais bili. ac suscipiendo fratri Nectario Augustinus in Domino salutem. Legiliteras benignitatis tuae, quibus mihi tomo postea respondisti, quam meas ad te perserendas dedi. Nam ego rescripseram, cum adhue Vobiscum esset, neque navigasset sanctus stater, di coepiscopus meus Possidius. Has autem, quas mei causa illi dignatus es reddere, accepi VLCal. April. post ineasei serint octo, quam scrips

208쪽

scripseram. Cur ergo ad te tam sero mea scripta pervenerint. aut tua ad me, prorsus ignoro. Nisi forte modo rescriberet prudentiae tuae placuerit, quod facere a te contempseras. Hoc si ita est, miror unde sit. An aliquid audisti, quod nos ad ahue latet . fratrem meum Possidium adversus cives tuos, quos, pace tua dixerim, multo salubrius diligit ipse, quam tu, quo plectantur severius, impetraster Nam hoe de epistola tua te metuere indicat, cum admones, ut mihi ante oculos constitua,

qualis illa sit species Civitatis, ex qua ad supplicium ducendi extrahuntur. sit matrum, quae eoniugum . quae liber riun, quae parentum laniatio. Quo pudore ad patriam venire possint liberati, sed torti; quos renovet dolores aut ge- mi tus consideratio uni nerum, oc eicatri- eum. Absit, ut ista cuiquam inimicorum nostrorum vel per nos, Vel per quemquaut ingerantur, instemus; sed, ut dixi, si aliquid tale ad te fama pertulit. apertitis edissere, ut noverimus, vel Piid agere, ne ista fiant, vel quid haec credentibus respondere debeamus. Literas meas potilisantiaere, quibus te rescribere piguit ι illieenarii satis expressi animum nostrum, sed. ut opinor, oblitus quid tibi rescripstri '.

209쪽

296. Do CuMEN Tu M XXI. milia retulistia Quippe quasi recordatus quod in literis meis posui. hoe tuis inservisti , quod omnino non posui. Postr

mum enim fuisse in literis meis. dicis, non caput, aut sanguinem in Ecclesiae postulari vindictam. sed rebus, quibus maximε metuunt, spoliandos. Deinde ostendens quantum sit hoc mali, adiungis , atque contexist nisi te opinio fallit .arbitrari, gravius esse, spoliari facultatibus, quam

occidi. Atque ut apertius exponas, de quibus facultatibus dixeris, pergis atque addis, me frequentatum in literis nosse,. quod mors malorum omnium aufert sensum, egestola autem vita aeternam pariat calamitatem. Deinde conclusisti, gravius esse in malis vivere, quam mala morte fi

iure. Et ego quidem nec in nostris, ad quas me serius fateor animum applicuisse, quam Vellem, nec in Vestris, quas ab ineunte aetate didici, literis uspiam legisse recolo, quod egestosa vita aeternam pariat: calamitatem. Nam nec unquam est labo, riosa paupertas, dc est aliquanta restrictio, atqμe coercitio peccatorum. Ac per hoc non est metuendum , . ned cuiquam post: hane brevem vitam hoc ad aeternam valeat anima: ealamitatem, quod pauper hic vixerit. Sin hac ipsa . q'am in terris de'

210쪽

m o e u Ma NTUM ILTI. . MV esse poterit , eum eadem vita aeterna esse non possit, quae nec saltem diuturna est, ad quamlibet aetatem, senectutemq; pervenerit. Hoe enim potitis in illis legi, quoniam vita ipsa , qua fruimur, brevis est, in qua tu arbitratris, dc frequentatum in literis iam mones, aeternam esse polle

calamitatem. mortem autem malorum

omnium esse finem. Habent quidem v lirae literae, sed nee ipsae omnes; Epicureorum est quippe ista sententia , & si qui alii mortalem animam putant. At illi, quos Tullius quasi consulares philos phos appestat, quod eorum magni pendat

authoritatem, quoniam cum extremum

diem fungimur, non extingui animam, sed emigrate censent, dc ut merita quom eius asserunt, seu bona, seu mala. vel ada eatitudinem, Nel ad miseriam permandi. Te. Hoc congruit di literis sacris, quarum me cupio literatorem. Malorum ergo Gnis est mors, sed in eis, quorum casia pia. fidelis, innocens vita: non in eis , qui te poralium nugarum ci vanitatum cupiditate flagrantes , 5e cum hic sibi felices vi dentur , ipsa voluntatis pravitate miseri convincuntur, di post mortem graviores

miserias non habere tantum, verum etiam sentire coguntur. Haec ergo eum Ec v

latis quibusdam, quas honorabilius h dis cietis.