De vita Cartusiana libri duo auctore Petro Sutore s. theolog. doctore ac Parisiensis Cartusiae priore olim celeberrimo. Accessit iam primò Arnoldus Bostius de illustribus aliquot eiusdem ordinis viris

171쪽

iuer Da VITA CARYvsIANA' scandalum & apud fratrcs absentes,& apud pro hos, dos hsque secularcs, ne ignaros pruriem tesque auribus addam, protinus suscitatum iri. Mirarentur enim vehementer nec iniuria)vn- , de tanta necessitas seculis inaudita prodire potuis t. Iam enim cum haec scriberentur, qui 'ir gentos&36. annos Cariusianus ordo durauerat, nec tamen tanto tempore quispiam re . pertus est, cui languenti carnium esu opus sue ri .Esset igitur,omni us diligenter animadue i sis, huiusmodi recens temeritas p imum scan

dali dati ut nostrorum more loquar dubi procul allatura: quo casu nequaquam carnibvescendum esse, satis Apostolus edocet, cun Anqui Si enim propter cibumfrater uus contristintur, iam no secundum charitatem ambullas. Noli cibo tuo illum perdere . pro quo Christus mortuus est, Rbman. . . Et ite uic: si escasiandeliet ut fratrem

meum non manducabo carnem in aeternum, nefratrec

meum scandalacem, ad Corin. 8. Deniq; si hi i iusmodi csum praesumerent Cariusiani, 'uid

aliud quaeso contingeret, quam repentina to- itius ordinis iactura dissolutioque, ac nulla re parabilis arte ruinal Cum enim perpetua cadi i

nium os tinetia sit de praecipuis Cariusiani pr0 posti obseruantij una, haud dubie non possiti, ea posturgata , propositum ipsum ab interitu vindicari . Tatii enim praeceps est ad lapsui humana miseria,ut duris etiam constricta lupa tis, vix debito in tenore seriuari possit. Veruin si quid rimarum, vel incusta, vel nimia licenti in religiosis obseruanths appareat, omnia proti nus effluit & quod de ventis Molicis, ait Vir

gilius: Qua dataporta ruunt,o terra tur et fot-

172쪽

I in ER P RiΜvs. de ventis di lutionis recte dici queat. . Enimuero si porta laxitatis parumper fuerit M perta, Videas protinus regulares caeremonias . magno turbine concitari , & ventis ipsis quos dissolutiones diximus) usque adeo turbari omis nia, ut vht unquari posit regularis disciplinae . . postmodum haberi tranquillitas. Adde, si h iusmodi abstinentia morbi causa passim solii retur qua est imbecillitate genus humanum . inultissatim in vetitum nephasvel aperiὶ niterentur. Suae etenim auiditati satisfacere moliε-tes, languorem simularent,quo possunt impunὸc cupitis carnibus vesci. Quod si fieret,de Ca tusiani propositi censiara prorsus actu esset. ni igitur abs re, sed optimo iure in omni laguore generatim, huiusmodi abstinentiae rigor a Cir tusianis obseruatur. Sed dicis:Esto,possit huiuL modi abstinentia in casu morbi plerumque ob- seruari,non tamen uniuersaliterac semper id sis. ne fieri potes ictim interdum languidus no pos si citra carnium esum morti, periculum euad re, qu'd scilicet nihil aliud dari queat, quod ita sufficieter, ut carnes, virtutem deficientem ii stauret, aut etiam, quod morbus ipse suapth n tura carnium esum necessario sagitet. Respondemus, in nullo morbo periculum mortis ob defectum esus carnium immin ere, quin scilicet quantum est ex parte morbi γ susticienter lan- -ν Mido aliartim rerum iuvamine prouideri qum snec t: ideoque nullum esse morbum humisa ope curabilem, qui non possit sine carnium esu sa tis curare inod & authoritate,& ratione conficere possumus. Authoritate in primis Amol- di de Villa noua Medicorum omnium qui

suo tempore noruerun facile principis , qui '

173쪽

veraciter asserit,subtiliterque defendit, lans i- .dos posse sine carnium esu a mortis periculo li- iberari.Cuiplane recentiores medicinae proseu lseres astipulantur.Omnes enim,quos super hoc negotio rogaui, haud dubiὸ responderunt, nubium esse morbum, quin sine esu carnium curari . . nossit. Q iod& rationibus comprobari potest.

In primissi ad vi adum in languidis periculum lmortis opus esset carnium esu: hoc quidem vel : , ex parte virium humanarum, Vel iuvaminum, vel causarum vitam perdere solitam ,vel mose 'borum contingeret, At vero nullum horudari potest.Non enim ex parte Virium humanarim confici potest,esum carnium languentibus sic necessarium esse, ut citra eam nequeant a mortis periculo liberari. Q'od ut probemus, supp0namus,pro medicorum sententia,tres es isse animae vires, scilicet: Vitalem, per quam&' anhelitus & pulsus in toto corpore exercet' , cuiusque defectum sequitur viis desectus gnitiuam,per quam sit cognitio,caeteraque propria animalium ossicia, cui modi sunt sentire imaginari aestimare, memorari: Motiuam dedi nique,per quam motus esticitur in misiis. . supposito,probatione conficiamus eius cemodi

Nulla praefatarii virium carnes exigit ad sua V

instaurationem vel conseruationem,sed quaevis eam sine carnium esu potest satis in languenti bus instaurari atq; conservari. Igitur potest languidus sine carnibus mortis periculo prae st seruari. Ipsis etenim virtutibus sussicienter re paratis, conseruatisque, nihil est, quod vitae n , turali timendum sit d autem sine carni bus possit in languidis virtutis vitalis ac c6- gnitiuae instauratio fieri, nullo negotio m -

174쪽

rium reparationem plus prosunt alimenta, quae in subtilem purumq; sanguinem celeriter coim: P . uertuntur.Vires enim huiuscemodi multitudia ne spirituum, qui ex tali sanguine generantur, suas operationes perficiunt . igitur cum alia sint is is . alimenta, quae huiusmodi sanguinem spiritum- alia E. que satis pariunt, imo nonnulla sint, qus facit bus ac uberius hoc ipsum praestant, quam carnes, non erit pro huiusmodi 'irium reparatione nacessarius carnium esus. Quoad virtutem vero

motivam , licet carnes aliique cibi grossi, qui densum tenacemque sanguinem gignunt, uti, 'les esse possent, quipph membris languentibus maius robur imprimerent , non est tamen a solutὸ carnibus opus. Siquidem pro Gale, ni sententia non est necessaria consertatio virtutis motiuae in aegris decumbentibus, vi 'po: E qui parum indigeant eius operatione.

Quibus omnibus satis monstratum putamus, propter humanarum virium confortationem non esse languidis necessarium carnium essem.' .' Iam vero hoc ipsum ostendamus, ex parte uaminum, seu remediorum , quae duo esse in genere comperimus . Vnum quidem contra morbi furiam, alterum vero contra vitalis vir tutis desectum , qui ob alimentorum penuriam contingere solet. At vero sine carnibus rem dia satis opportuna utrique detrimento adhiberi queut.Non igitur est carnibus opus.Quod autem sine carnium eiu alia quaedam antidota sussciant, facile est conficere . Etenim contra morbi furorem, non carnium esse,sed apto medicamin quod aegretudinis dissipet acerbitatε, Nus cst: contra vero vitalis virtutis defcctum,

175쪽

aues Da V1τA CARTVSIANA . νqui ob indigentiam cibi timetur, agendum es cibis opportunis, qui celerit is virtutem ipsam i nsortare atque instaurare queant, cuiusmodi sint oua,quae hoc melius quὶm carnes emciunt Neque vero tutum est,huiusmodi remedii per- mutare: quandoquide sui clarissimus Princeps rimnς Medicorum Hippocrates infit si deficientibus prae suria morbi, cibus exhibeatur, s.ffocatio- . . nis,vel alterius vexationis gravamine superas 1 dito,vitam coguntur finire celerius: deficienti- bus autem propter penurtim alimenti, siden lgetur cibus,& medicationi subdantur, expira

' velocies tabefacti. Ada ea quae tribui solent ad

talem virtutem instaurandam, vitamque ab i interitu prot gentiam,vel sunt cibi tantum,su,

scilicet corpus fouent ac nutriunt vel cibi medi cinales,quibus videlicet plus inest: virtutis in cu bando, quam medendo :iel medicinae cibales, quibus e diuerso plus ades: virtutis medicinalis, quam cibalis, vel d nique medicinae. Cum igi-itur carnes per modum cibi, non autem medici aesumantur valetatque tantum ad succurreri

dum virtutis vitalis desectui, qui ψb ciborum

penuriam ii metur: palam est, eas languidis mi nimEnecessarias esse,cum per alia iuvamina,pi 'ta per vitella ovorum, possit virtus ipsa vitalis instaurari ac foueri, melius quidem, ac securius interdum, quam per carnium essem. Non sunt igitur audiendi,qui somniarunt,carnibus inesse quandam virtute peculiarem, quae morbis nonnullis conducere possit. Dent,quaeso,Virtutem allam,dent &morbum ipsunt.Si dare nequean obmutescat. Sed iam ad causas,quae vitalem vi tutem prosternere, ac vitam ipsam perdere leant accedamus,probates vel hoc ni o carnes

176쪽

LiBER PRIMUM 117 lane idis necessarias non esse. Enimvero cum duae tantum causae generales comperiantur,quae virtutem ipsam perimere consueuerunt,scilicet malitia morbi resoluentis, & desectus alimenti sufficientis,quod vim ipsam restaurare,conse uareq; posse ad neutram earum abscindendam carnibus opus esse videtur. Siquidem ad pellei dam morbi malitiam,non carnium esse,sed apta medicina opus est. Ad succurrendum vero desectui, qui ob alimenti penuriam contingere posset,lichi carnes ipsae nonnunquam adiume to esse possint, non tamen prorsus necessariae sunt,quod scilicet alsis cibis Uuta oui , piscibur sorbitiunculis, ordeato, auenato, lacte amigd

lino,alijsq; id genus aptE paratin huic detrimi

to satis consuli positi Deniq; vel ex parte in borum,carnium esum minime necessarium cci

probemus. Si enim quispiam morbus sit, uiae furia vel mitigari, vel prorsus expelli, nisi peresum carnium,minimὰ queat, detur ille quaeso,& noui aliquid proferatur in mediii. Non enim quod a probatis Medicis accepi vel priscorvi, 'vel recentiorum monimentis, de huiusmodi languoris genere quicquam hactenus comesia moratum est. Afferat igitur morbum eiusmodi noster oblocutor, si vel ingenio praestantiori, vel meliori memoria, quam AEsculapius, qualis Hypocrates, quam Glenus, quam Avicenna, quam dem in caeteri medicae artis alumni As ferat,inquam,vel potius taceat, discatq; nec virium naturalium,nec remedioria, nec causarum laetatium, nec denique morborum contempla tione,carniunt esum languidis prorsus necessarium esse. Qiod & alia ratione conficere certurit. Cum enim nec expa te V rum,nec alior i

178쪽

Lis A, PRIMVs. Nec denique in morbi declinatione,de qua in gis Videtur, carnes necessariae sunt. licet inte dum utiles nonnullis esse, uni. i enim tens fuit natura morbs vincere, cum in suo se uore ac furia esset, totisque viribus grassaretur, ii ue . procul dubio' magis poterit in eum, cum d bilior fuerit effectus. Adde pro Hieronymi sententia, quibus cibis recipitur sanitas, his & seruari potest cum igitur ad eius recuperationem non fuerit carnibus opus: nec ad eius plenam instaurationem opus erit. Sed dicas:Si in m bi declinatione carnes iadhiberentur, & faciliori modo, & breuiori- . tempore sanitas repararetur. Dicimus primum, alia esse alimenta, quae vicem carnium suppi re, aut certh naturam iuuare ad finitate

in pristinum gradum restiduendam', satis po hi ,

sunt. Deinde peculiariter de Cariusianis agendo, respondemus: si forsan in recuperanda saniatate molestiam, difficultatemue sentirent, vestardius bonam valetudinem propter carnium defectum consequerentur, non debere tamen acosuetudine laudabilis vitae proptereὸ discede re,insuetamque nouitatem inducere. Adhanco nim insolentiam multa pericula,utpotEscanda-li,dissolutionis Ordinis, aliorumque idsenus i Pimminere , dubium non cit: quae Cariusianum I xorsius cauere op0rtet etiamsi tardius atq; mo esti sanitate potiri habeat. Dicimus insimer, languidos Cariusianos propter carniu desectu nec morosi , nec lentius sanitatem assequi s bis re, quod & experientia docet, & testatur, sui periculum secerunt . Ita enim usu veni ut pa '

tim victus parsimonii, part Euinψ muner

179쪽

iso Da VrTA CARTVSIANA languentes usiani minus torqueantur scilicet ad carnes edendas aliorum Monacho-nim instar concitentur, qui adhuc impers

cti sunt, aut fragantur impatientia, quippE qui

pauca habeant antidota, quibus longis taedio iisque morborum incommodis succurrere v

leant. . r o

Non igitur eorum morbi carnium esum ria sitant:esto aliorum, qui carnibus assueti sun deposcerent. Denique respondemus,Cartu si - , nos nec salubriter, nec tutὸ posse carnium esu a , . , praesumere, cum morbo asticiantur. Siquidem nullus recte sentiens dixerit,eos, qui nunquan carnibus usi sunt, cum in languorem incidunc carnibus uti dinere, quemadmodum non esset eis vino tunc opus, qui nunquam vinum bibis

sint. Sed Cariusiani languentes perinde seli

ben ac si nunquam carnes edissent, quadoquia dem ipsitis abstinentiae consuetudinem veri 'runt in naturam. Est enim cosuetudo altera n itura. Q apropter si morbo pressi carnium esus, attentaren magis naturae osscerent,quam prindessent: mari e repugnante diutina consuetu'dine,quae iam praescripta est, vim legis obtinuit, transist in naturam, & demum ita priuile ara ac confirmata est, Vt non possit sine graui perib, talo violari. Huiusmodi victus mutatione noti a. posse fieri sine graui discrimine viis, perspicitivi est,cum periculosum sit, assuetum vivendi m m proti us relinquere, &diuturnae consumi tudinis iura permutare. Tantae enim est virtuti ac authoritatis longus usus,ut vix sine detrinitatio commutari posui. Q iam ob rem ubi muta tione opus est,magna cautela: videtur adhiben a, ne scilicet ex varietate huiusmodi graue si '

180쪽

quoiu ut assolet detrinientum contingat. Deni-

que tota clamat Philolsephia, subita insolitasq;

mutationes periculosissimas esse. igitur pacto poterit languens Cartia sanus insuetis casenibus uti,cuui etiam sanus vix tute possit eas insumere Sed & mirum esset, alimenta illa, quae languentibus Cariusianis hactenus datas uiars iisque fuerunt, nunc minime sufficere posse. z ribus animaduersis,plan P coficiendu est, lai guidis Carthisianis carnes minime necessarias eo

li,quippe qui possint quatum est ex parte mo

bi sine carnium esua mortis praeseruari discrimine. inod si dixeris, contingere posse, vi ve morbo affecti nihil penitus cibi, praeter carnes,' habeant: Dicimus,hoc neminςm mouere debe- re. Non enim negamus, indigentiam ciborum, aliasque necessitates languidis, sicut & sin s a cidere posse: sed dicimus,nullum esse morbum, qui suapt natura carnium essem necessario p

stulet,eaque de re languidis Cariusianis squai

riam ad morbum pertine0satis sine carnibus c5suli posse. Vbi autem necessitas aliunde, quam in ex morbo contingeret, tunc alius casus es et, de Zquo statim agetur. Itaque resoluentes dicimus, . languidis Cariusianis carnes necessarias non es

se, eamq; ob rem ab earum esse semper sibi temperare debere. Sed iam expeditis his, quibus nec indubia, nec ineuitabilis necesitas inest,

quinto loco certae extremaeque necestitatis c

sum subiungamus, vestigantesan in casu huius: modi Cariusianus astringatur carnibus vesci Qua in re dicimus primum, Cariusianos in e trema , certaque hecessitate constitiitqs,o non edendas carnes suis legibus astrictos non esse. Quod ne temere dicere videamur, probemus

i. aER PRIMUS.